D - Sąd Rejonowy w Koninie

Sygnatura akt I C 524/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Konin, dnia 11-02-2015 r.
Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:
Przewodniczący: SSR Ireneusz Frącala
Protokolant: sekr. sąd. Joanna Rusin
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04-02-2015 r. w Koninie
sprawy z powództwa S. P.
przeciwko Powiatowi (...)
- o zapłatę
1. oddala powództwo,
2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.417,00 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.
SSR Ireneusz Frącala
Sygn. akt I C 524/14
UZASADNIENIE
Powód S. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) i (...)” wystąpił przeciwko pozwanemu Powiatowi
(...) z powództwem o zapłatę kwoty 18.038,02 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1.04.2013 r. do dnia zapłaty oraz
zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wywodziła, iż strony wiązała umowa, na mocy której powód zobowiązał się
do wykonania kartoteki budynków dla gmin: R. oraz S., za kwotę wynagrodzenia brutto wynoszącą łącznie 257.685
zł. Powód wniósł o zasądzenie kwoty 18.038,02 zł, tytułem niezapłaconej części należnego powodowi wynagrodzenia,
tzn. za tę część jego pracy, której termin realizacji strony określiły na dzień 31 stycznia 2013 r. a której wartość
została w dniu 22 grudnia 2012 r. określona przez strony na kwotę 106.295,06 zł. Pozwany bez żadnej podstawy
ku temu, stwierdził po dostarczeniu mu przez powoda tej części umówionych prac w dniu 30 stycznia 2013 r., że
powód miał dopuścić się zwłoki w wykonaniu tych prac. Zdaniem powoda termin na ich wykonanie określony w
protokole z dnia 22 grudnia 2012 r. na dzień 31 stycznia 2013 r., został dotrzymany, albowiem prace oddano 30
stycznia 2013 r. Ponadto powód zarzucił, iż pozwany nie dopełnił obowiązku skontrolowania dokumentacji zgodnie
z § 9 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 r. w sprawie zgłaszania
prac geodezyjnych i kartograficznych, ewidencjonowania systemów i przechowywania kopii zabezpieczających bazy
danych, a także ogólnych warunków umów o udostępnianiu tych baz. Zarzucił, iż powodowi nie wyznaczono żadnego
dodatkowego terminu na usunięcie rzekomych wad. Zdaniem powoda, nieprawdą jest, iż po 30 stycznia 2013 r. znalazł
się on w zwłoce w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze. Pozwany całkowicie bezpodstawnie stwierdził, że
powód nie dotrzymał terminu na usunięcie wad. Powód podniósł, iż pozwany do chwili złożenia pozwu nie sporządził
protokołu odbioru końcowego. Zdaniem powoda, pozwany bezzasadnie dokonał potrącenia kwoty 18.038, 02 zł z
należnego mu wynagrodzenia.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa
procesowego.
W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew podniósł, iż żądanie jest niezasadne a naliczenie kary umownej w wysokości
dochodzonej w pozwie było właściwe. Wskazał, iż odbioru operatu dokonano w dniu 22 grudnia 2012 r. a
wynagrodzenie obniżono wówczas o sumę naliczonych kar umownych wskazanych w podpisanym przez strony
protokole uzgodnień. Istotnym w niniejszej sprawie ustaleniem było, iż wykonawca usunie wady w terminie do dnia
31 stycznia 2013 r. Pozwany podkreślił, iż nie jest prawdą, że strony ustaliły nowy termin wykonania operatu. W dniu
22 grudnia 2012 r. dokonano odbioru opracowania, z tym, że stwierdzono, że co do części zakresu prac występują
liczne wady, w związku z czym pozwany dokonał naliczenia kary umownej. Przedmiotem dalszego wykonania prac
przez powoda było usunięcia stwierdzonych wad i braków w odebranym operacie, w terminie wyznaczonym do 31
stycznia 2013 r. pod rygorem naliczenia dalszych kar umownych. Wady usunięto natomiast dopiero w dniu 27 lutego
2013 r. zatem zastosowanie znalazł § 10 umowy pkt 2 lit c, tzn. naliczono karę umowną w wysokości 0,5 % ceny
umownej za każdy dzień zwłoki w usunięciu wad, liczonej od dnia wyznaczonego na termin usunięcia wad. Pozwany
podniósł, iż przy ustalaniu kary umownej przyjął jak najkorzystniejszy dla powoda sposób jej naliczenia, tzn. naliczył
ją za okres od 1.02.2013 r. do 6.02.2013 r. (tj. przyjęty umownie 7-dniowy okres na sprawdzenie usunięcia wad) oraz
od 20.02.2013 r. do 27.02.2013 r. (tj. od dnia wezwania do usunięcia dalszych wad do dnia oświadczenia powoda z
dnia 27.02.2013 r.). Zamawiający odstąpił natomiast od naliczenia kary za okres od 7.02. do 19.02.2013 r., przyjmując
w interesie powoda, że w tym okresie z powodu przedłużających się czynności oceny usunięcia wad, nie uwzględnił
tego okresu do naliczenia kary. Pozwany zaznaczył dodatkowo, że do dnia dzisiejszego występują problemy z operatem
stanowiącym przedmiot umowy. W okresie wyłożenia projektu operatu zainteresowane osoby zgłosiły ponad 150 uwag
do jego ustaleń, ponadto zgłoszono 36 zarzutów to tych danych, z których większość uwzględniono oraz 105 wniosków
powodujących wszczęcie postępowań administracyjnych.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Powód S. P. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) i (...)”.
