Czy wydłużone ślinienie jest związane z zaburzeniami integracji

Czy wydłużone /poza okres naturalny, ząbkowania/ ślinienie się może mieć
źródło w zaburzeniach integracji sensorycznej.
Problem nadmiernego ślinienia
poza wiekiem rozwojowym dotyczy w
szczególności dzieci z poważniejszymi zaburzeniami związanymi np. z
mózgowym porażeniem dziecięcym. Jednak nie tylko i może występować
również u dzieci z problemami posturalnymi bez wyraźnych uszkodzeń
neurologicznych. Ślinienie utrzymujące się poza okres charakterystyczny dla
wieku rozwojowego przeciętnego dziecka jest złożonym problemem i może
mieć wiele przyczyn. Nie wymienimy w tym miejscu wszystkich jednak na
niektóre z nich warto zwrócić uwagę.
Przyjmuje się, że przeciętnie rozwijające się dziecko przestaje się ślinić pod
koniec pierwszego roku życia. Jeśli ślinienie utrzymuje się dłużej może mieć
swoje źródło w nieprawidłowościach przełykania i przenoszeniu śliny z
przednich części wnętrza ust w kierunku przełyku. Problem z nadmiernym
ślinieniem raczej nie dotyczy zbyt obfitego wydzielania śliny jak sugerują
niektórzy terapeuci zajmujący się tym problemem. Te kłopoty z przenoszeniem
śliny i przełykaniem mają często przyczyny neurologiczne ale wydaje się że
mogą towarzyszyć zaburzeniom rozwoju stabilizacji wewnętrznej.
Sam proces przełykania można podzielić na trzy etapy : pierwszy to świadomy i
dobrowolny transport gromadzącej się śliny do tyłu ust, drugi to dobrowolny ale
raczej nieświadomy transport śliny przez krtaniowy odcinek gardła i wreszcie
trzeci etap nieświadomy i niekontrolowany wolicjonalnie transport śliny przez
przełyk /za S.A.Ray, A.C.Bundy, D.L.Nelson AJOT V 37, Nr 11 r.1983/.
Przełykanie śliny jest zależne od dobrej mobilności mięśni oralnych a ta wiąże
się z prawidłową kokontrakcją i stabilizacją wewnętrzną.
Stabilizacja szczęki, utrzymywanie zamkniętych ust umożliwia rozwój
zdolności do przełykania i musi pojawić się by zanikło ślinienie.
Stabilizacja wewnętrzna wiąże się z coraz bardziej dojrzałą i zrównoważoną
kontrolą mięśni obu stron stawu, a więc na zrównoważonej kokontrakcji między
agonistami i antagonistami wokół stawu. Ten typ
stabilizacji jest bardziej
dojrzałym dynamicznym typem kontroli nie wymaga pomocy zewnętrznej do
kierowania ruchem. Stabilizacja zapewnia płynną i dobrze kontrolowaną
mobilność np. ręki podczas pisania. Ta koncepcja rozwoju dystalnej mobilności
z proksymalnej stabilności może być również użyta do wyjaśnienia rozwoju
mobilności sfery oralnej niezbędnie nie tylko w mowie ale również w
przełykaniu śliny. Stabilizacja oralna jest więc zależna od dobrej stabilizacji
tułowia i miednicy która warunkuje prawidłową stabilizacjię w obrębie szyi i
barków. Ponieważ głowa jest częścią dystalną ciała, a barki i szyja są bliżej
centrum -proksymalne to można sobie wyobrazić ,że aby rozwinęła się dobrze
kontrolowana mobilność głowy /np. podczas czytania ale nie tylko/ to w
początkach musi opierać się na stabilnej szyi i barkach. Dalej idąc tym tropem
szczęka jest tą częścią ciała, która jest proksymalna /bliżej środka/ w stosunku
do języka, ust i policzków. Tak więc by mogła rozwinąć się możliwość
swobodnego ruchu języka i ust najpierw musi pojawić się stabilność szczęki.
Teraz opierając się o jej stabilność rozwijają się swobodne ruchy języka ,
zapewniające nie tylko prawidłową artykulację ale również przełykanie śliny.
Zaburzenia w stabilizacji szczęki mogą więc mieć wpływ na problem z ruchami
w obrębie ust, utrzymania zamkniętych ust i gromadzonej wewnątrz śliny. Aby
mieć zamknięte usta dziecko musi nauczyć się
utrzymywać
w zbliżeniu
szczękę i żuchwę co zapewnia prawidłowa kokontrakcji mięśni tych części
twarzy. Dobra kokontrakcja wiąże się z prawidłową wewnętrzną stabilizacją
proksymalną. Domkniecie ust jest konieczne do rozwoju właściwych ruchów
języka przy przełykaniu śliny. Jeśli usta są niedomknięte na skutek złej
stabilizacji, a język jest ułożony między górną i dolną linią zębów lub naciska na
górę podniebienia to przełykanie jest utrudnione, a ślina swobodnie wydostaję
się na zewnątrz ust. Wówczas przełykanie śliny / głównie jej pierwsze stadium/
raczej bywa kontrolowane przez mięśnie twarzy niż współpracę mięśni szczęki i
żuchwy.
Stabilizacja wymaga rozwoju prawidłowego napięcia mięśni posturalnych.
Hipotonia mająca swoje /przynajmniej częściowo/ przyczyny w nieprawidłowo
opracowywanych
proprioreceptorów,
wrażeniach
sensorycznych
receptorów
narządu
/głównie
przedsionkowego
pochodzące
i
z
receptorów
dotykowych/ może uniemożliwiać stałą kokontrakcje mięsni języka i żuchwy co
skutkuje problemami w przełykaniu śliny.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na zaburzenia w kokontrakcji mięśni
żuchwy i języka są zaburzenia w
integracja odruchów oralnych takich jak
odruch gryzienia.
Wreszcie problemy w rozwoju wyższych reakcji posturalnych związane z
zaburzeniami procesów sensorycznych skutkują nieprawidłową kokontrakcją
mięsni w tym mięśni oralnych i zaburzeniami w przełykaniu.
W teorii integracji sensorycznej zakłada się że rozwój prawidłowych
mechanizmów posturalnych w tym omawianej stabilizacji wewnętrznej zależy
od
prawidłowego
opracowania
wrażeń
pochodzących
z
receptorów
przedsionkowych , proprioceptywnych i dotykowych. Tak więc omawiane
problemy mogą być powiązane z tym typem zaburzeń integracji sensorycznej
który leży u podstaw mechanizmów posturalnych.
Zaburzenia w szczególności w rozwoju przełykania śliny u starszych dzieci
może być również przejawem neurologicznych problemów i zawsze je należy
rozważyć zasięgając opinii lekarza neurologa.