wykład 6 - dr Andrzej Marjański

2015-06-08
LOGISTYKA
W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
POTENCJAŁ WYKORZYSTYWANY DO
ZABEZPIECZENIA LOGISTYCZNEGO
Andrzej Marjański
Andrzej Marjański ( )
2
Refleksyjnie
Wiedza osób funkcyjnych, ich teoretyczne i praktyczne
przygotowanie oraz posiadane siły i środki są podstawą
sprawnego, a także skutecznego funkcjonowania systemu
bezpieczeństwa .
Andrzej Szymonik
1
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
3
Agenda
Istota potencjału logistycznego
Gmina jako realizator zadań logistycznych
Zasady przygotowywania potencjału logistycznego
Rola i zadania zasobów ludzkich
Andrzej Marjański ( )
4
Istota potencjału logistycznego
Potencjał logistyczny w sytuacjach kryzysowych określony zasób możliwości (zdolności)
zaopatrzeniowych i usługowych (wytwórczych), który
można użyć (wykorzystać, wyzyskać) do zabezpieczenia
logistycznego ludności poszkodowanej.
Potencjał ten stanowią zasoby ludzkie, zasoby
zaopatrzeniowe oraz zasoby usługowe (w zakresie usług
logistycznych i usług medycznych).
Wielkość potencjału logistycznego na wypadek sytuacji
kryzysowych określana jest na podstawie jego bilansu z
prognozowanymi potrzebami logistycznymi ludności
poszkodowanej.
2
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
5
Hierarchiczność systemu logistycznego
Hierarchiczna struktura systemu logistycznego powoduje,
że odpowiedzialność za zabezpieczenie logistyczne
ludności poszkodowanej rozkłada się na cztery szczeble
administracji publicznej:
gminę
powiat,
województwo
szczebel centralny – rządowy
Andrzej Marjański ( )
6
Gmina jako bezpośredni realizator
Potencjał logistyczny przygotowywany jest odpowiednio
(stosownie do prognozowanych potrzeb logistycznych) na
wszystkich szczeblach administracji
Bezpośrednim realizatorem zadań logistycznych jest zwykle
szczebel najniższy – gmina.
Powoduje to, że wszystkie kolejne, wyższe szczeble, w zależności
od potrzeb i sytuacji, służą swoim potencjałem logistycznym
niższemu szczeblowi administracji publicznej, na zasadzie wsparcia
bądź wzmocnienia.
3
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
7
Zasada przygotowania potencjału
Nie przygotowuje się potencjału logistycznego zaspokajającego
wszystkie (maksymalne) potrzeby logistyczne występujące na
danym szczeblu administracji publicznej.
Głównie nie robi się tego z powodu bardzo wysokich kosztów.
Natomiast zwykle przygotowywany jest potencjał logistyczny
odpowiadający około 75% prognozowanych potrzeb logistycznych,
„Brakujące” zasoby pozyskuje się ze szczebla nadrzędnego w
ramach wsparcia bądź wzmocnienia.
Andrzej Marjański ( )
8
Zasoby ludzkie i ich predyspozycje do realizacji zadań
logistycznych
Zasoby (potencjał) ludzkie uczestniczące w organizacji i realizacji
zadań logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej w
sytuacjach kryzysowych to przede wszystkim organy logistyczne:
grupy robocze ZZK – grupa zabezpieczenia logistycznego
grupa opieki zdrowotnej i pomocy socjalno-bytowej)
stany osobowe podmiotów (jednostek, przedsiębiorstw)
dowożących zaopatrzenie oraz świadczących usługi
logistycznych i usługi medyczne.
4
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
9
Zapewnienie ciągłości działania
W skład grup logistycznych ZZK (grupy zabezpieczenia
logistycznego oraz grupy opieki zdrowotnej i pomocy socjalnobytowej) wchodzą specjaliści – eksperci.
W grupie zabezpieczenia logistycznego są to:
specjaliści ds.: zaopatrzenia, usług gospodarczo- bytowych i
transportu; w grupie opieki zdrowotnej i pomocy socjalnobytowej
specjaliści ds.: ewakuacji medycznej, sanitarnohigienicznych,
przeciwepidemicznych, zaopatrzenia w sprzęt i materiały
medyczne, pomocy socjalno-bytowej.
Skład liczebny grup logistycznych powinien zapewnić ich
dwuzmianową (całodobową) pracę w ZZK.
Andrzej Marjański ( )
10
Rodzaje podmiotów tworzących ZL
W zależności od sytuacji, skali i rodzaju realizowanych zadań
logistycznych mogą to być:
Jednostki ochrony przeciwpożarowej,
jednostki służby zdrowia,
jednostki (zespoły) pogotowia komunalnego,
jednostki Policji,
jednostki straży miejskich i gminnych, j
jednostki wojskowe,
jednostki Straży Granicznej,
Organizacje pozarządowe,
ludność miejscowa
formacje obrony cywilnej,
inne jednostki.
