Zniesienie współwłasności - Podkarpacki Ośrodek Rozwoju
Transkrypt
Zniesienie współwłasności - Podkarpacki Ośrodek Rozwoju
„Sprawiedliwość idzie za prawem - bezpłatne poradnictwo i edukacja prawna” ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI Rzeszów 2009 1 Podkarpacki Ośrodek Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ul. Fredry 4/58 35-959 Rzeszów tel/fax (0-17) 86 20 122 [email protected] www.porso.yoyo.pl Broszura opracowana przez Kingę Bieniasz Broszura sfinansowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2 Zniesienie współwłasności w częściach ułamkowych zostało uregulowane w artykułach od 210 do 221 kodeksu cywilnego oraz 617 – 625 kodeksu postępowania cywilnego. Przepisy te mają zastosowanie do wszystkich przypadków, w których powstała współwłasność w częściach ułamkowych (np.: poprzez dziedziczenie, zasiedzenie, rozwód, nabycie udziału we własności, orzeczenie sądu lub decyzji administracyjnej) ponieważ tylko taki rodzaj współwłasności z założenia ma charakter nietrwały. Współwłasność traktowana jest jako stan przejściowy, dlatego jednym z najważniejszych uprawnień współwłaściciela jest żądanie jej zniesienia. Uprawnienie to nigdy się nie przedawnia i współwłaściciele nie mogą się go zrzec. Wyróżniamy dwa tryby zniesienia współwłasności: 1. w drodze umowy między współwłaścicielami 2. na mocy orzeczenia sądu Umowa znosząca współwłasność może być zawarta tylko przez wszystkich współwłaścicieli i powinna zawierać porozumienia co do: 3 1. faktu zniesienia współwłasności, 2. sposobu zniesienia współwłasności (w tym oświadczenie o przeniesieniu udziałów), 3. określać ewentualne dopłaty lub spłaty, a także rozliczenia związane z posiadaniem rzeczy, poniesionymi nakładami, pobranymi pożytkami itp. oraz termin ich uiszczenia, 4. wydania rzeczy. Należy jednak podkreślić, że postanowienia dotyczące obowiązku wydania rzeczy, dokonania dopłaty lub spłaty nie mogą stanowić tytułu egzekucyjnego, tzn. jeżeli chcemy dochodzić swoich praw, o które umówiliśmy się ze współwłaścicielem rzeczy w drodze egzekucji przeprowadzanej przez komornika, to nie możemy uczynić tego w oparciu o zawartą umowę. W tym celu musimy być wydane albo orzeczenie sądu albo sporządzony akt notarialny. Ponadto, trzeba współwłasności zwrócić dotyczy uwagę, nieruchomości, zachowanie formy aktu notarialnego. 4 że jeżeli to zniesienie konieczne jest Umowne zniesienie współwłasności jest możliwe tylko wtedy, jeśli wszyscy są co do tego zgodni. Jeżeli natomiast brak jest zgody to zniesienie współwłasności może nastąpić tylko w trybie sądowym, który został uregulowany w Kodeksie postępowania cywilnego przepisami artykułów od 617 do 625. Postępowanie sądowe toczy się przed sądem miejsca położenia rzeczy i może być wszczęte tylko na wniosek, w którym należy: 1. dokładnie określić rzecz podlegającą podziałowi, 2. przedstawić dowody prawa własności (np.: odpis z księgi wieczystej, orzeczenie sądu, decyzję administracyjną, akt notarialny lub inne dowody wskazujące np. na nabycie nieruchomości na współwłasność w drodze zasiedzenia). We wniosku można również wskazać uzgodniony z pozostałymi uczestnikami postępowania projekt sposobu podziału rzeczy. Nie jest on wiążący dla sądu jednak z uwagi na koszty postępowania sądowego jest bardzo korzystny dla stron, ponieważ pobierana jest wówczas opłata stała w kwocie 300,00zł. (od wniosku o zniesienie współwłasności bez zgodnego projektu pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000,00zł – art. 41 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). 5 Ponadto uzgodnienia przeprowadzone przed rozpoczęciem postępowania znacznie skrócą czas jego trwania. Są również korzystne z uwagi na codzienne stosunki życia społecznego lub rodzinnego uczestników, ponieważ każde zgodne porozumienie się jest zawsze lepsze niż orzeczenie sądu, wydane w granicach i na podstawie przepisów prawa. Sposoby zniesienia współwłasności: 1) podział rzeczy wspólnej – jest możliwy tylko wtedy, gdy: • nie jest on sprzeczny z prawem oraz społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy dzielonej, • nie wpływa na istotną zmianę lub zmniejszenie jej wartości (tzn.: po podzieleniu nadal będzie można z niej korzystać zgodnie z przeznaczeniem), • podział