„Przewód zielono-żółty” ale „wyłącznik

Transkrypt

„Przewód zielono-żółty” ale „wyłącznik
„Przewód zielono-żółty” ale „wyłącznik różnicowoprądowy”
Pisownia przymiotników złożonych: z łącznikiem czy łączna?
Z łącznikiem, nazywanym też dywizem albo krótką pauzą, pisze się przymiotniki
złożone z członów znaczeniowo równorzędnych. Oznaką tej równorzędności jest to, że
łącznik można by zastąpić spójnikiem łącznym (i, oraz):
ƒ słownik elektryczny (elektrotechniczny) angielsko-francusko-polski zawiera terminy
angielskie, francuskie i polskie,
ƒ przekładnik pomiarowo-zabezpieczeniowy zastępuje dwa przekładniki - przekładnik
pomiarowy i przekładnik zabezpieczeniowy, jest przekładnikiem pomiarowym
i przekładnikiem zabezpieczeniowym,
ƒ przekładnik kombinowany prądowo-napięciowy jest przekładnikiem prądowym
i przekładnikiem napięciowym,
ƒ przekaźnik gazowo-przepływowy transformatora reaguje przy gromadzeniu się w nim
gazów (jest przekaźnikiem gazowym) oraz przy gwałtownym przepływie przezeń oleju
(jest również przekaźnikiem przepływowym),
ƒ przewód zielono-żółty ma oznaczenie dwubarwne, zielone i żółte, podczas gdy pisany
łącznie przewód zielonożółty byłby przewodem oznaczonym jednobarwnie, barwą
powstałą ze zmieszania barwy zielonej z barwą żółtą.
Łącznie (bez łącznika) pisze się przymiotniki złożone z członów, które nie są
równorzędne znaczeniowo. Znaczenie główne przymiotnika złożonego jest zawarte w członie
drugim, natomiast człon pierwszy określa je bliżej, uściśla. Obu członów nie można by
połączyć spójnikiem łącznym:
ƒ przewód jasnoniebieski nie jest przewodem jasnym i przewodem niebieskim, lecz jest
przewodem oznaczonym jednobarwnie, barwą niebieską o jasnym odcieniu, tzn. o słabym
nasyceniu,
ƒ wyłącznik różnicowoprądowy nie jest wyłącznikiem reagującym na różnicę i wyłącznikiem
reagującym na prąd, lecz wyłącznikiem reagującym na prąd różnicowy,
ƒ zabezpieczenie ziemnozwarciowe nie jest zabezpieczeniem reagującym na ziemię i na
zwarcie, lecz zabezpieczeniem reagującym w razie zwarcia z ziemią.
Tak pisze się przymiotniki złożone z przymiotników prostych, składające się z członów
na tyle często pojawiających się razem, że doszło do ich powiązania w postaci pisowni
z łącznikiem bądź pisowni łącznej. Podobne zasady obowiązują odnośnie do pisowni innych
przymiotników złożonych, utworzonych z połączenia innych części mowy, np. z połączenia
przymiotnika z zaimkiem (bezźródłowy, bezawaryjny, odśrodkowy) lub rzeczownika
z przyimkiem (beznogi).
Natomiast obowiązuje pisownia rozdzielna dwóch i więcej, rzadziej występujących ze
sobą razem, przymiotników określających rozmaite cechy rzeczownika: przekładnik
napięciowy pojemnościowy, przekładnik napięciowy wyrównawczy, przekładnik napięciowy
wyrównawczy żywiczny, zabezpieczenie różnicowe wielkoimpedancyjne, przekaźnik
prądowy zwrotny, przekaźnik prądowy zwrotny samochodowy.
Edward Musiał
Dane bibliograficzne
Musiał E.: „Przewód zielono-żółty” ale „wyłącznik różnicowoprądowy”. Pisownia
przymiotników złożonych: z łącznikiem czy łączna? Biul. SEP INPE „Informacje o normach
i przepisach elektrycznych” **2004, nr 63, s. 78.