czytaj esej - UniaEuropejska.org

Konkurs z okazji 100. rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. ”Plan Wernera 2013 - recepta na wyjście z kryzysu
gospodarczego?”
„Czy realizacja założeń raportu Wernera dotyczących integracji wychodzącej poza strefę
polityki pieniężnej pozwoliłaby uniknąć obecnego kryzysu w strefie euro? Czego w raporcie
zabrakło, a które jego założenia pozostają aktualne do dzisiaj?”
Kamila Dyła
Uniwersytet Opolski
Wydział Prawa i Administracji, Prawo
Strona 2 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Nieunikniony kryzys? A może niekonsekwencja we wdrażaniu Planu Wernera?
Przez ostatnie lata obserwujemy jak kraje europejskie zadłużają się. Postanowienia
traktatowe, w większym bądź mniejszym stopniu, nieustannie są łamane, przez państwa
członkowskie. Nastąpił rozłam między, tworzonym przez biurokratyczne instytucje
europejskie, prawem a jego rzeczywistym stosowaniem. Zdecydowanie nie jest to opis Unii
Europejskiej, proponowanej przez Pierre’a Wernera w swoim raporcie, ale stan wspólnoty
europejskiej w XXI wieku, w dobie kryzysu gospodarczo-finansowego. Dlatego też
zagadnienie, pt. czy obecny stan UE jest wynikiem niepełnego wdrożenia postulatów
luksemburskiego polityka należy rozważyć biorąc pod uwagę kilka okoliczności. Analizę
raportu Wernera należy, bowiem oprzeć przede wszystkim na dwóch zasadniczych punktach,
tj. struktury dzisiejszej Unii oraz filarach współczesnej Unii Gospodarczej i Walutowej.
Unia Europejska w 1970 r. i w 2013 r.
Porównując Unię Europejską lat siedemdziesiątych XX wieku i dzisiejszą dostrzegamy wiele różnic. UE w 1970 r. to wspólnota sześciu państw1 (Belgia, Luksemburg,
Holandia, Francja, Niemcy i Włochy) o podobnym poziomie ekonomicznym, których łączyła
wspólna polityka. Również silna pozycja polityków proeuropejskich nie była bez znaczenia.
To oni nieustannie forsowali ideę Europy bez podziałów, państw wzajemnie się
wspierających w walce z powojennymi zniszczeniami. Dzisiaj z kolei, Unię Europejską tworzy
28 państw, często mających sprzeczne interesy polityczne, ekonomiczne czy społeczne.
Dodatkowo, część z nich będąc członkami strefy euro tworzy grupę ściślejszej współpracy.
Brak jest też poczucia wspólnoty i jedności wewnątrz „narodu” europejskiego.
Europa lat siedemdziesiątych to początek tworzenia się eksperymentu pod tytułem
„Unia Europejska”. Społeczeństwa europejskie pełne były optymizmu i zapału do tworzenia
nowej panaeuropejskiej instytucji. Dzisiaj narody europejskie są zmęczone integracją, która
wydaje się, że nie przyniosła w pełni oczekiwanych rezultatów – nie istnieje bowiem
bezinteresowna polityka na rzecz całej wspólnoty. Co więcej Europa cierpi na deficyt
demokracji i coraz wyraźniej zwiększa się dystans pomiędzy Unią a jej obywatelami. Na
1
Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do Unii Europejskiej 1 stycznia 1973 r., powiększając tym samym
liczbę jej członków do dziewięciu.
Strona 3 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
szczęście, dostrzegła to Komisja Europejska, co wyraźnie podkreślał jej przewodniczący w
przemówieniu2 z dnia 12.09.2012 r. Również idea odpowiedzialności za powierzoną przez
społeczeństwo władzę, znajduje urzeczywistnienie w postaci czwartego filaru Unii
Gospodarczej i Walutowej.
Filary unii gospodarczej i walutowej
Grupa Wysokiego Szczebla przedstawiła swój raport końcowy w październiku 1970 r.,
którego ostatecznym celem było doprowadzenie do pełnej liberalizacji przepływów kapitału,
całkowitej wymienialności walut państw członkowskich i ustalenie nieodwołalnych kursów
walut3. Po drugie Werner, w swoich założeniach, zmierzał do utworzenia europejskiej
federacji na wzór Stanów Zjednoczonych. Podstawą do tworzenia unii, nie tylko
gospodarczej ale i politycznej, miał być wspólny budżet oraz pełna swoboda przepływu
towarów, usług, ludzi i kapitału. Wiązało się to bezpośrednio z przenoszeniem władzy na
rzecz europejskich instytucji i stopniową utratę suwerenności przez państwa 4.
