Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych

Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Połączenie lub podział spółek, podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczka od udziałowca,
dopłaty w spółce z o.o. - to najczęściej spotykane transakcje kapitałowe realizowane w ramach
grup kapitałowych.
Połączenie lub podział spółek, podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczka od
udziałowca, dopłaty w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - to najczęściej
spotykane transakcje kapitałowe realizowane w ramach grup kapitałowych. Decyzja o ich
przeprowadzeniu powinna być jednak poprzedzona nie tylko szczegółową analizą
skutków ekonomiczno-finansowych, ale także analizą i właściwym planowaniem
podatkowym - tak aby w trybie prawnie dopuszczalnym zminimalizować obciążenia
finansowe związane z takimi transakcjami.
Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie najważniejszych aspektów podatkowych, z
jakimi mamy do czynienia w przypadku poszczególnych rodzajów transakcji kapitałowych.
Wiedza na ten temat jest niezbędna przy podejmowaniu decyzji o realizacji takich transakcji.
Połączenie spółek kapitałowych
Zasady i procedura łączenia się spółek zostały uregulowane w odrębnym dziale Kodeksu
spółek handlowych. Proces ten może być przeprowadzony poprzez zastosowanie tzw. trybu
łączenia przez przejęcie, tj. przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę
przejmującą - za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki
przejmowanej (łączenie przez przejęcie). Inny tryb łączenia się spółek to zawiązanie nowej
spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek - za udziały lub
1 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
akcje nowej spółki.
Decyzja o zastosowaniu jednej ze wskazanych wyżej metod połączenia implikuje określone
skutki podatkowe, wynikające z sukcesji podatkowej i wyjątków od niej przewidzianych w
przepisach podatkowych. Przepisy ustawy ordynacja podatkowa normują sukcesję podatkową
w następujący sposób: osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób
prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki
każdej z łączących się spółek. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej
się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych), osobowej spółki handlowej
(osobowych spółek handlowych).
Oznacza to, że po dokonaniu połączenia, które następuje z momentem wpisania do rejestru
przedsiębiorców połączenia spółek (co jest równoznaczne z jednoczesnym wykreśleniem
spółek przejmowanych z rejestru przedsiębiorców), na spółce przejmującej lub nowo
zawiązanej (w zależności od wybranej metody połączenia) spoczywają m.in. następujące
obowiązki:
- złożenia rozliczenia rocznego podatku dochodowego za ostatni rok podatkowy spółki
przejętej (przy połączeniu rozliczanym rachunkowo wg metody nabycia);
- przejęcia obowiązków płatnika ciążących dotychczas na spółce przejętej;
- dokonania rozliczenia podatku VAT za ostatni miesiąc funkcjonowania spółki przejętej;
- złożenia wniosków dotyczących wykreślenia spółki przejętej jako podatnika podatku
VAT.
Sukcesja podatkowa to również prawo do uzyskania zwrotu kwoty podatku wykazanego przez
2 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
spółkę przejmowaną za ostatni okres rozliczeniowy, za który spółka ta była obowiązana do
samodzielnego rozliczenia się w tym podatku, jak również prawo do obniżenia podatku
należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur wystawionych przed dniem
połączenia na spółkę przejmowaną.
Niestety, generalna zasada sukcesji uniwersalnej doznaje ważnego ograniczenia, które
przewidziane jest w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o PDOP).
Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 4 tej ustawy, przy ustalaniu straty nie uwzględnia się straty
przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych, z wyjątkiem
przekształconych spółek kapitałowych w inne spółki kapitałowe.
Stąd też w przypadku łączenia przez przejęcie strata podatkowa występująca w jednej z
łączonych spółek będzie mogła podlegać rozliczeniu, o ile spółka ta występować będzie
w procesie łączenia jako spółka przejmująca
, a więc kontynuująca działalność na
bazie połączonych majątków spółek. W przeciwnym przypadku (spółka ze stratą podatkową spółka przejmowana) strata ta, wraz z wykreśleniem spółki z rejestru, nie będzie mogła być
rozliczona z dochodem wygenerowanym w latach następnych przez spółkę przejmującą.
Jeżeli połączenie dokonywane jest poprzez zawiązanie nowej spółki - strata żadnej z łączących
się spółek nie będzie mogła być uwzględniona przy ustalaniu dochodu spółki powstałej w
wyniku takiego połączenia. Dlatego ten element również powinien być rozważany - jako jeden z
istotnych czynników determinujących tryb i rolę spółek uczestniczących w połączeniu.
