test z języka polskiego na zakończenie klasy pierwszej

WYPEŁNIA UCZEŃ
WYPEŁNIA NAUCZYCIEL
Imię: ....................................
Dysleksja
Nazwisko: ............................
Klasa: ...................................
Czas pracy: 90 minut
Liczba punktów do uzyskania: 50
TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO
NA ZAKOŃCZENIE
KLASY PIERWSZEJ GIMNAZJUM
ZWIERZĘTA W KULTURZE
Informacje dla ucznia
1. Czytaj uważnie wszystkie teksty i polecenia.
2. W zadaniach od 1. do 20. znajdują się cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną
z nich i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą w karcie odpowiedzi.
3. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwą odpowiedź.
4. Rozwiązania zadao od 21. do 30. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach.
Pomyłki przekreślaj.
5. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskad za właściwą
odpowiedź.
Powodzenia!
© Copyright by Wydawnictwo Nowa Era Spółka z o.o., 2011
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Tekst I
Lis jest przebiegły, kot to indywidualista, a lepszego przyjaciela od psa nie znajdziesz
nawet ze świecą. Wpływ zwierząt na rozwój kultury jest nie do przecenienia. Czy zdajemy
sobie z tego sprawę? Czy szanujemy zwierzęta tak, jak na to zasługują? *…+
Z obecnością zwierząt w kulturze stykamy się od wczesnego dzieciostwa. [...] Zwierzęta są
głównymi bohaterami [...] bajek, wierszyków, piosenek czy kreskówek. To właśnie na
postaciach zwierząt uczymy się o ludzkich przypadłościach, wadach i cnotach. Na przykładzie
zwierząt autorzy wszystkich kultur opowiadają swym czytelnikom o świecie, ludzkich
historiach i namiętnościach. [...] Wielcy twórcy literatury [...] inspirowali się fantastycznymi
istotami *...+. Tę tradycję przejęła następnie kultura masowa, tworząc takie postaci, jak
Myszka Miki, 101 dalmatyoczyków *...+ czy całą plejadę1 animowanych postaci disnejowskich,
bez których mało kto wyobraża dziś sobie wychowywanie dzieci. Zwierzęcy bohaterowie
twórczości skierowanej do masowego odbiorcy mają kreowad wzory do naśladowania,
śmieszyd oraz wzruszad.
Tradycja wykorzystywania zwierząt w sztuce ma jednak dużo starsze korzenie. Już Ezop 2
w VI w. p.n.e. stworzył wzór bajki zwierzęcej *…+. [...] pod postaciami zwierząt przedstawiał
przykłady do naśladowania lub unikania. [...] w kulturze starożytnych Greków oraz Egipcjan
postaci zwierząt oraz zwierzęcych hybryd3, takich jak np. sfinks czy centaur, grały ogromną
rolę w rozwoju mitologii. W świętych księgach postaci węża, owieczki czy też świni nabierają
rangi4 symboli, które później przeniknęły przez sztukę do kultury europejskiej. Obrazy
baranka [...] można spotkad w dziełach sakralnych zdobiących większośd świątyo
chrześcijaoskich.
We
wczesnośredniowiecznej
Europie
zwierzęta,
skategoryzowane5 według
przypisywanych im indywidualnych cech, takich jak spryt, lenistwo czy głupota, również
służyły do nauki chrześcijaoskiej moralności. Wiek oświecenia przyniósł satyrę, [...] pod
postacią zwierząt przedstawiano i wyśmiewano ludzkie przywary, fobie czy też krytykowano
społeczeostwo. Epoka romantyzmu zaś przyniosła zachwyt nad dziką przyrodą, a z nim
uwielbienie dla nieokiełznanej fauny i flory. *…+
Zwierzęta, nierzadko przedstawiane jako ofiary cywilizacji, ludzkiego okrucieostwa czy
bezmyślności, powoli zyskują sobie miejsce w debacie publicznej, co ułatwia pracę nam,
wolontariuszom, zaangażowanym w walkę o ich prawa i poprawę warunków bytu. *…+
Postaci zwierząt utrwalone w dziedzictwie kulturowym [...] to trwały dowód na to, jak
nasi [...] bracia mniejsi od wieków inspirowali [...] największych twórców ludzkości.
Pamiętajmy o tym.