Dzisiaj prowadzone są intensywne prace nad wzmocnieniem Unii Walutowej i
Gospodarczej. Opierać się ona będzie na czterech filarach: zintegrowanych ramach
finansowych, zintegrowanych ramach budżetowych, zintegrowanych ramach polityki
gospodarczej oraz legitymacji i odpowiedzialności demokratycznej5. Wydaje się, że pośrednio
powraca koncepcja Wernera - powolnego tworzenia federacji europejskiej poprzez kolejne
kroki ku głębszej integracji. W raporcie Komisji Europejskiej z 12.09.2012 r. czytamy, że w
walce z kryzysem sama koordynacja polityk nie jest wystarczająca, dlatego należy podjąć
działania zmierzające do ściślejszej integracji6.
2
J.M. Barroso, „Orędzie o Stanie Unii Europejskiej w 2012 r.” Strasburg, 12.09.2012.
http://ec.europa.eu/soteu2012/files/soeu_web.pdf
3
Raport Wernera w sprawie stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, Luksemburg, 8.10.1970, s.13.
http://ec.europa.eu/economy_finance/emu_history/documentation/chapter5/19701008en72realisationbystag
e.pdf
4
Ibidem, s.19-21.
5
Sprawozdanie przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya , W kierunku faktycznej unii
gospodarczej i walutowej, Bruksela, 29.06.2012 r.
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/PL/ec/131395.pdf
6
W opinii publicznej projekt Unii Bankowej ma podobne znaczenie w procesie integracji co utworzenie
wspólnej waluty euro.
Strona 4 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Czy, zatem konieczność działań, na tak szeroką skalę, z jakimi mamy do czynienia
dzisiaj byłyby niezbędne, gdyby raport Wernera znalazł urzeczywistnienie?
Czego raport Wernera nie uwzględniał
Po pierwsze, Raport Wernera powstał 21 lat po zakończeniu II wojny światowej.
Narody europejskie z optymizmem podchodziły do wszelkich koncepcji dotyczących
współpracy międzynarodowej. Jednakże z perspektywy czasu widać, że przynależność
narodowa jest mocno zakorzeniona i w konsekwencji nie jest możliwe działanie w sposób
całkowicie bezinteresowny na rzecz wspólnoty europejskiej. Obecny kryzys ukazał istniejące
w Unii Europejskiej antagonizmy i chęć obrony partykularnych interesów bez względu na
konsekwencje dla innych narodów. Dziś w Europie nie jest możliwe prowadzenie polityki, bez
uwzględniania partykularnych interesów poszczególnych państw, a politycy nie działają w
imieniu Europy, krótkowzroczność ich działań kończy się na sukcesie w wyborach
parlamentarnych w poszczególnych krajach członkowskich. Utworzenie strefy euro,
integracja na szeroką skalę czy koncepcja stworzenia Unii Bankowej7 to projekty głównie
polityczne, choć przy ich tworzeniu towarzyszyły szczytne cele. Także instytucje europejskie,
ewidentnie reprezentują interesy państw dominujących i są głuche na głosy społeczeństw
słabszych krajów.
Po drugie raport Wernera przewidywał wspólną walutę i ścisłą współpracę między
państwami o podobnym poziomie rozwoju. Z kolei obecnie, w UE mamy do czynienia z coraz
bardziej widocznymi skrajnościami:
- państwa o różnym poziomie rozwoju i kondycji finansowej posiadają tę samą
walutę, dla której System Banków Centralnych UE prowadzi jednolitą politykę pieniężną,
- pojawia się hasło „Europą dwóch prędkości”, czyli ściślejsza współpraca wewnątrz
strefy Euro i pozostałe państwa funkcjonujące w UE na zasadzie „ścisłej współpracy”,
- uzależnianie słabszych finansowo i gospodarczo państw od silniejszych poprzez
narzucanie, często zbyt rygorystycznych warunków udzielenia niezbędnej pomocy
pieniężnej.
7
Oświadczenie ze szczytu państw strefy euro, Bruksela 29.06.2012 r.
