Jak być patriotą w XXI wieku? Czy współczesny świat

Opracowała: Katarzyna Czubińska
Temat: "Jak być patriotą w XXI wieku? Czy współczesny świat potrzebuje bohaterów?"
Adresaci: młodzież szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Czas trwania: 2 godziny lekcyjne
Cele lekcji :
uczennica/uczeń po zajęciach:
- wie czym jest patriotyzm,
- rozróżnia pojęcie patriotyzmu od nacjonalizmu,
- zajmuje stanowisko w debacie,
- stawia argumenty i kontrargumenty w dyskusji,
- odkrywa powiązania tematyczne z filmami z pakietu Filmoteki Szkolnej, pogłębia analizę
filmu oraz problemów społecznych i psychologicznych w nich zawartych.
Metody:
- sesja bierz i daj,
- praca w grupach,
- debata "za i przeciw",
- karta pracy.
Słowa kluczowe:
patriotyzm, nacjonalizm, kosmopolityzm, wojna, żołnierze wyklęci, symbole narodowe,
etyka, moralność.
Materiały pomocnicze:
karta pracy, rzutnik, komputer, głośniki, ustawienie sali - dwie równolegle ustawione ławy
dla debatujących, wokół krzesła dla obserwatorów i moderatora.
Uwagi:
Realizując scenariusz lekcji warto przeznaczyć na niego dwugodzinny blok lekcyjny.
Elastyczność scenariusza pozwala również na realizację jedynie wybranych przez Ciebie
zadań i skrócenie lekcji do 1 godziny lekcyjnej.
Uczniowie przed zajęciami zapoznają się z filmem "Historia Roja", oraz filmem "Na melinę"
Stanisława Różewicza (29min), dostępnym w pakiecie Filmoteki Szkolnej, a także
samodzielnie zbierają informacje na temat "żołnierzy wyklętych" z różnorodnych źródeł.
Przebieg lekcji:
1. Ćwiczenie wprowadzające - uczniowie rozpoczynając lekcję uczestniczą w sesji bierz i daj,
dotyczącej informacji na temat "żołnierzy wyklętych" zebranych w trakcie pracy domowej.
Kim byli "żołnierze wyklęci"?
Uczniowie pracują w systemie ławkowym, grupy 4-osobowe. Nie korzystają z notatek, sesja
stanowi ustne przypomnienie oraz uzupełnienie informacji.
Zadanie jest wyjście do dalszej rozmowy i analizy zjawiska patriotyzmu, nacjonalizmu
w oparciu o film :
J. Zalewski "Historia Roja".
2. Wprowadzenie tematu lekcji:
Zachęć uczniów do wypowiedzenia opinii na temat filmu, jego konstrukcji oraz tematu.
Zapoznaj uczniów z tematem zajęć:
"Jak być patriotą w XXI wieku? Czy współczesny świat potrzebuje bohaterów?"
3. Debata "za i przeciw". Korzystając z wiedzy uczniów oraz znajomości filmu przeprowadź
debatę "za i przeciw".
Ten rodzaj debaty stosujemy, gdy chcemy, aby uczniowie spojrzeli na ten sam problem
z dwóch różnych punktów widzenia, wspólnie go przeanalizowali, a następnie podjęli
decyzję. Taka forma dyskusji rozwija umiejętności logicznego myślenia i argumentowania,
rozwiązywania problemów, poszukiwania i porządkowania informacji, weryfikowania
własnych, często powierzchownych poglądów itp. Nauczyciel wybiera temat i określa zasady
debaty, pomaga uczniom przygotować się do niej, dzieli uczestników na zwolenników
i przeciwników tezy. W trakcie dyskusji słucha uważnie wypowiedzi uczniów,
nie komentując ich. Debatujące strony przedstawiają własne argumenty. O tym, czyje
argumenty okazały się bardziej przekonujące decydują obserwatorzy (na podstawie karty
obserwacji) lub słuchacze (metodą głosowania). Debata „za” i „przeciw” powinna być
kierowana przez moderatorów. Do ich zadań należy otwieranie dyskusji, przydzielanie
i odbieranie głosu w razie przekroczenia limitu czasu, czuwanie nad kulturą dyskusji.