E. Kowalczyk „Zwierzęta w kulturze” (fragment),
http://www.repka.pl/Czytelnia/Zwierzeta/Zwierzeta-w-kulturze.aspx
1
Plejada – tu: grupa postaci mających wspólne cechy.
Ezop – grecki bajkopisarz, postad na wpół legendarna.
3
Hybryda – tu: mitologiczna postad przedstawiana jako skrzyżowania człowieka i zwierzęcia.
4
Ranga – tu: znaczenie.
5
Kategoryzowad – dzielid na kategorie, ujmowad w rodzaje, klasy.
2
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
2
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Zadanie 1. (0–1)
Indywidualista charakteryzuje się
A. wesołym usposobieniem.
B. łatwością nawiązywania kontaktów.
C. poczuciem niezależności.
D. siłą fizyczną.
Zadanie 2. (0–1)
We fragmencie: postaci zwierząt utrwalone w dziedzictwie kulturowym występuje imiesłów
A. przymiotnikowy bierny.
B. przymiotnikowy czynny.
C. przysłówkowy uprzedni.
D. przysłówkowy współczesny.
Zadanie 3. (0–1)
Wpływ zwierząt na kulturę człowieka widoczny jest w
A. obecności postaci zwierzęcych m.in. w liryce i prozie.
B. rozpowszechnieniu nauki o zachowaniach zwierząt.
C. posługiwaniu się przysłowiami o zwierzętach.
D. umieszczaniu zdjęd psów i kotów w kalendarzach.
Zadanie 4. (0–1)
Polskich bohaterów zwierzęcych kultury masowej umieszczono w szeregu:
A. Koziołek Matołek, Myszka Miki, Szarik.
B. Szarik, Reksio, Miś Uszatek.
C. Kot Filemon, Tom i Jerry, Reksio.
D. Reksio, Goofy, Szarik.
Zadanie 5. (0–1)
Twórcą pierwszych bajek zwierzęcych był
A. Homer.
B. Jan Kochanowski.
C. Ezop.
D. Jan Twardowski.
Zadanie 6. (0–1)
Przywołanie postaci pisarza z VI w. p.n.e. ma na celu wskazanie kontekstu
A. historycznego.
B. politycznego.
C. malarskiego.
D. biograficznego.
Zadanie 7. (0–1)
Mitologiczny sfinks ukazywany jest jako
A. kobieta z wężami zamiast włosów.
B. stwór o kształcie pół mężczyzny, pół kota.
C. koo z głową i torsem mężczyzny.
D. potwór o głowie kobiety i uskrzydlonym ciele lwa.
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
3
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Zadanie 8. (0–1)
Obraz baranka jest właściwy dla kultury
A. chrześcijaoskiej.
B. egipskiej.
C. greckiej.
D. chioskiej.
Zadanie 9. (0–1)
W Europie wczesnych wieków średnich wykorzystywano symbole zwierząt do
A. tworzenia wizerunków naskalnych.
B. szerzenia nauki o moralności chrześcijaoskiej.
C. zdobienia strojów.
D. wyolbrzymiania zachowao ludzkich.
Zadanie 10. (0–1)
Wyjaśnienie znaczenia słowa wolontariusz znajduje się w słowniku
A. mitów i symboli.
B. frazeologicznym.
C. ortograficznym.
D. wyrazów obcych.
Tekst II
Ktoś z rozmawiających twierdził, że kierunki i hasła w sztuce, które pozornie są już
przestarzałe i zapomniane, zjawiają się znów, jak powracająca fala. Ale ktoś inny twierdził
z uporem, że na przykład takie hasło, jak „sztuka dla sztuki”, już nigdy nie wróci.
Uciszono się, bowiem Profesor Tutka zaczął opowiadad:
– Byłem wówczas w Brazylii i znalazłem się tam na skraju dziewiczego1 lasu. W pewnej chwili
posłyszałem, jak ktoś powiedział: „szczenię szczeka w szczawiu”. Czy mnie słuch myli? Znów
słyszę: „szczenię szczeka w szczawiu”. [...]
Opowiadanie przerwał sędzia.
– Proszę pana [...]. [...] nie wszystko, o czym mówimy, ma posiadad myśl głębszą. Ale musi
byd w tym jaki taki sens. A pan nam tu opowiada... Dlaczego w szczawiu, pytam, dlaczego –
w szczawiu?!