/bezsporne/
W dniu 8 maja 2012 r. została zawarta pomiędzy „(...)” reprezentowanym przez S. P., jako wykonawcą, i (...)
Ośrodkiem (...) w K., jako zamawiającym, umowa nr (...). Przedmiotem umowy, zgodnie z § 1 było wykonanie
„Modernizacji ewidencji gruntów i budynków w zakresie kartoteki budynków dla obszaru gmin R. – etap II oraz
S. – etap III w powiecie (...), województwo (...)” przez wykonawcę na rzecz zamawiającego. Jako ostateczny
termin wykonania przedmiotu umowy ustalono dzień 31 października 2012 r. (§ 3 umowy). Wynagrodzenie
umowne ryczałtowe za wykonanie całości prac określonych w § 1 umowy ustalono na kwotę brutto 257.685,00 zł.
Wynagrodzenie to za wykonany przedmiot umowy płatne miało być po wykonaniu całości prac potwierdzonych
protokołem odbioru końcowego (§ 4 umowy). Z czynności końcowego odbioru zamawiający sporządzić miał protokół,
który po przyjęciu i podpisaniu przez obie strony miał być podstawą wystawienia faktury przez wykonawcę (§ 6 ust. 3).
Zgodnie z § 8 umowy rozliczenie finansowe za wykonanie przedmiotu umowy miało nastąpić na podstawie protokołu
końcowego odbioru i faktury sporządzonej przez wykonawcę.
Zgodnie z § 10 ust. 2 wykonawca zobowiązany został do zapłaty zamawiającemu kary umownej w wysokości:
a) 0,2 % ceny umownej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu prac,
b) 10 % ceny umownej za zgłoszenie do odbioru prac z wadami,
c) 0,5 % ceny umownej za każdy dzień zwłoki w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze lub w okresie rękojmi,
liczonej od dnia wyznaczonego na termin usunięcia wad.
/dowód: umowa nr (...) z dnia 8.05.2012 r., k. 7-8/
Wykonany przez powoda w terminie do 31 października 2012 r. przedmiot umowy zawierał wady. W dniu 12 listopada
2012 r. sporządzono częściowy protokół odbioru, przy stwierdzeniu licznych wad wymienionych w załącznikach nr
1 i 2.
/bezsporne/
Następnie w dniu 22 grudnia 2012 r. sporządzono końcowy protokół na okoliczność odbioru przedmiotu umowy prac
geodezyjno – kartograficznych wykonywanych w ramach umowy nr (...) z dnia 8 maja 2012 r. Protokół podpisany
został przez komisję odbioru, powołaną Zarządzeniem nr (...) przez Dyrektora (...) Ośrodka (...) w K. z dnia 16
października 2012 r. złożoną z V. S. (1), K. S. (1), G. N. (1) i I. R., oraz przez powoda S. P. i inspektora nadzoru J. S.. W
protokole stwierdzono złożenie przedmiotu umowy z wadami, co skutkowało naliczeniem przez zamawiającego kary
umownej w wysokości 10 % ceny umownej za zgłoszenie do odbioru prac z wadami, tj. kwoty 25.768,50 zł. Ponadto
naliczono karę umowną za każdy dzień zwłoki w oparciu o § 10 ust. 2 lit. c - 0,5 % ceny umownej, tj. od dnia 5 grudnia
2012 r. do dnia 19 grudnia 2012 r., czyli 15 dni, co dało kwotę 19.326,38 zł. Niniejszy protokół stanowił podstawę do
wystawienia faktury przez powoda na kwotę 106.295,06 zł, umniejszonej o powyższe kary umowne. Strony uzgodniły,
iż pozostałe 50 % kwoty umownej wykonawca otrzyma po uzupełnieniu poprawek w terminie uzgodnionym do dnia 31
stycznia 2013 r. Zaznaczono, iż niezrealizowanie powyższego skutkować będzie naliczeniem dalszych kar umownych
zgodnie z zawartą umową. W protokole z dnia 22 grudnia 2012 r. stwierdzono, iż wykonawca w wyniku realizacji
zleconych prac winien był przedłożyć według uzgodnień do dnia 3 grudnia 2012 r. zamawiającemu poprawioną
dokumentację geodezyjną, skompletowaną zgodnie z warunkami technicznymi oraz bazy danych uzupełnione zgodnie
z protokołem odbioru z dnia 12 listopada 2012 r. W dniu 4 grudnia 2012 r. za zgodą zamawiającego wykonawca złożył
przedmiot umowy, co potwierdzone zostało protokołem przekazania. Następnie w dniu 6 grudnia 2012 r. wykonawca
zgłosił gotowość do odbioru, nie załączając jednocześnie operatu opisowo – kartograficznego oraz pozytywnej oceny
należytego wykonania pracy przez Inspektora Nadzoru. Zamawiający dokonał przeglądu i kontroli wykonanych prac i
stwierdził, że przedmiot zamówienia nie został zrealizowany w całości zgodnie z wymogami określonymi w warunkach
technicznych i załącznikami nr 1 i 2 do protokołu z czynności odbioru z dnia 12 listopada 2012 r. Komisja oceniła
stopień użytkowania przekazanego przedmiotu umowy zgodnie z jego przeznaczeniem na 50 % poprawności danych,
które umożliwia dalsze użytkowanie. W pozostałym zakresie przedłożone prace wymagały poprawienia i uzupełnienia.
