pobierz - Europejskie Forum Nowych Idei

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2014
Panel, czwartek 2 października 2014, 17:30-19:00
Partnerzy: KONFEDERACJA LEWIATAN/ STOWARZYSZENIE TURECKIEGO PRZEMYSŁU I
BIZNESU (TÜSİAD)/ BUNDESVERBAND DER DEUTSCHEN INDUSTRIE/ SZWAJCARSKI
ZWIĄZEK GOSPODARCZY (ECONOMIESUISSE)/ OŚRODEK THINKTANK
Europa konkurencyjna, czyli jaka? Agenda na najbliższe pięciolecie
Tematyka:

Strategiczny dylemat: czy prymat polityki klimatycznej UE wyklucza konkurencyjność
europejskiej gospodarki?

Lista postulatów europejskiego biznesu dla nowej KE

Konkurencyjna Polska w konkurencyjnej Europie
Parlament Europejski i Komisja Europejska nowej kadencji stwarzają doskonałą okazję do nadania
rozpędu procesowi integracji europejskiej. Z uwagi na fakt, że Unia Europejska znajduje się w
krytycznym położeniu okazji tej nie należy zmarnować. Głęboki kryzys finansowy i gospodarczy oraz
powolne ożywienie skutkują utrzymywaniem się wysokiego ryzyka utraconej dekady związanego ze
wzrostem gospodarczym i tworzeniem nowych miejsc pracy.
Chociaż w ostatnich latach UE koncentrowała się na sektorze finansowym, nie zdołała rozwiązać
trapiących go problemów, ani też problemów związanych z realną gospodarką. Obecnie UE stoi w
obliczu nierównowag makroekonomicznych, niezrównoważonych finansów publicznych oraz braku
konkurencyjności w skali globalnej. Wzmocnienie konkurencyjności gospodarki UE przy
jednoczesnym rozwiązaniu „od wewnątrz“ problemu jej oddalania się powinno być najwyższym
priorytetem na najbliższe lata.
Sprawozdanie będące przedmiotem dyskusji podczas EFNI zostało przedstawione przez cztery
organizacje biznesowe: Związek Niemieckiego Przemysłu (BDI), Stowarzyszenie Tureckiego
1
Przemysłu i Biznesu (TÜSİAD), Konfederację Lewiatan oraz Economiesuisse. Organizacje te od
zawsze wspierały europejskie wartości i projekty oraz stanowiły siłę napędową europejskiej integracji
gospodarczej od jej zarania. Tym razem jednak, zamiast dokonywać ustaleń między sobą jak miało
to miejsce w przeszłości, organizacje zdecydowały zwrócić się do wiodących europejskich think
thanków o rozważenie przyszłych reform niezbędnych do przeprowadzenia w UE.
Rozdział pierwszy opracowany przez Avenir Suisse zawiera analizę wyzwań jakie pojawiły się za
sprawą niedociągnięć w ramach UGW oraz nierównowag makroekonomicznych. Podejmuje również
kwestię ewentualnych opcji politycznych, jakie się z tym wiążą. W rozdziale drugim opracowanym
przez THINKTANK skoncentrowano się na niezbędnych reformach, otoczeniu biznesowym oraz
urzeczywistnieniu rynku wewnętrznego. W rozdziale trzecim, opracowanym przez Uniwersytet
Boğaziçi – Forum Polityki Zagranicznej TÜSİAD, przeanalizowano potrzeby związane z polityką
zagraniczną UE, rzucając światło na charakter globalizacji. W szczególności podjęto kwestię
rozszerzenia i polityki sąsiedztwa UE. W ostatnim rozdziale przedstawionym przez DGAP omówiono
różne możliwości przeprowadzenia niecierpiących zwłoki reform instytucjonalnych.
Zalecenia wg. rozdziałów
1. Ramy makroekonomiczne
W sprawozdaniu omówiono 8 kluczowych kwestii:

zmienna geometria jako najbardziej obiecująca koncepcja

zarządzanie w ramach Maastricht 2.0 jako mniej skomplikowane, bardziej wydajne i
przejrzyste

