LOGISTYKA Zapas: definicja Zapasy: podział

10.01.2017
LOGISTYKA
Zapasy
Zapas: definicja
Zapas to określona ilość dóbr znajdująca się w
rozpatrywanym systemie logistycznym, bieżąco nie
wykorzystywana, a przeznaczona do późniejszego
przetworzenia lub sprzedaży. Dobra te mają
określoną lokalizację, a ich ilość wyrażona jest w
miarach ilościowych bądź wartościowych
Zapasy: podział
Ze względu na miejsce, w którym jest utrzymywany:
Materiałów i surowców,
 Robót w toku,
 Produktów,
 Towarów,
 Materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych.

1
10.01.2017
Zapasy: podział
Ze względu na znaczenie:
Strategiczny: utrzymywany dla pozycji, których
zapas rotuje (wykazuje przychody i rozchody),
 Zbędny: utrzymywany dla pozycji nie rotujących

Zapas zabezpieczający
Część zapasu rotującego, która ma za zadanie
zabezpieczać przed:
 Niepewnością, co do rzeczywistego popytu,
spowodowaną jego losowymi wahaniami (a co za
tym idzie błędami prognoz),
 Przed niepewnością terminowości, jakości i
zgodności ilościowej dostaw.
Zapas zabezpieczający
Wejście
-opóźnione dostawy
- niepełne dostawy
(Z2)
Wyjście
Z
Przechowywanie
-ubytki naturalne
-zagubienia
-uszkodzenia
-błędne wydania
(Z3)
- losowe
zmiany
zapotrzebowania (Z1)
2
10.01.2017
Zapas zabezpieczający
Wielkość zapasu zabezpieczającego zależy od:
Skali niepewności analizowanych na poprzednich
slajdach,
 Długotrwałości cyklu uzupełniania zapasu i długości
cyklu przeglądu,
 Przyjętego/ wymaganego poziomu obsługi.

Zapas nadmierny

Wielkość zapasu nierotującego przewyższająca
wielkość zapasu zabezpieczającego
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny
Kroki niezbędne do właściwego kształtowania zapasów
w przypadku zapotrzebowania niezależnego:






Zebranie danych historycznych o popycie, długotrwałości
cyklu dostawy, zgodności ilościowej i jakościowej,
Prognoza popytu oparta na jednej z poniższych metod:
Średniej (zwykłej i ważonej),
Wygładzania wykładniczego,
Analityczne (w tym regresji liniowej),
Ekonometryczne (uwzględniające dane zewnętrzne).
3
10.01.2017
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny
Komentarz do prognoz:
prognozy obarczone są błędami;
 dobrze zbudowany model prognostyczny powinien
minimalizować błędy wynikające z losowości
popytu: średni błąd prognozy (albo średni
względny błąd prognozy) powinien być nieistotnie
różny od zera, standardowy błąd lub bezwzględny
powinien być jak najmniejszy (jakość prognozy
wpływa na wielkość zapasu zabezpieczającego)

Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny





Ocena losowych wahań popytu za pomocą odchylenia
standardowego i współczynnika zmienności (iloraz
odchylenia standardowego do wartości średniej),
Przyjęcie jednego z teoretycznych rozkładów
opisujących profil popytu:
Normalny – do opisu pozycji szybko i umiarkowanie
rotujących,
Poissona – do opisu pozycji umiarkowanie i wolno rotujących,
Wykładniczy – do opisu pozycji wolno rotujących.
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny













Określenie cyklu uzupełniania zapasu i jego zmienności;
Cykl uzupełniania zapasu zaczyna się momencie stwierdzenia
potrzeby uzupełniania zapasu i kończy z chwilą udostępniania
zapasu, obejmując:
Złożenie zamówienia,
Uzgodnienia z dostawcą,
Przyjęcie zamówienia,
Podjęcie produkcji/ kompletacji,
Zakończenie produkcji/ kompletacji,
Przygotowanie do wysyłki,
Wysyłka,
Transport,
Rozładunek,
Kontrola,
Przyjęcie.
4
10.01.2017
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny







Oszacowanie kosztów związanych z gromadzeniem i
utrzymywaniem zapasów, w tym kosztów:
Gromadzenia (uzupełniania zapasów),
Utrzymywania zapasów,
Braku (niedoboru) zapasów.
Konieczna jest znajomość kosztów:
Zamówienia, realizacji, przyjęcia jednej dostawy,
Utrzymania jednostki zapasów w czasie
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny
Ustalenie wymaganego poziomu obsługi,
gwarantowanego przez zabezpieczającą część
zapasu:
 Jako prawdopodobieństwa niewystąpienia braku w
zapasie,
 Jako stopień ilościowej realizacji zamówień.
Kształtowanie zapasów: popyt
niezależny

