D - Sąd Okręgowy we Wrocławiu

Sygn. akt. IV Ka 249/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 maja 2015 r.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący SSO Jerzy Menzel (spr.)
Sędziowie SSO Grzegorz Szepelak
SSR del. do SO Paweł Pomianowski
Protokolant Justyna Gdula
przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Marka Janczyńskiego
po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2015 r.
sprawy S. T.
oskarżonej o przestępstwo z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 12 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej
od wyroku Sądu Rejonowego w Trzebnicy
z dnia 12 grudnia 2014 r. sygn. akt II K 340/13
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;
II. zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
IV Ka 249/15
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 12.12.2014 roku Sąd Rejonowy w Trzebnicy uznał S. T. za winną tego, że w dniu 26 września 2008
roku w okresie od listopada 2004 roku do 26 września 2008 roku, w P. T., gmina P., jako Wiceprezes (...) oraz Główny
(...) spółki (...) sp. z o.o., działając w warunkach czynu ciągłego, w celu uzyskania korzyści majątkowej, przywłaszczyła
powierzone sobie mienie w postaci środków pieniężnych w łącznej kwocie 57277 złotych, w ten sposób, że dokonywała
przelewów z różnych kont firmowych spółki (...), w celu opłaty dziewięciu prywatnych wyjazdów zagranicznych, w
których brała udział, a które następnie wykazywała, jako wyjazdy szkoleniowe, księgując je w sposób nierzetelny i
niestwierdzający stanu faktycznego, przy czym w wyżej wymienionym okresie czasu nie były organizowane szkolenia
zagraniczne i delegowane osoby ze spółki (...) w P. T., w celu uczestnictwa w takich szkoleniach, czym działała na
szkodę wymienionej spółki, tj. czynu z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 12 kk i za to wymierzył jej karę 1 roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat, zobowiązał na podstawie art. 72 §
2 kk do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez wpłatę na rzecz pokrzywdzonego firmy (...) sp. z
o.o. kwoty 57277 złotych w terminie 1 roku od uprawomocnienia się wyroku oraz zasądził wydatki w kwocie 528, 88
złotych i wymierzył opłatę w wysokości 300 złotych.
Od wyroku apelację złożył obrońca oskarżonej, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił:
1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia stanowiących podstawę do przypisania
oskarżonej winy w zakresie występku z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 12 kk:
• przyjęciu wbrew wyjaśnieniom oskarżonej oraz przy braku w tym zakresie jakichkolwiek dowodów, jak również
unormowań prawnych, ze oskarżona S. T. miała obowiązek uzyskania zgody na wyjazdy szkoleniowe od
jakichkolwiek organów spółki, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego materiału dowodowego prowadzi do
wniosku, że oskarżona zgodnie z treścią Rozdziału 3, Oddziału 1 kodeksu spółek handlowych miała prawo
samodzielnie decydować o własnych wyjazdach na szkolenia, a w tym zakresie umowa spółki nie zawierała
jakichkolwiek ograniczeń;
2. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia, a w szczególności art. 7 i art.
410 kpk oraz art. 424 § 1 i 2 kpk poprzez:
• jednostronny, nieobiektywny, dowolny oraz nazbyt uproszczony sposób przeprowadzenia dowodów i przyjętą
metodę ich oceny, w zakresie poczynienia ustaleń, o których mowa w pkt. 1 apelacji, z równoczesnym pominięciem
okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonej, co potwierdza uzasadnienie zaskarżonego wyroku, które
nie zawiera przekonywającego wskazania podstawy racjonalnego przyjęcia takich ustaleń faktycznych, o którym
mowa w pkt. I apelacji, a zatem nie spełnia ono swej podstawowej funkcji wynikającej z treści art. 424 § 1 i 2 kpk;
• powołanie się w sprawie, jako dowodu potwierdzającego o sprawstwie i winie w zakresie zarzuconego oskarżonej
czynu na zeznania A. R., z jednoczesnym dezawuowaniem wyjaśnień oskarżonej, jednoznacznych w swej treści
przepisów ksh oraz zakresu obowiązków oskarżonej, jako członka (...);
3. naruszenie prawa materialnego, a to art. 284 § 2 kpk poprzez błędne jego zastosowanie w sytuacji, gdy przyjmując,
z daleka idącej ostrożności procesowej, że oskarżona, jako osoba zarządzająca spółką nie miała prawa samodzielnie
decydować o własnych wyjazdach szkoleniowych, jej zachowanie winno być rozpatrywane w kontekście ewentualnego
wyczerpania znamion czynu z art. 296 § 1 kk.
