Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz

Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz
1z5
http://archiwum.rp.pl/drukuj/1245506.html
Najpierw trzeba wypełnić formularz
17 czerwca 2014 | Prawo i praktyka | Joanna Sułowicz
Wniesienie pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty pozwala przedsiębiorcy ominąć
długotrwałe i skomplikowane postępowania krajowe. Czasami rodzi jednak problemy.
Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty (dalej: ENZ) jest szczególnym rodzajem pisma
procesowego, który powinien spełniać wymogi wskazane w rozporządzeniu nr 1896/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006 r. ustanawiającym postępowanie w sprawie
europejskiego nakazu zapłaty (dalej: rozporządzenie).
Wniesienie pozwu o wydanie ENZ ma pozwolić przedsiębiorcy ominąć długotrwałe i
skomplikowane postępowania krajowe, zwłaszcza że w sprawach tranasgranicznych
postępowanie nakazowe czy upominawcze jest wyłączone. W praktyce prawidłowe wniesienie
pozwu o wydanie ENZ bywa problematyczne.
Dochodzenie roszczeń
W ramach europejskiego postępowania nakazowego dochodzone mogą być wyłącznie należności
bezsporne, o wymagalnych sumach pieniężnych oraz o oznaczonej kwotowo wysokości.
Europejski nakaz zapłaty może być wydany we wszystkich transgranicznych (tj. takich, w których
przedsiębiorca i kontrahent mają miejsce zamieszkania/siedziby w różnych państwach) sprawach
cywilnych i handlowych, w tym dochodzonych ze stosunku pracy, z wyjątkiem spraw skarbowych,
celnych lub administracyjnych; roszczeń przeciwko państwu; spraw dotyczących praw
majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia; upadłości,
likwidacji, układów związanych z niewypłacalnością spółek; zabezpieczenia społecznego; roszczeń
wynikających z zobowiązań pozaumownych, chyba że są one przedmiotem umowy między
stronami lub nastąpiło uznanie długu, lub dotyczą długów oznaczonych wynikających ze
współwłasności mienia.
Konieczne wymogi
Rozporządzenie obliguje do wniesienia pozwu na formularzu (formularz A). Formułuje też
dodatkowe wymogi. Niektóre z nich są problematyczne >patrz ramka.
Jeżeli pozew o wydanie ENZ jest nieuzasadniony albo jego braki formalne nie zostaną poprawione
lub uzupełnione w wyznaczonym terminie, albo gdy powód nie przyjął propozycji sądu wydania
ENZ tylko co do części roszczenia (jeśli roszczenie tylko co do części było uprawnione czy
zasadne), to sąd odrzuca pozew.
Postępowanie w sprawie ENZ jest jednoinstancyjne. Oznacza to, że odrzucenia pozwu nie można
zaskarżyć. Niemniej jednak odrzucenie pozwu nie zamyka drogi do złożenia kolejnego pozwu.
Pozew taki (po odrzuceniu poprzedniego) można złożyć w trybie europejskiego postępowania
nakazowego oraz w trybie postępowania zwykłego. Decyzja o trybie złożenia kolejnego pozwu
należy do przedsiębiorcy.
2014-06-18 16:17
Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz
2z5
http://archiwum.rp.pl/drukuj/1245506.html
Czy pozwany może zaskarżyć
Pozwany w terminie 30 dni od dnia otrzymania ENZ może wnieść sprzeciw. Wystarczy, że zostanie
on złożony w terminie 30 dni od dnia doręczenia ENZ i będzie z niego wynikało, że pozwany nie
zgadza się z pozwem. Pozwany nie ma obowiązku użyć do tego celu formularza F, nie ma
obowiązku wskazania powodów, dla których nie zgadza się z pozwem, nie musi przedkładać
dowodów. Sam pozew opiera się głównie na oświadczeniu powoda, że informacje podane w
pozwie są zgodne z jego najlepszą wiedzą i przekonaniem oraz że umyślne podanie
nieprawdziwych informacji może skutkować zastosowaniem sankcji, zgodnie z prawem państwa
członkowskiego wydania ENZ.
Kiedy wykonanie
Jeżeli pozwany nie wniesie sprzeciwu, sąd stwierdza wykonalność nakazu, a wierzyciel może go
skierować do egzekucji bez konieczności inicjowania dodatkowych postępowań.
