program pracy z uczniem zdolnym i uczniem mającym trudności w

,,Kształcenie się jest jak budowanie łodzi,
którą wypłyniemy na oceany dorosłego życia”
PROGRAM PRACY
Z UCZNIEM ZDOLNYM
I UCZNIEM MAJĄCYM TRUDNOŚCI W NAUCE
w ZESPOLE SZKÓŁ
AGROTECHNICZNO-EKONOMICZNYCH
im. Komisji Edukacji Narodowej
w WERYNI
w roku szkolnym 2008/09
Werynia 2008
Spis treści
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
Wstęp.
Charakterystyka programu.
Charakterystyka sylwetki:
1. ucznia zdolnego.
2. ucznia mającego trudności w nauce.
Cele programu.
Zadania szkoły.
Metody i formy pracy;
1. z uczniem zdolnym
2. uczniem mającym trudności w nauce.
Zadania nauczycieli;
1. z uczniem zdolnym
2. uczniem mającym trudności w nauce.
Efekty.
Ewaluacja programu.
Harmonogram pracy nauczycieli.
I. WSTĘP
Szkoła współczesna (nie tylko polska) nastawiona jest na kształcenie powszechne,
pracuje z uczniem przeciętnym, boryka się uczniem mającym trudności w nauce i nie widzi
uczniów zdolnych. Uczniowie zdolni, jak również słabi nie rozwijają się na miarę swych
możliwości, nie czynią odpowiednich postępów, zniechęcają się, nie lubią szkoły, czasem
sprawiają problemy wychowawcze. Dlatego też należy większą uwagę niż dotychczas skupić
na uczniach zdolnych i tych ,którzy mają trudności w zdobywaniu wiedzy i umiejętności.
II. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Praca z uczniem zdolnym stanowi w wielu wypadkach wyzwanie dla samego
nauczyciela, który musi uwzględnić fakt stawiania wyższych wymagań uczniom szczególnie
uzdolnionym, ale musi też dostosować się do wysokich wymagań i oczekiwań ze strony tych
uczniów. Kluczem do sukcesu w tym zakresie jest oczywiście osobowość nauczyciela, jego
wiedza i entuzjazm, ale jego osamotnione działania nie mogą być w pełni efektywne, lecz
stanowić muszą fragment zorganizowanych działań szkoły ukierunkowanych na pracę
z uczniem zdolnym. O potrzebie podejmowania dodatkowych wysiłków, by uczniowie
szczególnie uzdolnieni zostali objęci opieką, muszą być przekonani wszyscy nauczyciele.
Stąd niezbędne jest podjęcie szerokich działań wypracowanych przez szkołę, by rozpoznać
zdolności uczniów, utwierdzić ich w przekonaniu o posiadaniu określonych predyspozycji
i wskazać możliwości rozwoju i odniesienia sukcesu. Program ma na celu zapobieganie
niepowodzeniom szkolnym uczniów. Nauczyciele powinni pomóc w osiągnięciu sukcesu
szkolnego uczniom mającym trudności w nauce. W celu podniesienia jakości pracy szkoły w
zakresie doskonalenia pracy z uczniem zdolnym i mającym trudności w nauce proponuje się
podjęcie zorganizowanych działań w następujących kierunkach:
 Stworzenie przez szkołę atmosfery dla uczniów zdolnych w celu przekonania ich
o konieczności ciągłego rozwoju oraz samodzielnej pracy samokształceniowej.
 Ścisła współpraca wychowawców i nauczycieli w rozpoznawaniu szczególnych
zdolności uczniów, inspirowaniu i mobilizowaniu ich do dalszej pracy.
 Zorganizowanie w szkole działań wspomagających (np. zadań dodatkowych) w celu
rozwijania szczególnych uzdolnień uczniów.
 Mądre i konsekwentne wdrażanie do udziału w olimpiadach i konkursach w celu
konfrontacji wiedzy i umiejętności uczniów z innymi.
 Wypracowanie systemu nagradzania i promowania każdego, najmniejszego nawet
sukcesu uczniów i ich opiekunów.
 Uwzględnienie w planie rozwoju zawodowego potrzeb nauczycieli w zakresie
doskonalenia pracy z uczniem zdolnym.
 W procesie uczenia się ucznia zdolnego musi współpracować ze szkołą dom rodzinny.
Rodzice powinni opiekować się pracą samokształceniową ucznia, motywować go do
pracy, z pełną życzliwością aprobować jego wysiłek i doceniać postępy.
