jeziora pszczewskie i dolina obry plb080005

JEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY
PLB080005
Obra w okolicach wsi Rybojady
Fot. Grzegorz Rąkowski
Obszar obejmuje Bruzdę Zbąszyńską, która
stanowi głęboką rynnę polodowcową ciągnącą się
południkowo na odcinku ok. 50 km pomiędzy
Pojezierzem Łagowskim a Pojezierzem Poznańskim.
W rynnie znajduje się ciąg połączonych ze sobą
różnej wielkości jezior rynnowych, zwanych
Jeziorami Pszczewskimi, z których największe jest
Jezioro Zbąszyńskie (740 ha). Przez większość
z nich przepływa rzeka Obra, wykorzystująca
środkową i południową część rynny. Jeziora są
w większości eutroficzne, otoczone szuwarami,
torfowiskami, łąkami i lasami. Lasy porastają
znaczną część Bruzdy Zbąszyńskiej. Wśród
zbiorowisk leśnych przeważają tu ubogie bory
sosnowe pochodzenia sztucznego. Znaczne
powierzchnie zajmują też wielogatunkowe lasy
mieszane, wśród których znajdują się niewielkie
fragmenty liściastych lasów grądowych i łęgowych.
Zaludnienie terenu jest niewielkie. Tereny położone
nad jeziorami są intensywnie wykorzystywane
w sezonie letnim do celów rekreacyjnych.
Omawiany obszar niemal dokładnie pokrywa
się z siedliskowym obszarem Natura 2000 Jeziora
Pszczewskie i Dolina Obry PLH 080002 (15 305, 7 ha),
obejmuje także znaczną część Pszczewskiego Parku
Krajobrazowego (12 220 ha), a także fragmenty
obszarów chronionego krajobrazu: Miedzichowskiego,
„Gorzycko”, „Zbąszyńska Dolina Obry” oraz
„Pojezierze Sławskie, Pradolina Obry i Rynna
Zbaszyńska”. W granicach obszaru znajdują się
4 rezerwaty przyrody: „Dąbrowa na Wyspie”
(4,40 ha), „Jeziora Gołyńskie” (3,10 ha), „Jezioro
Wielkie” (236,30 ha), „Wyspa na Jeziorze
Chobienickim” (26,15 ha), a także obszar chroniony
Klubu Przyrodników „Łąki nad Obrą”.
Zachowaniu i utrzymaniu siedlisk cennych
gatunków ptaków na omawianym obszarze sprzyja
obecność licznych jezior, znaczne zalesienie
i niewielka gęstość zaludnienia terenu, tradycyjne
ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk, a także
zabiegi ochrony czynnej prowadzone przez Klub
Przyrodników w obszarze chronionym „Łąki nad
Obrą” (m.in. wykaszanie łąk) oraz podejmowane na
terenie rezerwatów przyrody (m.in. rozwieszanie
skrzynek lęgowych dla gągołów i budowa sztucznych
wysp umożliwiających gniazdowanie ptakom
wodnym). Do największych zagrożeń dla lokalnej
awifauny i jej siedlisk należą: stale rosnący ruch
turystyczny, rozwój infrastruktury turystycznej
i budownictwa rekreacyjnego nad brzegami jezior
oraz wzrost intensywności turystycznego
użytkowania samych jezior przez turystów wodnych
i wędkarzy. Inne ważne zagrożenia to eutrofizacja
jezior, ekspansja norki amerykańskiej, niszczącej lęgi
ptaków wodno-błotnych oraz zaprzestanie
wykorzystywania rolniczego użytków zielonych.
Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry stanowią
regionalną ostoję ptaków wodno-błotnych
i drapieżnych. Na uwagę zasługuje stosunkowo
znaczna liczebność tutejszej populacji lęgowej kani
czarnej Milvus migrans (3–5 par lęgowych, ok. 1%
ogólnokrajowej populacji lęgowej).
Znajdujący się w granicach obszaru teren Rynny
Zbąszyńskiej stanowi lokalny korytarz ekologiczny
i szlak migracji ptaków. Jest to ważne w skali
regionalnej miejsce odpoczynku i żerowania ptaków
wodno-błotnych w okresie przelotów, a łączna
liczebność ich stad spotykanych tu podczas migracji
może przekraczać 20 000 osobników. Największą
liczebność osiągają spotykane na terenie omawianego
obszaru przelotne stada łyski Fulica atra (do 15 000
osobników) i krzyżówki Anas platyrhynchos (do
10 000 osobników), głowienki Aythya ferina (do
2000 osobników), czernicy Aythya fuligula (do 3000
osobników), gągoła Bucephala clangula (do 1500
osobników) i nurogęsi Mergus merganser (do 500
osobników).
Łyska Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Powierzchnia: 14 793,3 ha
Rok zatwierdzenia: 2007
Region geograficzny: Pojezierze Lubuskie
Mezoregion: Bruzda Zbąszyńska
Położenie administracyjne: województwo wielkopolskie,
powiaty wolsztyński i nowotomyski; województwo lubuskie,
powiaty świebodziński i międzyrzecki
Sprawujący nadzór nad obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Gorzowie Wielkopolskim
ul. Jagiellończyka 8
66-400 Gorzów Wielkopolski
tel: 95 711 53 38, fax 95 711 55 24
e-mail: [email protected]
www.gorzow.rdos.gov.pl
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
w Poznaniu
ul. 28 Czerwca 1956 r. 223/229
61-485 Poznań
tel: 61 831 11 77, fax: 61 831 11 99
e-mail: [email protected]
www.poznan.rdos.gov.pl
Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem
państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę
Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z
tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny
sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach,
w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub
jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.