Zarzucając powyższe obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie
oskarżonej od zarzuconego jej czynu, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do
ponownego jej rozpoznania.
Sąd zważył:
Apelacja w stopniu oczywistym jest bezzasadna.
Na wstępie należy zauważyć, że zgłoszenie jednocześnie zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych obok zarzutu
naruszenia prawa materialnego jest niedopuszczalne. Zarzut naruszenia prawa materialnego może być, bowiem
wyłącznie wówczas podniesiony, gdy ustalenia faktyczne nie są kwestionowane.
Obrońca zgłaszając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych w zasadzie sprowadził go do oczywiście błędnego uznania
wyjaśnień oskarżonej za niewiarygodne i równie błędnego uznania, w obliczu braku innych dowodów, że oskarżona,
jako członek (...) nie miała prawa samodzielnie decydować o swoich wyjazdach szkoleniowych. Zarzut nie zasługuje
na uwzględnienie.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych to "zdobywanie lub uzupełnianie” wiedzy i umiejętności. Jest to z jednej strony,
pozyskiwanie nowej wiedzy i umiejętności, z drugiej zaś, poszerzanie zasobu już posiadanego. Ustawodawca wiąże
podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika z inicjatywą pracodawcy albo jego zgodą tak art. 1031 ( do
dnia 11.04.2010 r. art. 103) kodeksu pracy. Jeżeli pracodawca nie popiera udziału pracownika w wybranej formie
dokształcania (szkolenia), nie jest ona podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w rozumieniu wskazanego przepisu.
W konsekwencji pracownik podejmujący jakiekolwiek szkolenie bez zgody pracodawcy nie może korzystać z ochrony
gwarantowanej przez przepisy zamieszczone w komentowanym rozdziale.
Podstawowym uprawnieniem pracownika powiązanym z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych jest czas wolny od
pracy, za który zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Przedmiotowy czas wolny może być udzielony w formie
urlopu szkoleniowego albo zwolnienia z całości lub części dnia pracy. Przesłanką zwolnienia z całości lub części
dnia pracy jest udział pracownika w obowiązkowych zajęciach, podczas których realizowane jest podnoszenie
kwalifikacji zawodowych. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z pracy pracownik zachowuje
prawo do wynagrodzenia, które ustala się jak wynagrodzenie za urlop ( por. Mirosław Włodarczyk; komentarz do
art.103 Kodeksu pracy). Z prawidłowo poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych wynika, że oskarżona
dziewięciokrotnie brała udział w zagranicznych wyjazdach szkoleniowych. W dokumentacji pokrzywdzonej spółki
brak jest oficjalnych ofert firm rekrutujących na szkolenia. Brak jest również decyzji uprawnionego reprezentanta
pracodawcy wyrażającego zgodę lub delegującego oskarżoną, jako pracownika na szkolenia. Oskarżona w czasie
wyjazdów korzystała z urlopu wypoczynkowego, a nie z urlopu szkoleniowego. Rzeczywiście odbyte przez oskarżoną
wyjazdy nie były ujęte w żadnej dokumentacji firmy. Słusznie, zatem uznał sąd a quo, że wyjazdy te miały charakter
prywatny, i co za tym idzie, nie mogły być finansowane przez pracodawcę.
Na uwzględnienie nie zasługuje także zarzut obrazy przepisów postepowania, która mogła mieć wpływ na treść
orzeczenia.
W pierwszej kolejności obrońca zarzucił, że sporządzone przez Sąd Rejonowy uzasadnienie zaskarżonego wyroku
nie spełnia warunków z art. 424 § 1 i 2 kpk, albowiem przedstawia jednostronną, nieobiektywną dowolną i
nazbyt uproszczoną przyjętą ocenę dowodów, pomijając zupełnie dowody przemawiające na korzyść oskarżonej.