 Psychologowie, pedagodzy uważają, że największe znaczenie w pracy z uczniami
zdolnymi ma rozwijanie myślenia twórczego oraz działania oryginalnego.
Wskazówki do stworzenia uczniom warunków do myślenia twórczego:
1. Cenić twórcze myślenie.
2. Zwiększać wrażliwość dzieci.
3. Nie narzucać sztywnych schematów.
4. Stwarzać atmosferę twórczą w klasie.
5. Stwarzać sytuacje wymagające twórczego myślenia.
6. Stwarzać okresy aktywności i spokoju.
7. Udostępniać środki do realizacji pomysłów.
8. Popierać zwyczaj pełnej realizacji pomysłów.
9. Popierać zdobywanie wiedzy w wielu dziedzinach.
10. Kształtować u ucznia wiarę we własne możliwości.
11. Pobudzać aktywność uczniów.
12. Walczyć z nudą i apatią.
13. Urozmaicać proces nauczania.
14. Być wzorem dla uczniów.
Z kolei uczeń przeżywający niepowodzenia szkolne jest dla nauczyciela uczniem
trudnym.
III.
CHARAKTERYSTYKA SYLWETKI
1. Ucznia zdolnego charakteryzuje:
 wysoki poziom zdolności ogólnych, czyli zdolność do rozumowania
abstrakcyjnego, łatwość uczenia się, inicjatywa i oryginalność w pracy
intelektualnej,
 wysoki poziom zdolności specjalnych (uzdolnień),
 wysokie osiągnięcia w nauce,
 dyspozycje lub osiągnięcia twórcze,
 silne i szerokie zainteresowania,
 silna motywacja do zajmowania się ucznia dziedziną działalności,
 zdolność do wytężonej pracy, łatwość skupienia się nad danym problemem, duże
zróżnicowanie emocjonalne, szybki styl pracy,
 cechy osobowości i wytrwałość w dążeniach, samodzielność, poczucie własnej
wartości, skłonność do dominacji.
Pomocne w prawidłowym rozpoznawaniu i wyławianiu uczniów odpowiadających tym
kryteriom jest baczne obserwowanie takich cech jak:
 sprawność językowa (rozumienie szerokiego zakresu słów, łatwe dysponowanie
potrzebnymi słowami oraz giętkość i umiejętność dobitnego wyrażania myśli),
zdolność skojarzeniowa, umiejętność ogarniania wielu idei i wiązania większej
ilości faktów,
 wyjątkowy zasób energii umysłowej i fizycznej, a nawet poczucie humoru,
 oryginalność myślenia, zdolność analizy i syntezy,
2. Ucznia mającego trudności w nauce charakteryzuje
 Brak zainteresowania nauką
 Lekceważenie i niewykonywanie poleceń nauczyciela
 Nieumiejętność kierowania własnymi procesami psychicznymi jak; uwaga,
pamięć, spostrzeganie, kojarzenie
 Z trudem zapamiętuje daty i reguły
 Nie wykazuje głębszych zainteresowań
 Słaba aktywność
 Postawa bierności i rezygnacji
 Wagary
 Agresja słowna i fizyczna
 Kłamstwa
IV.
CELE PROGRAMU
Cele główne
1. Rozwijanie zainteresowań /artystycznych, naukowych, sportowych, społecznych/
uczniów.
2. Rozwijanie i poszerzanie wiadomości i umiejętności zdobytych na lekcjach.
3. Rozwijanie zdolności poznawczych i kształcących.
4. Rozwijanie zainteresowań, uzdolnień i aspiracji uczniów.
5. Uzyskanie wiedzy o wyższym poziomie trudności - zgodnym z poziomem rozwoju
ucznia
6. Kształtowanie umiejętności precyzyjnego, twórczego myślenia i formułowania
wypowiedzi.
7. Kształtowanie postaw społecznych.
8. Przygotowanie do konkursów i olimpiad przedmiotowych.
9. Pomoc w wyborze kierunków dalszego kształcenia/poradnictwo zawodowe/
10. Nauka umiejętności kierowania własnym rozwojem.
Cele szczegółowe - to uzyskanie lub podniesienie umiejętności:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Samodzielnego i logicznego myślenia.
Planowania i organizowania pracy własnej i w grupie.
Uczenia się z wykorzystaniem różnych źródeł informacji, w szczególności Internetu.
Indywidualizowanie pracy dydaktycznej pod kątem zainteresowań i możliwości
uczniów.
Uzupełnianie, poszerzanie treści programowych i pozaprogramowych.