– Panie sędzio. Gdyby wobec pana kobieta Polka powiedziała: „szczenię szczeka w szczawiu”,
mógłby pan słusznie wysunąd zarzut, że w tym nie ma myśli głębszej. Ale: gdyby to
powiedziała cudzoziemka, toby pana przede wszystkim zastanowiło to, że może ona
wymówid tak trudne słowa.
– Ano to mów pan od razu, że to była cudzoziemka.
– Tak. Papuga.
– Papuga?
– Papuga. Zacząłem się zastanawiad, skąd papuga na skraju dziewiczego lasu mówi po
polsku. Zacząłem myśled jak detektyw. [...] Zastanowiłem się i wywnioskowałem, że tu musi
mieszkad jakiś Polak, który nauczył mówid papugę po polsku. I nie jest to Polak zwykły. Bo, że
zdolny, a nawet utalentowany, to – nie ma w tym nic nadzwyczajnego: Polacy są zdolni
i utalentowani; ale był to przy tym Polak – cierpliwy. Zacząłem się zastanawiad, jaki cel miał
ten Polak [...]. Bo tego, czego dokonał, nie można nawet nazwad „szerzeniem kultury polskiej
za granicą”. [...] A więc człowiek ten wkładał w tę naukę trud, silną wolę, upór –
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
4
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
i niewątpliwie poważną pracę. Dlaczego to robił? Widocznie hołdował 2 on hasłu: ,,sztuka dla
sztuki”.
Słuchacze Profesora Tutki orzekli, iż jest to przykład doskonały: ten Polak [...] nie zrobił
nic, jak to inteligentnie zauważono, ani dla kraju, ani dla Brazylii. A więc hasło „sztuka dla
sztuki”, któremu hołdował, jako bezużyteczne – już nie powinno powrócid.
J. Szaniawski „Profesor Tutka” (fragment)
1
2
Dziewiczy – tu: nietknięty ręką ludzką, pierwotny, dziki.
Hołdowad – byd zwolennikiem czegoś.
Zadanie 11. (0–1)
Wyraz ktoś użyty w pierwszym wersie tekstu jest
A. przyimkiem.
B. spójnikiem.
C. zaimkiem.
D. przysłówkiem.
Zadanie 12. (0–1)
Cudzoziemka, o której wspomina bohater, to
A. papuga.
B. Brazylijka.
C. Polka.
D. kobieta.
Zadanie 13. (0–1)
Rozmowę co najmniej dwóch osób nazywamy
A. pogawędką.
B. rozprawą.
C. dialogiem.
D. wymianą myśli.
Zadanie 14. (0–1)
Sędzia z Tekstu II wypowiada się językiem
A. literackim.
B. potocznym.
C. artystycznym.
D. oficjalnym.
Zadanie 15. (0–1)
Polak, który nauczył ptaka mówid, odznaczał się
A. stanowczością.
B. sprytem.
C. łagodnością.
D. cierpliwością.
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
5
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Zadanie 16. (0–1)
W zdaniu szczenię szczeka w szczawiu zastosowano
A. komizm sytuacyjny.
B. zarówno komizm sytuacyjny, jak i ironię.
C. komizm słowny.
D. ironię.
Zadanie 17. (0–1)
Rzeczownik sędzia
A. jest nieodmienny w liczbie mnogiej.
B. ma odmianę mieszaną.
C. występuję w dwóch rodzajach gramatycznych.
D. nie odmienia się.
Zadanie 18. (0–1)
Wyraz uciszono się jest czasownikiem w
A. formie nieosobowej.
B. czasie przyszłym.
C. trybie rozkazującym.
D. stronie biernej.
Zadanie 19. (0–1)
Myślenie typowe dla detektywa polega na
A. rozpamiętywaniu i roztrząsaniu.
B. wyłącznie wnioskowaniu.
C. analizowaniu kryminałów.
D. zastanowieniu się i wnioskowaniu.
Zadanie 20. (0–1)
W Tekście II występuje narracja
A. pierwszoosobowa.
B. pamiętnikarska.
C. trzecioosobowa.
D. pierwszoosobowa i trzecioosobowa.
Tekst III
Mrówko co nie urosłaś w czasie wieków
dmo od lampy do lampy
na przełaj i najprościej
świetliku mrugający nieznany i nieobcy
koniku polny
ważko nieważka
wesoło obojętna
biedronko nad którą zamyśliłby się
nawet papież z policzkiem na ręku
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
6
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
człapię po świecie jak ciężki słoo
tak duży że nic nie rozumiem
myślę jak uklęknąd
i nie zadrzed nosa do góry
a życie nasze jednakowo
niespokojne i malutkie
J. Twardowski „Mrówko ważko biedronko”
Zadanie 21. (0–2)
Wymieo wszystkich adresatów wiersza.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 22. (0–1)
Jakiego środka stylistycznego autor użył kilka razy w pierwszej strofie utworu?
