Debata „Ziemia – warsztat pracy rolnika” z cyklu „Z Marszałkiem o

Debata „Ziemia – warsztat pracy rolnika” z cyklu „Z Marszałkiem o rolnictwie”, Koszalin 3 czerwca 2011r.
Wystąpienie Prezesa Związku Przedsiębiorców Rolnych:
Panie Ministrze, Panie Marszalku, Szanowni Państwo,
Pragnę podziękować za zaproszenie mnie na dzisiejszą debatę "Ziemia - warsztat pracy rolnika". Reprezentuję organizację
stowarzyszeniową Związek Przedsiębiorców Rolnych, która powstała w 1986 r. po rozwiązaniu centralnych Zarządów i
Zjednoczeń Państwowych
Przedsiębiorstw Gospodarki Rolnej. Organizacja ta reprezentowała interesy państwowych
gospodarstw rolnych przekazywanych pod Zarząd Wojewodów .
Współuczestniczyliśmy w opracowaniu ustawy o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa uchwalonej przez Sejm 19 października 1991 r. powołującej
Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa . Związek reprezentuje interesy dzierżawców i właścicieli rolnych utworzonych na
majątku byłych PGR.
Mam w bardzo telegraficznym skrócie przedstawić „Gospodarowanie ziemią Skarbu Państwa w odniesieniu do dzierżawców i
właścicieli rolnych, która z mocy Ustawy została przejęta przez AWRSP”.
Poczynając od 1992 r. dzierżawcy zawierali umowy na wyraźnie określonych zasadach, spośród których dzierżawa była
dominującą formą zagospodarowania ziemi wraz z majątkiem i pracownikami. Określone były warunki ich przedłużania, a
wypracowana procedura w ramach Porozumienia Federacji z Kierownictwem ANR dawała dzierżawcom pewność
automatycznego ich prolongowania, w szczególności dzierżawcom, którzy rzetelnie wywiązywali sie z nałożonych
obowiązków. Agencja zastrzegła sobie jedynie prawo do podnoszenia czynszu dzierżawnego o 25% w momencie prolongaty.
Uznając ten obowiązujący obydwie strony pakt, dzierżawcy planowali, a następnie realizowali wieloletnie plany rozwojowe
swych gospodarstw, przeznaczając na to własne środki oraz pozyskiwane inne środki w postaci kredytów.
Zagrożeniem dla rolnictwa towarowego jest mała stabilność prawna i polityczna naszego kraju, która może powodować rożnego
rodzaju trudności.
Wśród towarowych gospodarstw rolnych znaczące miejsce zajmują dzierżawcy rolni. Dotychczasowe doświadczenia
funkcjonowania dzierżaw rolnych w Polsce wskazują na konieczność stworzenia stabilnych uregulowań prawnych (najlepiej w
formie ustawy) związanych z funkcjonowaniem dzierżawy rolnej, które zagwarantują równowagę pomiędzy interesami
właściciela a dzierżawcy rolnego, włącznie z zagwarantowaniem dziedziczności dzierżawy rolnej oraz prawa pierwokupu
dzierżawionego majątku.
Dzisiaj państwo zamierza odebrać możliwość kontynuowania dzierżaw. To skrajna nieuczciwość oraz działanie podważające
zaufanie do władz państwowych. Kompletny brak szacunku dla wieloletniego trudu dzierżawców, którzy swoim działaniem
uratowali mienie państwowe, stworzyli wiele stanowisk pracy dla pozostawionych samym sobie przez państwo dawnych
pracowników PGR, a przede wszystkim podnieśli technologicznie i organizacyjnie dzierżawione gospodarstwa i
przedsiębiorstwa do wysokiego poziomu. Mogą one dzisiaj skutecznie konkurować z europejskim i światowym rolnictwem.
Proponowane w nowelizacji ustawy rozwiązanie dobrowolnego zrzeczenia sie części dzierżawy w zamian za możliwość
zachowania prawa pierwokupu części gruntów, to pozbawienie posiadanego prawa nabytego, gdyż w przypadku odmowy nosi
znamiona szantażu. Proponowana nowelizacja tworzy całkowicie fałszywą iluzję, że oddając dobrowolnie 30% dzierżawionego
areału, dzierżawca może nabyć prawo do wykupienia pozostałej części dzierżawionego gruntu, do wysokości 300 i 500ha
przez podmioty prawne. Nic bardziej mylącego. Każdy dzierżawca ma dzisiaj niezbywalne prawo pierwokupu dzierżawionego
areału. Jest ono zapisane w umowach dzierżawy.
Dzierżawcy rolni w ramach unijnych środków pomocowych modernizują swoje gospodarstwa rolne, aktywizują obszary
wiejskie, a przede wszystkim realizują programy bezpieczeństwa żywnościowego. Nie do zaakceptowania jest wyłączanie
przez ANR gruntów rolnych ponad 20% z zawartych umów wieloletnich
dobrym dzierżawcom, które często nie są
zagospodarowane bądź nie znajdują nabywców - przy ok. 17 % skuteczności przetargów. Bywa, że na wyłączanych gruntach
realizowany winien być, uzgodniony z AR i MR, program rolno-środowiskowy.
Muszę także wskazać, że w zasobie TO ANR w Szczecinie jest niezagospodarowanych ok. 56 tys. ha gruntów, które wcześniej
były w użytkowaniu przez dzierżawców, co wymaga intensywnych prac w pierwszej kolejności.
To dzierżawcy przez wieloletni okres płacenia wysokich czynszów umożliwili uzyskanie środków zasilających budżet Państwa,
pokrywając koszty działalności rozbudowanej administracji ANR.
Opowiadamy się aby wszystkimi kanałami decyzyjnymi wspierać instytucję dzierżawy, której odpowiedni zapis winien znaleźć
się w procedowanym przez Sejm projekcie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi SP oraz o zmianie niektórych
innych ustaw.
Wstrzymać należy sprzedaż ziemi wraz z aktualnymi dzierżawcami. Każde dzierżawione gospodarstwo rolne jest żywym i
specyficznym (specjalistycznym) organizmem gospodarczym. Dlatego ustawodawca musi znaleźć formułę rozwiązań dla
indywidualnych przypadków.
Szczególnych rozwiązań wymagają dzierżawy spółek pracowniczych w których 100 % akcji lub udziałów należy do
pracowników zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Spółki te winny być uznane jako gospodarstwa
wielorodzinne.
W ustawie powinna być wskazana forma i metoda zagospodarowania dzierżawionych budynków i budowli.
W naszym województwie będąca w zasobie ziemia rolnicza winna być racjonalnie zagospodarowana, tak aby nie rujnować
dobrze zorganizowanych gospodarstw, a faktycznie aby była warsztatem dla rolnika.
Przykładem niech będzie wielu dzierżawców i podmiotów prawnych, w tym także spółek strategicznych ANR oraz Spółdzielczej
Agrofirmy Witkowo, które realizują program produkcji żywności na gruntach dzierżawionych z ANR.
Pozdrawiam
Feliks Skotnicki
Prezes Zarząd