Inspirowanie uczniów zdolnych do aktywności twórczej i oryginalności myślenia.
poznanie przez uczniów samego siebie, swoich możliwości i kierowania własnym
rozwojem.
Wzbogacenie procesu kształcenia na lekcji.
9. Tworzenie środowiska wychowawczego stymulującego rozwój uzdolnień i postaw
twórczych,
10. Poznawanie metod i technik uczenia się określonych dziedzin wiedzy, wzbogacanie
języka naukowego, rozwiązywanie problemów teoretycznych w tym oryginalnych
i skomplikowanych,
11. Zwiększenie efektywności pracy całej szkoły.
V.
ZADANIA SZKOŁY:
1. Identyfikacja uczniów zdolnych,
2. motywowanie do pracy,
3. kierowanie rozwojem tych uczniów,
4. stwarzanie warunków do optymalnego rozwoju,
5. zindywidualizowanie procesu nauczania,
6. pomoc w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych,
7. pomoc merytoryczna,
8. udostępnianie źródeł wiedzy,
9. organizowanie zajęć pozalekcyjnych, kółek przedmiotowych i zainteresowań,
10. wykorzystywanie form wypoczynku i relaksu.
VI.
METODY I FORMY PRACY
Metody pracy z uczniem







metoda problemowa,
metoda kształcąca wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł,
metoda zastosowania nabytej wiedzy w praktyce,
metoda rozwijania zainteresowań,
metoda porozumiewania się w różnych sytuacjach,
metoda prezentowania własnych poglądów,
metody aktywizujące.
Formy pracy
W pracy z uczniem stosujemy
Odpowiedni sposób prowadzenia lekcji metodami aktywnymi /np. metoda projektu,
problemowa, warsztaty, burza mózgów. Służą temu również:




stawianie pytań pobudzających krytyczne myślenie,
samodzielne rozwiązywanie problemów,
dostosowywanie zadań do indywidualnych zdolności ucznia,
przygotowywanie referatów, asystentura, dodatkowe prace długoterminowe,
rozwiązywanie trudniejszych zadań w ramach omawianego zagadnienia,
 praca grupowa m.in. z wykorzystaniem kart pracy, listy zadań, źródeł,,
 przydzielenie trudniejszych zadań podczas pracy grupowej lub indywidualnej,
 stwarzanie uczniom sytuacji wyboru zadań, ćwiczeń lub prac dodatkowych.
1.
2.
3.
4.
Stopniowe zwiększanie wymagań.
Praca pozalekcyjna.
Udział w konkursach i olimpiadach.
Indywidualizacja
nauczania
poprzez
realizację
zadań
o
charakterze
interdyscyplinarnym (np. wykonanie prezentacji multimedialnych, tłumaczeń lub
słowników przedmiotowych, kompleksowych opracowań złożonych zagadnień
przyrodniczych, historycznych, społecznych itp.).
5. Pomoc w przygotowaniu się do konkursów przedmiotowych i interdyscyplinarnych.
6. Zachęcanie ucznia do samodzielnego uczestnictwa w wydarzeniach pozaszkolnych,
takich jak: odczyty, seminaria, spotkania, wystawy, koncerty, warsztaty, obozy, kółka
zainteresowań, przedstawienia teatralne, seanse filmowe.
7. Grupowej - koła zainteresowań: matematyczne, humanistyczne, historyczne,
ekologiczne, chemiczne. SKS i inne.
8. Uczniowie mają możliwość udziału w warsztatach, wykładach, seminariach,
konkursach szkolnych, konkursach pozaszkolnych, rozgrywkach przedmiotowych,
pokazach, przeglądach, prezentacjach, zawodach, turniejach, meczach, wycieczkach
edukacyjnych.
9. Opracowywanie przez nauczycieli programów rozwijania zdolności kierunkowych
matematycznych, literackich, artystycznych, społecznych i innych.
10. Prowadzenie lekcji na kilku poziomach i jawne ocenianie.
VII.
ZADANIA NAUCZYCIELI
1.
Praca nauczycieli z uczniem zdolnym:










Opracowanie i dobór skutecznych metod i form pracy.
Motywowanie, aktywizowanie uczniów.
Wykorzystywanie intelektualnego potencjału ucznia zdolnego.
Analizowanie osiągnięć.
Dzielenie się uwagami, spostrzeżeniami i doświadczeniem.
Nakłanianie do samorealizacji.
Opracowanie narzędzi badań uczniów zdolnych.
Przyjmowanie roli doradcy i organizatora procesu uczenia się.
