Stan i uwarunkowania Internetu w Polsce i na œwiecie

STAN I UWARUNKOWANIA INTERNETU W POLSCE I NA ŚWIECIE
Prof. nadzw. dr hab. inż. Włodzimierz Gogołek
Uniwersytet Warszawski
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych
Streszczenie
Usiłując dokonać wiarygodnej oceny kondycji Internetu, wyróżniono niektóre
ilościowe miary tego medium informacyjnego. Idzie tu o dynamikę zmian liczby Internautów
w skali świata i w Polsce, niektóre aspekty edukacji związane z Siecią, demograficzne
uwarunkowania w odniesieniu do najzamożniejszych użytkowników Internetu, potencjał
techniczny, obserwowane tendencje na rynku zdalnej pracy i mediów.
Świat
Liczba Internautów stanowi niemal dziesięć procent ludności świata tj. ok. 580
milionów osób (maj 2002) i wzrosła prawie o połowę od grudnia 2000 roku (400 milionów).
Po raz pierwszy, w Europie większa liczba osób ma dostęp do Internetu (ok.186 milionów)
niż w USA i Kanadzie (ok. 182 milionów).
Internet niezmiennie staje się medium powszechnego użytku. Dowodzi tego fakt, iż
najczęściej z Sieci korzysta się w domu – 24% i w pracy - 13%, potem w szkole/uczelni –
5%, w innych miejscach – 6%, oraz za pośrednictwem telefonu komórkowego – 1%1.
Polska
W Polsce liczba Internautów nie zmienia się znacząco od kilku lat. W pierwszej
połowie 2002 roku 23% Polaków deklarowało posiadanie dostępu do Internetu. Internautami
są w większości mężczyźni (56%), zazwyczaj są to osoby w wieku 15-29 lat. Najwyższy
odsetek Internautów stanowią osoby z wykształceniem średnim (w tym pomaturalnym) –
38% oraz podstawowym - 30%2. Stanowi to o zmianie struktury wykształcenia Internautów,
którzy do niedawna, w większości, mieli wykształcenie ponad średnie.
Edukacja3
Edukacja jest jednym z podstawowych uwarunkowań rozwoju Internetu. W zakresie
technologii informacyjnych, rozpoczyna się ona w Polsce już pod koniec szkoły
podstawowej. Największą część zajęć poświęconych tej tematyce mają gimnazjaliści.
Stworzono ku temu odpowiednie warunki techniczne. Z przeprowadzonych w 68 gimnazjach
badań wynika, iż 97,1% szkół dysponuje laboratoriami komputerowymi z dostępem do
1
Taylor Nelson Sofres Interactive – GlobaleCommerce Report 2002. Badania przeprowadzono w 37 krajach na
próbie 42 238 osób.
2
Dostęp i korzystanie z Internetu, styczeń – czerwiec 2002, TNS OBOP, 31 lipca 2002 r.
3
W ramach prac naukowych prowadzonych w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie i Politechnice
Radomskiej przeprowadzone zostały wiosną 2002 roku przez mgr Marię Raczyńską badania w zakresie
diagnozy stanu edukacji z udziałem Internetu. Celem tych badań było określenie edukacyjnych możliwości Sieci
i jej wpływ na wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży ze środowisk miejskich i wiejskich.
Cytowane wyniki badań nie były jeszcze publikowane.
Włodzimierz Gogołek
1/3
Internetu. Korzystanie z Sieci wiąże się jednak z niezmiennie trudnym problemem – koszty
dostępu do Sieci. Jest to stały, często niemożliwy do udźwignięcia, wydatek stanowiący,
zdaniem dyrektorów szkół, istotną barierę dla 65% gimnazjów.
Nauczyciele (340 badanych) w zasadzie nie mają wątpliwości (92,9%), że korzystanie
z potencjału Internetu w znacznym stopniu sprzyja edukacji. Niemal wszyscy, z 1500
uczestniczących w badaniach uczniów (93,6%), deklarowali, iż są użytkownikami Internetu.
Ponad połowa z nich korzysta z Sieci co najmniej raz w tygodniu, ok. 6% codziennie. Stwarza
to ogromny, niekwestionowany, potencjał dla wszelkich przedsięwzięć wykorzystujących
Sieć, także do nauki.
