docNie tylko krzyżacka warownia
download 
Reklamacja Transkrypt
Nie tylko krzyżacka warownia
Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl Nie tylko krzy acka warownia Lato zbli a si du ymi krokami. Warto wi c wybra si do miejsc, gdzie s i zabytki, i woda, no i jeszcze tam nie byli my. Południowo-wschodnie tereny Pomorskiego, mimo e znajduj si z dala od popularnych turystycznych atrakcji, te maj sporo uroku, a i tamtejsze budowle mog wzbudza podziw. Zapraszam wi c do stolicy ziemi sztumskiej, czyli do Sztumu, który poło ony jest nad dwoma jeziorami. Biegnie tam trakt spacerowy, jest k pielisko, a nawet przysta eglarska. 1/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl 2/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl Dawno temu, na wyspie pomi dzy dwoma jeziorami:Zajezierskim i Barlewickim, które niegdy tworzyły jedno Jezioro Białe, znajdował si wczesno redniowieczny gród Prusów o nazwie 3/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl Stumo. Polska nazwa Sztum pojawiła si po raz pierwszy w dokumentach z 1565 roku W 1236 roku gród ten zdobyli Krzy acy i zało yli tam swoj siedzib , chocia pierwotnie niezbyt okazał . Na terenie dzisiejszego Rynku powstał folwark, a prawie po stu latach w miejscu pruskiego grodu wzniesiono spor ceglan warowni na kamiennych fundamentach. Niestety, podczas wojen szwedzkich w XVII wieku owa warownia została zniszczona. Do dzisiaj z pokrzy ackiego zespołu dobrze zachował si ceglany mur obronny z baszt wi zienn , a tak e wie a bramna, skrzydło południowe (w redniowieczu był to dom mieszkalny) oraz cz zachodnia. Zabudowa skrzydła wschodniego jest znacznie pó niejsza, bo XIX-wieczna. Pierwotnie sztumski zamek był siedzib wójta krzy ackiego, ale pełnił te funkcj letniej rezydencji wielkiego mistrza. Z jednej z historycznych wzmianek dowiadujemy si , e na pocz tku XV wieku w obr bie zamkowych murów, na ufortyfikowanym małym ostrowie znajduj cym si od wschodu, ów mistrz utworzył zwierzyniec, w którym trzymał nied wiedzie, wielbł dy i lwy. Po bitwie pod Grunwaldem i mierci wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena podgrodzie wraz zamkiem zostało spalone. Kilka lat pó niej zamek zacz to odbudowywa i przebudowywa , a w 1416 roku z nadania wielkiego mistrza Michała Kuchmeistera miejscowo Stumo otrzymała prawa miejskie. Dalsze dzieje obecnego Sztumu były do skomplikowane. Miasto znajdowało si to w r kach polskich, to krzy ackich, to znowu polskich… Ostatecznie, na mocy traktatu toru skiego z 1466 roku, Sztum został wł czony do Polski i a do pierwszych rozbiorów był siedzib lokalnego starosty, chocia w tak zwanym mi dzyczasie sztumski zamek ogołocili Szwedzi, wywo c nawet kafle z rozbieranych pieców. Władze pruskie przekształciły resztki warowni na biura, wi zienie, a nawet sierociniec. Nic dziwnego, e dzisiaj jej wygl d nie jest wielce imponuj cy, chocia kiedy zejdzie si na brzeg jeziora, to wida jego ładn brył , wokół której latem mo na spotka członków Bractwa Rycerskiego. Po otrzymaniu praw miejskich Sztum zacz ł si rozwija . Wówczas to wybudowano wi tyni , któr zniszczyli Szwedzi podczas wojny trzynastoletniej (1454-1466). Odbudowano j dopiero pod koniec XV wieku. Niemal sto lat pó niej przej li j protestanci, potem katolicy i znów protestanci. Dzisiaj jest własno ci parafii katolickiej. Jej gotyckie mury zachowały si w cz ci zachodniej. Korpus wi tyni, prezbiterium i wie a, a tak e znaczna cz wyposa enia s neogotyckie. Chocia mo na w niej znale renesansowe płyty nagrobne, barokowe stalle czy rokokow chrzcielnic . W centrum miasta, a dokładnie w centralnej cz ci rynku, gdzie do wielkiego po aru z 1683 roku stał ratusz, znajduje si kolejny ko ciół, tym razem ewangelicki, wzniesiony w drugiej dekadzie XIX wieku jako budowla neoklasycystyczna. Obecnie mie ci si w nim Centrum Kultury Chrze cija skiej „Alyem ze stał ekspozycj „Sztum i Ziemia Sztumska . Turystów mog w Sztumie zainteresowa XIX-wieczne kamienice, a tak e wie a ci nie z 1911 roku wzniesiona na planie koła, aczkolwiek na wysoko ci pi tej kondygnacji zmienia si w o mioboczn budowl . Sztum znany jest równie z du ego wi zienia powstałego na pocz tku XX wieku. Ka dego lata wła nie w Sztumie odbywa si wystawa prac osadzonych, podczas której za po rednictwem malarstwa, grafiki, rze by, a nawet instalacji prezentowane s prace 4/5 Region Gda ski NSZZ „Solidarno http://www.solidarnosc.gda.pl przybli aj ce wi zienny klimat. Warto te wiedzie , e przez Sztum przebiega mi dzynarodowa trasa rowerowa R-1, która prowadzi z Calais we Francji do St. Petersburga w Rosji. Tekst i zdj cia Maria Giedz 5/5 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