Współpraca z rodzicami dzieci zdolnych.
Udzielenie dla całej grupy uczniów wskazówek z technologii uczenia się w celu
osiągania coraz to lepszych wyników i skrócenie czasu uczenia się ( zajęcia
warsztatowe przeprowadzone przez psychologa z poradni psychologicznopedagogicznej).
 Stosowanie na lekcji jak najwięcej pytań problemowych, pobudzających uczniów do
myślenia.
 Indywidualizacja zadań domowych, uczniowie zdolniejsi otrzymują zadania
trudniejsze.
2.
Praca nauczycieli z uczniem mającym trudności w uczeniu się:
 Omówienie problemów i zagadnień związanych z pracą z uczniem mającym trudności
w uczeniu się.
 Udzielenie pomocy uczniom mniej zdolnym i zaniedbanym pedagogicznie.
 Szukanie przyczyn trudności dydaktycznych czy wychowawczych i przeszkód
o charakterze biologicznym ( przewlekłe choroby, słaby stan zdrowia, różnego rodzaju
wady, nadmierna pobudliwość, nerwowość).
 Wyłonienie możliwie wcześnie uczniów, którzy mają poważne luki w wiadomościach
oraz słabe opanowanie technik pracy umysłowej.
 Działalność wychowawcza ułatwiająca nowym uczniom wejście do nowego
środowiska i pomoc w trudnościach adaptacyjnych.
 Analiza kłopotów życiowych i szkolnych, które są udziałem poszczególnych uczniów
i znalezienie przyczyn warunkujących te trudności.
 Okazywanie pomocy moralnej uczniom, którzy uświadamiają sobie złożoność wielu
problemów życiowych, uczniom zagubionych.
 Znajomość ucznia na tle jego warunków środowiskowych.
 Wpływ na czas wolny uczniów i jego bardziej racjonalną organizację ( udostępnienie
boiska szkolnego, sali gimnastycznej, organizowanie imprez, rozrywek sportowych).
 Wywiadówka jako spotkanie zbliżające szkołę i dom rodzinny ucznia, konsultacje
indywidualne i grupowe.
 Stworzenie wachlarza możliwości przyspieszających krystalizację indywidualnych
zainteresowań i samookreślenie uczniów pod tym względem ( kółka przedmiotowe,
techniczne, artystyczne).
 Analizowanie opinii i orzeczeń wydanych przez Poradnię Psychologiczno –
Pedagogiczną w Kolbuszowej oraz zastosowanie indywidualnych kryteriów z opinii
w ocenianiu uczniów.
VIII. EFEKTY PRACY:
1. Dzieci zdolne chętnie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i rozwijają własne
zdolności.
2. Nauczyciele uwzględniają aktualne potrzeby takich uczniów.
3. Uczniowie rozwijają umiejętności myślenia twórczego.
4. Nauczyciele wyzwalają w nich inicjatywę, motywują do twórczej pracy.
5. Nauczyciele i uczniowie rozwiązują problemy zespołowo i pracują metodą projektów.
6. Uczniowie konsekwentnie realizują zadania o różnym charakterze.
7. Uczniowie prezentują wyniki pracy twórczej ( udział w różnego rodzaju konkursach
przedmiotowych, artystycznych, sportowych, redagowanie gazetki szkolnej, praca
w samorządzie uczniowskim itp.).
8. Rodzice uczniów zdolnych włączają się do wspólnego budowania strategii pracy
uczniowie zdolni i ich rodzice są bardziej odporni psychicznie na ewentualne porażki.
9. Uczniowie umacniają się w poczuciu własnej wartości.
10. Uczniowie, ich rodzice i nauczyciele osiągają satysfakcję z realizacji programu.
IX.
EWALUACJA:
1.
2.
3.
4.
Testy osiągnięć.
Wyniki konkursów i olimpiad.
Wyniki semestralne i końcowe.
Tabele osiągnięć.
X.
HARMONOGRAM PRACY NAUCZYCIELI
Praca z uczniem zdolnym w roku 2008/2009
Zadania
Środki realizacji
Przeprowadzanie testów,
predyspozycji i ankiet wśród
Wstępne
uczniów.
diagnozowanie
zainteresowań i
Analiza wyników badania
uzdolnień uczniów kompetencji i dokumentów pod
w klasach
katem rozpoznawania uzdolnień.
pierwszych
Badanie osiągnięć edukacyjnych
na wejściu i ich analiza.
Organizacja zajęć pozalekcyjnych
zgodnie z oczekiwaniami uczniów
oraz zapoznanie ich z ofertą.