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/PL/ec/131376.pdf
Strona 5 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Analizując raport Wernera należy się zastanowić czy założenia w nim zawarte
przewidziane były dla tak dużej wspólnoty, jaką Unia Europejska tworzy obecnie. Dzisiejsza
Unia funkcjonuje na innych zasadach, niż miało to miejsce w latach 70 XX wieku, kiedy
tworzyło ją 6 państw. Wydaje się, że przy powiększaniu liczby członków Unii Europejskiej
takie rozwarstwienie zintegrowania wcześniej, czy później musiało nastąpić. Nie można,
bowiem prowadzić jednakowej polityki dla tak różnych państw z jakimi mamy do czynienia w
Europie. Każde państwo, ze względu na swoje uwarunkowania geograficzne, historyczne, itp.
wymaga innego rodzaju polityki gospodarczej, pieniężnej czy społecznej. Nie oznacza to że
koncepcja stworzenia instytucji pt. Unia Europejska nie sprawdza się w rzeczywistości.
Jednakże wydaje się że należy zmienić obecny kształt wspólnoty i oprzeć się bardziej na
zasadzie swobodnych umów handlowych niż starać się wszystko w sposób jednolity i
szczegółowy regulować.
Początek tego procesu, możemy zaobserwować w sposobie walki Unii z kryzysem. Co
prawda, pierwszorzędną rolę odgrywa w dalszym ciągu inicjatywa wzmocnionej współpracy i
tym samym ściślejszej integracji. Jednakże, co raz częściej wykorzystywane są mechanizmy
poza traktatowe, wpływające na zróżnicowanie integracji między poszczególnymi grupami
państw członkowskich. Przykładem takich działań, może być Europejski Mechanizm
Stabilności8, czy pakt fiskalny, które de facto są umowami międzynarodowymi zawartymi
pomiędzy wybranymi krajami Unii Europejskiej.
Poza tym w swoich założeniach raport Wernera nie przewidywał czynnika
politycznego w podejmowaniu wszelkich kroków w kształtowaniu integracji europejskiej.
Natomiast odgrywa on znaczącą rolę we wszelkich dyskusjach nad kolejnymi projektami w
ramach Unii. Czynnik ten w sposób szczególny uwidacznia się w projektach związanych z
uwspólnotowieniem długów publicznych państw Unii Europejskiej czy stworzeniem w
ramach Unii Bankowej Europejskiego Systemu Gwarantowania Depozytów. Kwestie te
wzbudzają wiele kontrowersji i dlatego też z czasem odchodzi się od założeń ich wdrażania9.
8
A. Trzcińska, Europejski Mechanizm Stabilności jako stabilizator w planowanej unii fiskalnej, 23.03.2013 r.
s.11. http://www.nbp.pl/badania/seminaria_files/10iv2013.pdf
9
Jednolity, Europejski System Gwarantowania Depozytów w początkowych założeniach miał stanowić III filar
Unii Bankowej. Następnie zrezygnowano z tej koncepcji i zmierzano do harmonizacji systemów poszczególnych
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Strona 6 z 12
Tym bardziej nie wydaje się by możliwe było stworzenie jednego budżetu na wzór Stanów
Zjednoczonych. Każda tego typu próba kończyła się niepowodzeniem10.
Kwesta efektywnej, wzajemnej kontroli również wydaje się być ciężka do wdrożenia.
Werner dążył do tego by państwa przestrzegały poziomu zadłużenia na ustalonym pułapie, a
nadzór nad dyscypliną finansów publicznych sprawować miały instytucje finansowe.
Jednakże należy zwrócić uwagę, że Pakt Stabilności i Wzrostu łamany był od samego
początku
praktycznie
przez
wszystkie
kraje
Wspólnoty11.
Zatem
istnieje
duże
prawdopodobieństwo, że nadzór nad państwami członkowskimi, proponowany przez Pierre
Wernera również byłby nieskuteczny. Państwa wcześniej czy później znalazłyby drogę do
obejścia, czy też szerokiej interpretacji przepisów prawa, które hamowały wzrost zadłużenia i
tym samym stymulowały wzrost gospodarczy danego kraju. Dlatego też, analizując
niekonsekwencję państw w dyscyplinowaniu swoich finansów, przedstawiony przez KE pod
koniec 2011 r., pomysł emisji euro obligacji może wzbudzać uzasadnione wątpliwości, co do
efektywności tego przedsięwzięcia. Uwspólnotowienie ryzyka kredytowego może rodzić
pokusę nadużyć. „Państwa wykazujące skłonność do ekspansywnej polityki budżetowej
uzyskają dostęp do tańszego źródła finansowania swojego zadłużenia, co obniży skuteczność
dostosowań budżetowych. Istnieje, więc ryzyko rozmiękczenia twardego ograniczenia, jakim
jest akceptacja rynku finansowego dla emisji długu i ograniczenia motywacji do
konsekwentnego przeprowadzenia potrzebnych reform12”.