Stwierdzone wady nadawały się do usunięcia. W protokole zaznaczono, iż niezrealizowanie powyższego skutkować
będzie naliczeniem dalszych kar umownych zgodnie z zawartą umową. Wykonawca zobowiązał się usunąć wszystkie
wady w terminie do 31 stycznia 2013 r.
/dowód: protokół odbioru z dnia 22.12.2012 r., k. 34-35, protokół uzgodnień, k. 36/
W tym samym dniu, tj. 22 grudnia 2012 r. powód zwrócił się do zamawiającego o wypożyczenie operatu, w celu
usunięcia wad i skompletowania operatu zgodnie z warunkami umowy.
/dowód: oświadczenie powoda z dnia 22.12.2012 r. - k. 74/
W dniu 30 stycznia 2013 r. powód złożył operat wraz z oświadczeniem z dnia 25 stycznia 2013 r. o usunięciu wad. Z
powyższej czynności sporządzony został protokół przekazania operatu, stwierdzający przekazanie operatu z założenia
ewidencji budynków dla gminy R., składający się z 78 segregatorów i gminy S., składający się z 66 segregatorów.
/dowód: pismo powoda z dnia 30.01.2013 r., oświadczenie powoda z dnia 25.01.2013 r., k. 76, protokół przekazania
operatu, k. 37/
W toku czynności sprawdzających pozwany stwierdził, iż w dalszym ciągu część wad nie została usunięta. Czynności
kontrolne dokonywane były przez inspektora nadzoru J. S.. W dniu 12 lutego 2013 r. przekazał on wiadomość e-mail
do pozwanego, stwierdzającą wady w opracowaniu. Pismem z dnia 13 lutego 2013 r. pozwany poinformował powoda
o dalszym występowaniu wad i usterek. Powyższe pismo w dniu 15.02.2013 r. odebrała J. P..
/dowód: pismo pozwanego z dnia 13.02.2013 r., k. 82, pismo inspektora nadzoru z dnia 12.02.2013 r., k. 77, 78-81/
Przekazana przez powoda baza danych z części graficznej, mimo stwierdzenia wad, podłączona została do bazy danych
(...). W dniach 15 i 18 lutego 2013 r. pracownicy powoda dokonywali usunięcia wad przedmiotu umowy poprzez
dokonywanie zmian w programie G. – (...) w siedzibie (...) Ośrodka (...) w oparciu o przekazane przez inspektora
nadzoru rozbieżności.
/dowód: wydruk raportu G. – (...), k. 96-106, zeznania świadków: M. Z. k. 122, J. B. k. 123, P. W. k.124-125/
W dniu 20 lutego 2013 r. komisja odbioru powołana przez pozwanego sporządziła protokół spisany na okoliczność
usunięcia wad z przedmiotu umowy prac geodezyjno – kartograficznych wykonywanych w ramach umowy nr (...) z
dnia 8 maja 2012 r. Stwierdzono, iż pomimo oświadczenia wykonawcy złożonego w piśmie z dnia 25 stycznia 2013 r. w
trakcie kontroli ujawniono wady, które wymienione były w załącznikach nr 1 i 2 do protokołu z czynności odbioru z 12
listopada 2012 r. W protokole z dnia 20 lutego 2013 r. wskazano wykonawcy wady, których nie usunął w zakreślonym
terminie, tj. do dnia 31 stycznia 2013 r. Pismem z dnia 20 lutego 2013 r. powód wezwany został przez pozwanego do
złożenia pisemnych wyjaśnień w zakresie braku spójności dokumentacji technicznej z danymi ujawnionymi w bazie
danych części opisowej ewidencji gruntów i budynków. Pozwany wezwał powoda do usunięcia wad w zakresie:
- uczytelnienia map ewidencyjnych z założenia kartoteki budynkowej, poprzez dobranie odpowiedniej skali map,
- braku adnotacji, że „integralną częścią niniejszego arkusza jest oświadczenie właściciela z dnia…”, poprzez
wprowadzenie na arkuszach tego rodzaju adnotacji,
- braku uzgodnień z właściwymi miejscowo urzędami gmin nazewnictwa miejscowości, nazewnictwa ulic i numeracji
porządkowej nieruchomości oraz przynależność nieruchomości do gospodarstw rolnych,
- uzupełnienia na istniejących mapach wywiadu terenowego legendy o braki wynikające z warunków technicznych,
- uzupełnienia o brakujący podpis wraz z datą na arkuszach danych ewidencyjnych budynków,
- określenia w arkuszach i na szkicach danych ewidencyjnych budynków zabytkowych zgodnie z wykazem obiektów
zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków.