3 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Połączenie spółek oznacza również inne bezpośrednie konsekwencje podatkowe - zarówno dla
spółki przejmującej, jak i udziałowców/akcjonariuszy spółki przejmowanej.
Dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, przy połączeniu lub podziale spółek kapitałowych
nie stanowi dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, nadwyżka wartości
otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki
przejmowanej lub dzielonej ponad wartość nominalną udziałów (akcji) przyznanych
udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej lub dzielonej
(art. 10. Ust. 2 pkt 1 ustawy o PDOP).
Jednak dla spółki przejmującej, która posiada udział w kapitale zakładowym spółki
przejmowanej lub dzielonej w wysokości mniejszej niż 10%, dochód stanowi nadwyżka
wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale
zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej nad kosztami uzyskania przychodu
obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8. Dochód ten określa się na dzień
wykreślenia spółki przejmowanej lub dzielonej z rejestru albo na dzień wydzielenia.
Stosownie więc do powyższych przepisów ustawy mogą wystąpić następujące przypadki:
1. spółka przejmująca nie posiada udziałów (akcji) spółki przejmowanej lub
2. spółka przejmująca posiada udział w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub
dzielonej w wysokości nie mniejszej niż 10%,
wówczas nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną
majątku spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów (akcji)
przyznanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej lub dzielonej, nie stanowi
dochodu w spółce przejmującej;
3. spółka przejmująca posiada udział w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub
dzielonej w wysokości mniejszej niż 10%,
4 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
wówczas jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych podlega opodatkowaniu w spółce
przejmującej nadwyżka wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w
kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej nad kosztami uzyskania przychodów
obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8.
Konkludując: brak powiązań kapitałowych lub przejęcie spółki, w której udział w kapitale
jest wyższy niż 10% oznacza dla spółki przejmującej brak opodatkowania dochodu z
tytułu udziału w zyskach osób prawnych w związku z procesem połączenia lub podziału
spółek.
Zasada ta jednak nie będzie mieć zastosowania i dochód ten podlegać będzie opodatkowaniu
jeżeli powodem połączenia lub podziału spółek nie są uzasadnione przyczyny ekonomiczne,
lecz głównym, bądź jednym z głównych, celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się
od opodatkowania. Ciężar wykazania braku przesłanek ekonomicznych uzasadniających
połączenie spółek spoczywa bezpośrednio na organie podatkowym.
Organ podatkowy dokonując
- informacja
analizy (w
o zakresie
ramach stosowania
postępowania
przepisów
kontrolnego
prawa
i podatkowego)
podatkowego połączenia
wydana 09.1
p
5 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Dla spółki przejmującej ustawa o podatku dochodowym przewiduje również szczegółowe
uregulowania co do zasad amortyzacji stosowanych dla środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych przejętych w wyniku procesu połączenia spółek.
Zasadą w tym przypadku jest kontynuacja amortyzacji prowadzonej dotychczas przez spółkę
przejętą. Oznacza to, że wartość początkową środków trwałych i wartości niematerialnych i
prawnych ustala się w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej w wysokości wartości
początkowej określonej w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
spółki połączonej (przejętej). Spółka przejmująca lub nowo zawiązana dokonuje odpisów
amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuuje
metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot połączony
.
Zmiana stawek amortyzacyjnych może nastąpić wyłącznie w przypadkach literalnie wskazanych
w ustawie podatkowej, tj. gdy warunki używania środków trwałych zmieniają się na złe,
pogorszone bądź lepsze od przeciętnych. Wybór procesu połączenia spółek nie jest więc
trybem prawnym umożliwiającym przejęcie majątku trwałego z jednoczesnym dokonaniem
podatkowego przeszacowania jego wartości początkowej.
Kolejny aspekt podatkowy związany z procesem połączenia, to rozstrzygnięcie co do
możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z
realizacją procesu połączenia, w tym w szczególności kosztów ekspertyz prawnych, kosztów
ustalenia wartości majątku spółek łączących się, kosztów badania planu połączenia, etc.
Niestety, w tym przypadku ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewiduje
szczegółowego uregulowania, które w sposób literalny rozstrzygałoby tę kwestię - ani co do
spółki przejmującej, jak i przejmowanej.