5
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
11
Jednostki ochrony przeciwpożarowej
W sytuacjach kryzysowych realizują swoje specjalistyczne
zadania w ramach Krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego
W skład systemu, oprócz jednostek ochrony przeciwpożarowej
wchodzą:
inne służby, inspekcje, straże i instytucje
specjaliści w sprawach ratownictwa
inne podmioty (na zasadach dobrowolności – po uprzednim
uzgodnieniu współdziałania na danym obszarze ze starostą,
wojewodą lub Komendantem Głównym Państwowej Straży
Pożarnej
Andrzej Marjański ( )
12
Pododdziały ochrony przeciwpożarowej
Rota – dwuosobowy zespół ratowników, wchodzący w skład tego
samego zastępu lub specjalistycznej grupy ratowniczej,
wykonujący zadania ratownicze lub zabezpieczające, wyposażony
w sprzęt ochrony osobistej
zastęp – pododdział w sile od trzech do sześciu ratowników, w tym
dowódca, wyposażony w pojazd przystosowany do realizacji
zadania ratowniczego;
sekcja – pododdział w sile dwóch zastępów, liczący od 9 do 12
ratowników, w tym dowódca;
pluton – pododdział w sile od 3 do 4 zastępów lub dwóch sekcji,
liczący od 15 do 21 ratowników, w tym dowódca;
6
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
13
Pododdziały ochrony przeciwpożarowej
kompania – pododdział w sile trzech plutonów lub czterech sekcji
oraz dowódca;
batalion – oddział w sile od trzech do pięciu kompanii oraz
dowódca;
brygada – związek pododdziałów i oddziałów realizujący w
granicach administracyjnych województwa wieloobszarowe
działanie ratownicze;
specjalistyczna grupa ratownicza – pododdział ratowników
posiadających specjalistyczne przeszkolenie i uprawnienia,
wyposażony w sprzęt dostosowany do wykonywania
specjalistycznego zadania ratowniczego, w sile uzależnionej od
specyfiki danej specjalności.
Andrzej Marjański ( )
14
Grupy specjalistyczne
Najczęściej organizowanymi grupami specjalistycznymi są:
-podczas ratownictwa technicznego: grupy poszukiwawczoratownicze, grupy wysokościowe, grupy wodno-nurkowe oraz
grupy techniczne;
-podczas ratownictwa chemicznego: grupy ratownictwa
chemicznego i ekologicznego i grupy wodno-nurkowe;
- podczas ratownictwa medycznego: zespoły ratownictwa
medycznego (w składzie co najmniej 2 strażaków –
ratowników).
7
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
15
Inne podmioty KSR-G
Inne podmioty KSR-G niebędące jednostkami ochrony
przeciwpożarowej mogą w działaniu ratowniczym zachować
własną strukturę sił.
Wszystkie podmioty KSR-G z uwagi na swoje przygotowanie i
wyposażenie specjalistyczne, oprócz zadań specjalistycznych,
mogą dodatkowo realizować takie zadania logistyczne jak:
ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia,
dostarczanie środków zaopatrzenia bezpośrednio do osób
poszkodowanych,
strażacy – ratownicy – mogą udzielać kwalifikowaną pierwszą
pomoc rannym i chorym, którzy znaleźli się w sytuacji nagłego
zagrożenia życia i zdrowia.
Andrzej Marjański ( )
16
Jednostki służby zdrowia
Należy postrzegać jako personel medyczny pracujący w:
pogotowiu ratunkowym;
przychodniach i zakładach opieki zdrowotnej (ZOZ);
jednostkach ratownictwa medycznego;
Jednostkach transportu medycznego,
jednostkach świadczących usługi pielęgniarskie *
8
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
17
Pogotowia ratunkowe
Pracujące w składzie zespołów reanimacyjnych i zespołów
wypadkowych udzielają pomocy medycznej w stanach zagrożenia
życia i nagłych pogorszeniach stanu zdrowia zagrażających życiu.
Udzielają ponadto porad ambulatoryjnych – głównie są to porady
ogólne i porady chirurgiczne.
Oprócz jednostek pogotowia bazujących na transporcie
samochodowym (samochodach sanitarnych), funkcjonuje również
Lotnicze Pogotowie Ratunkowe.
Występują również pogotowia specjalistyczne, np. pogotowie
stomatologiczne.
Andrzej Marjański ( )
18
Przychodnie i ZOZ
Przychodnie i ZOZ obejmują wiele rodzajów zakładów
medycznych. Są to m.in.:
ambulatoria chirurgiczne;
zakłady opieki zdrowotnej;
Przychodnie rehabilitacyjno-lecznicze;
niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej;
szpitale i kliniki (kliniki akademii i uniwersytetów
medycznych;
szpitale i kliniki wojskowe; szpitale miejskie, powiatowe,
wojewódzkie,
specjalistyczne; kliniki specjalistyczne itp.); zakłady
rehabilitacji medycznej;
przychodnie specjalistyczne; izby porodowe; gabinety
lekarskie
itd.
9
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
19
Jednostki ratownictwa medycznego
różne grupy ratownictwa ogólnomedycznego i
specjalistycznego
Andrzej Marjański ( )
20
Jednostki transportu medycznego
dysponują środkami transportu sanitarnego i transportu
medyczno-sanitarnego.
Są to m.in. Kolumny transportu sanitarnego
10
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
21
Jednostki świadczące usługi pielęgniarskie
występują m.in. jako pielęgniarskie ośrodki medycyny
środowiskowej
niepubliczne zakłady pielęgniarsko-opiekuńcze.
Świadczą usługi z zakresu opieki pielęgniarskiej,
położnictwa itp.
Andrzej Marjański ( )
22
Jednostki (zespoły) pogotowia komunalnego
(miejskiego, gminnego)
Różnego rodzaju pogotowia (głównie służb technicznych)
świadczące usługi:
w sytuacjach awarii sieci energetycznej (elektrycznej);
sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
sieci gazowej,
podczas innych zdarzeń.