Pismo powyższe odebrane zostało przez J. P. w dniu 25.02.2013 r.
/dowód: protokół z dnia 20.02.2013 r., k. 83-85, pismo pozwanego z dnia 20.02.2013 r., k. 39-41/
W dniu 27 lutego 2013 r. powód S. P. poinformował pozwanego, iż dokonano usunięcia istniejących wad, przy czym
faktycznie pracownicy powoda dokonywali jeszcze poprawek w dokumentacji. W dniu 27 lutego 2013 r. powód
dokonał wypożyczenia 21 tomów dokumentów operatu. Zwrot akt nastąpił w dniu 7 marca 2013 r. W dniu 11 marca
powód w związku z zakończeniem prac, przesłał pozwanemu fakturę VAT.
/dowód: pismo powoda z dnia. 27.02.2013 r., k. 89, notatka służbowa z dnia 27.02.2013 r., k. 91, oświadczenie z dnia
27.02.2013 r., k. 90, pismo powoda z dnia 7.03.2013 r., k. 92, zeznania świadków strony pozwanej: A. K. k. 170-172,
G. N. 172-173, I. N. k. 173, V. S. k. 174-174v, K. S. k. 174v-175/
W dniu 15 marca 2013 r. pozwany otrzymał od powoda pismo, w którym ten ostatni poinformował o uzgodnieniu z
urzędem Gminy R. i S. numeracji porządkowej nieruchomości.
/dowód: pismo powoda, k. 93/
W protokole z dnia 15 marca 2013 r. spisanym na okoliczność udzielenia wyjaśnień oraz usunięcia wad przedmiotu
umowy prac geodezyjno – kartograficznych wykonywanych w ramach umowy z dnia 8 maja 2012 r., komisja
powołana przez pozwanego uznała wyjaśnienia powoda z dnia 27 lutego 2013 r. za zweryfikowane bądź wyjaśnione,
natomiast w części usunięcia wad komisja uznała je za usunięte. W protokole zaznaczono, iż uzupełnienie arkuszy
danych ewidencyjnych o podpis wraz z datą sporządzającego w formie faksymile komisja uznała za niewystarczające,
podtrzymując stanowisko uzupełnienia w formie własnoręcznego podpisu.
/dowód: protokół z dnia 15.03.2013 r., k. 178-179/
Pozwany na podstawie § 10 ust. 2 lit c umowy z dnia 8 maja 2012 r. naliczył karę umowną w kwocie 18.038,02 zł z
tytułu zwłoki wykonawcy w terminie usunięcia wad, który wyznaczony był na 31 stycznia 2013 r. Pozwany naliczył karę
umowną za okres 1.02.-6.02.2013 r. oraz 20.02.-27.02.2013 r. Pozwany wyłączył z naliczania kary umownej okres od
7.02. - 19.02.2013 r., albowiem w tym okresie dokonywał dalszych czynności kontrolnych usunięcia wad.
/dowód: pisma z dnia 27.03.2014, k. 94-95/
W dniu 27 marca 2013 r. pozwany złożył oświadczenie o naliczeniu kary umownej w wysokości 18.038,02 zł
i potrąceniu wierzytelności. Pozwany wskazał, iż w wyniku dokonanego potrącenia do zapłaty na rzecz powoda
pozostała kwota 88.257,04 zł.
/dowód: oświadczenie pozwanego z dnia 27.03.2013 r. k. 43, pismo pozwanego z dnia 27.03.2013 r., k. 42/
Z uwagi na to, że prace powoda po 22 grudnia 2012 r. stanowiły usunięcie wad opracowania, pozwany nie dokonywał
kolejnego odbioru, albowiem końcowy odbiór miał miejsce w dniu 22 grudnia 2012 r.
/dowód: protokół z dnia 22.12.2012 r. k. 34-35 /
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów dołączonych do akt sprawy, zeznań świadków A. K.,
G. N. (1), I. N. (2), V. S. (1), K. S. (1), J. S. oraz częściowo zeznań świadków J. B. (2), M. Z. (2), P. W. (2).
Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków A. K., G. N. (1), I. N. (2), V. S. (1), K. S. (1) oraz J. S., nie mając podstaw,
aby je kwestionować, albowiem są one spójne, logiczne oraz pozostają w zgodzie ze sobą oraz z zebranym materiałem
dowodowym.
Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom świadków J. B. (2), M. Z. (2) i P. W. (2). Z zeznań tychże świadków
wynika, iż w pierwszym kwartale 2013 r. dokonywali oni poprawek oraz uzupełnień sporządzonego operatu. Jako
niewiarygodne należało uznać zeznania świadka M. Z. (2) w zakresie, w jakim wskazywał, że w lutym 2013 r.
kontrolował on bazę G. – (...), twierdząc, iż wszystko było w porządku oraz że żaden z pracowników pozwanego nie
wskazywał na jakieś usterki czy wady. Podobnie twierdziła świadek J. B. (2) oraz P. W. (2), wskazując, że nikt nie
miał zastrzeżeń do ich prac oraz że system i baza danych działały prawidłowo. W ocenie Sądu zeznania te pozostają w
sprzeczności z zebranym materiałem dowodowym, w szczególności z liczną dokumentacją oraz zeznaniami świadków
A. K., G. N. (1), I. N. (2), V. S. (1), K. S. (1) oraz J. S.. Treść zeznań świadków w połączeniu z dokumentami
przedłożonymi przez stronę pozwaną, jak i w pewnym zakresie przez stronę powodową, wskazują, iż wady zgłoszone
przez pozwanego zostały uznane i naprawione (wykonano prace poprawkowe).
Na uwagę zasługuje fakt, iż świadek P. W. (2) wskazał, iż notatka z dnia 15 lutego 2013 r. na temat kompletności
przedmiotu opracowania oraz prawidłowości działania bazy informatycznej sporządzona została najprawdopodobniej
przez powoda.
Dokumenty na podstawie, których poczyniono ustalenia faktyczne nie budziły, w ocenie sądu, wątpliwości co do
autentyczności jak i wiarygodności, a co istotne nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron.
Pismo stwierdzające brak usterek i sprawność systemu wystawione w dniu 15 lutego 2013 r. podpisane przez
pracowników powoda (k. 44) Sąd uznał za niewiarygodne. Jak wynika z zeznań P. W. (2) najprawdopodobniej
wystawione one zostało przez powoda, celem uniknięcia ponoszenia kosztów kary umownej. Należy podkreślić, iż
pismo to stoi w sprzeczności z zebranym materiałem dowodowym. Podobnie należy traktować oświadczenie powoda z
dnia 18.02.2013 r. stwierdzające odbiór przedmiotu umowy bez zastrzeżeń (k. 45), albowiem przeczą temu dokumenty
przedłożone przez pozwanego, m.in. pismo z dnia 12.02.2013 r. i 13.02.2013 r. (k. 77 i 82). Należy zauważyć, iż
pracownicy powoda dokonywali usunięcia wad w lutym 2013 r. (zeznania pracowników powoda, wydruk z systemu
(k. 96-106) oraz zeznania świadków pozwanego).
Sąd zważył, co następuje:
Kara umowna jest zryczałtowanym odszkodowaniem ex contractu, co ma ten skutek, że przesłanki jej wymagalności
określają ogólne przesłanki kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. Ta ogólna regulacja ma charakter
dyspozytywny (art. 361 § 2, art. 472 i nast. k.c.), co uzasadnia uznanie, że dopuszczalne jest w oparciu o art. 473 §
1 k.c. i w granicach art. 473 § 2 k.c., modyfikowanie odpowiedzialności dłużnika (zob. wyroki SN z dnia 27 czerwca
2000 r., I CKN 791/98, Lex 50891, z dnia 8 lipca 2004 r. IV CK 583/03, Lex 137571), przez określenie przesłanek
naprawienia szkody w sposób odmienny, niż wynika to z art. 472 i 474 k.c. Poza wynikającym a contrario z art. 483
§ 1 k.c. wyłączeniem możliwości ustanowienia kary umownej w związku z zobowiązaniem pieniężnym, ustawa nie
ogranicza dyspozycyjności stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II CSK 84/12).
W niniejszej sprawie, stosownie do treści § 10 ust 2 lit c umowy z dnia 08.05.012r. oraz na podstawie art. 483 § 1
k.c. i art. 484 § 1 k.c. pozwany miał prawo naliczyć i żądać zapłaty kary umownej w przypadku wystąpienia zwłoki
w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze. Kara umowna przysługiwać miała zatem za każdy dzień opóźnienia
w przekazaniu przedmiotu umowy bez wad. Podstawowe znaczenie ma więc ustalenie, czy doszło do opóźnień w
przekazaniu przedmiotu umowy zgodnego z warunkami technicznymi oraz kiedy nastąpił odbiór prac, a także czy
opóźnienia te wynikły z winy wykonawcy (powoda).
Należy podkreślić, iż stosownie do treści § 3 umowy, jako ostateczny termin wykonania przedmiotu umowy ustalono
dzień 31 października 2012 r. (§ 3 umowy). Z czynności końcowego odbioru zamawiający sporządzić miał protokół,
który po przyjęciu i podpisaniu przez obie strony miał być podstawą wystawienia faktury przez wykonawcę (§ 6 pkt 3).