Joanna Sułowicz, radca prawny, associate w firmie JP Weber
Rozporządzenie miało na celu nie tylko uproszczenie, ale także przyspieszenie
postępowań w sprawach transgranicznych. Zakładano także, że wpłynie na obniżenie
kosztów postępowania oraz umożliwi swobodny przepływ ENZ.
Pomimo uproszczonej procedury, w dalszym ciągu, pozwy w ramach procedury ENZ
stanowią nieliczny odsetek spraw (zaledwie kilka procent we wrocławskich sądach).
Dzieje się tak dlatego, że teoretycznie nieskomplikowana natura postępowania o
wydanie ENZ budzi wątpliwości nie tylko komentatorów, ale również samych
sędziów. Postępowanie o wydanie ENZ, choć nie jest objęte przymusem radcowskim
czy adwokackim, raczej bez pomocy profesjonalnego pełnomocnika obejść się nie
może.
Jakie informacje trzeba wpisać
Wybór właściwego sądu
Pozew powinien zawierać oznaczenie sądu, do którego jest kierowany. Wybór
właściwego sądu zależy od tego, czy strony w umowie zastrzegły jurysdykcję sądu dla
ewentualnych sporów. Jeśli strony w umowy nie zastrzegły właściwości sądu należy
ją ustalić według reguł w rozporządzeniu nr 44/2001 z 22 grudnia 2000 r. w sprawie
jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach
cywilnych i handlowych. To rozporządzenie obowiązuje we wszystkich państwach
członkowskich UE z wyjątkiem Danii.
Pozew należy złożyć w państwie członkowskim, w którym pozwany ma miejsce
zamieszkania/siedzibę. Od zasady tej są wyjątki. Jednym z nich jest wspomniana
możliwość zastrzeżenia w umowie jurysdykcji np. sądu polskiego. Wyjątek stanowią
także sprawy z zakresu umów i roszczeń z umowy, w których dopuszcza się
możliwość pozwania kontrahenta przed sądem miejsca, gdzie zobowiązanie zostało
wykonane albo miało być wykonane.
Okoliczności uzasadniające właściwość sądu określa się za pomocą kodów w
formularzu A (rubryka 3). W praktyce wątpliwości budzi to, czy powód, chcąc
skorzystać z właściwości przemiennej albo umownej, powinien wskazać okoliczności
2014-06-18 16:17
Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz
3z5
http://archiwum.rp.pl/drukuj/1245506.html
uzasadniające taki wybór. W Formularzu A nie została bowiem uwzględniona rubryka,
pozwalająca na uzasadnienie takiego wyboru. Tymczasem na gruncie prawa polskiego
powód taki wybór powinien uzasadnić. Rozwiązaniem tej kwestii powinno być
uzasadnienie wyboru w rubryce 11 Formularza A („Dodatkowe oświadczenia i dalsze
informacje").
Oznaczenie stron i ich przedstawicieli
Strony oraz ich ewentualnych przedstawicieli określa się według kodów w
formularzu. Formularz A w pkt 2 zawiera cztery rubryki. Z założenia zatem pozew o
wydanie ENZ pozwala na pozwanie jednocześnie trzech kontrahentów. W sytuacji
jednak, gdy powód jest reprezentowany przez pełnomocnika można jednocześnie
pozwać dwóch kontrahentów. Pozostali kontrahenci, jeżeli powód chce pozwać
większą ilość stron, powinni zostać wskazani w rubryce 11.
W praktyce problematyczne bywa także wniesienie pozwu przeciwko kilku
pozwanym, gdy odpowiadają oni solidarnie. W stosunku do każdego pozwanego oraz
do każdego roszczenia wydanie ENZ musi być dopuszczalne. Gdyby zatem w stosunku
do jednego z dłużników solidarnych sprawa nie miała transgranicznego charakteru,
wówczas wydanie przeciwko niemu ENZ byłoby niemożliwe.