Zaliczane jest do nich przede wszystkim:
pogotowie energetyczne (elektryczne);
pogotowie hydrauliczne;
pogotowie kanalizacyjne;
pogotowie kominiarskie; inne pogotowia techniczne,
a także: pogotowie ślusarskie; pogotowie chłodnicze;
pogotowie szklarskie; pogotowie komputerowe itd.
11
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
23
Jednostki Policji
Formacje umundurowane i uzbrojone.
W sytuacjach kryzysowych realizują głównie zadania o
charakterze prewencyjnym i kryminalnym.
Wspomagają je m.in. własne służby logistyczne (służby
wspomagające).
Mogą występować jako oddziały i pododdziały zwarte,
których podstawowym modułem organizacyjnym jest
kompania składająca się z plutonów, a te z kolei z drużyn,
oraz jako różnego rodzaju patrole.
Andrzej Marjański ( )
24
Służba patrolowa
Służbę patrolową policjanci mogą pełnić samodzielnie
lub wspólnie ze strażnikami straży gminnej lub miejskiej,
z żołnierzami Żandarmerii Wojskowej, funkcjonariuszami
Straży Granicznej, funkcjonariuszami Straży Ochrony
Kolei, a także przedstawicielami instytucji i organizacji
społecznych.
W strefach nadgranicznych służba patrolowa może być
pełniona przez patrole w składzie międzynarodowym.
12
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
25
Z uwagi na przygotowanie i wyposażenie techniczne
oddziały i pododdziały oraz inne zespoły składające się z
policjantów, w sytuacjach kryzysowych mogą realizować
przede wszystkim dodatkowe (pomocnicze, wspierające)
zadania logistyczne, takie jak:
ewakuacja ludzi;
dostarczanie zaopatrzenia, w tym bezpośrednio do
osób poszkodowanych;
ochrona zasobów logistycznych.
Nie wyklucza się możliwości użyczenia niektórych
rodzajów sprzętu logistycznego.
Andrzej Marjański ( )
26
Jednostki straży miejskiej/gminnej
Umundurowane i uzbrojone formacje samorządowe
powoływane przez rady gmin (miast) do ochrony porządku
publicznego na terenie gmin (miast).
Swoje zadania realizują zwykle w składzie patroli i patroli
interwencyjnych.
Wyszkolenie, wyposażenie techniczne oraz możliwości
organizacyjne i logistyczne powodują, że w sytuacjach
kryzysowych mogą wspomagać różne organy (służby,
inspekcje, jednostki) realizujące dostawy podstawowych
środków zaopatrzenia oraz usługi logistyczne i usługi
medyczne dla ludności poszkodowanej.
Ocenia się, że mogą to być głównie zadania dodatkowe
(pomocnicze, wspierające) polegające na bezpośrednim
docieraniu z pomocą do osób poszkodowanych.
13
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
27
Jednostki wojskowe
w sytuacjach kryzysowych realizują zadania ratownicze i
prewencyjne.
Mogą występować w składzie: drużyn (do 10 żołnierzy)
plutonów (3–4 drużyny),
kompanii (3–4 plutony),
Batalionów (3–4 kompanie),
brygad (3–4 bataliony oraz kilka kompanii rodzajów
wojsk i służb).
Andrzej Marjański ( )
28
Wymienione pododdziały i oddziały wojskowe mogą być
wydzielane z różnych rodzajów sił zbrojnych np.:
Wojsk Lądowych,
Sił Powietrznych,
Marynarki Wojennej,
Sił Specjalnych),
różnych rodzajów wojsk (np. Wojsk Inżynieryjnych,
Wojsk Chemicznych, Wojsk Łączności, a także Wojsk
Rakietowych i Artylerii, Wojsk Obrony Przeciwlotniczej
i innych) oraz różnych rodzajów służb (np. Żandarmerii
Wojskowej, Wojskowej Służby Zdrowia, służb
logistycznych i innych).
14
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
29
Z uwagi na przygotowanie i wyposażenie specjalistyczne, oprócz zadań
ratowniczych i prewencyjnych, dodatkowo mogą realizować także zadania
logistyczne jak:
ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia;
Dowóz zaopatrzenia (głównie pododdziały transportowe – transportu
samochodowego,
transportu powietrznego i transportu morskiego);
przygotowanie, w tym wyposażenie w sprzęt kwaterunkowy, tymczasowych
miejsc zakwaterowania;
pomoc medyczna rannym i chorym (mogą ją realizować pododdziały
medyczne wszystkich rodzajów wojsk);
Wszelkie usługi logistyczne – specjalistyczne oraz gospodarczo-bytowe
(mogą ją realizować pododdziały logistyczne wszystkich rodzajów wojsk);
Użyczenie zapasów żywności,
użyczenie środków transportu samochodowego (wraz z kierowcami);
użyczenie logistycznego sprzętu specjalistycznego (chłodnie, pralnie, łaźnie,
piekarnie polowe, kuchnie polowe, zbiorniki na wodę, cysterny do paliw
płynnych, namioty itp.).
Andrzej Marjański ( )
30
Jednostki Straży Granicznej
należą do najnowocześniejszych polskich uzbrojonych formacji
mundurowych.
Formacjami terenowymi są: Oddziały oraz placówki i dywizjony
SG.