Tym samym, takie postanowienie wobec wyraźnego brzmienia umowy wyklucza, aby przekazanie przedmiotu umowy
mogło nastąpić w innej formie, w szczególności w drodze czynności faktycznych. Treść zawartej umowy ustanawia
formę wyłączną przekazania przedmiotu umowy. Skoro w umowie bowiem ustalono taką, a nie inną formę odbioru
prac, to tym samym inna forma była niedopuszczalna (bez zmiany umowy ). Jest to o tyle istotne, iż tylko wówczas jest
możliwe jednoznaczne ustalenie, czy przedmiot umowy został wykonany zgodnie z umową i w terminie wynikającym z
umowy. Umożliwia więc jasne i wyraźne określenie praw i obowiązków stron. Wykonany przez powoda w terminie do
31 października 2012 r. przedmiot umowy zawierał bardzo liczne wady, co stwierdzono w protokole z dnia 12 listopada
2012 r. Do protokołu tego dołączono załączniki nr 1 i 2 wymieniające wady i usterki operatu przedłożonego przez
powoda. O fakcie, iż był to jedynie częściowy protokół odbioru świadczyć może to, iż nie nastąpiła wówczas wypłata
wynagrodzenia.
Z zebranego materiału dowodowego wynika, że końcowy odbiór miał miejsce w dniu 22 grudnia 2012 r. Podpisany
on został zarówno przez stronę pozwaną, tj. komisję odbioru powołaną Zarządzeniem nr (...) przez Dyrektora (...)
Ośrodka (...) w K. z dnia 16 października 2012 r., złożoną z V. S. (1), K. S. (1), G. N. (1) i I. R. oraz przez powoda S. P., jak
również inspektora nadzoru J. S.. Wcześniejszy protokół z dnia 12 listopada 2012 r. należało potraktować jako protokół
częściowy. Natomiast protokół z dnia 20 lutego 2013 r., podpisany jedynie przez pozwanego, nie był protokołem
odbioru, a jedynie protokołem spisanym na okoliczność usunięcia wad z przedmiotu umowy prac geodezyjno –
kartograficznych.
Wynagrodzenie umowne ryczałtowe za wykonanie całości prac określonych w § 1 umowy ustalono na kwotę brutto
257.685,00 zł. Wynagrodzenie to za wykonany przedmiot umowy płatne miało być po wykonaniu całości prac
potwierdzonych protokołem odbioru końcowego (§ 4 umowy). Zgodnie z § 8 umowy rozliczenie finansowe za
wykonanie przedmiotu umowy miało nastąpić na podstawie protokołu końcowego odbioru i faktury sporządzonej
przez wykonawcę. Jak już wyżej wskazano w dniu 22 grudnia 2012 r. sporządzono protokół na okoliczność odbioru
przedmiotu umowy prac geodezyjno – kartograficznych wykonywanych w ramach umowy nr (...) z dnia 8 maja 2012
r. W protokole stwierdzono złożenie przedmiotu umowy z wadami, co skutkowało naliczeniem przez zamawiającego
kary umownej w wysokości 10 % ceny umownej za zgłoszenie do odbioru prac z wadami, tj. kwoty 25.768,50 zł.
Ponadto naliczono karę umowną za każdy dzień zwłoki w oparciu o § 10 ust. 2 lit. c - 0,5 % ceny umownej, tj. od dnia
5 grudnia 2012 r. do dnia 19 grudnia 2012 r., czyli 15 dni, co dało kwotę 19.326,38 zł. Niniejszy protokół stanowił
podstawę do wystawienia faktury przez powoda na kwotę 106.295,06 zł umniejszonej o powyższe kary umowne.
Strony uzgodniły, iż pozostałe 50 % kwoty umownej wykonawca otrzyma po uzupełnieniu poprawek w terminie
uzgodnionym do dnia 31 stycznia 2013 r. Zaznaczono, iż niezrealizowanie powyższego skutkować będzie naliczeniem
dalszych kar umownych zgodnie z zawartą umową.
W protokole końcowym z dnia 22 grudnia 2012 r. pozwany szczegółowo wskazał pozostałe do usunięcia wady i usterki
operatu sporządzonego przez powoda. Ponadto pozwany wyznaczył powodowi termin na usunięcie wszystkich wad
do dnia 31 stycznia 2013 r., przy czym powód zobowiązał się do usunięcia wszystkich wad w wyznaczonym terminie.
Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego powód nie wywiązał się z powyższego zobowiązania. Powód w
dniu 30 stycznia 2013 r. przekazał operat - operat ten dalej zawierał nieusunięte wady, co wynika z zeznań świadków,
zarówno strony pozwanej (k. 170-175), jak i powodowej (k. 121-126), a także przedłożonych dokumentów do akt
sprawy. O powyższym świadczy notatka służbowa z dn. 27.02.2013 r. pracownika pozwanego, iż pracownicy powoda
jeszcze w dniu 27 lutego 2013 r. dokonywali poprawek w operacie z założenia ewidencji budynków (k. 91). Należy
podkreślić, iż powód sam pismem z dnia 27 lutego 2013 r. wskazał, iż usunął wady wskazane w protokole kontrolnym z
dnia 20 lutego 2013 r., tym samym przyznał, iż nie usunął tychże wad w terminie (k. 89). Ponadto pozwany przedłożył
pismo od powoda z dnia 11 marca 2013 r., w którym powód wskazał, iż zakończył prace geodezyjne związane z
założeniem kartoteki (k. 73). Pozwany dołączył również oświadczenie pracownika powoda J. C. z dnia 27 lutego 2013
r. w przedmiocie wypożyczenia segregatorów – operatu geodezyjno – prawnego, które jednoznacznie wskazuje na
dalsze uzupełnianie operatu (k. 90). Operat zwrócony został dopiero w dniu 7.03.2013 r. (k. 92).