Zarzut naruszenia art. 424§ 1 i 2 kpk nie może odnieść zamierzonego celu, albowiem nawet przy ustaleniu, że
istotnie Sąd I instancji naruszył wskazany przepis, to uchybienie to nie ma wpływu na treść rozstrzygnięcia, gdyż
uzasadnienie sporządzone zostało już po wydaniu wyroku. Jak się jednak wydaje intencją apelującego było podważenie
przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów, a w głównej mierze uznanie za wiarygodne zeznań A. R.,
z jednoczesnym dezawuowaniem wyjaśnień oskarżonej. Sąd I instancji zgromadził wszystkie dowody konieczne do
rozstrzygnięcia sprawy. Przeprowadził ich ocenę swobodnie, odpowiednio do zasad prawidłowego rozumowania i
zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Uznanie za wiarygodne zeznań A. R. nie jest wynikiem
abstrakcyjnego założenia, lecz logicznego powiązania z innymi dowodami. Świadek w okresie wskazanym w zarzucie
pełnił funkcję prezesa w pokrzywdzonej spółce. Zeznał, że spółka (...) była małym podmiotem, powiązanym ze spółką
macierzystą(...). Celem działania spółki w Polsce było pozyskanie i sprzedaż kurcząt. (...), jakie były organizowane
w spółce dla pracowników były bezpośrednio powiązane ze spółką francuską, która organizowała szkolenia, ponosiła
ich koszty i wskazywała miejsca, terminy i tematykę tychże szkoleń. Z tego tytułu pracownicy nie ponosili żadnych
kosztów, a udział w szkoleniu miał charakter wyjazdu służbowego. Spółka (...), a także powiązane z nią spółki
zagraniczne nie organizowały szkoleń, w jakich uczestniczyła oskarżona. O tym, że szkolenia, w których uczestniczyła
oskarżona miały charakter prywatny świadczą w powiązaniu z zeznaniami świadka także inne dowody. Do akt
załączone zostały wydruki z korespondencji e mailowej, prowadzonej przez oskarżoną z organizatorami spornych
wyjazdów, z których treści wynikają dwie niezwykle istotne kwestie. Pierwsza, że oskarżona uzależniała udział w
proponowanym wyjeździe od warunku, że wystawiona faktura nie będzie wskazywać osoby- uczestnika imprezy. Po
drugie, prosiła organizatora o wystawienie za wyjazd nie jednej, lecz dwóch lub więcej faktur na mniejsze kwoty,
z jednoczesnym wskazaniem, że dotyczą one wyjazdów krajowych. Dopiero po uzyskaniu akceptacji organizatora
potwierdzała swój udział w imprezie. Uzyskując faktury za wyjazd, które w istocie potwierdzały nieprawdę, oskarżona,
jako główna (...) dokonywała ich zarachowania na różne działy, co w efekcie miało prowadzić do rozbicia w istocie
jednej płatności na kilka innych, bez ich finansowego powiązania. Tak dokonana przez Sąd Rejonowy ocena dowodów
słusznie doprowadziła do wniosku, że wyjaśnienia oskarżonej są niewiarygodne, natomiast pozostałe wskazane wyżej
dowody taki walor posiadają.
Prawidłowe ustalenia faktyczne, oparte na obiektywnych dowodach prowadzą do wniosku, ze oskarżona, jako członek
(...) oraz główna (...) zarządzająca finansami firmy, decydująca o celowości wydatków i nadzorująca działalność
finansową firmy, używając środków finansowych pracodawcy na swoje prywatne cele, przywłaszczyła cudze mienie,
które zostało jej uprzednio powierzone. Tym samym nie można podzielić zarzutu obrońcy, który wskazał, że
zachowanie oskarżonej należy rozpatrywać wyłącznie na gruncie art. 296 § 1 kk z pominięciem odpowiedzialności z art.
284 § 2kk. W wypadku, gdy sprawca przestępstwa określonego w art. 296 kk przywłaszczył sobie składniki majątkowe
należące do jego mocodawcy, w grę może wchodzić zbieg przepisów lub zbieg przestępstw, w którym powierzenie
mienia stanowiło ułatwienie dla sprawcy w dokonaniu jego przywłaszczenia O. G. i in., Komentarz, t. II, s. 431).
Ponieważ apelacja została złożona wyłącznie na korzyść oskarżonej, rozważanie o jej odpowiedzialności w szerszym
zakresie jest niedopuszczalne. ( art. 434 § 1 kk).
Orzeczenie o karze uwzględnia stopień społecznej szkodliwości i winy, motywację jej działania i dotychczasowy
sposób życia oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze. Kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat nie nosi cech rażącej, niewspółmiernej surowości. Orzeczony
obowiązek naprawienia szkody, uwzgledniający interes pokrzywdzonej spółki spełni także dodatkowy cel probacyjny,
a wskazany okres 1 roku, w którym szkoda ma zastać naprawiona, jest wystarczający, aby oskarżona zgromadziła
wymagane środki.
Z uwagi na ciążący na oskarżonej obowiązek naprawienia szkody Sąd zwolnił ją od obowiązku poniesienia kosztów
sadowych za postepowanie odwoławcze ( art. 624 § 1 kpk).