Z uwagi na swoje nowoczesne i specjalistyczne wyposażenie
techniczne (samochody terenowe typu Land Rover i Mercedes,
czterokołowe motocykle TRX, zwykłe motocykle, m.in. austriackie
KTM, a także konie służbowe, narty i skutery śnieżne; środki
transportu powietrznego: samoloty „Wilga” i „Mewa”, śmigłowce
„Kania”, „Sokół” i „Mi-2”; środki transportu wodnego – morskiego:
okręty patrolowe; łodzie pontonowe typu „Strażak”) mogą w
sytuacjach kryzysowych współuczestniczyć w realizacji dostaw
zaopatrzenia oraz świadczeniu wielu usług logistycznych i usług
medycznych.
Szczególnie predysponowane są do realizacji tych zadań
bezpośrednio w terenie (w rejonach zagrożenia).
15
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
31
Organizacje pozarządowe
to przede wszystkim różnego rodzaju fundacje i
stowarzyszenia
Spośród bardzo dużej liczby organizacji pozarządowych
działających (zarejestrowanych) w RP, największe
predyspozycje do realizacji wybranych zadań
logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej w
sytuacjach kryzysowych mają stowarzyszenia, których
przedmiotem działania jest bezpieczeństwo
powszechne, w tym ratownictwo, ochrona ludzi, dóbr i
środowiska np.:
Andrzej Marjański ( )
32
Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe,
Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe,
Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe,
Społeczna Krajowa Sieć Ratunkowa itp.);
stałe utrzymywanie rezerw mobilizacyjnych oraz
przygotowanie przedpoborowych do przyszłej służby
wojskowej (np. Federacja Stowarzyszeń Rezerwistów i
Weteranów Sił Zbrojnych RP, Związek Oficerów Rezerwy
RP itd.)
16
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
33
zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego (np. Związek
Harcerstwa Polskiego, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej);
bezpieczeństwo i porządek publiczny (np. zespoły robocze
realizujące zadania: bezpieczny dom, osiedle, parking,
bezpieczna szkoła itp.);
bezpieczeństwa społecznego (stowarzyszenia, ruchy
społeczne, organizacje kościołów i związków wyznaniowych
zajmujące się bezpośrednio zaspokajaniem określonych
potrzeb społecznych, np. Caritas, Towarzystwo Pomocy im.
Brata Alberta, Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja
Humanitarna, Polski Komitet Pomocy Społecznej,
Stowarzyszenie MONAR-MARKOT itd.).
Andrzej Marjański ( )
34
Ponadto do organizacji pozarządowych, które mogą
świadczyć usługi logistyczne w sytuacjach kryzysowych,
należy zaliczyć również:
Ligę Obrony Kraju,
Aeroklub Polski,
kółka rolnicze, koła gospodyń wiejskich,
Zrzeszenia transportowców,
Komitety Rodzicielskie
itp.
17
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
35
Ludność miejscowa
Ludność miejscowa zadania logistyczne na rzecz osób
poszkodowanych w sytuacjach kryzysowych może realizować na
zasadzie wolontariatu bądź też w ramach świadczeń osobistych i
rzeczowych.
Zadania te zwykle polegają na:
udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy
nieszczęśliwym wypadkom;
wykonywaniu określonych prac podczas świadczenia usług
logistycznych i medycznych;
Udostępnianiu pomieszczeń osobom ewakuowanym;
przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób
poszkodowanych lub ewakuowanych;
Zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności
dostarczeniu paszy i schronienia;
zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion;
udostępnieniu własnych źródeł wody pitnej osobom
ewakuowanym lub poszkodowanym
itp.
Andrzej Marjański ( )
36
Formacje obrony cywilnej
jako podstawowe jednostki organizacyjne Obrony
Cywilnej tworzone są przez ministrów, wojewodów,
starostów oraz wójtów (burmistrzów, prezydentów
miast).
Podczas powoływania tych formacji uwzględnia się w
szczególności:
skalę występujących zagrożeń,
rodzaj formacji,
ich przeznaczenie
stan osobowy i organizację wewnętrzną.
Mogą je tworzyć także pracodawcy.
18
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
37
Zadania Obrony Cywilnej
Katalog zadań OC zawiera Pierwszy Protokół Dodatkowy do
Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r. dotyczący ofiar
międzynarodowych konfliktów zbrojnych przyjęty w Genewie
dnia 8 czerwca 1977 r. (Dz.U. z 1992 r. Nr 41, poz. 175). RP
przyjęła ten protokół 19 września 1991 r.
Zgodnie z tym protokółem OC realizuje (wszystkie lub
niektóre) zadania mające na celu ochronę ludności cywilnej
przed różnymi niebezpieczeństwami wynikającymi z działań
zbrojnych lub klęsk żywiołowych, jak też tworzenie warunków
niezbędnych do przetrwania.
W obszarze szeroko rozumianych zadań logistycznych
znajdują się: ewakuacja; pierwsza pomoc (medyczna);
dostarczenie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia; doraźne
grzebanie zmarłych; pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych
do przetrwania oraz inne dodatkowe rodzaje działalności
usługowej
Andrzej Marjański ( )
38
Inne podmioty
Inne jednostki (podmioty), które mogą być użyte do realizacji
(zabezpieczenia, wspomagania) zadań logistycznych na rzecz
ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych to m.in.:
jednostki różnych rodzajów ratownictwa (oprócz
wymienionych wcześniej jednostek ratownictwa
medycznego) państwowego (wojskowego, kolejowego,
chemicznego, górniczego, weterynaryjnego) i społecznego
(wodnego, górskiego, jaskiniowego, drogowego);
straże (oprócz wymienionych wcześniej Straży Granicznej i
straży gminnych) m.in.: Straż Ochrony Kolei, Straż Leśna,
Państwowa Straż Łowiecka. Państwowa Straż Rybacka, Straż
Ochrony Przyrody; inspekcje: weterynaryjna, farmaceutyczna,
handlowa, sanitarna, ochrony środowiska, celna i inne.