Podkreślenia wymaga fakt, że powód nie udowodnił, aby opóźnienia w usuwaniu wad powstały nie z jego winy.
Okoliczności takiej nie próbował nawet podnosić.
Wskazać należy, iż nie jest obowiązkiem Sądu poszukiwanie dowodów z urzędu. Działanie sądu z urzędu może, bowiem
prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady
równego traktowania stron ( por. wyrok SN z 12.12.2000 r., V CKN 175/00, OSP 2001/7-8/116 z glosą aprobującą
Broniewicza OSP 2001/7-8/116, uchwała składu 7 sędziów SN z 19.05.2000 r. III CZP 4/00, OSNC 2000/11/195).
Postępowanie cywilne jest bowiem postępowaniem kontradyktoryjnym, gdzie aktywność dowodowa obciąża strony
procesu. Wszelkie działania Sądu z urzędu mogłyby być poczytane jako naruszające zasadę równych praw stron, gdyż w
istocie rzeczy prowadziłyby do faworyzowania jednej ze stron procesu na niekorzyść drugiej. Możliwość podejmowania
inicjatywny dowodowej przez sąd może mieć jedynie charakter wyjątkowy w sytuacji rażącej nierównowagi procesowej
stron, gdy dany dowód jest niezbędny do rozstrzygnięcia, a strona sama z przyczyn wewnętrznych nie jest w stanie
przejawiać inicjatywy dowodowej. Z taką sytuacją zdaniem Sądu nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Każda
ze stron była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika, który miał świadomość praw i obowiązków oraz
konsekwencji swych działań czy zaniechań. W tej kwestii należy wskazać, na art. 3 k.p.c. czy art. 232 k.p.c. nakładające
na strony obowiązek aktywności dowodowej.
Należy podkreślić, iż obowiązek wynikający z art. 6 k.c. w procesie jest realizowany poprzez zgłaszanie stosownych
wniosków dowodowych celem udowodnienia okoliczności, na które powołuję się strona procesu. Stosownie do art.
232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.
Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciążącego na niej
obowiązku (por. wyrok SN z 15.07.1999 r. I CKN 415/99 LEX 83805 ). Tym samym w tej samej sprawie na stronach
może spoczywać obowiązek udowodnienia różnych okoliczności faktycznych w zależności od tego, jakie skutki prawne
z nich poszczególne strony wywodzą. W niniejszej sprawie to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania, iż nie
doszło do zwłoki w usunięciu wad stwierdzonych protokołem odbioru z dnia 22 grudnia 2012 r. Należy również
podkreślić, iż samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności
powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (por. wyrok SN z 22.11.2001 r. I PKN 660/00,
Wokanda 2002/7-8/44).
Skoro protokół odbioru z dnia 22 grudnia 2012 r. był protokołem odbioru całościowym (końcowym), wyliczającym
wady pozostałe do usunięcia, to należy przyjąć, że powód winien był wiedzieć jakie wady usunął, a jakich nie,
tym samym naliczenie kary umownej było zasadne. W ocenie Sądu bezpodstawne są zarzuty powoda, iż dopiero w
protokole z dnia 20 lutego 2013 r. nastąpiło wymienienie poszczególnych wad, (k. 83). Na uwagę zasługuje fakt, iż
pracownicy powoda przyznali, iż w lutym, a dokładnie w dniach 15 i 18 lutego 2013 r., dokonywali usunięcia braków
i usterek operatu, czyli powód musiał znać ich zakres.
W ocenie Sądu, włączenie materiałów dostarczonych przez powoda w dniu 30 stycznia 2013 r. do systemu G. – (...)
nie oznaczało uznania, że wady zostały usunięte. Ośrodek (...) musiał zapewnić ciągłość funkcjonowania podmiotu w
zakresie m.in. korzystania z danych zainteresowanym osobom, w tym geodetom, na objętych modernizacją ewidencji
gminach. Przekazana baza danych z części graficznej została podłączona do bazy danych (...) za wiedzą wykonawcy.
Powód otrzymał konto operatora z prawami dostępu, aby móc usunąć wady i rozbieżności w przedmiotowym operacie.