Roszczenie główne
Rodzaj roszczenia powód zobowiązany jest określić według katalogu 24 roszczeń
wymienionych w Formularzu A, wybierając jeden z kodów przypisanych każdemu z
nich. Inne roszczenie należy dookreślić w rubryce 11. W praktyce samo wskazanie
charakteru roszczenia dla osoby niebędącej profesjonalnym pełnomocnikiem bywa
problematyczne. Podobnie jak podanie innych informacji, tj. określonych kodem 3 w
rubryce 6 („Roszczenie główne"), tj. alternatywnie albo miejsca nabycia, albo daty
nabycia, albo miejsca dostawy albo daty dostawy. Wskazanie tych informacji zależy
od charakteru roszczenia, a ich wskazanie ma zostać dokonane wraz z wyjaśnieniem.
Ilość roszczeń, których powód może dochodzić w ENZ w praktyce budzi wątpliwości.
Formularz A pozwala na wskazanie jednocześnie czterech roszczeń. Dyskusyjne jest,
czy kolejne (piąte) roszczenie może być dochodzone tym samym pozwem. W
doktrynie podnosi się bowiem, że dalsze roszczenie powinno zostać wskazane w
kolejnym formularzu. Bardziej racjonalne jednak wydaje się wskazanie dalszych
roszczeń w rubryce 11, pozwalającej na podanie dodatkowych oświadczeń.
Określenie wymagalności roszczenia w praktyce także budzi wątpliwości. W
Formularzu A ustalenie tej przesłanki jest możliwe wyłącznie w oparciu o treść
wskazaną w rubryce „Data (lub okres)". Nie ma odrębnej rubryki, w której można
byłoby wskazać, od kiedy roszczenie jest wymagalne. Problematyczne jest także, czy
m.in. wymagalność roszczenia w chwili wniesienia pozwu odnosi się wyłącznie do
roszczenia głównego, czy może także do odsetek za opóźnienie w płatności.
Wątpliwości te wyraził Sąd Okręgowy we Wrocławiu w pytaniu prejudycjalnym
skierowanym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-215/11 Iwona
Szyrocka przeciwko SiGer Technologie GmbH). Trybunał Sprawiedliwości (dalej TS) w
13 grudnia 2012 r. wydał wyrok, wskazując, że przepisy rozporządzenia nie stoją na
przeszkodzie temu, by powód w pozwie o wydanie europejskiego nakazu zapłaty
żądał odsetek za okres od dnia ich wymagalności do dnia zapłaty roszczenia
2014-06-18 16:17
Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz
4z5
http://archiwum.rp.pl/drukuj/1245506.html
głównego. Ponadto w wyroku tym TS wskazał, że gdy sąd krajowy nakazuje
pozwanemu zapłacić powodowi odsetki narosłe do dnia zapłaty roszczenia głównego,
sąd ten zachowuje swobodę wyboru konkretnych sposobów wypełniania formularza E
(europejskiego nakazu zapłaty), z pewnym zastrzeżeniem. Według TS swoboda ta
jest ograniczona w ten sposób, by wypełniony przez sąd formularz E pozwalał
pozwanemu stwierdzić nie tylko, że zgodnie z rozstrzygnięciem sądu powinien on
zapłacić powodowi odsetki narosłe do dnia zapłaty roszczenia głównego, ale także
ustalić jednoznacznie stawkę odsetek oraz datę początkową, od której odsetki są
dochodzone.
Jakie odsetki
Dochodzenie odsetek na podstawie pozwu o wydanie ENZ nie budzi wątpliwości. Jest
uprawnione, natomiast wypełnienie Formularza w tym zakresie bywa
problematyczne. Przykładowo dochodząc odsetek ustawowych (kod 01) powstają
wątpliwości, czy po wpisaniu kodu A (odsetki w skali rocznej) należy wskazać także
stawkę procentową odsetek. Uznaje się, że w stosunku do odsetek ustawowych nie
wskazuje się stawki procentowej, zwłaszcza że ulega ona zmianie. Wątpliwości budzi
także sposób wypełnienia rubryki mającej na celu określenie dnia, do którego
dochodzone są odsetki. Tak jak wskazałam, wątpliwości te znalazły wyraz w pytaniu
prejudycjalnym do TS. Z wyroku TS wynika, że w takiej sytuacji należałoby w
rubryce „do dnia" wskazać, iż odsetki dochodzone są do dnia zapłaty roszczenia
głównego.