Organizacja szkolnych konkursów
przedmiotowych.
Turniej motoryzacyjny
Rozwój
Organizacja kół zainteresowań:
zainteresowań i
uzdolnień w czasie
 Turystyczne
lekcji i na zajęciach
pozalekcyjnych.
 Europejskie
 Ekologiczne
 Fizyczne
 Ekonomiczne
Działalność szkolnej grupy
teatralnej
Rozwój
zainteresowań
recytatorskich,
filmowych,
teatralnych oraz
dziennikarskich
uczniów.
Rozwój
zainteresowań
sportowych
uczniów.
Warsztaty dziennikarskie
Konkurs recytatorski poezji
obcojęzycznej
Organizowanie wystaw
okolicznościowych, oraz
prezentacje prac plastycznych
Powiatowy konkurs poezji i prozy
Udział w zawodach sportowych
wszystkich szczebli
Organizacja zajęć sportowo
rekreacyjnych
Osoby odpowiedzialne
Terminy
Pedagog szkolny
Wychowawcy
IX-X
Wychowawcy
X
Nauczyciele przedmiotów
IX-X
ogólnych
Dyrektor
IX-X
Nauczyciele przedmiotów
Nauczyciele przedmiotów
Cały rok
ogólnych i zawodowych
B. Krzysztofiński
wiosna
 P.Woźny,
 M. LaubeSkowrońska
 B. Olszówka, A.
Cały rok
Kwiecień,.
 M.Król
B.Twardowska
 E. Blicharz
 B. Bryk, E.Serafin
Nauczyciele j. polskiego:
Cały rok
P. Woźny, A. Kiwak; B.
Sobowska, K. Wachowska
P. Woźny, K. Wachowska Cały rok
1 raz
Nauczyciele j. obcych
w roku
Nauczyciele przedmiotów 2 razy
ogólnych i zawodowych
w roku
K.Wachowska
Nauczyciele WF
D. Krogulec, A.Zywiec
wiosna
Praca
ciągła
Praca
ciągła
Praca z uczniem mającym trudności w nauce w roku 2008/2009
Zadania
Środki realizacji
Analiza wyników badania
osiągnięć edukacyjnych, analiza
statusu społecznego rodziny
Przeprowadzenie
wstępnej diagnozy Analiza orzeczeń wydanych
trudności
przez PPP oraz poradnie
dydaktycznych
specjalistyczne pod kątem
występujących w
przyczyn trudności
klasach pierwszych. Przeprowadzenie ankiet wśród
uczniów klas pierwszych i ich
analiza
Zorganizowanie form pomocy
koleżeńskiej we wszystkich
klasach
Zapobieganie
Pomoc w adaptacji uczniów klas
niepowodzeniom
I w nowym środowisku
dydaktycznym.
Prowadzenie zajęć
pozalekcyjnych i konsultacji
Osoby odpowiedzialne
Terminy
Wychowawcy klas
Nauczyciele przedmiotów
IX, X
Wychowawcy
Pedagog szkolny
IX, X
Wychowawcy klas
IX, X
Wychowawcy klas
Pedagog szkolny
Praca
ciągła
Wychowawcy
Pedagog szkolny
IX-X
Nauczyciele przedmiotów
ogólnych i zawodowych
raz w
miesiącu
lub miarę
potrzeb
Informowanie rodziców o
przypuszczalnych dysfunkcjach
rozwojowych i przyczynach
Wychowawcy klas
trudności oraz o instytucjach,
gdzie mogą szukać pomocy
Prowadzenie
pedagogizacji
rodziców w zakresie
rozwoju dziecka
i możliwości
Prowadzenie pedagogizacji
uzyskania pomocy. rodziców w zakresie rozwoju
dziecka w formie pogadanki
Zapewnienie
uczniom mającym
trudności
możliwości sukcesu
szkolnego w sferze
pozadydaktycznej.
Rozpoznanie zainteresowań
i uzdolnień uczniów klas
pierwszych i zaangażowanie
uczniów mających trudności
w pracę pozalekcyjną
Pełne wykorzystanie funkcji
motywacyjnej oceny szkolnej
I semestr
kl. I
Pedagog szkolny
1 raz
w roku
szkolnym
na
zebraniu
ogólnym
Wszyscy nauczyciele,
Wychowawcy klas
I semestr
roku
szkolnego
Wszyscy nauczyciele
Praca
ciągła
Opracowanie:
B. Twardowska
A. Kiwak
I. Pogoda