poszukiwanie energii - Ministerstwo Środowiska

TEMAT LEKCJI:
AUTOR:
Poszukiwanie energii
przyjaznej ludziom
i środowisku
Halina Formela
PRZEDMIOT:
Fizyka
CZAS TRWANIA:
90 minut
CELE EDUKACYJNE:
0
Zapoznanie się z problematyką
źródeł energii elektrycznej,
wpływu produkcji energii na
środowisko i zdrowie człowieka.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
0
0
0
Zapoznanie się z problematyką
energii jądrowej i jej bezpieczeństwa.
5 kolorowych kapeluszy
(biały, czerwony, czarny,
niebieski, żółty),
5 kolorowych karteczek
(biały, czerwony, czarny,
niebieski, żółty) na stoły
oraz kolorowe karteczki do
losowania dla uczniów,
0
plakaty z zagadnieniami
(Załącznik nr 3) lub prezentacja
multimedialna,
0
dodatkowe brystole z odpowiednim kolorem do zapisywania najważniejszych
argumentów podczas dyskusji,
0
plakat z opisanymi
znaczeniami kolorów,
0
karta pracy nauczyciela
(Załącznik nr 1),
0
karta pracy dla ucznia –
5 zestawów (Załącznik nr 2),
0
zasady pracy grupowej
(Załącznik nr 4).
METODY I TECHNIKI PRACY:
0
metoda aktywizująca
„myślące kapelusze”,
0
wykład, prezentacja,
0
praca w grupach,
0
praca indywidualna.
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
1
PRZEBIEG LEKCJI
0
PRZYGOTOWANIE ZAJĘĆ
Na dwa lub trzy tygodnie przed planowaną
lekcją, przydzielamy grupom uczniów zagadnienia do opracowania (Załącznik nr 3). Uczniowie przygotowują informacje na plakatach
oraz w formie prezentacji multimedialnej.
Na drugą godzinę lekcyjną przygotowujemy pięć
stolików do pracy grupowej, na których znajdują się
odpowiednie kolory kartek, kolorowe kapelusze i karty pracy. W sali lekcyjnej rozwieszamy plakaty z opisanymi
znaczeniami kolorów oraz plakaty przygotowane przez grupy
uczniów z zagadnieniami.
0
LEKCJA 1
1.
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Podaje zasady pracy
metodą „myślące kapelusze” (10 minut). W tym celu wykorzystuje
Załącznik nr 1 i Załącznik nr 4. Plansza z zasadami pracy w grupie
może być na stałe umieszczona w pracowni.
2.
Następnie wyznaczeni uczniowie przedstawiają przygotowane wcześniej zagadnienia
(35 minut). Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela niezbędnych
wskazówek.
0
LEKCJA 2
1.
Uczniowie przy wejściu do klasy podzieleni zostają na pięć grup. Każda grupa podchodzi
do przygotowanego wcześniej stanowiska . Zapoznaje się z kartą pracy (4 minuty). Uczeń
wchodząc do klasy wybiera kartonik w jednym z pięciu kolorów. Na stolikach znajdują
się karty pracy dla uczniów, kapelusz oraz brystol w odpowiednim kolorze.
2.
Każda grupa reprezentuje określony punkt widzenia. Uczniowie spośród siebie wybierają przedstawiciela do dyskusji, zgodnie z instrukcją z karty pracy (Załącznik nr 2). Cała
grupa przygotowuje dla swojego przedstawiciela argumenty do dyskusji zapisując je
na plakacie (12 minut). Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby udziela
niezbędnych wskazówek.
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
2
3.
Po kilkunastu minutach wytypowani uczniowie rozpoczynają dyskusję. Każdy
zespół ma na przedstawienie omawianego zagadnienia 4 minuty. Przedstawiciel grupy ubiera kapelusz w odpowiednim kolorze. Powieszenie
plakatów z argumentami do dyskusji.
4.
Na zakończenie głos mają pozostali uczniowie – obserwatorzy (5 minut).
5.
Na zakończenie lekcji przeprowadzamy wśród uczniów ankietę z pytaniem:
„Za jakim rodzajem energii się opowiadasz?” (4 minuty). Wyniki ankiety przedstawiamy na następnej lekcji.
6.