Temat (1) debaty: Jak historia ocenia żołnierzy wyklętych? Czy współczesny świat potrzebuje
bohaterów?
3. Debata Kontynuując debatę skup uwagę uczniów na pierwszym członie tematu lekcji:
Jak być patriotą w XXI wieku? - to 2 temat debaty.
Tę część warto uzupełnić również o informacje dotyczące tego, czy w ogóle można sie być
patriotą w czasach pokoju.?
Pozwól uczniom na zmianę miejsc, tym samym zmianę stanowisk lub wycofanie się i rolę
obserwatora. Nadal pozostajemy we wcześniejszym układzie sali.
4. Środki audiowizualne. Po wstępnych komentarzach dotyczących 2 tematu debaty, włącz
uczniom teledysk Mariki & Maleu Reggae Rockers "Idziemy w noc"
https://www.youtube.com/watch?v=GO1BnfP674I
lub Hempi Gru "63 dni chwały"
https://www.youtube.com/watch?v=jdLPT8mt6VI&index=1&list=RDjdLPT8mt6VI
A także fotosy murali, przedstawiające odwołania do historii i patriotyzmu:
http://blog.surgepolonia.pl/2012/02/patriotyczne-murale-przeglad/
dalszy ciąg debaty uzupełnij pytaniami od moderatora:
Skąd takie zainteresowanie historią? Czy możemy powiedzieć, że mamy o czynienia ze swego
rodzaju modą na patriotyzm?
Tę część lekcji podsumowujemy głosowaniem dotyczącym najpierw pierwszego pytania
następnie drugiego.
5. Nawiąż do filmu S. Różewicza "Na melinę" 1965 r. z pakietu Filmoteki Szkolnej. To 29
minutowy film, w którym reżyser pokazuje rok 1944. W lesie, nieopodal wsi, stacjonuje
partyzancki oddział AK. Żołnierze podejrzewają, że konfidentem żandarmerii niemieckiej
może być stary żebrak, który codziennie przesiaduje pod przydrożną kapliczką i obserwuje
poczynania partyzantów. W wyniku zainscenizowanej przez nich prowokacji, dowódca
oddziału podejmuje decyzję o egzekucji rzekomego zdrajcy.
Uczniowie film oglądają w domu poprzez platformę Filmoteki Szkolnej, otrzymują również
do wykonania kartę pracy, którą mogą wypełnić w domu lub na lekcji, zależy to od Ciebie
i czasu jaki przeznaczysz na lekcję (karta pracy w załączniku)
Na stronie filmoteki znajdziesz również materiały, które pomogą Ci przy omówieniu filmu:
http://filmotekaszkolna.pl/uploaded/lessons/broszura/98f5dd65.pdf
Omów z uczniami ich pracę, nawiąż również do filmu oraz wcześniejszej debaty. Lekcją
zakończ pytanie:
W jaki sposób interpretować historię?
(burza mózgów)
Praca domowa:
Na podstawie wniosków z debaty oraz w odniesieniu do obydwu filmów postaraj
się skonstruować kodeks współczesnego patrioty.
Materiały pomocnicze:
Załącznik nr 1.
Karta pracy do filmu
Na melinę reż. Stanisław Różewicz
Dlaczego dochodzi do
prowokacji ze strony
żołnierzy AK?
Na jakiej podstawie zapada
wyrok na starca?
Jak wyjaśnisz zachowanie
kaprala Zbirka?
Odnosząc się do sceny
pisania raportu przez
dowódcę, oceń postępowanie
żołnierzy. Z czego wynikało?
Załącznik nr 2. Przykładowe patriotyczne murale, odzież
źródło: http://blog.surgepolonia.pl/2012/02/patriotyczne-murale-przeglad/