Uwagi PIM do wytycznych kontroli FR

Uwagi zgodnie z sugestiami członków Polskiej Izby Mleka
Wytyczne dla zakładów dotyczące zapewnienia zgodności z wymaganiami
Ustawy Federalnej z dnia 12 czerwca 2008r. o regulaminie technicznym na
mleko i produkty mleczne Nr 88-FZ przy eksporcie do Federacji Rosyjskiej
tych produktów
Przekazywanie list gospodarstw mleczarskich
1. Zakład przetwórczy przedkłada powiatowemu lekarzowi weterynarii (PLW)
gwarancje, Ŝe mleko surowe wykorzystywane do wytwarzania produktów
mlecznych przeznaczonych do FR pochodzi z gospodarstw spełniających
wymagania art. 5 i 6 ustawy Federalnej z dnia 23 maja 2008r. o regulaminie
technicznym na mleko i produkty mleczne, zwanej dalej ustawą Federalną, które
wykraczają poza wymagania zawarte w przepisach UE.
2. Zakład przetwórczy przekazuje PLW listę gospodarstw dostarczających mleko
surowe wykorzystywane do produkcji produktów eksportowanych do FR.
Wszelkie informacje o zmianach dokonanych na tej liście (wpisy/wykreślenia) są
przekazywane przez zakład na bieŜąco. Raz do roku do końca stycznia
przekazywana jest przez zakład skonsolidowana lista gospodarstw,
uwzględniająca zmiany wprowadzone w roku poprzednim.
3. SłuŜby surowcowe zakładu dokonują kontroli gospodarstw z minimalną
częstotliwością 1x/18 miesięcy, w zakresie:
- identyfikacji zwierząt,
- posiadania decyzji PLW dotyczących uznania gospodarstwa za urzędowo
wolne od gruźlicy i brucelozy zgodnie z pkt 4.2. świadectwa weterynaryjnego,
- dokumentacji leczenia zwierząt (wpisy) i przestrzegania okresów karencji dla
weterynaryjnych produktów leczniczych;
- przestrzegania zakazów podawania zwierzętom nie dozwolonych substancji;
- dokumentacji zakupu stosowanych pasz lub stosowania pasz własnej
produkcji w tym dokumentacji uŜycia środków ochrony roślin;
- higienicznych warunków pozyskiwania i przechowywania mleka,
- prawidłowego stosowania środków myjących i dezynfekujących,
- właściwej temp. przechowywania mleka surowego.
Wyniki kontroli słuŜb surowcowych są wyrywkowo weryfikowane przez PLW.
Wymagania dotyczące przechowywania, odbioru i transportu mleka surowego
wykraczające poza wymagania UE
1. Mleko surowe po udoju zwierząt jest schładzane w gospodarstwie w ciągu 2h do
temp. 40C± 20C oraz odbierane z gospodarstw w ciągu 24h od udoju.
2. Środki transportu mleka surowego powinny być zaopatrzone w aktywny system
chłodzenia lub mogą być stosowane do transportu cysterny-izotermy, jednakŜe
przy zapewnieniu iŜ temperatura mleka nie przekracza ustalonego limitu 100C.
3. Środki transportu przewoŜące mleko surowe powinny być zaplombowane.
4. Podczas transportu i przechowywania mleka surowego towarzyszą mu
dokumenty umoŜliwiające identyfikację:
- producenta (osobę fizyczną lub prawną) oraz jego adres,
- objętość lub wagę mleka pochodzącego od poszczególnych producentów,
- datę i czas załadunku,
- temperaturę przy załadunku.
5. Przechowywanie mleka surowego, mleka poddanego obróbce termicznej,
śmietanki surowej przez zakład przetwórczy przed procesem obróbki odbywa się
w osobnych oznaczonych pojemnikach, w temp. 40C ± 20C, w czasie określonym
w procedurach zakładu.
1
Badania mleka surowego
1. Zakład wykonuje badania mikrobiologiczne mleka surowego zgodnie z ustawą
Federalną.
