CIT: Korekta przychodów i kosztów na bieżąco jest

PODATEK DOCHODOWY
Tomasz Napierała
CIT: Korekta przychodów i kosztów na bieżąco
jest prostsza, ale może oznaczać problemy
publikacja: 01.02.2016
aktualizacja: 01.02.2016, 02:00
Faktury korygujące przychody lub koszty nie wymagają już poprawiania
rozliczeń podatkowych wstecz. To ułatwienie dla firm. Może jednak
powodować ryzyko w zakresie cen transferowych, wynikające z zaburzenia
poziomu rentowności.
Od 1 stycznia 2016 r. korekty kosztów i przychodów mogą być rozliczane na
bieżąco, w dacie wystawienia/otrzymania faktury korygującej. Wynika to z
wprowadzonych do ustawy o CIT art. 12 ust. 3j i art. 15 ust. 4i. Nie ma już
konieczności robienia korekt przeszłych rozliczeń podatkowych.
Kiedy trzeba wystawić
Faktury korygujące mogą być wystawiane z różnych powodów. Najczęstsze to:
- udzielenie rabatu/bonusu,
- zwrot towaru,
- pomyłki na fakturach,
- pomyłki w ilości dostarczonego towaru.
Ustawa o CIT do tej pory nie wskazywała wprost, w jaki sposób (w jakim
momencie) ująć takie korekty. Większość urzędów skarbowych, a także sądów,
nakazywała ujęcie ich wstecz, poprzez korektę rozliczenia, w którym był wykazany
korygowany przychód lub koszt. Było to zatem dość kłopotliwe. Co więcej, w
przypadku zmniejszenia kosztu lub zwiększenia przychodu takie rozliczenie
powodowało powstanie zaległości podatkowej, od której trzeba było zapłacić
odsetki. Było to o tyle niesprawiedliwe, że w momencie złożenia pierwotnej
deklaracji kalkulacja była prawidłowa. Przyczyny korekty wystąpiły bowiem
później (np. zwrot towaru, udzielenie rabatu).
Zmiana przepisów, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r., miała to naprawić.
Obecnie jedynie korekty, które spowodowane są błędem rachunkowym lub inną
oczywistą omyłką, trzeba ujmować wstecz. Celem zmiany było uproszczenie
rozliczeń podatkowych ze względu na brak konieczności kłopotliwej i
pracochłonnej zmiany zeznań podatkowych. Co do zasady zmianę należy zatem
ocenić pozytywnie.
Roczne bonusy
W pewnych sytuacjach wprowadzenie tej zasady doprowadzi jednak do naruszenia
zasady współmierności kosztów i przychodów. Będzie tak mianowicie w
przypadku wystawienia/otrzymania faktur korygujących w nowym roku, ale
dotyczących przychodów/kosztów roku poprzedniego. Dobrym przykładem są tu
roczne bonusy/rabaty udzielane odbiorcom przez dostawców z tytułu przekroczenia
określonego poziomu zakupów.
Przykład
W 2015 r. producent mebli zakupił od tartaku drewno za 1 mln zł. Zgodnie z
umową należy mu się zatem roczny rabat w wysokości 5 proc. Jeżeli tartak
wystawi fakturę korygującą w 2016 r. (a najczęściej tak się właśnie dzieje), to
zarówno zmniejszenie kosztów (producenta), jak i przychodów (tartaku) dla celów
CIT powinno nastąpić w rozliczeniu za 2016 r. Dla celów bilansowych zasady
rozliczania korekt nie zmieniły się i taka korekta bilansowo zostanie ujęta do roku
2015. Ujęcie podatkowe będzie zatem inne niż bilansowe.
Uwaga! Zgodnie z przepisem przejściowym rozwiązania te mają zastosowanie
również do korekt przychodów i kosztów poniesionych przed 1 stycznia 2016 r.
Otrzymanie w 2016 r. faktury korygującej z tytułu rabatu dotyczącego zakupów
zrobionych w 2015 r. skutkuje ujęciem korekty w rozliczeniach CIT za 2016 r.
W jednostkach powiązanych
W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na roczne korekty poziomu
zysku – tzw. year-end adjustment, przeprowadzane najczęściej pomiędzy
podmiotami powiązanymi. Takich korekt również dotyczą nowe przepisy. W
przypadku otrzymania faktury korygującej dotyczącej takiej rocznej korekty w
roku kolejnym (np. faktura korygująca dotycząca 2015 r. otrzymana w 2016 r.) dla
celów podatkowych korekta będzie ujmowana na bieżąco – w roku otrzymania, a
nie w roku, którego dotyczy. Będzie to generowało ryzyko w zakresie cen
transferowych, wynikające z zaburzenia poziomu rentowności w poszczególnych
latach, i podstawowy cel takiej korekty nie zostanie osiągnięty. Ujęcie korekty na
bieżąco spowoduje bowiem, że zakładany poziom rentowności nie zostanie
wykazany. Na marginesie można zwrócić uwagę, że także w poprzednim stanie
prawnym wyrażano czasem pogląd, że roczne korekty zysków należy ujmować na
bieżąco (kasowo). Tak wypowiedział się np. WSA w Poznaniu w wyroku z 26
października 2011 r. (I SA/Po 609/11).
Jaki dokument
Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku braku faktury korygującej korektę
przychodów lub kosztów rozlicza się w okresie, w którym wystawiono/otrzymano
inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Wydaje się, że odnosi się to do
przypadków, gdy nie ma obowiązku wystawienia faktury korygującej. Takim
dokumentem nie będzie zatem np. dokument PK (polecenie księgowania) rezerwy
na rabat, bonus, który powinien być udokumentowany fakturą korygującą. Wydaje
się, że tym innym dokumentem mogą być np.: rachunek, umowa, ugoda sądowa,
dokument gwarancyjny, dokument, z którego wynika rękojmia, inny dowód
księgowy.
Inny niż kalendarzowy
Nowe przepisy obowiązują także tych podatników, którzy mają rok podatkowy
inny niż kalendarzowy. Nowelizacja nie zawiera w tym zakresie przepisów
szczególnych. A zatem i tacy podatnicy muszą stosować nowe zasady, począwszy
od 1 stycznia 2016 r.
Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w ABC Tax
podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)
podstawa prawna: ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w
związku ze wpisaniem polubownych metod rozwiązywania sporów (DzU z 2015 r.,
poz. 1595)