spis treści
Transkrypt
spis treści
SPIS TREŚCI OD SPOTKANIA DO OBECNOŚCI (WSTĘP) Wyjaśnienie i uzasadnienie tematu Obecność Metafizyka Relacje osobowe Stan badań Metoda badań Struktura książki Cel pracy 15 15 15 17 18 18 21 22 25 CZĘSC PIERWSZA GRECKIE PARADYGMATY SOKRATES: DUCHOWOŚĆ PRZYJAŹNI „Kwestia sokratyczna" a koncepcja przyjaźni Odróżnienie przyjaźni (cpiAm) od miłości erotycznej (epœç) Duchowy charakter przyjaźni Etyka przyjaźni Istota przyjaźni 33 33 35 36 39 40 PLATON: MISTYKA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI Lizys - odróżnienie miłości od przyjaźni Eros jako zadurzenie i polowanie na kochanka Poszukiwanie przyczyny przyjaźni Wzajemność jako przyczyna przyjaźni Podobieństwo j ako przyczyna przyjaźni Przyjaźń jako przyciąganie się przeciwieństw Pokrewieństwo jako przyczyna przyjaźni npcoTov cpi'Aov - Proton philon Pomiędzy dobrem a złem. Pragnienie dobra jako przyczyna miłości i przyjaźni 44 45 46 49 49 51 54 55 56 60 8 Spis treści Analiza dialogu Lizys kluczem do zrozumienia Platońskiej koncepcji miłości i przyjaźni? Władysław Witwicki: „zabawa" słowami w celu wykazania bezużyteczności poezji w poszukiwaniach prawdy Werner Jaeger: itpœ-tov cpiAov ostateczną przyczyna miłości i przyjaźni Giovanni Reale: miłość i przyjaźń między ludźmi drogą do idei Dobra Robert Zaborowski: czteroelementowy model przyjaźni Uczta - różne odcienie miłości Miłość jako przyczyna dobra (Fajdros) Miłość dobra i miłość zła (Pauzaniasz) Miłość jako proces fizjologiczny (Eriksimachos) Miłość j ako tęsknota do nieobecnego dobra (Ary stofanes) Miłość jako coś najlepszego (Agaton) Odkrycie braku jako przyczyny miłości (Sokrates) Dobro j ako przedmiot miłości (Diotyma) Poziomy miłości Fajdros - trzy wymiary miłości: antropologiczny, kosmologiczny i eschatologiczny Antropologiczny aspekt miłości Kosmologiczny aspekt miłości Poziomy miłości Odmiany miłości Eschatologiczny aspekt miłości ARYSTOTELES: ETYKA PRZYJAŹNI Różnorodność interpretacji Problematyka terminologiczna Relacja między miłościąepœç aprzyjaźniącpilia Istota miłości i przyjaźni Etyka miłości i przyjaźni Przyjaźń i uczucia Podział przyjaźni Amicitia honestis Amicita delectabilis Amicitia utilis Problem miłości własnej Społeczne aspekty przyjaźni Miłość małżeńska i rodzinna 62 63 63 64 65 67 68 68 70 71 71 73 74 77 79 80 81 82 83 85 89 89 91 94 97 98 100 104 105 108 108 110 111 116 Spis treści 9 CZĘŚĆ DRUGA PRYZMATY I POGRANICZA MAREK TULIUSZ CYCERON: FILOZOFIA PRZYJAŹNI Istota przyjaźni Problematyka terminologiczna Definicja przyjaźni Przyczyny przyjaźni Cechy przyjaźni Granice przyjaźni 129 131 131 134 137 140 142 PISMO ŚWIĘTE: CHRZEŚCIJAŃSKA WIZJA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI Stary Testament Pożądanie uczuciowe i współżycie fizyczne Relacja przekraczająca czysto fizyczną miłość i pożądanie seksualne .... Miłość do członków rodziny Miłość przyjaciół Miłość przełożonych Przykazanie miłości bliźnich (swoich) Przykazanie miłości przybyszów Miłość do Boga Miłość Boga Nowy Testament Przykazanie miłości w Ewangeliach synoptycznych Miłość jako całkowite oddanie się Bogu Koncepcja miłości św. Pawła Apostoła Komentarz Tomasza z Akwinu Komentarz Mieczysława Gogacza Koncepcja miłości św. Jana Ewangelisty 150 151 151 154 154 155 158 158 159 159 160 161 162 164 165 167 170 173 AURELIUSZ AUGUSTYN: TEOLOGIA MIŁOŚCI I PRZYJAŹNI Powszechność miłości Kilka uwag terminologicznych Milość-caritas Przyjaźń jako dar Boga Zgoda w sprawach Bożych Bóg źródłem przyjaźni Mądrość i filozofia Zgoda w sprawach ludzkich Zgoda społeczna 182 183 186 188 195 196 197 198 200 202 Spis treści Ш Miłość i życzliwość Sprawiedliwość przyjaźni 203 204 CZĘŚĆ TRZECIA ŚREDNIOWIECZNE PREDYLEKCJE BERNARD Z CLAIRVAUX: MISTYKA MIŁOŚCI BOŻEJ Bernarda mistyka miłości jako szczytowa postać teologii monastycznej XII w Koncepcja miłości w pismach św. Bernarda Miłość jako lex Dei Bóg jako jedyny przedmiot godny miłości Trzy rodzaje miłości Cztery stopnie miłości Nagroda za bezinteresowną miłość Boga 213 AELRED Z RIEVAULX: PRZYJAŹŃ DUCHOWA Istota przyjaźni