6 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Stąd interpretacji podatkowej w tym zakresie należy dokonać wyłącznie na podstawie
generalnego uregulowania wynikającego z art. 15 ust. 1 ustawy. Zatem jako koszty uzyskania
przychodów mogą zostać uznane jedynie te udokumentowane wydatki, które zostały
poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania lub zabezpieczenia źródła
przychodów
-z
wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Dlatego, patrząc z perspektywy spółki
przejmowanej, ewentualne poniesione przez nią wydatki na realizację procesu połączenia nie
stanowią kosztu uzyskania przychodu, a to z tego powodu, iż podmiot taki w wyniku
przeprowadzonej procedury połączenia traci swój byt prawny, nie można zatem mówić o
wydatkach, które posłużyły zabezpieczeniu czy uzyskaniu przychodu.
Dlatego też planując realizację połączenia słuszne jest takie planowanie wydatków, które
pozwoli na przerzucenie ich ciężaru ekonomicznego na podmiot przejmujący
.
Ten bowiem podmiot przejmuje w wyniku połączenia majątek spółki przejmowanej i na jego
bazie będzie kontynuował swoją działalność dążąc do zwiększenia przychodu. Można zatem
stwierdzić, iż tego rodzaju wydatek poniesiony przez spółkę przejmującą będzie ujmowany w
rachunku podatkowym tej spółki jako stanowiący koszt uzyskania przychodów. Takie też
stanowisko odnajdujemy w wydawanych interpretacjach indywidualnych, m.in. Dyrektora Izby
Skarbowej w Katowicach z dnia 27.12.2007 r. sygn. IBPB3/423-172/07/SD, czy Dyrektora Izby
Skarbowej w Gdańsku z dnia 11.09.2007 r. sygn. BI/4218-0027/07.
Połączenie spółek to również proces, który nie pozostaje bez wpływu na skutki podatkowe po
stronie udziałowców/akcjonariuszy spółek przejmowanych. Zgodnie z istotą prawną tego
procesu, wspólnik takiej spółki w zamian za udziały/akcje spółki przejmowanej otrzymuje
udziały/akcje spółki przejmującej - przeliczone wg parytetu wymiany ustalonego w planie
połączenia. Zważywszy jednak, że nie zawsze możliwe jest ustalenie parytetu wymiany w
liczbach całkowitych (np. 2:1) ustawodawca przewidział instytucję dopłat do udziałów, które
służyć mają niwelowaniu powstałych w ten sposób różnic. Uzyskana w tym trybie przez
udziałowca/akcjonariusza dopłata w gotówce do wydanych mu udziałów/akcji stanowi
podlegający opodatkowaniu dochód z udziału w zyskach osób prawnych (art. 10 ust. 1 pkt 5
ustawy o PDOP i odpowiednio art. 24 ust. 5 pkt 6 ustawy o PDOF).
7 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Sama natomiast transakcja zamiany udziałów/akcji spółki przejmowanej na udziały/akcji spółki
przejmującej, dokonywana w związku połączeniem spółek, pozostaje na moment połączenia
neutralną podatkowo (o ile oczywiście połączenie spółek ma uzasadnienie ekonomiczne).
Moment opodatkowania jest w tym przypadku przesunięty dopiero na moment
odpłatnego zbywania przez wspólnika udziałów/akcji spółki przejmującej.
Wówczas, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8c ustawy o PDOP (i odpowiednio art. 24 ust. 8 ustawy o
PDOF)
koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości wydatków poniesionych na nabycie
udziałów/akcji spółki przejmowanej
:
- ustalonej na podstawie art. 15 ust. 1k ustawy o PDOP - jeżeli udziały te zostały objęte za
wkład niepieniężny;
- ustalonej na podstawie art.16 pkt 8 ustawy o PDOP - jeżeli udziały/akcje zostały nabyte
za wkład pieniężny.
Ustawy o podatkach dochodowych nie przewidują natomiast opodatkowania dotychczasowych
wspólników spółki przejmującej w związku z przejęciem innej spółki.
Skutki podatkowe mogą się ujawnić tylko pośrednio, w momencie zbycia udziałów/akcji,
ponieważ połączenie z inną spółką może mieć wpływ na wartość bilansową i rynkową
dotychczasowych udziałów/akcji w spółce przejmującej.
