Dr Tadeusz Sozański METODY STATYSTYCZNE W SOCJOLOGII I II

Dr Tadeusz Sozañski
METODY STATYSTYCZNE W SOCJOLOGII I
II rok socjologii - 3 letnie studia licencjackie
stacjonarne i niestacjonarne
IFiS UP w Krakowie
rok ak. 2010/2011
Kurs ma formê wyk³adu z æwiczeniami (30+30 godzin na studiach stacjonarnych, 15+15 na
studiach niestacjonarnych). Program obejmuje podstawy statystyki opisowej (analiza jednej i
dwu zmiennych) oraz wprowadzenie do teorii prawdopodobieñstwa, pomyœlane jako
przygotowanie do drugiej czêœci kursu (Metody statystyczne II) poœwiêconej metodom
wnioskowania statystycznego. Celem æwiczeñ jest opanowanie metod obliczeniowych. Ze
wzglêdu na brak dostêpu do komputerów wyposa¿onych w odpowiednie oprogramowanie (np.
SPSS) æwiczenia bêd¹ prowadzone „przy tablicy”. Warunkiem zaliczenia kursu jest obecnoœæ
na æwiczeniach, wykonanie pisemnej pracy domowej oraz zaliczenie pisemnego sprawdzianu.
Na podanym ni¿ej spisie tematów gwiazd¹ zaznaczono tematy pominiête w wersji kursu
przeznaczonej dla studiów niestacjonarnych.
Tematy wyk³adów
1. Przedmiot statystyki. Zbiorowoœæ generalna i próba. Podzia³ zmiennych ze wzglêdu na typ
pomiaru. Zmienne skokowe i ci¹g³e. Macierz danych.
2. Elementarne operacje na surowych danych statystycznych. Szereg rozdzielczy.
Grupowanie w przedzia³y klasowe. Prezentacja graficzna. Typy wykresów. Parametry
opisowe szeregu statystycznego.
3. Œrednia arytmetyczna. W³asnoœci. Obliczanie z danych surowych, szeregu rozdzielczego
i danych pogrupowanych. Czêstoœæ wzglêdna.
4. Œrednia geometryczna i jej zastosowania.
5. Przeciêtne pozycyjne: mediana i modalna. Kwartyle. Obliczanie mediany, modalnej i
kwartyli z danych pogrupowanych.
6. Miary zmiennoœci: odchylenie standardowe i wariancja. W³asnoœci. Obliczanie z danych
surowych i pogrupowanych. *Entropia jako miara rozproszenia dla skokowych zmiennych
jakoœciowych.
7. *Miary nierównoœci spo³ecznej. Wspó³czynnik zmiennoœci i wspó³czynnik Giniego.
8. Miary asymetrii. *Momenty centralne rzêdu 3 i 4. Spiczastoœæ/sp³aszczenie rozk³adu
(kurtoza).
9. Badanie zale¿noœci zmiennych porz¹dkowych. Zale¿noœæ dodatnia i ujemna. Wspó³czynniki
Kendalla (Jb) i Goodmana-Kruskala (().
10. Kowariancja i wspó³czynnik korelacji liniowej. W³asnoœci i sposób obliczania. Przypadek
zmiennych zerojedynkowych. Wspó³czynnik korelacji rang Spearmana.
11. Badanie zale¿noœci zmiennych interwa³owych. Metoda najmniejszych kwadratów. Funkcja
regresji liniowej. Interpretacja wspó³czynnika korelacji liniowej. Zmiennoœæ wyjaœniona i
niewyjaœniona.
12. Macierz korelacji. Informacja o analizie wielozmiennowej. Analiza wi¹zkowa McQuitty'ego.
13. Aksjomatyczna teoria prawdopodobieñstwa. Prawdopodobieñstwo klasyczne i
geometryczne. Generowanie liczb losowych.
14. *Zmienna losowa. Dystrybuanta i rozk³ad. Funkcja gêstoœci. Rozk³ad dwumianowy. Rozk³ad
normalny.
15. *Parametry rozk³adu (E i D). Standaryzacja. Tablice dystrybuanty N(0,1).
Literatura
Teksty obowi¹zkowe: H.M. Blalock. Statystyka dla socjologów. W arszawa 1975, czêœæ II (ss. 35–103).
T. Sozañski. Badanie zale¿noœci zmiennych porz¹dkowych i interwa³owych. Notatka do wyk³adu dostêpna
na stronie autora ! Literatura uzupe³niaj¹ca: G.A. Ferguson, Y.Takane. Analiza statystyczna w psychologii
i pedagogice. W arszawa 1997: W ydawn. Naukowe PW N (fragm ent, ss. 21–162); T. Sozañski. Elementy
rachunku prawdopodobieñstwa i statystyki matematycznej, Rozdzia³ 8 w: Burzyñski A. Elementy statystyki
dla historyków. W yd. II, t.I. Kraków 1980 (fragm ent, ss. 208–229).
http://www.cyf-kr.edu.pl/~ussozans/