fizyczny powinien odpowiadać proporcjonalnie posiadanemu ułamkowi udziału (w przypadku braku proporcjonalności sąd pieniężną) 6 można zasądzić dopłatę 2) przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli lub kilku współwłaścicielom za ich zgodą i zasadzeniem na rzecz pozostałych spłat, 3) podział cywilny polegający na zasądzeniu sprzedaży rzeczy wspólnej, Należy jednak podkreślić, że sposób zniesienia współwłasności zależy przede wszystkim od zgodnej woli wszystkich współwłaścicieli. Przy braku jednomyślności preferowany jest jednak podział w naturze, a jeśli rzecz nie daje się podzielić, może być przyznana jednemu współwłaścicielowi, z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana. Sąd nie można jednak nikomu przyznać rzeczy wbrew jego woli. Jeżeli chodzi o przyznanie rzeczy jednemu lub kilku współwłaścicielom z obowiązkiem spłaty pozostałych, to sposób ten odnosi się do rzeczy, której nie można podzielić albo co do zasady albo w danym konkretnym przypadku (np. lokal mieszkalny). Jednakże sąd ma możliwość wyboru miedzy przyznaniem rzeczy jednemu ze współwłaścicieli a zarządzeniem jej sprzedaży. 7 Przesłankami wyboru są: 1) zasady prawidłowej gospodarki, 2) sytuacja rodzinna i majątkowa współwłaścicieli oraz ich zdolność do uiszczenia spłat, 3) dane o współwłaścicieli (wiek, zawód itp.) Jeśli między współwłaścicielami nie ma porozumienia co do podziału rzeczy wspólnej i brak jest możliwości przyznania rzeczy jednej osobie (lub kilku), to sąd zarządzi zniesienie współwłasności przez sprzedaż rzeczy. UWAGA! W postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd, na wniosek strony, rozstrzyga również spory o: 1) prawo własności (np.: żądanie nabycia części używanej nieruchomości przez zasiedzenie), o ważność umowy darowizny, o uwłaszczenie, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, 8 2) o wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy (rozliczenie budowy na cudzym gruncie, zwrot nakładów na nieruchomość, zwrot pożytków (płody, czynsz) z rzeczy wspólnej Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności, uczestnik postępowania nie może dochodzić ani roszczeń o wysokość udziałów w rzeczy wspólnej, ani o zwrot nakładów bądź pożytków, i to nawet wtedy, gdy nie były one zgłoszone do postępowania o zniesienie współwłasności. Żądanie wniosku o zniesienie współwłasności może być połączone również z żądaniem działu spadku oraz podziałem majątku wspólnego małżonków. 9 Rzeszów, 1.06.2009r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie Wydział Cywilny Wnioskodawca: Anna Kowalska zam. 35-001 Rzeszów, ul.Kwiatowa 1 Uczestnik: Jan Kowalski zam. 37-100 Łańcut, ul.Ogrodowa 3/5 Wartość przedmiotu sporu: (łączna wartość majątku, który podlega podziałowi) Wniosek o podział majątku wspólnego małżonków Wnoszę o: 1) Ustalenie, że w skład majątku dorobkowego wnioskodawcy i uczestnika postępowania wchodzą następujące przedmioty: 1. ...................................................................................... 10 2. ....................................................................................... (należy wymienić wszystkie przedmioty, które wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków wraz ze wskazaniem aktualnej ich wartości) 2) Ustalenie, że udziały stron w majątku dorobkowym są równe / nierówne. (jeżeli udziały miałyby być nierówne, to należy wskazać okoliczności, z których wynika, że jeden z małżonków w większym stopniu przyczyniał się do powstania majątku wspólnego) 3) Dokonanie podziału majątku dorobkowego przez przyznanie przedmiotów wymienionych w punkcie 1 wniosku, podpunkt od ..... do .... wnioskodawcy, a pozostałych przedmiotów uczestnikowi 4) Zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy dopłaty w kwocie .................. tytułem wyrównania wartości jego udziału. (jeżeli jeden z małżonków otrzyma większą część majątku wspólnego, np. mieszkanie, to drugiemu należy się dopłata, która wyrówna jego rzeczywisty udział w majątku wspólnym) 11 5) zasądzenie od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania według norm przepisanych. Uzasadnienie W tym miejscu należy zamieścić następujące informacje: 1. kiedy strony zawarły związek małżeński oraz kiedy został on ewentualnie rozwiązany, 2. czy strony zawierały małżeńskie umowy majątkowe czy też nie, Ponadto należy opisać: 3. w jakim stopniu każdy z uczestników postępowania przyczyniał się do powstania majątku wspólnego - czy w trakcie małżeństwa obie strony pracowały, jakie osiągały zarobki, jaka jest ich aktualna sytuacja materialna, czy mają kogoś na utrzymaniu, 4. uzasadnić, dlaczego domagamy się takiego, a nie innego podziału majątku wspólnego) 12 Podpis wnioskodawcy Załączniki: 1. odpis skrócony aktu małżeństwa, 2. odpis wyroku rozwodowego lub separacji 3. Odpis wniosku i załączników. 