PRAWA DO SCENARIUSZA
Scenariusz zajęć powstał w ramach konkursu „Lekcja zmieniania świata” organizowanego
przez Ministerstwo Środowiska. Ministerstwo nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte
w scenariuszu, a te nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska resortu. Prawa do materiałów
na stronie posiada Ministerstwo Środowiska, a teksty są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
3
ZAŁĄCZNIK NR 1
0
KARTA PRACY NAUCZYCIELA
CHARAKTERYSTYKA METODY:
OPIS METODY:
:
Metoda prezentacji własnego punk-
Pięć kapeluszy różnego koloru symbolizuje sposoby postrzegania problemu,
tu widzenia, porozumiewania się
jego analizy, znajdowania różnych rozwiązań i argumentowania w dyskusji:
w różnych sytuacjach, przygotowy-
0 biały – opiera się na neutralnych faktach, liczbach, danych, argumen-
wania się do publicznych wystąpień.
Metoda efektywnej pracy w grupie
tuje na płaszczyźnie rzeczowej,
0 czerwony – ukazuje emocje i uczucia, wyraża przypuszczenia (zarówno
oraz współdziałania w zespole, podejmowania indywidualnych i gru-
pozytywne i negatywne),
0 czarny – widzi wszystko w czarnych kolorach, wnosi trudności, wszyst-
powych decyzji, rozwiązywania
problemów w sposób twórczy, bu-
ko jest dla niego niemożliwe, wydaje negatywne opinie,
0 niebieski – odznacza się chłodnym dystansem, kontroluje, czuwa nad
dowania więzi międzyludzkich.
Uczniowie biorą udział w rozwią-
innymi kapeluszami (wewnętrzny prowadzący dyskusję),
0 żółty – kieruje się optymizmem, myśli pozytywnie, konstruktywnie,
zywaniu problemów. Ich myśli i po-
widzi świetlaną przyszłość.
glądy przedstawiane są w sposób
uporządkowany, co zwiększa szan-
PRZEBIEG:
sę wypracowania większej liczby
1.
Na dwa lub trzy tygodnie przed planowaną lekcją przydzielamy grupom uczniów zagadnienia do opracowania (Załącznik nr 3 ). Ucznio-
korzystnych rozwiązań.
wie przygotowują informacje na plakatach oraz w formie prezentacji
multimedialnej.
2.
RAMY ORGANIZACYJNE:
Znaczenie kolorów powinno być
Podanie tematu i celów lekcji. Przedstawienie zasad pracy metodą
„myślących kapeluszy”.
3.
Na pierwszej godzinie lekcyjnej przedstawiamy zagadnienia (Za-
opisane na plakacie. Osoby biorą-
łącznik nr 3) przygotowane przez uczniów w formie plakatu oraz
ce udział w dyskusji mają na gło-
prezentacji multimedialnej.
wach kapelusze odpowiedniego
4.
Na drugiej godzinie lekcyjnej dzielimy uczniów na grupy dając im
koloru. Należy zwracać uwagę,
karteczki w pięciu kolorach. Każda z grup będzie reprezentować
aby dyskusja nie stała się „sztuką
określony punkt widzenia. Uczniowie spośród siebie wybierają
dla sztuki”. Dlatego warto, aby ktoś
przedstawiciela do dyskusji, który ubiera kapelusz w odpowiednim
zapisywał najważniejsze argumen-
kolorze. Każda grupa przygotowuje dla swojego przedstawiciela
ty na plakacie z odpowiednim ko-
argumenty do dyskusji.
lorem. Warto także zwrócić uwagę
5.
na to, aby uczniowie w czasie dyskusji posługiwali się argumentami
Po kilkunastu minutach przygotowań ma miejsce dyskusja, która
jest obserwowana przez uczniów nie biorących udziału w dyskusji.
6.
Na zakończenie dyskusji osoby biorące w niej udział mogą podzielić
merytorycznymi a nie personalny-
się swoimi odczuciami. Pozostali uczniowie – obserwatorzy, mogą
mi. Pilnuj czasu tak, aby sprawied-
również wziąć udział w dyskusji lub podzielić się swoimi odczuciami.
liwie udzielać głosu wszystkim
„kapeluszom”.
7.
Na koniec lekcji przeprowadzamy ankietę „Za jakim rodzajem energii
się opowiadasz?”.
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
4
ZAŁĄCZNIK NR 2
0
KARTA PRACY UCZNIA
CHARAKTERYSTYKA METODY:
W szkole jest wiele tematów, któ-
PRZEBIEG METODY:
:
1.
Zastanów się nad tematem i celem lekcji.
2.
Zastanów się co masz do powiedzenia w tej sprawie.
3.
