Dr Tadeusz Sozański METODY STATYSTYCZNE W SOCJOLOGII II

Dr Tadeusz Sozañski
METODY STATYSTYCZNE W SOCJOLOGII II
III rok socjologii - 3 letnie studia licencjackie
stacjonarne i niestacjonarne
IFiS UP w Krakowie
rok ak. 2010/2011
Kurs ma formê wyk³adu z æwiczeniami (30+30 godzin na studiach stacjonarnych, 15+15 na
studiach niestacjonarnych). Program obejmuje podstawowe metody wnioskowania
statystycznego stosowane w badaniach socjologicznych. Na podanym ni¿ej spisie tematów
gwiazd¹ zaznaczono tematy pominiête w wersji kursu przeznaczonej dla studiów
niestacjonarnych.
Tematy wyk³adów
1. Podstawy aksjomatycznej teorii prawdopodobieñstwa. Prawdopodobieñstwo klasyczne
(przyk³ady kombinatoryczne) i geometryczne (przedzia³ [0,1], generowanie liczb losowych).
Prawdopodobieñstwo warunkowe i niezale¿noœæ. *Niezale¿noœæ doœwiadczeñ losowych.
2. Pojêcie zmiennej losowej. Zmienne skokowe. Zmienna zerojedynkowa. Dystrybuanta i
rozk³ad zmiennej losowej. Funkcja prawdopodobieñstwa. Rozk³ad dwumianowy.
3. Zmienne ci¹g³e. Funkcja gêstoœci. Rozk³ad normalny. Parametry rozk³adu zmiennej
losowej: wartoϾ oczekiwana (E), wariancja i odchylenie standardowe (D). Standaryzacja.
Tablice dystrybuanty rozk³adu N(0,1). *Zastosowania teoriodecyzyjne wartoœci oczekiwanej
(zasada maksymalizacji oczekiwanej u¿ytecznoœci).
4. Pojêcie próby losowej. Najwa¿niejsze schematy losowego doboru próby. Losowanie
indywidualne bez zwracania i ze zwracaniem. Próba prosta. Pojêcie statystyki jako
zmiennej losowej o wartoœciach zale¿nych od próby. Najwa¿niejsze statystyki.
5. Œrednia arytmetyczna z próby. Wariancja œredniej arytmetycznej z próby. Losowanie
niezale¿ne z nieograniczonej populacji, losowanie zale¿ne z N-elementowej populacji
generalnej. Rozk³ad dok³adny i graniczny
.
6. Estymacja punktowa parametrów rozk³adu. Zgodnoœæ (prawo wielkich liczb),
nieobci¹¿onoœæ i efektywnoœæ estymatora.
7. Wyznaczanie liczebnoœci próby losowej zapewniaj¹cej ¿¹dan¹ dok³adnoœæ i pewnoœæ
oszacowania wartoœci oczekiwanej zmiennej losowej (w tym frakcji elementów
wyró¿nionych w populacji generalnej). *Efektywnoœæ losowania zespo³owego (wspó³czynnik
korelacji wewn¹trzklasowej).
8. Estymacja przedzia³owa wartoœci oczekiwanej przy ró¿nych za³o¿eniach. Statystyka
Studenta.
9. Logika testowania hipotez statystycznych. Testy istotnoœci. *Moc testu.
10. Testowanie hipotezy o wartoœci oczekiwanej jednej zmiennej losowej.
11. Testowanie istotnoœci ró¿nicy miêdzy dwiema populacjami (dwie próby niezale¿ne, SPSS
t-test /groups). Dwukrotny pomiar tej samej zmiennej w jednej populacji (SPSS, t-test
/pairs).
12. Testy dla frakcji elementów wyró¿nionych (jedna i dwie próby).
13. Statystyka chi2 i jej zastosowania. Test zgodnoœci rozk³adu empirycznego z rozk³adem
teoretycznym. Test niezale¿noœci zmiennych jakoœciowych w tabeli dwudzielczej.
14. Statystyka w badaniach eksperymentalnych. Jednoczynnikowa analiza wariancji.
Statystyka Fishera. *Dwuczynnikowa analiza wariancji.
15. *Testy nieparametryczne
Do egzaminu pisemnego (test uzupe³nianych zdañ i kilka zadañ), koñcz¹cego kurs obowi¹zuje
tak¿e znajomoœæ materia³u zawartego w programie kursu Metody statystyczne I. Uczestnictwo
w wyk³adach nale¿y traktowaæ jako obowi¹zek i interes w³asny. S³uchacze bêd¹ na bie¿¹co
informowani, które pojêcia i wzory, wybrane ze wzglêdu na ich znaczenie, nale¿y zapamiêtaæ
do egzaminu. W trakcie wyk³adu podawane bêd¹ tak¿e odes³ania do literatury podrêcznikowej,
ze wskazaniem fragmentów, umo¿liwiaj¹cych poszerzenie wiedzy na dany temat.
Literatura
H.M. Blalock. Statystyka dla socjologów. W arszawa 1975 ! G.A. Ferguson, Y.Takane. Analiza
statystyczna w psychologii i pedagogice. W arszawa 1997 ! J. G reñ. Modele i zadania statystyki
matematycznej. W arszawa 1968 ! G. Lissowski, J. Ham an, M. Jasiñski. Podstawy statystyki dla
socjologów. W arszawa 2008 ! T. Sozañski. Elementy rachunku prawdopodobieñstwa i statystyki
matematycznej, Rozdzia³ VIII (ss. 208–260) w: Burzyñski A. Elementy statystyki dla historyków. W yd. II,
t.I. Kraków 1980.
http://www.cyf-kr.edu.pl/~ussozans/