Kary umowne
Dochodzenie kar umownych zależy od prawa właściwego dla danego roszczenia. Kara
umowna może być zastrzeżona wyłącznie w odniesieniu do zobowiązania
niepieniężnego. Przyjmuje się, że kary umowne mogą być dochodzone z należnością
główną, gdy według prawa państwa członkowskiego dopuszczalne jest zastrzeżenie
kary umownej na wypadek opóźnienia w wykonaniu zobowiązania pieniężnego (w
Polsce z uwagi na art. 483 k.c. wyłączone jest dochodzenie kar umownych na
wypadek niewykonania zobowiązania pieniężnego). Natomiast w sytuacji, gdy kara
umowna została zastrzeżona na wypadek niewykonania zobowiązania niepieniężnego,
wówczas się przyjmuje, że kara stanowi należność główną dochodzoną pozwem.
Koszty
Dochodzenie kosztów postępowania dotyczy zwrotu nie tylko opłat sądowych, ale
także wynagrodzenia pełnomocnika powoda lub kosztów postępowania
przedsądowego. Powód może dochodzić także zwrotu kosztów tłumaczenia pozwu,
jeśli załączył tłumaczenie.
Język pozwu
Pozew należy wnieść w języku lub w jednym z języków akceptowanych przez sąd
rozpoznający sprawę. Ułatwieniem jest możliwość automatycznego tłumaczenia
formularza pozwu na stronie Europejskiego Atlasu Sądowniczego w sprawach
cywilnych. Możliwość tłumaczenia dotyczy formularza, co oznacza, ze w pozostałym
zakresie (np. opis przedmiotu sporu) powód musi wypełnić rubryki samodzielnie, w
języku akceptowanym przez sąd.
2014-06-18 16:17
Archiwum Rzeczpospolitej - Najpierw trzeba wypełnić formularz
5z5
http://archiwum.rp.pl/drukuj/1245506.html
Jaka opłata
Opłata od pozwu o wydanie ENZ wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu, jednak
nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł. Jeżeli ENZ się uprawomocni (pozwany
nie wniesie sprzeciwu, albo wniesie go po terminie) sąd z urzędu zwraca trzy czwarte
uiszczonej opłaty od pozwu. Według rozporządzenia łączne opłaty sądowe w
przypadku postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty oraz zwykłego
postępowania cywilnego, które toczy się w przypadku wniesienia sprzeciwu od
europejskiego nakazu zapłaty w państwie członkowskim, nie mogą być wyższe niż
opłaty sądowe w przypadku zwykłego postępowania cywilnego, które odbyłoby się
bez poprzedzającego je postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty w tym
państwie członkowskim
Sposób uiszczenia opłat wskazuje się w załączniku I do pozwu o wydanie ENZ. Należy
wskazać informacje dotyczące karty kredytowej powoda lub jego rachunku
bankowego. Niektóre sposoby płatności mogą nie być akceptowane przez sąd, do
którego jest skierowany pozew. Informacje takie można uzyskać od danego sądu ze
strony Europejskiej Sieci Sądowniczej w Sprawach Cywilnych i Handlowych
(http://ec.europa.eu/civiljustice).
Odpis i pełnomocnictwo
Brak formalny w postaci odpisu pozwu dla pozwanego (także dla dalszych
pozwanych, gdy jest ich kilku) czy brak pełnomocnictwa może zostać na wezwanie
sądu uzupełniony według prawa krajowego (art. 130 § 1 k.p.c.) Według
rozporządzenia wszelkie zagadnienia proceduralne, które nie są uregulowane w
rozporządzeniu, podlegają prawu krajowemu. Brak opłaty sądowej, jeżeli nie
pochodzi od profesjonalnego pełnomocnika, także może zostać uzupełniony.
Wezwanie do uzupełnienia lub poprawienia pozwu odbywa się na formularzu B.
Nieuzupełnienie braków w terminie skutkuje zwrotem pozwu. Jednak wniesienie
pozwu przez profesjonalnego pełnomocnika bez opłaty skutkuje jego zwrotem bez
wezwania do uzupełnienia.
Rzeczpospolita
© Wszystkie prawa zastrzeżone
2014-06-18 16:17