Przeczytaj, jaką rolę w dyskusji ma twój kolor:
re Cię interesują, masz swoje zdanie w wielu sprawach. Nie zawsze
masz jednak szansę powiedzieć,
co myślisz. „Myślące kapelusze”
uczą dyskutowania, przedstawiania własnych argumentów, pozna-
0 biały – opierasz się na faktach i liczbach,
nia opinii na ten sam temat i – co
0 czerwony – pokazujesz emocje i uczucia,
najważniejsze – pomagają w roz-
0 czarny – z niczym się nie zgadzasz, nic Ci się nie
wiązywaniu ważnych problemów.
podoba, wszystko negujesz,
0 niebieski – kontrolujesz inne kapelusze, czuwasz
DOBRE RADY:
Wykorzystaj dobrze czas przezna-
nad dyskusja,
0 żółty – wszystko Ci się podoba, wierzysz, że wszyst-
czony na przygotowanie się do
ko jest możliwe.
dyskusji. Przestrzegaj zasad pracy
w grupie i podczas dyskusji, np.:
0
0
Wraz z całą grupą przygotuj argumenty do dys-
uważnie słuchaj, gdy mówi
kusji, które zostaną spisane i przedstawione na
ktoś inny,
plakacie.
pozwól się wypowiedzieć do
końca,
0
4.
5.
Wraz z całą grupą przygotuj reprezentanta do
udziału w dyskusji.
mów krótko, wyraźnie, na temat, nie powtarzaj się,
0
nie atakuj innych,
6.
Dyskusja.
0
nie bój się krytyki, wysłuchaj
ZASADY PRACY
GRUPOWEJ
0
Bądź aktywny na spotkaniach
grupy.
Nie przerywaj.
Pozwól innym wyrażać własne opinie.
Nie narzucaj swojego zdania.
0
Mów we własnym imieniu.
Nie mów innym, co powinni,
a czego nie powinni robić.
Mów o sobie.
Jeśli mówisz o jakiejś osobie,
zwracaj się bezpośrednio do
niej.
Nie oceniaj innych.
argumentów Twoich przeciwników.
ZAŁĄCZNIK NR 4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Pozwól innym działać zgodnie z ich decyzją (wyborem).
Nie dawaj rad.
Mów o faktach, a nie o ich
interpretacji.
Unikaj uogólnień typu:
– „Wszyscy ludzie ...”
– „Każdy wie, że ...”
– „Tak to jest, że ...” itp.
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
5
ZAŁĄCZNIK NR 3
0
ZAGADNIENIA
1.
Czy energia jest nam potrzebna? Rodzaje energii.
Energia była, jest i będzie potrzebna ludziom. Dzięki niej możemy zaspokoić nasze podstawowe potrzeby, osiągać coraz wyższy poziom życia, realizować nasze pragnienia,
korzystać z komunikacji, łączności itp.
Rodzaje energii :
0 energia pierwotna to konwencjonalne paliwa kopalne (węgiel, ropa, gaz), paliwa ją-
drowe, energia geotermiczna i tzw. odnawialne źródła energii (wodna, słoneczna,
wiatrowa, pływów i fal morskich, biomasa),
0 energia końcowa to energia dostarczana odbiorcy,
0 energia elektryczna przetwarzana w energię użytkową.
Źródła energii elektrycznej. Z czego produkuje się dziś energię elektryczną na świecie?
Jaki jest udział energii geotermicznej i odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej na świecie?
2.
Wpływ produkcji energii na środowisko i na zdrowie człowieka.
Wymienienie źródeł energii i wpływ produkcji energii na środowisko i na zdrowie człowieka. Przedstawienie, które źródła energii wyrządzają najwięcej, a które najmniej szkód.
3.
Jaka energia dla Polski? Może energia jądrowa?
Wraz z rozwojem gospodarczym kraju rośnie poziom zużycia energii elektrycznej. Porównanie zużycia energii na jednego mieszkańca w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej. Polska będzie potrzebować większych niż dotychczas ilości energii elektrycznej,
dlatego warto zastanowić się nad stanem i kierunkami rozwoju polskiej energetyki. Energetyka jądrowa może być szansą dla Polski, przyczynić się do poprawy stanu środowiska
i rozwoju gospodarczego kraju.
4.
Bezpieczeństwo energetyki jądrowej.
Ryzyko dla zdrowia i środowiska jakie stanowi elektrownia jądrowa zależy od rodzaju
reaktora, lokalizacji, jakości wykonania i sposobu eksploatacji. Zasady bezpieczeństwa
w elektrowniach jądrowych. System barier ochronnych elektrowni jądrowych. Składowanie odpadów promieniotwórczych. Elektrownie jądrowe wokół Polski.
Informacje do opracowania zagadnień można uzyskać na stronach internetowych:
– www.paa.gov.pl
– www.elektrownie.tanio.net/odnawialne
– www.elektrownia-jadrowa.pl
– www.peakoil.pl
– www.com.pl/ekologia
– www.energia-odnawialna.net
– www.energiack.w.interia.pl
Halina Formela
Poszukiwanie energii przyjaznej ludziom i środowisku
6