KOBIETA: Dieta w ciąży

KOBIETA: Dieta w ciąży
Jak istotny jest prawidłowy przebieg ciąży dla każdej kobiety nie trzeba mówić. Warto
zastanowić się, na jakie elementy należy zwrócić uwagę w tym okresie. Dzisiaj
proponujemy przeanalizować odżywianie.
Prawidłowe odżywianie kobiety w okresie poprzedzającym ciążę oraz podczas ciąży ma istotne
znaczenie dla zapewnienia prawidłowego przebiegu ciąży, optymalnego rozwoju dziecka, jego
zdrowia po urodzeniu, w pierwszych latach życia, a nawet w wieku dorosłym. Ogólne zasady
żywienia kobiet w czasie ciąży nie różnią się zasadniczo od racjonalnej diety kobiety nie
spodziewającej się potomstwa. W obu przypadkach kobiety powinny dbać, aby ich dieta była
urozmaicona, pokrywała zapotrzebowanie organizmu na energię i wszystkie niezbędne
składniki odżywcze (białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy, składniki mineralne) oraz tak
rozplanować dzienną rację pokarmową aby poszczególne posiłki były spożywane regularnie
(4-5 posiłków w ciągu dnia, w odstępach 2-3 godzinnych).
Okres ciąży cechują jednak pewne zmiany zachodzące w organizmie kobiety, a co się z tym
wiąże, zmienia się zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze oraz energię. Okres ciąży
wymaga również odpowiedniego doboru produktów spożywczych, zarówno jakościowego jak i
ilościowego.
Po pierwsze w okresie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na białko. Zapotrzebowanie na ten
składnik zwiększa się średnio o ok. 19% w stosunku do okresu przed ciążą (wzrost o ok. 7 gram
dziennie). Ważna jest nie tylko ilość, ale również jakość spożywanego białka. Źródłem
pełnowartościowego białka powinny być jaja, produkty mleczne, chude mięso, ryby. Białko jest
niezbędne do budowy tkanek płodu, łożyska, powiększającej się macicy oraz do wytwarzania
białek matczynej krwi, która znacznie zwiększa swoją objętość. W okresie ciąży zaopatruje
bowiem nie tylko tkanki samej matki, ale także powiększoną macicę i łożysko.
W okresie ciąży zmienia się również zapotrzebowanie organizmu kobiety na kwasy tłuszczowe
wielonienasycone (omega-3 i omega-6). Ich wzrost wynosi aż 50% w stosunku do diety kobiety
nie będącej w ciąży. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone (omega-3) odgrywają ważną rolę w
rozwoju mózgu i siatkówki oka u płodu. Są one szczególnie ważne w ostatnim trymestrze ciąży,
gdyż wtedy właśnie następuje intensywny rozwój tych narządów. Wpływają również na masę
urodzeniową dziecka i zapobiegają przedwczesnemu porodowi. Źródłem wielonienasyconych
kwasów tłuszczowych są ryby morskie oraz oleje np. sojowy, słonecznikowy.
Kolejnym ważnym składnikiem w diecie kobiety ciężarnej jest błonnik pokarmowy, którego
źródłem są zboża pełnoziarniste, otręby pszenne, płatki owsiane, warzywa i owoce. Codzienna
dieta kobiety w tym okresie powinna dostarczać 30g błonnika pokarmowego. Składnik ten w
znacznym stopniu reguluje zaparcia, które są istotnym problemem kobiet spodziewających się
dziecka.
1/2
KOBIETA: Dieta w ciąży
W okresie ciąży wzrasta również zapotrzebowanie na witaminy rozpuszczalne w wodzie:
witaminę C o ok. 13% (owoce cytrusowe, pomidory ziemniaki), witaminę B2 o ok. 33%
(produkty mleczne, pełnoziarniste pieczywo), witaminę B6 o ok. 50% (ziarna pszenicy i żyta,
drożdże, ryby), witaminę B12 o ok. 33% (jaja, produkty mleczne), kwas foliowy o ok. 55%
(suche kiełki, soczewica, pomarańcze, pełnoziarniste pieczywo, buraki, brokuły, szpinak) oraz
witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: witaminę A o ok. 56% (marchew, szpinak, mleko, sery) i
witaminę E o ok. 20% (oleje roślinne, mięso, mleko, sałata, ziarna zbóż, żółtko jaja). Kwas
foliowy jest istotnym składnikiem w diecie kobiet w okresie przed ciążą oraz w pierwszych
tygodniach ciąży, gdyż jego niedobór sprzyja powstawaniu wrodzonych wad układu nerwowego
u płodu. Składnik ten chroni również organizm kobiety przed porodem przedwczesnym oraz
wystąpieniem niskiej masy urodzeniowej u dziecka.
Dla kobiet w okresie ciąży zmienia się także zapotrzebowanie na wiele składników mineralnych:
wapń, wzrost o ok. 33% (mleko i przetwory mleczne), magnez o ok. 17% (płatki owsiane, kasza
gryczana, otręby pszenne, zarodki pszenne), cynk o ok. 23% (mięso, mleko i jego przetwory,
pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, jaja), żelazo o ok. 44% (mięso
wołowe, żółtko jaja, płatki owsiane, fasola, orzechy, szpinak) oraz jod o ok. 13% (sól
spożywcza, wzbogacana jodkiem potasu). Wymienione składniki mineralne m.in. zapobiegają
przedwczesnemu porodowi (wapń, magnez, żelazo, cynk, jod), umożliwiają prawidłowy rozwój
masy kostnej dziecka (wapń), zmniejszają ryzyko małej masy urodzeniowej dziecka (magnez,
żelazo, cynk), umożliwiają prawidłowe wytwarzanie krwi przez płód (żelazo), zapobiegają
zaburzeniom rozwoju psychomotorycznego dziecka (jod) oraz umożliwiają prawidłowy rozwój
układu immunologicznego (cynk).
Zapotrzebowanie energetyczne kobiet w pierwszym trymestrze ciąży nie zmienia się i jest takie
samo jak dla kobiet przed ciąża, wzrasta dopiero w II i III trymestrze ciąży ale jedynie o 300
kcal.
Głównym źródłem płynów w diecie kobiety ciężarnej, podobnie jak w diecie kobiety przed ciążą
powinna być woda (1,5-2l dziennie). Jednak kobiety będące w ciąży powinny unikać picia kawy
i mocnej herbaty, ze względu na zawartość kofeiny. Nie wskazane jest również picie napojów
alkoholowych. Spożywanie nawet niewielkich ilości alkoholu może sprzyjać wadom rozwojowym
płodu, a także komplikacjom podczas ciąży i porodu. Unikać należy również słodzonych
napojów gazowanych typu cola, fanta, oranżada.
W czasie ciąży nie należy spożywać także serów pleśniowych, typu brie i camembert, ze
względu na ryzyko zakażenia bakterią zwaną listeria, surowych jaj ze względu na ryzyko
zakażenia salmonellą oraz surowego mięsa i ryb (źródło chorobotwórczych bakterii)
Należy pamiętać, iż dla prawidłowego rozwoju dziecka bardzo istotne znaczenie ma sposób
żywienia kobiety zarówno w okresie poprzedzającym ciążę jak i w trakcie ciąży.
20.11.2012 (gbh)
2/2