W przypadku badań w kierunku:
- liczby mezofilnych bakterii tlenowych i bakterii fakultatywnie beztlenowych
- liczby komórek somatycznych
do chwili przekazania przez władze weterynaryjne FR zasad i metod
wymienionych w art. 43 ust. 2 ustawy Federalnej, mogą być one wykonywane
wg planu kontroli zakładu. Kontrolując pojedyncze wyniki badań mleka
surowego zakład bierze pod uwagę fakt, Ŝe limity dla powyŜszych parametrów
określone przez ustawę Federalną są wartościami bezwzględnymi i nie mogą
przekraczać tych wartości podanych w zał. Nr 2 Ustawy FR. Szczególnie naleŜy
zwrócić uwagę na wyniki badań mleka surowego przeznaczonego do produkcji
produktów dla dzieci, w zakresie komórek somatycznych, gdyŜ limity gatunku
najwyŜszego określone ustawą Federalną są dwukrotnie niŜsze.
W przypadku badań mikrobiologicznych mleka surowego w kierunku bakterii
patogennych, w tym Salmonelli, wykonywane są one z częstotliwością określoną
w procedurach zakładu lecz nie rzadziej niŜ częstotliwość wskazana w tabeli.
W tym celu pobiera się do badań średnią próbkę dobową mleka surowego.
Kierunek badań FR
Limit FR
wartości
bezwzględn
e
Liczba
komórek
somatycznych
Klasa
najwyŜsza
Klasa
pierwsza
Klasa
druga
100 000
jtk/cm3 lub
g
500 000
jtk/cm3 lub
g
4 000 000
jtk/cm3 lub
g
200 000/
cm3 lub g
1 000 000/
cm3 lub g
1 000 000/
cm3 lub g
Bakterie
patogenne w
tym
Salmonella
Wszystkie
klasy
nb w 25g
(lub cm3)
Liczba
mezofilnych
bakterii
tlenowych i
bakterii
fakultatywnie
beztlenowych
(MBTiFB)
Klasa
najwyŜsza
Klasa
pierwsza
Klasa
druga
Częstotliwo
ść badań
wg
przepisów
FR
wg planu
kontroli
zakładu
wg planu
kontroli
zakładu
Częstotliwo
ść badań
wg
przepisów
UE
Kierunek
badań UE
Limit UE
średnia
geometryczna
Ogólna
liczba
bakterii w
temp.
300C
100 000/ml
średnia
geometryczna
z 2 m-cy
Min. 2x/m-c
Liczba
komórek
somatyczn
ych
400 000/ml
średnia
geometryczna
z 3 m-cy
Min.1x/m-c
wg planu
kontroli
zakładu, ale
nie rzadziej
niŜ 2x/rok
2. Zakład
przestrzega
dodatkowych
wymagań
dla
mleka
surowego
wykorzystywanego do produkcji:
- produktów dla dzieci na mleku,
- sera,
- produkcji Ŝywności dietetycznej
w przypadku, których oprócz kryteriów dla poszczególnych klas mleka
wynikających z załącznika 2 do ustawy Federalnej,
mają zastosowanie
dodatkowe wymagania wynikające z art. 5 tej ustawy.
Zestawienie niektórych dodatkowych wymagań jest zamieszczone w poniŜszej
tabeli.
2
Przeznaczenie
mleka surowego
do produkcji
produktów dla
dzieci na mleku
do produkcji sera
do produkcji
produktów
dietetycznych
Wymagania dodatkowe
1) liczba MBTiFB:
100 000 - 500 000
jtk/cm3 lub g
2) liczba kom.
somatycznych:
200 000/cm3 lub g.