8 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Podwyższenie kapitału zakładowego
Kolejnym rodzajem transakcji kapitałowych realizowanych powszechnie w spółkach - czy to dla
ich dokapitalizowania, czy też rozszerzenia składu wspólników - jest podwyższenie kapitału
zakładowego. Również w tym przypadku dokonanie finansowania podwyższenia wartości
nominalnej już istniejących udziałów/akcji, czy też opłacenia obejmowanych nowo
ustanawianych udziałów, mogą rodzić skutki podatkowe dla wspólnika dopiero na moment
zbywania tak objętych udziałów/akcji lub na moment objęcia tych udziałów/akcji.
Jeżeli objęcie udziałów/akcji następuje w zamian za:
- wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa (zgodnie z ich definicją legalną zawartą w art. 4a pkt 3 i 4 ustawy o PDOP)
bądź
- wkład gotówkowy
transakcja ta na moment objęcia udziałów/akcji pozostanie obojętna podatkowo z punktu
widzenia przepisów o podatkach dochodowych. Opodatkowanie pojawi się dopiero na moment
ich odpłatnego zbycia, i wówczas jako koszty uzyskania przychodów będą mogły zostać
rozpoznane wydatki poniesione pierwotnie na ich objęcie lub nabycie.
Zupełnie inaczej jest w przypadku, gdy udziały/akcje obejmowane są za wkład niepieniężny w
innej postaci niż przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa. Wówczas to,
zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o PDOP w związku z ust. 1b tego artykułu, na dzień wpisu
do rejestru podwyższenia kapitału zakładowego powstaje przychód podatkowy w wysokości
9 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
nominalnej wartości udziałów/akcji w spółce kapitałowej - objętych w zamian za wkład w innej
postaci niż przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.
Koszt uzyskania przychodów dla takiej transakcji ustalany jest w sposób zależny od
rodzaju wnoszonego wkładu niepieniężnego, to jest (art. 15 ust. 1j ustawy o PDOP):
1. wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi
przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów
amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, jeżeli przedmiotem wkładu
niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne,
2. wartości:
1. a. nominalnej wnoszonych w formie wkładu niepieniężnego udziałów (akcji) w spółce
albo wkładów w spółdzielni, w przypadku gdy zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w
innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część;
2. b. określonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce
albo wkłady w spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, nie zostały
objęte w zamian za wkład niepieniężny;
3. c. określonej zgodnie z ust. 1k, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce albo wkłady w
spółdzielni, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, zostały objęte w zamian za
wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części - jeżeli
przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce albo wkłady w spółdzielni.
4. faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków
na nabycie innych niż wymienione w pkt. 1 i 2 składników majątku podatnika - jeżeli
przedmiotem wkładu są te inne składniki.
Rodzaj wnoszonego wkładu do spółki ma także znaczenie na gruncie przepisów ustawy o
podatku od towarów i usług, szczególnie w kontekście wprowadzonych ostatnią nowelizacją
zmian przepisów.
10 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Do 1 grudnia 2008 r. wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT dotyczyło transakcji zbycia
przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Po nowelizacji
art. 6 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że jej przepisów nie stosuje się do transakcji zbycia
przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Dla podatników zmiana ta
oznacza wyłączenie z VAT każdego przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub jego części,
przy wykorzystaniu której można samodzielnie wykonywać działalność gospodarczą.
Ponieważ zbycie to również wniesienie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części
przedsiębiorstwa w postaci aportu do spółki, transakcja ta pozostaje poza zakresem
opodatkowania podatkiem VAT i - co bardzo istotne - uchylony został dotychczasowy wymóg
dotyczący przenoszenia części majątku przedsiębiorstwa w postaci zakładu (oddziału)
samodzielnie sporządzającego bilans.
Potwierdzenie legalne znalazło więc - prezentowane dotychczas jedynie w doktrynie i
judykaturze - stanowisko o istocie i funkcjonalnym znaczeniu przedsiębiorstwa i jego
zorganizowanej części. Takie bowiem stanowisko zaprezentował m.in. Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 07.02.2008 sygn. III SA/Wa 934/07, w którym
czytamy:
W opinii Sądu powyższe oznacza, że każdy zespół składników majątkowych, dający się wyodrębnić pop
11 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
W wyniku dokonanych zmian w zakresie podatku od towarów i usług wyłączone ze zwolnienia
od opodatkowania zostały wkłady niepieniężne (aporty) wnoszone do spółek prawa handlowego
i cywilnego. Takie zwolnienie przewidziane było wcześniej w ramach przepisów „starego"
rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT (vide § 8 pkt 6 tego rozporządzenia).