UGW: pozostaje w trudnej sytuacji, lecz jej rozbicie mogłoby wywołać poważne
reperkusje w obszarze polityki i gospodarki

osiągnięcie odpowiedniej równowagi między zasadą pomocniczości a zasadą
solidarności

przeprowadzenie gruntownych reform mających na celu zastąpienie środków
nadzwyczajnych

restrukturyzacja zadłużenia państwa i unia bankowa jako dwa filary stabilniejszej
UGW
2

unia bankowa: podjęcie solidnych, wiążących regulacji

przewaga konkurencyjna za sprawą polityk skoncentrowanych na rynku
2. Konkurencyjność europejskiej gospodarki
W sprawozdaniu zaproponowano zbudowanie strategicznego podejścia UE wokół 5 głównych
obszarów:

konwergencja: wzmocnienie współpracy i usprawnienie procesu wymiany wiedzy
przez wszystkie 28 państw członkowskich UE, w szczególności w dziedzinie innowacji
i nowych technologii;

jednolity rynek: pełne wdrożenie dyrektywy usługowej przez wszystkie państwa
członkowskie UE, usprawnienie dalszej integracji wszystkich sektorów i wzmocnienie
sektora e-commerce;

wzrost i środowisko: ustanowienie europejskiej unii energetycznej i wspólnego rynku
energii, jak również wdrożenie środków mających na celu utrzymanie niskich kosztów
energii;

otoczenie sprzyjające przedsiębiorcom: zmniejszenie regulacji unijnych dotyczących
MŚP o 25%, wdrożenie ram prawnych zapewniających łatwiejszy dostęp MŚP do
zamówień publicznych i instrumentów finansowych, zarówno publicznych jak i
prywatnych;

zbudowanie pomostu między badaniami a przemysłem: stworzenie ram prawnych i
finansowych zachęcających najbardziej utalentowane osoby do pracy w Europie i na
rzecz Europy.
3. Sprawy międzynarodowe
W sprawozdaniu zawarto zalecenia dotyczące 3 obszarów:
a)
Globalna konkurencyjność UE

docelowe jednostki mikro (np. osoby, spółki, uczelnie, organizacje pozarządowe,
miasta, regiony), posiadające globalną przewagę konkurencyjną zamiast dążenia do
stałej poprawy warunków na całym kontynencie,
3

zwiększenie „globalnego kapitału kulturowego“ UE poprzez poprawę
międzynarodowej pozycji i wiarygodności przywódców UE na poziomie Rady, WPZiB i
Komisji,

promowanie bardziej uniwersalnego pojęcia „praworządności“ aniżeli bardziej
szczegółowego pojęcia „demokracji“ zarówno w sąsiedztwie Europy, jak i na całym
świecie, w szczególności w krajach, w których brak jest przesłanek społecznoekonomicznych i kulturowych do utworzenia demokracji,

„import“ globalnego talentu do Europy mającego na celu poprawę „inteligentnego“ i
„innowacyjnego“ wymiaru konkurencyjności europejskiej,

stworzenie „rezydentury UE“ dla imigrantów nie przez państwa członkowskie, lecz
przez samą Unię Europejską. „Rezydentura UE“ umożliwiłaby imigrantom uzyskanie
„unijnej zielonej karty“, która z kolei pozwoliłaby im na osiedlenie się i podjęcie pracy
w dowolnym państwie członkowskim UE.
b)
Stosunki z USA, Rosją i Chinami

utrzymanie głębokich politycznych, gospodarczych i wojskowych więzi z USA i
sfinalizowanie porozumienia w sprawie transatlantyckiego partnerstwa handlowoinwestycyjnego,

opracowanie długoterminowego strategicznego partnerstwa i przyjaźni z Rosją z
myślą o przyłączeniu jej do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i europejskiego
systemu wartości,

podniesienie poziomu i intensywności dialogu politycznego z Chinami w celu nadania
większego znaczenia praworządności, podstawowym prawom człowieka i
zrównoważonemu rozwojowi środowiska w Chinach.
c)
Polityka sąsiedztwa i rozszerzenie

kontynuowanie procesu rozszerzenia o Turcję i kraje Bałkanów Zachodnich:
przyczynianie się do realizacji planu ONZ dotyczącego przyspieszonego i
kompleksowego rozwiązania kwestii Cypru, harmonizacja polityk unijnych i tureckich
w regionie MENA, sfinalizowanie procesu liberalizacji wizowej w wyznaczonym
terminie, regularne podejmowanie negocjacji prowadzących do ponownego objęcia
4
Turcji programem UE i udzielenia wsparcia w rozwiązaniu obecnego impasu
politycznego kraju w sposób demokratyczny i europejski,