1) liczba MBTiFB:
1 000 000/cm3 lub g
1) liczba MBTiFB:
500 000 jtk/cm3
lub g
2) liczba kom.
somatycznych:
500 000/cm3 lub
g
Przechowywanie i
transport
Przechowywanie i
transport w osobnych
pojemnikach
Przechowywanie i
transport w osobnych
pojemnikach
3. Zakład wykonuje okresowe badania chemiczne mleka surowego zgodnie
z załącznikiem 3 do ustawy Federalnej z częstotliwością określoną w
procedurach zakładu lecz nie rzadziej niŜ częstotliwość wskazana w poniŜszej
tabeli. Próbki do badań pobierane są przez lub w obecności urzędowego lekarza
weterynarii oraz przekazywane do laboratoriów urzędowych, zatwierdzonych w
drodze decyzji Głównego Lekarza Weterynarii lub akredytowanych zgodnie z
GOST-R standard.
Kierunek badań
Limit FR
Limit UE
Pb
As
Cd
Hg
0,1 mg/kg
0,05 mg/kg
0,03 mg/kg
0,005 mg/kg
0,02 mg/kg
0,1 mg/kg
0,01 mg/kg
0,01 mg/kg
Aflatoksyna M1
0,0005
mg/kg
0,00005
mg/kg
(0,05µg/kg)
Pozostałości
antybiotyków i
inne substancje
hamujące:
Niedopuszcz
alne
Heksachlorocykloheksanizomery:
α-HCH (na
tłuszcz)
β-HCH (na
tłuszcz)
γ-HCH (na
tłuszcz)
Częstotliwość
badań
1x/rok mleko
surowe do
wytwarzania
produktów
mlecznych ze
średniej próbki
dobowej
1x/rok mleko
surowe do
wytwarzania
produktów
mlecznych ze
średniej próbki
dobowej
Mleko zbiorcze z
cysternykaŜdorazowo
przed
rozładunkiem
Przykładowe
laboratoria
PIWet Puławy
ZHW: Białystok,
Gdańsk, Katowice,
Poznań, Wrocław,
Warszawa,
1x/rok mleko
surowe do
wytwarzania
produktów
mlecznych ze
średniej próbki
dobowej w
PIWet Puławy
ZHW: Białystok,
Gdańsk, Katowice,
Poznań, Wrocław,
Warszawa
PIWet Puławy
Laboratorium
zakładu
0,05 mg/kg
0,1 mg/kg
0,075 mg/kg
0,025 mg/kg
3
DDT i jego
metabolity
Cez-137
Cez -134
Stront -90
1 mg/kg
100 Bq/l
370 Bq/kg
25Bq/l
125 Bq/kg
dobowej w
okresie
pastwiskowym
2x/rok mleko z
próbki zbiorczej
dobowej
ZHW: Białystok,
Gdańsk, Katowice,
Lublin, Olsztyn,
Poznań, Wrocław,
Warszawa;
Laboratorium
Państwowej Agencji
Atomistyki
Badania mleka poddanego obróbce termicznej oraz produktów mlecznych
1. Zakład przeprowadza kontrolę efektywności obróbki termicznej mleka, zgodnie
z art. 9 do ustawy Federalnej:
- mleko i śmietanka pasteryzowane - badanie w kierunku fosfatazy zasadowej
lub peroksydazy lub próba fermentacji – kaŜdy zbiornik po jego napełnieniu
produktem pasteryzowanym,
- mleko i inne produkty jego przetwórstwa sterylizowane i ultra pasteryzowane
(UHT) – badania na zgodność z wymaganiami sterylności przemysłowej –
częstotliwość ustalana w programie kontroli produkcji.
Kontrola
efektywności wg UE
Inkubacja w temp.
300C /15 dni –
zachowanie
stabilności
mikrobiologicznej
Lub inkubacja w
temp. 550C /7 dni –
zachowanie
stabilności
mikrobiologicznej
Częstotliwość
Kontrola
efektywności wg FR
Inkubacja w temp.
