Depresja nastolatka

Depresja nastolatka
Nierzadko myśląc o młodych osobach, obserwując ich zachowanie, nieakceptowane przez
otoczenie – jesteśmy skłonni przypisać je ich dorastaniu, „burzom hormonalnym” czy
buntowi pokoleń. Z rzadka kiełkuje myśl, iż być może ich kłopoty po prostu są dla nich za
duże. Mamy niestety skłonności do bagatelizowania problemów naszych dzieci. Jednak kiedy
u nastolatka występują:
 napady złego nastroju,
 trudności z koncentracją,
 zakłócenia snu (trudności z zasypianiem, wybudzanie się kilkukrotne w ciągu nocy,
zbyt wczesne budzenie się),
 zakłócenia apetytu (wzrost lub spadek),
 urata wagi i niemożność osiągnięcia wagi właściwej dla wieku,
 utrata energii,
 bóle głowy,
 bóle brzucha,
 wahania nastroju
nie należy tego bagatelizować i traktować zbyt lekko jako młodzieńczy element dorastania,
ponieważ łatwo jest przeoczyć zagrożenie w postaci depresji. Jest to stan częsty u młodzieży
– bywa, że cierpi na niego nawet 8% młodych osób, przy czym dużo częściej chorują na nią
dziewczęta.
Przyczyny depresji mogą być różne - na przykład genetyczne, choć najczęstszym
powodem jest jakaś forma straty. Może to być zakończenie ważnego dla niego związku, utrata
zdrowia fizycznego, strata zdolności sportowych czy pozycji w grupie.
Najczęstszym objawem jest zły nastrój, powiązany często ze smutkiem, samotnością,
rozpaczą, niezdolnością do odczuwania przyjemności. Pojawiać się może złość, agresja, lęk.
W takich przypadkach smutek jest mniej istotny. Różnie również może wyglądać zachowanie
młodych ludzi - albo jest spowolnione albo pobudzone, choć pobudzenie to często nie
przynosi efektów, jest chaotyczne.
Młodzi ludzie którzy mają depresję, nie chcą brać udziału w zajęciach, które zwykle
sprawiają im przyjemność, rezygnują z kontaktów z rodziną, znajomymi. Psują się ich relacje
z bliskimi, nauczycielami. Czują się samotni ale nie potrafią tej samotności zapobiec –
odcinają się od innych osób, często uznając, że nie są na tyle ważni, by ktoś chciał się z nimi
kolegować czy przyjaźnić.
Młode osoby, które wkroczyły już w życie seksualne, będąc w depresji, przestają się
seksem interesować.
Opisując otaczającą rzeczywistość – widzą ją jako wrogą i zagrażającą – nie widzą
również pozytywów w przyszłości. Siebie oceniają bardzo negatywnie, jako ”głupie”,
„beznadziejne”, „do niczego się nie nadające”. Bardzo nisko oceniają swoje wyniki w szkole
czy osiągnięcia pozaszkolne. Często odczuwają poczucie winy za to, że nie spełniają
oczekiwań otoczenia – rodziny, nauczycieli, bliskich a jednocześni właśnie to otoczenie, na
którym uznaniu im zależy oceniają jako wrogo nastawione lub co najmniej obojętne wobec
nich.
Najbardziej zagrażającym nastolatkom momentem jest, gdy poczucie winy jest tak
duże, że w ich oczach jedynym sposobem na rozwiązanie sytuacji jest odebranie sobie życia.
Zdarza się również, iż nastolatek zapętlony w negatywne myślenie popada w stan, w którym
pojawiają się urojenia czy halucynacje.
Przyczyną dużych problemów u młodych osób, są zaburzenia w sposobie myślenia.
Nie myślą oni bowiem wtedy spójnie i logicznie, pojawiają się błędy w rozumowaniu, choć
bardzo trudno jest im samemu te błędy dostrzec. Za dużą wagę przywiązują bowiem do
zdarzeń trudnych, przeceniają negatywne konsekwencje, a zbyt małą wagę przywiązują
zdarzeniom pozytywnym.
Pierwszym krokiem przy ocenie czy nastrój towarzyszący nastolatkowi to okresowe
złe samopoczucie czy coś poważniejszego – może być wypełnienie poniższej skali nastroju.
Zakreśl odpowiedź, która odzwierciedla twój stan. Bądź tak szczery, jak to tylko możliwe.
Pytania dotyczą tego, jak ty czułeś się przez ostatni tydzień. Nie ma złych lub dobrych
odpowiedzi. Ważne, żebyś napisał, jak naprawdę się czułeś.
Przeważnie
Czasami
Nigdy
1
Oczekuję, że będzie jak dawniej
0
1
2
2
Sypiam bardzo dobrze
0
1
2
3
Chce mi się płakać
2
1
0
4
Chciałbym zająć się czymś przyjemnym
0
1
2
5
Chcę uciec
2
1
0
6
Boli mnie brzuch
2
1
0
7
Energia mnie rozpiera
0
1
2
8
Smakuje mi jedzenie
0
1
2
9
Nie poddaję się
0
1
2
10 Myślę, że życie jest nic nie warte
2
1
0
11 Jestem dobry w tym co robię
0
1
2
12 Wszystko podoba mi się tak, jak kiedyś
0
1
2
13 Lubię rozmawiać z moją rodziną
0
1
2
14 Miewam straszne sny
2
1
0
15 Czuję się bardzo samotny
2
1
0
16 Łatwo mnie rozweselić
0
1
2
17 Jestem tak smutny, że nie mogę tego znieść
2
1
0
18 Jestem bardzo znudzony
2
1
0
Po dodaniu do siebie punktów otrzymamy sumę od 0 do 36. Wynik powyżej 18 punktów jest
alarmujący i oznacza zły nastrój, powyżej 27 punktów niezbędna jest interwencja przeciwko
próbie samobójczej.
Konsultacja ze specjalistą – psychologiem, psychiatrą jest wskazana jeśli nastolatek odczuwa
przygnębienie, smutek, złość, z którymi sam sobie nie radzi albo jeśli osoby dorosłe, rodzice,
opiekunowie nie są w stanie mu pomóc, a są zaniepokojone jego stanem. Tak jak szukamy
pomocy dla dziecka, gdy ma chory żołądek czy kręgosłup, tak samo, bezzwłocznie
powinniśmy poszukać wsparcia dla niego w chwili pojawienia się zaburzeń nastroju.
Artykuł opracowała mgr Alina Kornak – psycholog