Trzeci wiek
Najdynamiczniej powiększającą się grupą Internautów są ludzie młodzi, jednak
o kierunku przepływu większości pieniędzy, także w Sieci, decydują osoby starsze.
Wyznaczają one kierunki największych inwestycji w przedsięwzięciach komercyjnych
i dysponują znacznym kapitałem prywatnym, coraz częściej dysponowanym za
pośrednictwem Internetu.
Narzędzia
Ważnym filarem Internetu są firmy zaangażowane w produkcję narzędzi
teleinformatycznych oraz
firm świadczących usługi Internetowe. Po kilkudziesięciu
miesiącach kłopotów, wydaje się, iż pojawiają się pierwsze objawy pokonywania kryzysu
w tej branży. Następuje krystalizacja nowej postaci światowego rynku IT.
Zważywszy na podstawową rolę sprzętu – w łańcuchu od produkcji do odbioru
cyfrowych informacji – zwróćmy uwagę na fakt, iż latem 2002 roku liczba komputerów
personalnych na świecie przekroczyła jeden miliard. Osiąganie tego stanu trwało 25 lat,
oczekuje się, że kolejny miliard pecetów, przy rocznym wzroście sprzedaży 9%, będzie
sprzedany za 5 – 6 lat4.
Także niektóre portale internetowe odnotowują powrót do sukcesów finansowych,
między innymi Yahoo, po półrocznych kłopotach odnotował zyski – głównie ze sprzedaży
reklam (2/3 wpływów)5.
Ważna wydaje się również poprawa kondycji niektórych firm telekomunikacyjnych.
Przykładem tego jest SK Telecom – Południowo-Koreański operator telefonów
komórkowych. Powodzenie tej firmy telekomunikacyjnej traktowane jest przez ekspertów
jako zapowiedź kierunku najbliższych zmian trendów na światowym rynku IT.
Praca
Nowoczesne technologie informacyjne znakomicie podnoszą efektywność pracy,
stanowią o koncentracji firm tych samych i różnych branż, czynią ludzką pracę bardziej
wydajną (zmniejszają koszty, w tym zatrudnienie) i mobilną.
Obserwowany jest powrót idei pracy w domu, za pośrednictwem narzędzi IT.
Przewiduje się, że do 2010 roku, w Europie będzie 27 milionów osób, które wybiorą tę formę
aktywności zawodowej.
Komunikacja
4
5
Sale of billionth |PC produces few cheers, Financial Times, July 1, 2002
Yahoo! Set to profit from ads increase, Finacial Times, July 10, 2002
Włodzimierz Gogołek
2/3
Komunikacja przy pomocy Internetu była, jest i zapewne pozostanie najpopularniejszą
usługą wśród Internatów. Zazwyczaj wymiana informacji przez Internet kojarzona jest
z pocztą elektroniczną. Dzięki Instant Messaging’owi (IM) stan ten zmienia się radykalnie.
Szacuje się, że obecnie już niemal połowa domowych użytkowników Internetu, tj. ponad 40
milionów osób, za oceanem, korzysta z IM. Część z nich - niemal 13 milionów Internautów –
na co dzień wykorzystuje tę usługę jako narzędzie pracy.
Media
Szereg wskaźników wskazuje na to, iż w najbliższym czasie, po umiejętnym
zastosowaniu nowych technologii informacyjnych, media, a szczególnie prasa, szybko
poprawi swoje ekonomiczne notowania. Idzie tu o oczekiwane, i już odnotowywane, sukcesy
gazet elektronicznych, które łączą branże o paradoksalnie najgorszej obecnie koniunkturze:
media i nowoczesne technologii informacyjne.
Wnioski
Zasygnalizowane dane ilościowe wskazują na konsekwentny rozwój Internetu
w zakresie liczby użytkowników, jak i zastosowań Sieci. W szczególności Internet
niezmiennie stosowany jest jako medium komunikacji i komercyjnej dystrybucji informacji.
Decydują o tym przede wszystkim młodzi Internauci i starsi, zamożni, wpływowi
użytkownicy Internetu.
Włodzimierz Gogołek
3/3