określenie kryteriów „członkostwa stowarzyszonego“ dla krajów sąsiadujących w
ramach Partnerstwa Wschodniego i Unii dla Śródziemnomorza, czyli dla statusu
pośredniego między pełnoprawnym członkiem a sąsiadem.
4. Zarządzanie Europą
a)
W sprawozdaniu zaleca się przywódcom UE podjęcie działań w 3 obszarach:

w zakresie wzmacniania legitymacji demokratycznej i kontroli publicznej: dążenie do
lepszego połączenia Komisji następnej kadencji z krajowymi arenami poprzez
powołanie przedstawicieli politycznych do kolegium komisarzy i częstsze zapraszanie
ich do wypowiadania się w parlamentach krajowych,

organizowanie pracy Komisji wokół klastrów politycznych podejmujących główne
wyzwania UE (m.in. dotyczących wzrostu gospodarczego, euro lub spójności
społecznej), na czele których stoją wiceprzewodniczący,

korzystanie z funduszy UE w sposób bardziej przejrzysty zarówno poprzez
zaangażowanie obywateli w planowanie budżetu regionalnego, jak i poprzez
podkreślenie jego antykorupcyjnego charakteru.
b)
w zakresie większego poszanowania zasad suwerenności i pomocniczości:

wpisanie zróżnicowanej integracji w ramy projektu europejskiego poprzez jej
włączenie na jasno określonych warunkach jako nurtu głównego, a nie jako środka
ostatecznego,

większe zaangażowanie parlamentów narodowych głównie w dotychczasową
procedurę żółtej kartki, a także w fora współpracy m.in. „Zgromadzenie Strefy Euro“
oraz we współpracę bezpośrednio z Parlamentem Europejskim.
c)
w zakresie usprawniania współpracy międzyinstytucjonalnej i stanowienia prawa:

doprowadzenie do osiągnięcia przez Komisję, Radę i Parlament porozumienia w
sprawie trójstronnego programu prac na lata 2014-2019,
5

podpisanie nowego „Porozumienia w sprawie lepszego stanowienia prawa“, co
przyczyni się do zmniejszenia regulacji UE do końca bieżącego cyklu legislacyjnego.
Nowa agencja powinna przeprowadzić niezależną ocenę skutków dla wszystkich
trzech instytucji stanowienia prawa, a także udostępnić informacje na temat
faktycznej transpozycji do prawa krajowego.
Główne zalecenia Koordynatora
1. Opracowanie/przegląd przepisów

ponowne uruchomienie lepszego programu legislacyjnego,

modyfikacja całej procedury oceny wpływu poprzez ustanowienie w pełni niezależnej
rady oceny wpływu, która będzie obsługiwać wszystkie trzy instytucje i aktualizować
ocenę wpływu w procesie legislacyjnym,

zapewnienie przeprowadzenia właściwego testu MŚP w każdym przypadku,

wprowadzenie testu na potencjalny wpływ na konkurencyjność na poziomie unijnym i
poszczególnych państw członkowskich,

w stosownych przypadkach – uwzględnienie odstępstw od regulacji unijnych dla
mikro-przedsiębiorstw i wszystkich przedsiębiorstw nieprowadzących działalności
transgranicznej,

zapewnienie większej elastyczności we wdrażaniu nowych przepisów i programów, w
szczególności poprzez zawarcie przejściowych porozumień służących rozwojowi
sytuacji gospodarczej i finansowej poszczególnych krajów,

dopilnowanie, aby nowe przepisy i programy nie miały niekorzystnego wpływu na
nadrabianie zaległości przez słabsze ekonomicznie państwa członkowskie,

określenie jako wiążącej zasady, zgodnie z którą nowe przepisy i programy nie mogą
przyczynić się do spowolnienia procesu zaspokajania potrzeb priorytetowych w
obszarze edukacji, innowacji i technologii,

zapewnienie odpowiedniego testu pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie
stosowania zasad pomocniczości,
6