13 Rzeszów, 1.06.2009r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie Wydział Cywilny Wnioskodawca: Anna Kowalska zam. 35-001 Rzeszów, ul.Kwiatowa 1/2 Uczestnik: Jan Kowalski zam. 37-100 Łańcut, ul.Ogrodowa 3/5 Wartość przedmiotu sprawy: 5.000,00zł (słownie pięć tysięcy zł 00/100gr) Wniosek zniesienie współwłasności nieruchomości Wnoszę o: zniesienie współwłasności nieruchomości położonej w Rzeszowie przy ulicy Kwiatowej nr 1, składającej się z działki nr 523/05 14 o powierzchni 800 m2, zabudowanej (budynek mieszkalny) bez dopłat poprzez mieszkalnych i wydzielenie przyznanie w ich niej na samodzielnych wyłączną lokali własność współwłaścicielom oraz z pozostawieniem we współwłasności części budynku, z których właściciele korzystają wspólnie, tj. klatka schodowa, strych i piwnica. Oświadczam, że współwłaściciele nie wyłączyli możliwości zniesienia współwłasności na podstawie art.210 kodeksu cywilnego oraz brak jest jakichkolwiek przeszkód do zniesienia współwłasności. Uzasadnienie Przedmiotowa nieruchomość stanowi współwłasność : Anny Kowalskiej i Jana Kowalskiego w częściach równych i w praktyce składa się z dwóch wyodrębnionych fizycznie lokali mieszkalnych z których korzystają poszczególni współwłaściciele oraz z części budynku z których właściciele korzystają wspólnie, tj. klatka schodowa, strych i piwnica. W związku z takim sposobem korzystaniem z nieruchomości przyjętym przez współwłaścicieli przedstawiony wyżej sposób 15 podziału nieruchomości uważam za najwłaściwszy. Taki też sposób podziału jest zaakceptowany przez współwłaściciela przedmiotowej nieruchomości. Mając na uwadze powyższy stan faktyczny, a na celu uregulowanie stanu prawnego nieruchomości wnoszę jak wyżej. Podpis wnioskodawcy Załączniki: - odpis z księgi wieczystej - wypis z rejestru gruntów 16 Rzeszów, 1.06.2009r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie Wydział Cywilny Wnioskodawca: Anna Kowalska zam. 35-001 Rzeszów, ul.Kwiatowa 1 Uczestnik: Jan Kowalski zam. 37-100 Łańcut, ul.Ogrodowa 3/5 Sygnatura postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku: 3562/08 I C Wartość masy spadkowej: (ogólna realna wartość masy spadkowej) Wniosek o dział spadku po zmarłym Józefie Kowalskim 17 Wnoszę o: dokonanie działu spadku po zmarłym Józefie Kowalskim. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku toczyło się przed Sądem Rejonowym w Rzeszowie sygn. akt 3562/08 I C W skład działu spadku wchodzi: W tym miejscu należy opisać: skład masy spadkowej: nr działek, miejsce położenia, powierzchnię, nr KW lub AWZ). Następnie należy przedstawić propozycję działu spadku (tzn., które składniki masy spadkowej przysądzić na rzecz spadkobierców, podać kwoty ewentualnych spłat i dopłat). Podpis wnioskodawcy Załączniki: - aktualny odpis z księgi wieczystej lub AWZ, - wyrys z mapy ewidencyjnej, - wypis z rejestru gruntów. 18 Pamiętaj że: • Wniosek należy sporządzić w tylu egzemplarzach ilu jest uczestników postępowania • Wniosek podlega opłacie stałej – zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. • Opłata zależy od tego czy zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności czy nie. Opłata stała od wniosku wynosi: 1.000,00 zł – zniesienie współwłasności 300 zł - zniesienie współwłasności, jeżeli zawiera zgodny projekt 5.000 – dział spadku 1.000,00zł dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności 600,00zł – od wniosku zawierającego zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności • Jeżeli zniesienie współwłasności dotyczy nieruchomości to potrzebny jest aktualny odpis z księgi wieczystej oraz wypis 19 z rejestru gruntów. • Wniosek musi być podpisany 20