Definicja przyjaźni Przyjaźń jako postać miłości Przyjaźń j ako relacja Składniki przyjaźni Przyczyna przyjaźni Równość w przyjaźni Warunki przyjaźni Skutki przyjaźni Odmiany przyjaźni Przyjaźń cielesna Przyjaźń światowa Przyjaźń duchowa Pocałunek cielesny Pocałunek duchowy Pocałunek mistyczny Realizacja prawdziwej przyjaźni Nawiązanie przyjaźni Wypróbowywanie przyjaciół Granice przyjaźni Rozwiązanie przyjaźni 244 246 246 247 249 249 249 250 250 251 251 252 252 252 253 253 254 254 254 255 256 257 215 219 222 224 229 232 236 Spis treści TOMASZ Z AKWINU: TEORIA MIŁOŚCI Podstawowe ustalenia terminologiczne Definicja miłości „Poziomy" pożądania i postacie miłości „Miłość naturalna" Miłość na poziomie uczuć Określenie uczuć Klasyfikacja uczuć Uczucie miłości Etyka i pedagogika uczuć Miłość-dilectio Przyczyny miłości Dobro (bonum) Ujęcie poznawcze dobra (apprehensio boni) Podobieństwo (similitudo) Bezpośrednie (formalne) przejawy miłości Główne (materialne) skutki miłości Jedność (unio) Przylgnięcie (mutua inhaesio) Zachwyt (extasis) Zazdrość (zelus) Wzmocnienie i ulepszenie jako skutek miłości Miłość j ako przyczyna działań Przyjaźń Miłość-carżte Skutki miłości-cante Radość (gaudium) Pokój (pax) Zgoda (concordid) Czynienie dobra (benefacientia) Bratnie upomnienie (correctio fraterna) Wady zwalczające miłość Miłosierdzie (misericordia) Związek miłości, mądrości i pokoju Kontemplacja jako ukoronowanie miłości i mądrości 11 260 260 265 267 270 271 271 273 277 277 279 281 281 285 288 291 294 294 296 299 301 303 305 307 313 319 319 320 322 322 323 324 326 332 333 12 Spis treści CZĘŚĆ CZWARTA FILOZOFIA SPOTKANIA I OBECNOŚCI FRANCISZEK SAWICKI: FILOZOFIA MIŁOŚCI Istota miłości Eros i agape Postacie miłości Miłość człowieka do Boga Logos i eros - stosunek miłości i poznania Rola miłości w życiu człowieka Moralna wartość miłości 343 344 346 348 351 352 353 356 CLIVE STAPLES LEWIS: WIELOBARWNOŚĆ MIŁOŚCI Pierwiastki miłości Miłość-potrzeba Miłość-dar Miłość-upodobanie Dwa kształty miłości, których przedmiotem nie jest osoba Miłość przyrody Miłość ojczyzny Postacie miłości Przywiązanie Przyjaźń Eros Caritas 359 360 360 361 362 363 364 364 365 365 368 370 371 JOSEF PIEPER: MIŁOŚĆ JAKO AFIRMACJA ISTNIENIA Problemy terminologiczne Istota miłości jako aktu woli Moralny aspekt miłości Odmiany miłości 376 377 379 383 387 FELIKS WOJCIECH BEDNARSKI: MIŁOŚĆ W UJĘCIU TOMISTYCZNYM Ujęcie istoty miłości Definicja miłości Źródła miłości Owoce miłości Podziały miłości Ze względu na podmiot Ze względu na przedmiot formalny 3 91 392 392 393 394 395 396 397 Spis treści Ze względu na sposób odnoszenia się podmiotu do przedmiotu Ze względu na jedność (intensywność więzi) Miłość płciowa Przyjaźń Etyczna wartość miłości 13 398 399 403 405 409 KAROL WOJTYŁA: KONCEPCJA MIŁOŚCI ODPOWIEDZIALNEJ .... 412 Metafizyczny aspekt miłości 412 Miłość jako upodobanie {amor complacentiae) 413 Miłość j ako pożądanie (amor concupiscentiae) 416 Miłość jako życzliwość (amor benevolentiae) 417 Psychologiczny aspekt miłości 426 Etyczny aspekt miłości 432 MIECZYSŁAW GOGACZ: TEORIA RELACJI OSOBOWYCH 438 Istnieniowe relacje osobowe 439 Istnieniowa relacja miłości 443 Osobowa relacja wiary 453 Osobowa relacja nadziei 459 Humanizm i religia 460 Trwanie relacji osobowych jako wartość 463 Uwagi R. Kalki i W. Kubiaka do ujęć M. Gogacza 465 Problem relacji istnieniowych 465 Problem relacji osobowych 468 Problem relacji do siebie samego 473 Problem piękna i kontemplacji 475 Dopowiedzenia J. Wójcika i K. Wojcieszka do ujęć M. Gogacza 478 Poznanie niewyraźne jako przyczyna miłości 478 Problematyka rozpaczy i acedii 483 Niektóre konsekwencje teorii relacji osobowych 486 Wiara jako prawdomówność i zaufanie 486 Zagadnienie aktu wiary 487 Związek osobowej relacji wiary z kategorialną relacją poznania 487 Nadzieja jako życzliwość i otwartość oraz jej związek z postępowaniem .... 488 Obecność jako skutek trwania relacji osobowych 490 Odróżnienie spotkania od obecności 490 Relacje osobowe jako postacie obecności 491 JEDNOŚĆ DOŚWIADCZENIA I WIELOŚĆ JĘZYKÓW (ZAKOŃCZENIE) 495