Warto jednakże pamiętać, iż choć zasadniczo przepis te został uchylony, to jednak na mocy
przepisu przejściowego, tj. § 38 „nowego" rozporządzenia, czynności te do końca marca
2009 r. korzystały z przedmiotowego zwolnienia. Po tej dacie aporty podlegać będą
opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Oczywiście zasada ta nie dotyczy przypadków, kiedy przedmiotem aportu jest przedsiębiorstwo
lub jego zorganizowana część, które to czynności - na mocy art. 6 ustawy o VAT - nie podlegają
opodatkowaniu. Powyższa zmiana niewątpliwie pozytywnie wpłynie na kwestię ewentualnych
korekt w zakresie podatku naliczonego.
Konkludując: rodzaj wnoszonego wkładu w sposób istotny determinuje nasze obowiązki
wobec fiskusa i to nie tylko w kontekście podatków dochodowych, ale i podatku VAT.
Stąd decyzja w tym zakresie musi być rozpatrzona również pod względem jej skutków
podatkowych.
Umorzenie akcji
12 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
Transakcją odwrotną do podwyższenia kapitału zakładowego jest umorzenie akcji, czy też
zakup akcji w celu umorzenia. W spółkach akcyjnych umorzenie akcji oznacza jednoczesne
obniżenie kapitału zakładowego spółki (art. 360 § 1 Ksh). Inna sytuacja występuje w spółkach z
ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga
obniżenia kapitału zakładowego (art. 199 § 6 Ksh).
Dochód uzyskany z umorzenia udziałów/akcji, jak i dochód z odpłatnego zbycia udziałów na
rzecz spółki w celu umorzenia został - poprzez art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o PDOP zakwalifikowany jako dochód z udziału w zyskach osób prawnych. Wyjątek stanowi sytuacja,
gdy umarzane udziały/akcje zostały objęte w zamian za przedsiębiorstwo lub zorganizowaną
część przedsiębiorstwa.
Dochód ten ustala się jako różnicę pomiędzy przychodem z tytułu zbycia przez akcjonariusza
jego akcji, a kosztem poniesionym uprzednio na ich objęcie lub nabycie. Przychód z tytułu
umorzenia/zbycia akcji celem umorzenia został zdefiniowany w sposób negatywny w art. 12 ust.
4 pkt 3 ustawy o PDOP. W przepisie tym ustawodawca zastrzegł bowiem, że pewna część
wynagrodzenia otrzymanego w wyniku umorzenia - w tym kwot otrzymanych z odpłatnego
zbycia udziałów akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji), tj. część
stanowiąca koszt nabycia akcji/udziału przez wspólnika - nie stanowi przychodu podatkowego.
Oznacza to, że faktycznie opodatkowaniu podlega tylko różnica pomiędzy kwotami
otrzymanymi z umorzenia, a kosztami nabycia bądź objęcia udziałów
.W
przypadku więc uzyskania faktycznego wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów, w
wysokości wartości nominalnej umarzanych udziałów, nie wystąpi dochód do opodatkowania.
Podobnie będzie w sytuacji, gdy koszty poniesione pierwotnie na nabycie lub objęcie
umarzanych udziałów/akcji przewyższą wysokość wynagrodzenia uzyskanego tytułem
umorzenia udziałów/akcji. Warto jednak zaznaczyć, że w takim przypadku powstała nadwyżka
poniesionych kosztów ponad uzyskane wynagrodzenie z tytułu umorzenia nie będzie stanowiła
13 / 14
Aspekty podatkowe transakcji kapitałowych
Wpisany przez Agnieszka Chamera
dla podatnika straty podatkowej.
(...)
***
Transakcje kapitałowe to rozległy i skomplikowany temat, nie tylko z punku widzenia wyboru
właściwego trybu - tak, aby osiągnąć zamierzone cele finansowe, restrukturyzacyjne czy
korporacyjne - ale również z punktu widzenia skutków podatkowych. Ograniczenia wynikające z
formy niniejszego artykułu pozwoliły na zaledwie zasygnalizowanie najważniejszych ich
skutków podatkowych. Celem moim było jednak przede wszystkim wskazanie jak istotne jest
odpowiednie planowanie podatkowe, dokonywane w procesie decyzyjnym związanym z
przeprowadzeniem tych transakcji, pozwalające w sposób zgodny z literą prawa
zminimalizować nie tylko ryzyka podatkowe, ale i koszty realizacji transakcji.
(Pełna wersja artykułu w Przeglądzie Corporate Governance nr 1/2009).
14 / 14