.....................................................................................................................................................
Zadanie 23. (0–2)
Wyjaśnij w dwóch zdaniach, dlaczego poeta uważa, że życie nasze jednakowo niespokojne
i malutkie.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Rembrandt „Jeździec polski”
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
7
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Zadanie 24. (0–1)
Nazwij uczucie, jakie wyraża postawa jeźdźca.
.....................................................................................................................................................
Zadanie 25. (0–1)
Podaj element wskazujący na dynamizm ukazanej sceny.
.....................................................................................................................................................
Tekst IV
Z odejściem kawalerii zniknął kawaler, mężczyzna siedzący na koniu, wysoko ponad resztą
dwunogiej ludności. Jego horyzont był rozleglejszy, zamiary szersze, fantazja większa.
Ilekrod jestem w Nowym Jorku, odwiedzam Frick Collection 1 [czyt.: frik kolekszyn] i stoję
długo przed tak zwanym „Jeźdźcem polskim”, który przedstawiad ma lisowczyka2 z polskich
oddziałów Czarnieckiego3. Usłużny woźny, który pilnuje sali, zwraca mi za każdym razem
uwagę na sześciopalcą dłoo młodzieoca, ale mnie w tym obrazie interesuje co innego:
dumna i radosna postawa jeźdźca zrośnięta z dziką energią konia, którego Rembrandt ujął
nieco z góry, jakby z wysokości siodła. Dziwne, gdyż malarze portretów konnych najczęściej
wybierają perspektywę żabią, która wynosi jeźdźca z koniem ponad horyzont. Ale dzięki
temu zabiegowi koo Rembrandta stoi mocno na nogach, gotowy na wszystko.
Niektórzy mówią, że obraz ten tak naprawdę przedstawia wyjazd syna marnotrawnego
z ojcowskiego domu. Chcę w to wierzyd, bo pamiętam inne dzieło Rembrandta [...]
pokazujące finał tej historii: bosy i obdarty syn klęczy przed ojcem, a koo, szabla, łuk [...]
i duma jeźdźca przepadły gdzieś bez śladu.
A. Wajda „Kino i reszta świata” (fragment)
1
Frick Collection – muzeum sztuki w Nowym Jorku.
Lisowczyk – żołnierz kawalerii polskiej w XVII w.
3
Stefan Czarniecki – wybitny dowódca wojskowy, zasłynął w walkach podczas wojny
polsko-szwedzkiej (1655–1660).
2
Zadanie 26. (0–1)
Wypisz jedną z cech charakteryzujących postad żołnierza na obrazie.
.....................................................................................................................................................
Zadanie 27. (0–1)
Zacytuj, co – według autora tekstu – wyróżnia młodzieoca z dzieła Rembrandta.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
8
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
Zadanie 28. (0–1)
Wytłumacz, na czym polega ukazanie obiektu z żabiej perspektywy.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 29. (0–6)
Zredaguj notatkę prasową na temat klasowej akcji dokarmiania ptaków zimą.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 30. (0–14)
Napisz opowiadanie, w którym ukażesz przyjaźo człowieka i zwierzęcia. Nadaj tekstowi tytuł.
Pamiętaj, że Twoja praca nie powinna byd krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
9
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………….............
Opracowała:
Małgorzata Rawicz
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
10
Test z języka polskiego na zakończenie
klasy pierwszej gimnazjum
KLUCZ ODPOWIEDZI
Nr
zad.
1. A
Odpowiedzi
B
C
D
2.
A
B
C
D
3.
A
B
C
D
4.
A
B
C
D
5.
A
B
C
D
6.
A
B
C
D
7.
A
B
C
D
8.
A
B
C
D
9.
A
B
C
D
10.
A
B
C
D
11.
A
B
C
D
12.
A
B
C
D
13.
A
B
C
D
14.
A
B
C
D
15.
A
B
C
D
16.
A
B
C
D
17.
A
B
C
D
18.
A
B
C
D
19.
A
B
C
D
20.
A
B
C
D
Test diagnozujący – www.nowaera.pl
11