19
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
39
Rodzaje zasobów ludzkich wykorzystywanych w
zadaniach logistycznych
Andrzej Marjański ( )
40
Potencjał zaopatrzeniowy
W sytuacjach kryzysowych potencjał zaopatrzeniowy należy
postrzegać jako tzw. gwarantowane źródła środków
materiałowych, z których będzie można pozyskiwać produkty
(środki zaopatrzenia), organizując ich dostawy dla ludności
poszkodowanej.
Ludności tej potrzebne są przede wszystkim podstawowe produkty
niezbędne do przetrwania danej sytuacji kryzysowej.
W związku z tym organizowane są:
źródła (ujęcia) wody pitnej;
magazyny (składy, hurtownie, sklepy) z żywnością, artykułami
powszechnego użytku
innymi rodzajami zaopatrzenia (sprzęt i nośniki energii, paliwa
płynne, sprzęt przeciwpożarowy, środki i sprzęt
przeciwpowodziowy, środki (worki) do gromadzenia i wywozu
śmieci (odpadów), sprzęt i środki do dezynfekcji itp., a także
sprzęt i materiały medyczne (środki opatrunkowe, leki).
20
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
41
Potencjał zaopatrzeniowy
Z logistycznego punktu widzenia, powinny to być przede
wszystkim źródła zaopatrzenia położone możliwie blisko
rejonu, w którym mamy do czynienia z sytuacją
kryzysową (potencjalnymi odbiorcami dostaw
zaopatrzenia).
Pierwszorzędne znaczenie dla zapewnienia wysokiej
skuteczności dostaw zaopatrzenia dla ludności
poszkodowanej ma rozpoznanie terenowych
(miejscowych) zasobów materiałowych oraz zawarcie
kontraktów na dostawy podstawowych rodzajów
zaopatrzenia z najbliższymi dostawcami.
Andrzej Marjański ( )
42
Potencjał zaopatrzeniowy
Innym, specjalnie przygotowywanym m.in. na wypadek
kryzysu (sytuacji kryzysowej), źródłem zaopatrzenia są
rezerwy państwowe.
Ponadto środki zaopatrzenia mogą być dostarczane przez
nadrzędne organy administracji, a także przez organizacje
humanitarne (krajowe i międzynarodowe).
21
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
43
Terenowe (miejscowe) zasoby materiałowe
To przede wszystkim zapasy (źródła) wody pitnej, artykułów
żywnościowych, artykułów powszechnego użytku oraz innych
rodzajów zaopatrzenia, zgromadzone (utrzymywane) w
różnych przedsiębiorstwach (państwowych i prywatnych) na
obszarze i bezpośrednio w jego pobliżu, na którym wystąpiła
(może wystąpić) sytuacja kryzysowa.
Głównymi źródłami (miejscami) tego rodzaju zasobów
materiałowych w terenie są: magazyny i hurtownie środków
spożywczych oraz ich zapasy utrzymywane w zakładach
przetwórczych (młyny, kaszarnie, fabryki makaronów, rzeźnie,
masarnie, mleczarnie, piekarnie, przetwórnie owoców i
warzyw), supermarkety, sklepy itd., stacje paliw płynnych,
magazyny i hurtownie artykułów powszechnego użytku oraz
innych środków zaopatrzenia, w tym lekarstw.
Andrzej Marjański ( )
44
Ponadto specyficznymi źródłami środków materiałowych, w
tym szczególnie wody pitnej, żywności, paszy dla zwierząt
gospodarczych, jest zaopatrzenie pozyskiwane w ramach
świadczeń rzeczowych.
Korzystanie z wymienionych zasobów wymaga posiadania o
nich informacji w postaci bazy danych, zawarcia
odpowiednich kontraktów lub nałożenia świadczeń oraz
wypracowania wiarygodnych zasad odpłatności.
Sytuacje kryzysowe są również wyzwaniem dla działających w
terenie organizacji charytatywnych, a także pojedynczych
osób, które z pobudek dobroczynnych (filantropijnych) niosą
pomoc ludziom biednym i poszkodowanym.
22
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
45
Rezerwy państwowe
Rezerwy państwowe tworzone (gromadzone) są na
podstawie Ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach
państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, Dz.
U. z 2003 r. Nr 24, poz. 197.
Wyodrębniony majątek Skarbu Państwa.
W ramach tych rezerw gromadzone (przechowywane) są:
surowce, materiały, paliwa, maszyny, urządzenia,
produkty rolne, produkty i półprodukty żywnościowe,
produkty lecznicze i wyroby medyczne, a także inne
wyroby niezbędne do wykonywania zadań związanych z
obronnością i bezpieczeństwem państwa
Dzielą się na rezerwy mobilizacyjne i rezerwy
gospodarcze.