370C/ 3-5 dni brak
widocznych wad i
oznak psucia się
(wzdęcie
opakowania,
zmiana wyglądu i
inne) brak zmian
smaku i
konsystencji;
2) po ogrzewaniu są
dopuszczalne
zmiany:
а) kwasowości nie
więcej niŜ o 2
stopnie Turnera
b) LMBTiFB nie
więcej niŜ 10
jtk/cm3 lub g;
z częstotliwością
ustaloną w
programie kontroli
produkcyjnej
Częstotliwość
z częstotliwością
ustaloną w
programie kontroli
produkcyjnej lecz
nie rzadziej niŜ
1x/kwartał
z częstotliwością
ustaloną w
programie kontroli
produkcyjnej
2. Zakład wykonuje badania mikrobiologiczne mleka spoŜywczego i produktów
mlecznych wywoŜonych do Federacji Rosyjskiej, zgodnie z załącznikiem 4 i 6
ustawy Federalnej w laboratoriach zakładowych i urzędowych lub
zatwierdzonych do celów urzędowych przez GLW lub akredytowanych zgodnie z
GOST-R standard. Częstotliwość badań jest określona w procedurach zakładu
lecz nie mniej niŜ co 10 partia produktów (w odniesieniu do poszczególnych grup
kategorii produktów oraz poszczególnych grup drobnoustrojów) z wyjątkiem
salmonelli. W odniesieniu do Salmonelli badana jest kaŜda grupa produktów w
przesyłce.
4
3. Zakład wykonuje badania chemiczne i fizyczne mleka spoŜywczego i produktów
mlecznych wywoŜonych do Federacji Rosyjskiej, zgodnie z załącznikiem 3 i 5
ustawy Federalnej z częstotliwością określoną w procedurach zakładu lecz nie
rzadziej niŜ częstotliwość wskazana w poniŜszej tabeli.
Grupa produktów
Wszystkie produkty
przetwórstwa mleka
Produkty w puszkach
Substancje
Aflatoksyna М1;
Antybiotyki:
chloramfenikol,
tetracykliny,
streptomycyna,
penicylina;
Pierwiastki toksyczne:
ołów,
arsen,
kadm,
rtęć;
Pestycydy (w przeliczeniu na
tłuszcz):
α-HCH, β-HCH, γ-HCH;
DDT i jego metabolity;
Cyna
Produkty w puszkach
chromowanych
Chrom
Produkty wędzone
Beznopiren
Produkty przeznaczone
na rezerwy państwowe
Miedź,
śelazo
Produkty zawierające
oleje roślinne
hydrogenizowane
Kasze w proszku mleczne
rozpuszczalne
Nikiel
Ochratoksyna A
Aflatoksyna B1
Deoksyniwalenol
Zearalenon
T-2 toksyny
Benzopiren
Zanieczyszczenie
szkodnikami
Zanieczyszczenie metalami
Częstotliwość
1x/rok - asortyment
produktów podlegających
wysyłce na rynek FR
1x/rok - asortyment
produktów podlegających
wysyłce na rynek FR
1x/rok - asortyment
produktów podlegających
wysyłce na rynek FR
1x/rok - asortyment
produktów podlegających
wysyłce na rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
1x/rok asortyment produktów
podlegających wysyłce na
rynek FR
4. Zakład posiada procedury postępowania w przypadku stwierdzenia przekroczeń
dopuszczalnych limitów FR, ze szczególnym uwzględnieniem pozostałości
antybiotyków.
Programy mycia i dezynfekcji
1. Zakład w programie mycia i dezynfekcji uwzględnia następujące wymagania
ustawy Federalnej:
- mycie i dezynfekcja zbiorników do produkcji i przechowywania mleka
i produktów jego przetwórstwa są realizowane w ciągu 2h po kaŜdym
opróŜnieniu;
- wyposaŜenie nie uŜywane po myciu i dezynfekcji ponad 6h, przechodzi
powtórną dezynfekcję przed rozpoczęciem produkcji;
5
- skuteczność mycia i dezynfekcji jest potwierdzana za pomocą badań
laboratoryjnych w zakresie i z częstotliwością ustaloną w programie kontroli
produkcyjnej.