przeprowadzenie i udostępnienie analizy wszystkich kwestii problematycznych
zgłoszonych przez parlamenty krajowe dotyczących zasady pomocniczości oraz
zorganizowanie jawnej dyskusji z udziałem przedstawicieli wszystkich parlamentów w
przypadku wyrażenia poważnych obaw przez 1/3 wszystkich parlamentów krajowych,

stosowanie w regulacjach prawnych tzw. klauzul zachodzącego słońca (sunset
clauses) zamiast jedynie klauzul przeglądowych,

zapewnienie pełnego przeglądu aktualnych kompetencji Unii Europejskiej w celu
ponownego rozdzielenia (w miarę możliwości) obowiązków pomiędzy państwa
członkowskie.
2. Przegląd i usprawnienie programu Small Business Act (SBA)

pomiar postępu we wdrażaniu SBA nie tylko w stosunku do uzgodnionych celów, lecz
również w stosunku do globalnych trendów,

podjęcie kwestii dostępu do energii i cen energii dla MŚP.
3. Utworzenie Unii Energetycznej

wzmożenie wysiłków mających na celu opracowanie rozwiązań technicznych, które
umożliwią wykorzystanie własnych zasobów energetycznych bez spowalniania
procesu dekarbonizacji,

wprowadzenie normy emisji CO2 dla nowych elektrowni z uwzględnieniem
poszczególnych poziomów uzależnienia od węgla i gazu.
4. Szersza Europa

potwierdzenie decyzji o przyłączeniu Turcji do Unii Europejskiej,

nadanie nowego rozpędu negocjacjom akcesyjnym poprzez uzgodnienie z Turcją
mapy drogowej z jasnym harmonogramem otwarcia i zamknięcia procesu
negocjacyjnego, jak również przybliżonego terminu przyłączenia Turcji do UE,

jednoczesne usprawnienie funkcjonowania unii celnej z Turcją poprzez poszerzenie
jej zakresu (usługi, transport, zamówienia publiczne) oraz zniesienie
dotychczasowych dyskryminujących przepisów,
7

opracowanie strategii szerszej Europy stanowiącej połączenie polityki akcesyjnej,
polityki sąsiedztwa i partnerstwa strategicznego, rozpoczęcie przygotowań do
utworzenia jednolitego rynku na kontynencie,

doprecyzowanie kształtu stosunków z aktualnymi lub przyszłymi państwami
członkowskimi UE; ustalenie wiarygodnej perspektywy,

wzmocnienie stosunków z krajami BRICS oraz przegląd/opracowanie konkretnych
krajowych planów działania mających na celu usprawnienie koordynacji, dialogu i
liberalizacji handlu.
5. Zalecenia na poziomie instytucjonalnym

dopóki liczba komisarzy nie ulegnie zmniejszeniu – rozważenie powołania zastępców
dla Wysokiego Przedstawiciela oraz Wiceprzewodniczacych Komisji,

utworzenie klastrów komisarzy koordynowanych przez Wiceprzewodniczących,

zapewnienie „konkurencyjności” pomiędzy klastrami pod kierownictwem
Przewodniczącego Komisji,

zapewnienie lepszych regulacji mających zastosowanie do klastra pod kierownictwem
Wiceprzewodniczących,

nadanie członkom Komisji pełnych uprawnień w stosunku do służb Komisji, w tym w
zakresie wykonywania budżetu, mianowania większości urzędników wyższego
szczebla, tworzenia struktury organizacyjnej służb, jak również polityki informacyjnej
oraz kształtowania relacji służb z mediami,

usprawnienie kontaktów z Parlamentem Europejskim i parlamentami krajowymi oraz
uczynienie regularnych występów członków kolegium wiążącymi,

ustanowienie niezależnego organu odpowiedzialnego za fuzje/przejęcia oraz sprawy
dotyczące karteli,

wzmocnienie roli Europejskiej Agencji Obrony oraz usprawnienie koordynacji zarówno
w zakresie opracowywania i składania zamówień na sprzęt wojskowy, jak również
rozwoju i utrzymania konkurencyjności europejskiego przemysłu obronnego.
8
AUTOR: MAŁGORZATA BONIKOWSKA, PARTNER ZARZĄDZAJĄCY, OŚRODEK THINKTANK
9