Jako niezasadne Sąd uznał twierdzenia powoda, że pozwany w piśmie z dn. 20 lutego 2013 r. (k. 86-88) stwierdził,
iż kara umowna wynika z rękojmi, albowiem w piśmie tym jednoznacznie wskazano, że powód nie usunął wad
stwierdzonych w protokole z dn. 22 grudnia 2012 r., tym samym nie ma tu mowy o rękojmi, która miała by miejsce w
sytuacji wykrycia lub pojawienia się wad po odebraniu przedmiotu umowy jako zgodnego w całości z umową, w tym
z warunkami technicznymi (k. 87).
Jako bezzasadny Sąd potraktował zarzut powoda dotyczący braku kontrasygnaty skarbnika powiatu na oświadczeniu
o potrąceniu kwoty kary umownej. Należy zauważyć, że w wyniku oświadczenia o potrąceniu z wynagrodzenia
wykonawcy kwoty kary umownej nie dochodzi do powstania zobowiązania po stronie powiatu (art. 48 ust. 4 ustawy
o samorządzie powiatowym). Następuje jedynie zmniejszenie wysokości zobowiązania po stronie powiatu o wartość
potrąconej kary umownej. W istocie dochodzi do przysporzenia po stronie powiatu, w postaci zapłaty mniejszej kwoty
wynagrodzenia. Ponadto powód podnosił brak upoważnienia dyrektora (...) w K. do złożenia oświadczenia z dnia 27
marca 2013 r. o naliczeniu i potrąceniu kary umownej z wynagrodzenia powoda. Pozwany, odpierając zarzut powoda,
przedłożył upoważnienie dla dyrektora (...) w K. – A. K. – udzielone przez Zarząd Powiatu (...) uchwałą nr (...) z dnia
12 grudnia 2012 r. w sprawie upoważnienia Dyrektora (...) Ośrodka (...) wydanego na podstawie art. 48 ust. 2 ustawy
o samorządzie powiatowym. Upoważnienie to było aktualne na dzień 27 marca 2013 r.
Wbrew twierdzeniom powoda, należało uznać, iż nie był potrzebny podpis powoda pod protokołem z dnia 20 lutego
2013 r., albowiem nie był to protokół odbioru, a jedynie protokół spisany na okoliczność usunięcia wad z przedmiotu
umowy. Zgodnie z § 6 pkt 3 przedmiotowej umowy jedynie protokół z końcowego odbioru wymagał przyjęcia i
podpisania przez obie strony, albowiem miał on być podstawą wystawienia faktury przez wykonawcę.
Pozwany, uznając zarzuty powoda o nie dokonaniu w terminie czynności kontrolnych (§ 9 ust. 4 rozporządzenia
Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 16 lipca 2001 r.) nie naliczył kary umownej za okres od dnia 7
lutego 2013 r. do dnia 19 lutego 2013 r. W ocenie Sądu kontrola taka ma charakter administracyjnoprawny, przy czym
przekroczenie terminu na wykonanie tejże kontroli nie jest jednoznaczne z tym, że dzieło nie ma wad.
W rezultacie, liczba dni zwłoki w usunięciu wad została ustalona przez pozwanego na 14 dni, za okres: 01-06.02.2013
oraz 20-27.02.2013 r., i stanowiła wynik przemnożenia liczby dni przez kwotę kary jednostkowej za jeden dzień zwłoki
(§ 10 ust. 2 lit c umowy).
Reasumując, w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie jest sporne, że pozwany wzywał skarżącego do usunięcia
wad wykonanego dzieła (protokół z dnia 22 grudnia 2012 r.), pomimo tego zapłacił mu kwotę 50 % ceny umownej,
pomniejszonej o naliczone kary. Oznacza to, że pomimo tego, iż dzieło było dotknięte wadami, jego odbiór nastąpił w
ww. dacie. Przepis art. 643 k.c. nie nakłada na zamawiającego obowiązku odebrania dzieła, jeżeli jest ono dotknięte
wadą istotną, czyniącą je niezdatną do zwykłego użytku, lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 r., I CKN 520/97, OSNC 1998, Nr 10, poz. 167). Jeżeli jednak pomimo istnienia
wady dzieło odbiera, ciąży na nim obowiązek zapłaty wynagrodzenia, co nie pozbawia go możliwości wykazywania, że
doszło do nienależytego wykonania umowy, w związku z czym obowiązek ten wyraża się niższą kwotą, a nawet, że w
ogóle nie istnieje (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2012 r., II CSK 21/12). W ocenie Sądu pozwany
udowodnił, iż powód dopuścił się zwłoki w usunięciu wad przedmiotu umowy stwierdzonych w protokole odbioru,
tym samym zasadnym było naliczenie kary umownej i potrącenie jej z wynagrodzeniem należnym zgodnie z umową
powodowi a zatem roszczenie powoda o zwrot przedmiotowej kwoty potrącenia okazało się bezzasadne.
Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo, o czym orzekł w pkt 1 wyroku.
O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zasądzając od powoda, który przegrał sprawę
w całości, na rzecz pozwanego kwotę 2.417 zł, na którą złożyły się: koszty opłaty skarbowej w wysokości 17 zł oraz
wynagrodzenie pełnomocnika wynikające z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 490).
SSR Ireneusz Frącala