2. Zakład w przypadku przestojów sprzętu ponad 2h, w uzasadnionych
przypadkach, kieruje pasteryzowane mleko lub normalizowane mieszanki
wyjściowych produktów do powtórnych procesów.
Wymagania dodatkowe
1. Zakład nie stosuje substancji dodatkowych (z wyjątkiem funkcjonalnie
niezbędnych składników) i aromatów przy produkcji produktów dietetycznych
oraz tradycyjnych.
2. Przygotowanie
z
gotowych
do
uŜycia
zakwasów
produkcyjnych
i mikroorganizmów probiotycznych powinno być realizowane w specjalnych
pomieszczeniach produkcyjnych przez producentów produktów mlecznych.
Pomieszczenia powinny odpowiadać wymaganiom ustawy Federalnej. KaŜda
partia
zakwasów
produkcyjnych
i
mikroorganizmów
probiotycznych
przeznaczona do produkcji przekazywana jest wraz z dokumentami
zawierającymi informacje o jej składzie, przeznaczeniu, wielkości, wskaźnikach
aktywności oraz dacie i godz. jej produkcji.
3. Mleko lub produkty mleczne przywoŜone z innych krajów UE i przeznaczone do
wytwarzania produktów na rynek Federacji Rosyjskiej podlegają:
a) sprawdzaniu dokumentacji, w tym świadectw przedeksportowych;
b) okresowym badaniom laboratoryjnym zgodnie z wymaganiami FR w
kierunkach chemicznych (antybiotyki), metale cięŜkie, pestycydy, z tym, Ŝe
kaŜdy nowy dostawca badany jest przez pierwsze 3 miesiące min. 3 krotnie.
Dodatkowo
Członkowie PIM zgłosili uwagę, Ŝe najistotniejszym i najbardziej kosztownym
problemem dla mleczarni jest codzienny odbiór surowca od dostawców.
Zapisy dotyczące transportu surowca (art.6, pkt 3) nie mówią o transporcie do
zakładu przetwórczego. Być moŜe chodzi tutaj o transport w obrębie gospodarstwa
rolnika i w punktach wychładzania mleka, gdyŜ system odbioru surowca w Polsce
róŜni się od sposobu odbioru w krajach Federacji Rosyjskiej. Gdyby udało się
przeforsować naszą interpretację Ustawy wówczas byłaby to niebagatelna zasługa
GIW.
oraz
- Badania mleka surowego;
w pkt.3 przy badaniu kierunku badań: cez i stront w częstotliwości podać 2 x /rok
mleko surowe do wytwarzania produktów
mlecznych ze średniej próbki dobowej.
- Badania mleka poddanego obróbce termicznej oraz produktów mlecznych
w pkt 1 w tabeli przy kontroli efektywności wg UE w częstotliwości (inkubacja
30C/15 dni) naleŜy wpisać z częstotliwością ustaloną w programie kontroli
produkcyjnej
w pkt 2 zostawić badanie co 10 partia produktów, a koniecznie wykreślić
badanie Salmonelli dla kaŜdej grupy produktów w przesyłce. Jest to nierealne,
aby dla kaŜdej grupy w kaŜdej przesyłce badać Salmonellę w zatwierdzonych
Laboratoriach
6
Pragniemy nadmienić, Ŝe w chwili obecnej do FR wysyłamy produkty 2x w tygodniu
takie jak: sery, twarogi, jogurty, masło, mleko pasteryzowane, śmietanki, sery
topione itp.)
- Programy mycia i dezynfekcji
proponujemy wykreślić pkt 2 o treści "Zakład w przypadku przestojów sprzętu
ponad 2h kieruje mleko pasteryzowane lub normalizowane mieszanki wyjściowych
produktów do powtórnych procesów"
Dla mnie interpretacja tego punktu jest niejasna, więc nie ma potrzeby podkreślać
jego
waŜności
w wytycznych i zwracać FR na to szczególną uwagę. W zakładach w Polsce i UE
mleko po pasteryzacji i normalizacji nie jest zuŜyte w ciągu 2 godzin.
7