Analizując przyczyny obecnego kryzysu, nie wydaje się, by Europa mogłaby uchronić
się od jego skutków poprzez wcześniejsze pełne wdrożenie założeń Wernera. Kryzys
państw. Harmonizacja okazała się jednak również zbyt daleko idącą integracją i ostatecznie rozmowy zostały
zawieszone na kwestii współpracy odrębnych systemów gwarantowania depozytów w ramach Unii Bankowej.
10
Patrz: konstytucja UE
11
W 2003 r. doszło do konfliktu między Radą Unii Europejskiej a Komisją Europejską. KE uznała, bowiem, że
projekty budżetów Francji i Niemiec na 2004 r. nie przewidują realizacji zaleceń ograniczenia poziomu deficytu
tych państw. Zgodnie z procedurą nadmiernego deficytu, „Komisja przygotowała Radzie projekt deklaracji
uznających działania tych państw za niewystarczające, co było ostatnim krokiem przed nałożeniem sankcji
finansowych na dwa główne państwa UE. Rada nie przyjęła tak surowego (sugerowanego przez EK) stanowiska,
gdyż projekt nie uzyskał odpowiedniej większości głosów.” Również w Trybunale Sprawiedliwości Komisja
Europejska nie uzyskała aprobaty swojego stanowiska. L. Skiba, op. cit., s. 140
12
B. Baran, Obligacje stabilnościowe jako instrument łagodzący kryzys zadłużeniowy w unii walutowej –
spojrzenie krytyczne, [w:]: red. K. Opolski, J. Górski, Perspektywy integracji ekonomicznej i walutowej w
gospodarce światowej, Dokąd zmierza strefa euro?, Wydział NE Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012,
s.191.
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Strona 7 z 12
finansów publicznych jest wynikiem braku utrzymywania dyscypliny finansów publicznych.
Państwa żyły na kredyt pozwalając, by ich dług finansowany był przez banki. W
konsekwencji, czego sprawnie rozwijający się sektor bankowy zaczął uzależniać od siebie
realną gospodarkę. Przychylna polityka państw europejskich pozwalająca na nadmierny
rozrost i otwartość kredytową sektora bankowego, co razem miało służyć większemu i
tańszemu kredytowaniu oraz wzrostowi gospodarczemu, odniosło krótkofalowy skutek.
Konsekwencją tak prowadzonej polityki jest karykaturalna struktura systemu bankowego,
spotykana jedynie w Europie - pojedyncze duże europejskie grupy bankowe są większe, a
niekiedy istotnie większe od gospodarek swoich państw. Prowadząc taką politykę, Europa nie
uniknęłaby kryzysu poprzez zmianę struktury ze wspólnoty niezależnych państw na ich
federację.
Nie oznacza to jednak, że postulaty Pierre’a Wernera są w ogóle nie aktualne dzisiaj.
Jednakże ze względu na wielkość Unii Europejskiej w 2013 r. i różnorodność krajów, które są
jej członkami pewne kwestie należy dostosować do współczesnych realiów.
Aktualność raportu Wernera
Po pierwsze wydaje się, że program stworzenia zintegrowanych ram finansowych jest
pośrednią realizacją projektu Wernera. Istnieją bowiem poglądy sugerujące, iż właśnie
integracja sektora finansowego, w niedalekiej przyszłości, wpłynie na proces tworzenia
wspólnego budżetu i ostatecznej federalizacji Unii Europejskiej 13. Wspólny nadzór nad
sektorem bankowym, integracja rynków finansowych na skalę dotąd niespotykaną stanowi
krok ku ściślejszej współpracy. Wątpliwości może budzić jednak sposób realizacji szczytnych
planów. Analizując etapy wdrażania poszczególnych filarów np. Unii Bankowej można
zauważyć niechęć polityków do kwestii dotyczących ponoszenia wspólnego ryzyka i
europejskiego systemu gwarantowania depozytów.
Po drugie swoboda przepływu towarów, usług, kapitału jak i ludzi jest jak najbardziej
korzystna
13
dla
rozwoju
ekonomicznego
Unii.
Jednakże
istnieje
wątpliwość
czy
Przewodniczący Jose Manuel Barroso podkreślał, że dążenie do federacji i sam fakt powstania federacji nie
będzie nawet zależał od tego czy państwa członkowskie będą w strefie euro czy nie.