Przyjęcie właściwego modelu odnawiania zapasów,
na podstawie wyników omówionych analiz oraz
rozpoznanych ograniczeń organizacyjnych
5
10.01.2017
Modele odnawiania zapasu





Oparty na poziomie informacyjnym (reorder level):
Wykorzystuje wielkość zapasu informacyjnego,
Wymaga znajomości zapasu dysponowanego,
średniej wielkości popytu i cyklu uzupełniania
zapasu, ich odchyleń,
Może uwzględniać zapas zabezpieczający,
Może opierać się na stałej bądź ekonomicznej
wielkości partii.
Zapas dysponowany (wolny)
ZD1 = Zm
ZD2 = Zm + ZT
ZD2 = ZT
ZD3 = (ZD1, ZD2) – R
ZD4 = (ZD1, ZD2, ZD3) - ZZ
Zapas informacyjny


Obejmuje zapas zabezpieczający i średni popyt w
cyklu uzupełniania zapasu,
Wielkość zapasu bezpieczeństwa wynika z
wielkości współczynnika bezpieczeństwa i
odchylenia standardowego popytu w cyklu
dostawy,
ZB
 
 
PT
6
10.01.2017
Ekonomiczna wielkość partii

Wynika z planowanego popytu okresowego, kosztu
uzupełniania zapasu dla jednej dostawy i kosztu
magazynowania jednostki w zapasie
EWZ 
2  P  kuz
k mag
Odnawianie zapasów
6
5
dostawa
dostawa
4
3
Zapas informacyjny
2
1
0
Cykl dostawy
4,9
Modele odnawiania zapasu
Oparty na przeglądzie okresowym:
Oparte na wielkości zapasu maksymalnego,
 Wymaga znajomości zapasu wolnego
dysponowanego),
 Zmienną będzie wielkość zamówienia (Zmax-ZW),
 Przegląd przeprowadzany jest w stałym, z góry
określonym cyklu.

7
10.01.2017
Odnawianie zapasów
5
Zapas maksymalny
4,5
4
dostawa
dostawa
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0
zamówienie
4,9
zamówienie
Kształtowanie zapasów: popyt zależny

Opiera się na zasadzie planowania potrzeb
materiałowych:
Struktura wyrobu
Zapas dysponowany
Cykl dostawy/produkcji
Wielkość partii dostawy/partii produkcyjnej
Struktura wyrobu

Może różnić się, w zależności od tego, kto ją
opracowuje..
konstruktor
A
B
D
E
F
H
F
C
G
H
8
10.01.2017
Struktura wyrobu

Może różnić się, w zależności od tego, kto ją
opracowuje..
Planista w dziale
produkcji
A
B
E
F
D
C
F
G
H
H
Cykle dostawy/ produkcji
w zaopatrzeniu
•
•
ustalane statystycznie lub
uzgodnione z dostawcą (stałe)
w produkcji
•
•
wyliczane w oparciu o model szeregowy
znaczenie okresów rezerwowych i przerw międzyoperacyjnych
Wielkość dostawy/ partii produkcyjnej
Przy ustalaniu wielkości partii dostawy / partii
produkcyjnej w metodzie planowania
zapotrzebowania materiałowego stosuje się te
same metody co w zarządzaniu zapasami, w tym:







stała wielkość partii
dostawa pokrywająca zapotrzebowanie stałego okresu
partia na partię
partia o minimalnym koszcie całkowitym (LTC)
stały rytm dostaw
równoważenie zapotrzebowania pomiędzy okresami (part – period –
balancing)
algorytm Wagnera – Whitina
9
10.01.2017
Harmonogram zapotrzebowania
materiałowego
Jednostki
terminów
1
2
3
Zapas
dysponowany
4
5
6
7
15
Zapotrzebowanie
brutto
8
9
10
11
12
8
20
Zapotrzebowanie
netto
Planowana
dostawa
Planowane
zamówienie
Harmonogram zapotrzebowania
materiałowego
Jednostki
terminów
1
2
3
Zapas
dysponowany
4
5
6
7
15
Zapotrzebowanie
brutto
20
20
20
5
8
9
10
11
12
22
22
22
22
8
5
5
5
5/
22
3
Zapotrzebowanie
netto
25
Planowana
dostawa
25
Planowane
zamówienie
Pomiar i ocena zapasów

Wskaźnik pokrycia potrzeb zapasem:
Wp 

Z
P
Wskaźnik rotacji:
Wr 
P
Z
10