Andrzej Marjański ( )
46
Rezerwy państwowe – mobilizacyjne
Rezerwy mobilizacyjne służą realizacji zadań związanych z
obronnością państwa, w tym uwzględniają potrzeby
Sił Zbrojnych RP oraz bezpieczeństwa publicznego w
sytuacjach zapewnienia bezpieczeństwa państwu oraz w
czasie podwyższania gotowości obronnej państwa
Rezerwy mobilizacyjne tworzą ministrowie, kierownicy
urzędów centralnych i wojewodowie, każdy w zakresie
swojej działalności statutowej.
Odpowiadają za nie pod względem rzeczowym i
ilościowym.
23
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
47
Rezerwy państwowe – gospodarcze
Rezerwy gospodarcze są niezbędne:
do zaspokajania podstawowych surowcowych,
materiałowych i paliwowych potrzeb gospodarki
narodowej (GN)
Zapewnienia utrzymania ciągłości zaopatrywania
ludności (w podstawowe produkty rolne, produkty i
półprodukty żywnościowe, produkty lecznicze i
wyroby medyczne) w sytuacjach zagrożenia
bezpieczeństwa państwa, a także eliminowaniu lub
łagodzeniu przerw w funkcjonowaniu GN,
wynikających z nieprzewidzianych zdarzeń i
okoliczności oraz w czasie klęsk żywiołowych.
Andrzej Marjański ( )
48
Rezerwy państwowe – gospodarcze
Rezerwy gospodarcze tworzy minister właściwy ds.
gospodarczych.
Odpowiada on za gromadzenie: surowców, materiałów i
paliw; produktów leczniczych i wyrobów medycznych (w
uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. zdrowia);
produktów rolnych, produktów i półproduktów
żywnościowych (w uzgodnieniu z ministrem właściwym
ds. rolnictwa).
24
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
49
Agencja Rezerw Materiałowych
Rezerwami państwowymi gospodaruje Agencja Rezerw
Materiałowych
W ramach rezerw państwowych gromadzone są również
zapasy obowiązkowe paliw ciekłych (płynnych), zapasy
obowiązkowe węgla kamiennego oraz zapasy
obowiązkowe gazu ziemnego.
Andrzej Marjański ( )
50
Zapasy obowiązkowe paliw ciekłych
Zapasy obowiązkowe paliw ciekłych zapewniające
bezpieczne zaopatrzenie kraju w te paliwa przez 90 dni
na wypadek wystąpienia zakłóceń lub kryzysu w ich
dostawach na rynku krajowym.
Obejmują rezerwy gospodarcze paliw ciekłych
(zgromadzone w ramach rezerw mobilizacyjnych i rezerw
gospodarczych) oraz zapasy obowiązkowe paliw ciekłych
gromadzone przez przedsiębiorców prowadzących
działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania i
przetwarzania paliw ciekłych (producenci paliw ciekłych)
oraz przez przedsiębiorców prowadzących działalność
gospodarczą związaną z przywozem paliw ciekłych przez
polski obszar celny (importerzy paliw ciekłych).
25
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
51
Zapasy paliw płynnych utrzymywane są zwykle w postaci:
paliw ciekłych; półproduktów rafinacji ropy naftowej oraz
ropy naftowej.
Przechowywane (zgromadzone, utrzymywane) są one: w
terminalach i magazynach hurtowych w zbiornikach
rafinerii ropy naftowej; w zbiornikach instalacji
rurociągowych; w zbiornikach i magazynach portowych;
na barkach i statkach żeglugi przybrzeżnej; w zbiornikach
znajdujących się w portach docelowych
Andrzej Marjański ( )
52
Zapasy obowiązkowe węgla kamiennego
Zapasy obowiązkowe węgla kamiennego tworzone są w
drodze rozporządzenia Rady Ministrów.
Każdorazowo w takim rozporządzeniu określa się:
podmioty tworzące zapasy obowiązkowe węgla
kamiennego;
Sposób tworzenia tych zapasów; ich ilości i jakość oraz
zasady
sposób ich interwencyjnego wykorzystywania.
Zapasy te stanowią majątek podmiotów, które je
tworzą, utrzymują i finansują
26
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
53
Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego
Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego tworzone są w
drodze rozporządzenia Rady Ministrów.
W rozporządzeniu tym określa się, adekwatnie jak w
przypadku zapasów obowiązkowych węgla kamiennego,
właściwe podmioty zobowiązane do tworzenia tych
zapasów oraz pozostałe zasady, procedury i czynności.
Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego stanowią majątek
podmiotów, które je tworzą, utrzymują i finansują.
Andrzej Marjański ( )
54
Dyslokacja magazynów
Z logistycznego punktu widzenia, w sytuacjach
kryzysowych sprawą szczególnej wagi jest przede
wszystkim dyslokacja magazynów rezerw państwowych
oraz procedury ich wykorzystania (uwalniania) na rzecz
ludności poszkodowanej.
27
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
55
Środki zaopatrzenia dostarczane przez nadrzędne organy
administracji to wszelkie zaopatrzenie, którego dostawy do
rejonu zdarzenia, w ramach wsparcia materiałowego,
organizują organy administracji szczebla nadrzędnego.
Mogą to być zarówno dostawy wody pitnej, żywności,
artykułów powszechnego użytku, jak też innych rodzajów
zaopatrzenia, takich jak: produkty lecznicze i wyroby
medyczne, artykuły sanitarne, paliwa, odzież itp.