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/eu/10041817/Federal-Europe-will-be-a-reality-in-a-fewyears-says-Jose-Manuel-Barroso.html
Strona 8 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
ustawodawstwo unijne poprzez próbę ścisłego regulowania standardów prowadzonej
działalności gospodarczej14 i jakości towarów nie niszczy konkurencyjności poszczególnych
gospodarek. Należy bowiem pamiętać, że modele teoretyczne wdrażane w praktyce, w tym
modele ustroju społeczno-gospodarczego powinny być „garniturami szytymi na miarę”, a nie
jednakowym modelem dla wszystkich. Każdy kraj ma bowiem inne uwarunkowania, inne
doświadczenia historyczne i tradycje oraz wzorce kulturowe15.
Po trzecie w zasadzie jedynie polityka pieniężna, w odniesieniu do państw strefy
euro, jest obszarem, którego decyzyjność leży w kompetencjach wyłącznych Unii
Europejskiej. Natomiast w zakresie polityk gospodarczych decyzje zapadają nadal na
poziomie krajowym, a zadaniem Brukseli jest wyłącznie ich koordynacja16. Od 2011 r, można
jednak zaobserwować istotne zmiany prowadzące do budowy zarządzania gospodarczego
UE. Reformy takie jak m.in.: przyjęcie „sześciopaku”17, Pakt Euro Plus18, Traktat o stabilności,
koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej19 a także znajdujący się wciąż w
fazie negocjacji legislacyjnych „dwu-pak”20 zmierzają w kierunku przeniesienia ciężaru
decyzyjnego w obszarze polityk gospodarczych z poziomu krajowego na poziom europejski.
I wreszcie, po czwarte dzisiaj, patrząc na status prawny Unii Europejskiej widzimy
„niby-państwo”, które faktycznie posiada własną flagę, własny hymn, posiada własnych
„ministrów” nazywanych komisarzami i wreszcie - jest członkiem ONZ – organizacji, która
zrzesza państwa! Jednakże ze względu na wciąż pojawiające się antagonizmy między
14
https://www.gov.uk/government/speeches/prime-ministers-cbi-speech-2013
J. Toporowski, Nauka o kryzysach finansowych, [w:] Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, nr
5/2012 s.6.
16
Art. 3 i art. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 83, 30.03.2010
17
„sześciopak”- pięć rozporządzeń: wzmacniających (i) prewencyjne i (ii) korekcyjne ramię Paktu Stabilności i
Wzrostu, (iii) w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w strefie euro, (iv) zapobiegania
zakłóceniom równowagi makroekonomicznej oraz ich korygowania oraz (v) środków egzekwowania korekty
nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz dyrektywa w sprawie wymogów dla ram
budżetowych państw członkowskich.
18
Pakt Euro Plus: Silniejsza Koordynacja Polityk Gospodarczych na rzecz Konkurencyjności i Konwergencji,
Aneks I do Konkluzji Rady Europejskiej z 24-25 marca 2011 r.
19
Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej podpisany przez 25 państw
członkowskich UE, Bruksela 2.03.2012 r.
20
wniosek Komisji Europejskiej w sprawie Rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów dotyczących
monitorowania i oceny wstępnych planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w
państwach członkowskich strefy euro, KOM(2011) 821, oraz w sprawie Rozporządzenia w sprawie wzmocnienia
nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwamiczłonkowskimi strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi
poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej, KOM (2011)819, Bruksela,23.11.2012 r.
15 15
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Strona 9 z 12
państwami członkowskimi, kwestie podstawowych symboli – już przecież stosowanych - nie
znajdują potwierdzenia w aktach prawnych tworzących wspólnotę21. Dlatego też, idea
myślenia prowspólnotowego powinna przyczyniać się do racjonalnego pogłębiania integracji,
która ze względu na za zasady celowościowe jest nieunikniona. Jednakże należy tutaj
podkreślić, że integracja ta musi przebiegać w sposób przemyślany, uwzględniający
możliwości gospodarcze i finansowe każdego państwa z osobna.