Najczęściej, środki zaopatrzenia dostarczane ludności
poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych, będą pochodziły z
magazynów rezerw państwowych, a także zakupów
centralnych dokonywanych za środki finansowe pochodzące z
rezerw budżetowych przewidzianych na wypadek takich
sytuacji.
Andrzej Marjański ( )
56
Środki zaopatrzenia dostarczane (pozyskiwane) przez organizacje
humanitarne (krajowe i międzynarodowe) to przede wszystkim
wszelkie dobra, które są niezbędne ludności poszkodowanej w
sytuacjach kryzysowych do „natychmiastowego zaspokojenia
podstawowych potrzeb egzystencjalnych”.
Misją działania tych organizacji jest zapewnienie pomocy ludziom,
którzy znaleźli się m.in. w trudnych sytuacjach życiowych ze
względu na okoliczności zewnętrzne (np. powodzie, pożary,
skażenia środowiska naturalnego) lub doświadczyli pogorszenia
warunków życia z innych powodów.
W Polsce pomocą humanitarną zajmują się podmioty rządowe,
pozarządowe oraz obywatele.
Do najbardziej znanych polskich organizacji humanitarnych należą:
Caritas, Polski Czerwony Krzyż, Polska Akcja Humanitarna, Polski
Komitet Pomocy Społecznej, Towarzystwo Pomocy im. Brata
Alberta oraz Stowarzyszenie Monar-Markot.
28
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
57
Potencjał zaopatrzeniowy, który może być wykorzystany
do realizacji zadań logistycznych na rzecz ludności
poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych
Andrzej Marjański ( )
58
Potencjał usługowy
W sytuacjach kryzysowych potencjał usługowy, który
może być użyty do realizacji zadań logistycznych na rzecz
ludności poszkodowanej to:
infrastruktura terenowa,
wszelkie nieruchomości
rzeczy ruchome (zwykle wraz z ich etatową obsługą)
służące do świadczenia usług logistycznych
(specjalistycznych i gospodarczo-bytowych) i usług
medycznych.
29
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
59
Infrastruktura terenowa
To przede wszystkim obiekty wchodzące w skład
infrastruktury krytycznej (urządzenia, instalacje i usługi
kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, w
tym instytucji i przedsiębiorców, obejmujące systemy:
zaopatrzenia w energię i paliwa;
telekomunikacyjne,
gromadzenia i przechowywania informacji;
bankowe i finansowe;
zaopatrzenia w żywność, wodę i opieki zdrowotnej;
ratownicze itp.),
w tym szczególnie infrastruktury transportowej.
Andrzej Marjański ( )
60
Infrastruktura terenowa
Na infrastrukturę transportową składa się: sieć dróg
samochodowych, sieć linii kolejowych, sieć dróg wodnych
śródlądowych, przybrzeżne linie komunikacji morskich; sieć
lotnisk i lądowisk; sieć rurociągów paliwowych.
Wymienionym rodzajom sieci komunikacyjnej towarzyszą
znajdujące się na niej punkty usługowe takie jak np.:
przystanki, stacje, dworce itp. oraz obiekty inżynierskie np.:
mosty, wiadukty, tunele, rampy ładunkowe.
Ich liczba i stan techniczny w dużym stopniu wpływają na
użyteczność (przydatność, wydajność) infrastruktury
transportowej.
Czynnikami charakteryzującymi wydajność sieci
transportowej są m.in.: przepustowość dróg i przelotność linii
kolejowych.
30
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
61
Infrastruktura terenowa
Do nieruchomości wykorzystywanych w sytuacjach
kryzysowych doświadczenia usług logistycznych należą przede
wszystkim:
baza magazynowa, w której utrzymywane są zapasy różnych
rodzajów środków zaopatrzenia;
baza kwaterunkowa (internaty, akademiki, domy
wypoczynkowe, pensjonaty, hotele, szkoły itp.);
baza remontowa (zakłady i warsztaty remontowe różnych
rodzajów sprzętu technicznego)
baza gastronomiczna (stołówki, jadłodajnie, bary
gastronomiczne, restauracje itp.).
Do świadczenia usług medycznych służą: szpitale, kliniki,
przychodnie, zakłady rehabilitacji medycznej, gabinety
lekarskie, sanatoria (szpitale sanatoryjne), apteki itd.
Andrzej Marjański ( )
62
Infrastruktura terenowa
Do rzeczy ruchomych wykorzystywanych podczas świadczenia
usług logistycznych i usług medycznych należą:
środki transportowe (w zasadzie wszystkich rodzajów
transportu lądowego, wodnego i powietrznego),
sprzęt przeładunkowy, sprzęt kwaterunkowy oraz różnego
rodzaju
sprzęt specjalistyczny, np. taki jak: żurawie samochodowe,
ruchome warsztaty remontowe, samochody chłodnie,
samochody łaźnie, sprzęt do wydobywania, oczyszczania,
transportu i przechowywania wody, sprzęt do przewozu i
przechowywania paliw płynnych, samochody – kantyny itd.
31
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
63
Potencjał zaopatrzeniowy, który może być wykorzystany
do realizacji zadań logistycznych na rzecz ludności
poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych
Andrzej Marjański ( )
64
Specyfika organizacji zabezpieczenia
logistycznego ludności poszkodowanej
Sytuacje kryzysowe, w których będzie zachodzić potrzeba
organizacji zabezpieczenia logistycznego ludności
poszkodowanej mogą być rezultatem (wynikiem) różnych
rodzajów zagrożeń (politycznych, militarnych,
ekonomicznych, społecznych, ekologicznych).
Z logistycznego punktu widzenia, na organizację, w tym
szczególnie realizację dostaw zaopatrzenia oraz
świadczenia usług logistycznych i usług medycznych mają
wpływ przede wszystkim te czynniki (zdarzenia), które
stanowią bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia
ludzi, a także ich mienia, dziedzictwa kulturowego lub
infrastruktury krytycznej.
32
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
65
Specyfika organizacji zabezpieczenia
logistycznego ludności poszkodowanej
Sytuacja kryzysowa przez specjalistów służb logistycznych
i pionu medycznego postrzegana jest przez pryzmat
czterech powodujących ją zdarzeń, którymi są:
katastrofa naturalna,
awaria techniczna,
Niepokoje społeczne
zdarzenia (działania) terrorystyczne.
Andrzej Marjański ( )
66
Mając na uwadze powyższe zdarzenia, w tym szczególnie
ich skalę (zasięg) i stopień zagrożenia dla zdrowia i życia
ludzi, a także infrastruktury krytycznej, przedsięwzięcia
(zadania) logistyczne i medyczne muszą obejmować
adekwatne procedury, uwzględniające kolejność
(priorytety) realizacji dostaw zaopatrzenia oraz
świadczenia usług logistycznych i usług medycznych.
Ocenia się, że w zależności od rodzaju zdarzenia
powodującego sytuację kryzysową, kolejność działań
(zadań) logistycznych może być następująca:
33
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
67
Katastrofa naturalna
pomoc medyczna (w ramach ratownictwa medycznego,
przedsięwzięć leczniczo-ewakuacyjnych,
w razie potrzeby również przedsięwzięć
sanitarnohigienicznych i przeciwepidemicznych) rannym i
chorym;
dostawy podstawowych (zasadniczych, niezbędnych)
artykułów żywnościowych;
ewakuacja ludności z rejonów zagrożeń; rozwijanie
tymczasowych miejsc zakwaterowania;
usługi transportowe;
ratowanie (ochrona) mienia,
infrastruktury krytycznej i środowiska;
usługi gospodarczo-bytowe;
pomoc socjalna
itp.
Andrzej Marjański ( )
68
Awaria techniczna
pomoc medyczna rannym,
w tym szczególnie terminowa realizacja przedsięwzięć
leczniczo-ewakuacyjnych;
ewakuacja zagrożonych osób i mienia;
dostawy zaopatrzenia i usługi gospodarczo-bytowe dla
ludności poszkodowanej;
Przedsięwzięcia na rzecz ochrony infrastruktury
krytycznej i środowiska;
34
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
69
Niepokoje społeczne
zapewnienie ciągłości dostaw środków zaopatrzenia;
usługi transportowe;
pomoc medyczna dla rannych i chorych;
zapewnienie ciągłości dostaw mediów komunalnych;
Andrzej Marjański ( )
70
Ataki terrorystyczne
pomoc medyczna rannym,
w tym szczególnie ratownictwo medyczne i ewakuacja
medyczna;
usługi transportowe;
działania logistyczne na rzecz ochrony mienia,
infrastruktury krytycznej, infrastruktury transportowej
oraz środowiska.
35
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
71
Specyfika działań logistycznych i przedsięwzięć
medycznych podejmowanych podczas powyższych
zdarzeń wynika ze strategii logistycznej obowiązującej
w sytuacjach kryzysowych, a więc dążenia do dotarcia
z pomocą do wszystkich osób poszkodowanych w
możliwie (jak to tylko możliwe) krótkim czasie w celu
ratowania ich życia i zdrowia oraz zapewnienia
wszystkim poszkodowanym warunków do przetrwania
danej sytuacji.
Andrzej Marjański ( )
72
Dopuszczalność limitowania dostaw
Wobec tego dopuszcza się limitowanie dostaw zaopatrzenia
(zmniejszanie norm zaopatrzenia nawet do tzw. „poziomu krytycznego”);
prowadzi się ścisłą reglamentację środków zaopatrzenia;
ustala się priorytety podczas świadczenia usług logistycznych, a nawet
usług medycznych;
organizuje się dwuzmianową (całodobową) pracę personelu
logistycznego i medycznego;
wprowadza się kompleksowe wykorzystanie dostępnych środków
transportu; w szerokim zakresie korzysta się ze świadczeń osobistych i
rzeczowych
oraz zasobów logistycznych infrastruktury terenowej;
na szeroką skalę organizuje się współdziałanie logistyczne z najbliższymi
sąsiadami;
dąży się do integracji zarządzania logistycznego (szczególnie pomiędzy
grupą zabezpieczenia logistycznego a grupą opieki zdrowotnej i pomocy
socjalnobytowej)
itp.
36
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
73
Podsumowanie
Andrzej Marjański ( )
74
Zagadnienia do dyskusji
37
2015-06-08
Andrzej Marjański ( )
75
Literatura do wykładu
Wojciech NOWAK i Eugeniusz NOWAK, PODSTAWY LOGISTYKI W
SYTUACJACH KRYZYSOWYCH Z ELEMENTAMI ZARZĄDZANIA
LOGISTYCZNEGO , SWSPiZ, Łódź-Warszawa 2009.
Andrzej Marjański ( )
76
Pytania ?
Kto nie był buntownikiem za młodu, ten będzie świnią
na starość.
Józef Piłsudski
www.amarjanski.san.edu.pl
38