Podsumowanie
Odpowiadając na pytanie, czy przez pełną realizację planu Wernera Europa
uniknęłaby obecnego kryzysu, należy odpowiedzieć – „raczej nie”. Jedno jest natomiast
pewne, Unia Europejska nie miałaby takiego kształtu jaki prezentuje dzisiaj. Gdyby plan
Wernera został zrealizowany w 100% powstałaby wspólnota silnie zintegrowana pod
względem politycznym, gospodarczym, finansowym i prawnym. Znacznie ciężej przebiegałby,
o ile w ogóle byłby możliwy, proces integracji wspólnoty z kolejnymi państwami. Być może
pokusa uwolnienia rynków determinowałaby politykę rozluźniania rygoryzmu zasad
funkcjonowania wspólnoty i w ten sposób ewentualna federacja otworzyłaby się na
członkostwo nowych krajów.
Co więcej, definiując przyczyny kryzysu należy zwrócić uwagę, iż jest on wynikiem
ciągłego zadłużania się państw (mimo zasad konwergencji) i słabości sektora finansowego
oraz
utrzymywania
się
niskiego
wzrostu
gospodarczego
i
zakłóceń
równowagi
makroekonomicznej22. W konsekwencji Europa zmaga się ze spowolnieniem wzrostu
gospodarczego, co zagraża stabilności Unii Gospodarczo Walutowej. Również Stany
Zjednoczone, które były inspiracją dla projektu Wernera, zmagają się z kryzysem finansów
publicznych. Dlatego też wydaje się, że rozwiązanie polegające na przeniesieniu centrum
decyzyjnego w zakresie polityki gospodarczej na poziom europejski nie stanowi „złotego
środka”, dzięki któremu moglibyśmy uniknąć obecnego kryzysu. Poza tym należy pamiętać,
21
Nie ma, bowiem zgody na ustanowienie aktu wyższej rangi - Konstytucji UE, która te kwestie w każdym kraju
członkowskim reguluje.
22
Rada Europejska, Konkluzje, Bruksela 29.06.2012 r.
http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/PL/ec/131395.pdf
Strona 10 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
że dzisiejszy kryzys, jako naturalny mechanizm wolnego rynku, nie jest pierwszym i zapewne
nie ostatnim kryzysem w dziejach Europy.
Strona 11 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
Bibliografia
1. Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 83, 30.03.2010
2. Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej,
podpisany przez 25 państw członkowskich UE, Bruksela 2.03.2012 r.
3. Rada Europejska, Konkluzje, Bruksela 29.06.2012 r.
4. Raport Wernera w sprawie stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, Luksemburg,
8.10.1970, s.13.
5. Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie Rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów
dotyczących monitorowania i oceny wstępnych planów budżetowych oraz zapewnienia
korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich strefy euro, KOM(2011) 821,
Bruksela,23.11.2012 r.
6. Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie Rozporządzenia w sprawie wzmocnienia nadzoru
gospodarczego i budżetowego nad państwamiczłonkowskimi strefy euro dotkniętymi lub
zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej, KOM
(2011) 819, Bruksela,23.11.2012 r.
7. Baran B., Obligacje stabilnościowe jako instrument łagodzący kryzys zadłużeniowy w unii
walutowej – spojrzenie krytyczne, [w:] red. K. Opolski, J. Górski, Perspektywy integracji
ekonomicznej i walutowej w gospodarce światowej, Dokąd zmierza strefa euro?, Wydział
NE Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
8. Barroso J.M., Orędzie o Stanie Unii Europejskiej w 2012 r., Strasburg, 12.09.2012, źródło
internetowe: www.ec.europa.eu oraz www.telegraph.co.uk.
9. Oświadczenie ze szczytu państw strefy euro, Bruksela 29.06.2012 r., źródło internetowe:
www.consilium.europa.eu.
10. Van Rompuy H., Sprawozdanie przewodniczącego Rady Europejskiej, W kierunku
faktycznej unii gospodarczej i walutowej, Bruksela, 29.06.2012 r.
11. Skiba L., Polityka fiskalna w unii walutowej [w:] P. Kowalski, G. Tchorek, J. Górski (red.)
Mechanizmy funkcjonowania strefy euro, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2012,
12. Toporowski J., Nauka o kryzysach finansowych, [w:] Biuletyn Polskiego Towarzystwa
Ekonomicznego, nr 5/2012.
Strona 12 z 12
Ogólnopolski konkurs z okazji 100. Rocznicy urodzin Pierre’a Wernera
pt. „Plan Wernera 2013 – recepta na wyjście z kryzysu gospodarczego”
13. Trzcińska A., Europejski Mechanizm Stabilności jako stabilizator w planowanej unii
fiskalnej, 23.03.2013 r., źródło internetowe: http://www.nbp.pl.