Spis treści

Księgarnia PWN: S. Stephen Joseph, P. Alex Linley (red.) - Psychologia pozytywna w praktyce
Spis treści
Wprowadzenie do wydania polskiego (Janusz Czapiński)
15
1. Pojęcie dobrego życia – w ujęciu szerokim i wąskim
(Laura A. King, Jennifer Emilia Eells, Chad M. Burton) . . . . . . . . . . . .
Ukryte definicje dobrego życia: problem szczęścia . . . . . . . . . . .
Optymalne funkcjonowanie. Rewizja pojęcia eudajmonii . . . . . . .
Potoczne koncepcje dobrego życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Definiowanie dobra: atrakcyjność i wartość moralna . . . . . .
Szczęście, sens oraz pieniądze w naiwnych koncepcjach dobrego
życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Miłość i praca w potocznych koncepcjach dobrego życia . . .
Czy dobre życie to życie łatwe? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rola cierpienia: kiedy w dobrym życiu zdarzają się złe rzeczy . . . .
Wnioski: wiele rodzajów dobrego życia? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Załącznik A: przykładowa ankieta używana w badaniach
dobrego życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Dobre życie czy życie dobrami? Psychologia pozytywna
i poczucie dobrostanu w kulturze konsumpcji (Tim Kasser) . . . .
Wartości i poczucie dobrostanu . . . . . . . . . . . . . . .
Implikacje dla praktyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Praktyka kliniczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Działania prewencyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dzieci i ich rodzice . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interwencje zachęcające do dobrowolnej prostoty
Inicjatywy w ramach polityki społecznej . . . . . . . . . .
Reklama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
19
20
24
28
28
29
33
35
37
39
40
42
44
46
46
50
50
53
54
55
Edukacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rząd i ekonomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
56
57
58
3. Mieć się lepiej, ale czuć się gorzej: paradoks wyboru
(Barry Schwartz, Andrew Ward) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59
Eksplozja wyboru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowe obszary wyboru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wybór i dobrostan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cele wyboru: najlepsze czy zadowalające . . . . . . . . . . . .
Wybór i dobrostan: dlaczego ludzie cierpią . . . . . . . . . . .
Żal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Żal, maksymalizacja i możliwości wyboru . . . . . . . .
Koszty okazji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Efekty adaptacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Duże oczekiwania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Porównania społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyuczona bezradność, kontrola, depresja i samoobwinianie się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kolejne badania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wybór, maksymalizacja i cierpienie: co można zrobić? . . .
Wybierz, kiedy wybierać . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mniej maksymalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mniej myślenia o kosztach straconych okazji . . . . . .
Praktykowanie wdzięczności . . . . . . . . . . . . . . . .
Mniej żalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kontrolowanie oczekiwań . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ograniczenie porównań społecznych . . . . . . . . . . .
Nauczenie się akceptowania ograniczeń . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
61
62
65
67
72
72
73
74
75
77
77
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
78
81
82
82
83
83
84
84
85
85
85
4. Trwały wzrost poziomu szczęścia: perspektywy, praktyki
i zalecenia (Kennon M. Sheldon, Sonja Lyubomirsky) . . . . . . . . . . . .
87
Dlaczego zwiększenie poziomu szczęścia człowieka może być
niemożliwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dlaczego mimo wszystko zwiększenie poziomu szczęścia człowieka
może być możliwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nowy teoretyczny model szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Definicja szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Determinanty szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Model poddany testom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
89
90
92
93
93
97
Interwencje zwiększające poziom szczęścia . . . . . . . . . . .
Kolejne badania i rekomendacje dotyczące interwencji . . . .
Potencjalne czynniki zapośredniczające efekty działań
Czynniki wpływające na akceptację interwencji przez jej
uczestników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rekomendacje dotyczące szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . ..
. . .. .
. . . ..
100
104
104
. . . ..
. .. . .
. . . ..
108
110
111
5. Zrównoważona perspektywa czasowa jako warunek optymalnego funkcjonowania (Ilona Boniwell, Philip G. Zimbardo) . . . . . . .
112
Badania perspektywy czasowej . . . . . . . . .
Profile perspektywy czasowej i wyniki badań
perspektywy czasowej . . . . . . . . . . . . . .
Zrównoważona perspektywa czasowa . . . .
Perspektywa czasowa i dobrostan . . . . . . .
Krytyka i nowe kierunki badań . . . . . . . . .
Zastosowania perspektywy czasowej . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . .. . . .. . . .. . . .
116
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
118
122
124
127
128
130
6. Jak nauczyć podopiecznych mądrego myślenia: program
„Edukacja dla mądrości” (Alina Reznitskaya, Robert J. Sternberg) . .
132
Zrównoważona teoria mądrości
Teoria mądrości i edukacja . . .
Z teorią w praktykę . . . . . . . .
Kierunki badań . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
133
140
146
151
7. Jak być dobrym liderem: przywództwo transformacyjne a dobrostan (Niro Sivanathan, Kara A. Arnold, Nick Turner, Julian Barling) . . .
153
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Co to jest dobrostan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Co to jest przywództwo transformacyjne? . . . . . .
Przywództwo transformacyjne i dobrostan . . . . .
Psychologiczne mechanizmy wiążące przywództwo
z dobrostanem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poczucie sprawstwa . . . . . . . . . . . . . . . .
Zaufanie do kierownictwa . . . . . . . . . . . .
Sens pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tożsamość organizacyjna i zawodowa . . . .
Streszczenie naszego modelu . . . . . . . . . . . . . .
Kierunki badań i zastosowanie ich w praktyce . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.. . . .. . . .. .
. .. . . .. . . ..
.. . . .. . . .. .
transformacyjne
. .. . . .. . . ..
.. . . .. . . .. .
. .. . . .. . . ..
.. . . .. . . .. .
.. . . .. . . .. .
. . .. . . .. . . .
. .. . . .. . . ..
154
156
158
159
159
160
162
164
166
168
8. Pozytywna i kreatywna organizacja (Jane Henry) . . . . . . . . . .
170
Dobrostan w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozwój organizacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poziom indywidualny: zadowolenie z pracy i jej efektów
Poziom indywidualny: rozwój osobisty . . . . . . . . . . . .
Poziom grupowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poziom organizacyjny: struktura . . . . . . . . . . . . . . . .
Poziom organizacyjny: kultura . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poziom międzyorganizacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Organizacja kreatywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Umiejętności i styl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Umiejętności i doświadczenie . . . . . . . . . . . . . . . . .
Motywacja i źródła kreatywności . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
171
172
173
175
179
181
184
188
189
190
191
192
193
9. Psychologia pozytywna i psychologia zdrowia: owocny związek
(Shelley E. Taylor, David K. Sherman) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
194
Zachowania zdrowotne . . . . . . . . . . . . . . .
Wsparcie społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kontrola psychologiczna . . . . . . . . . . . . . .
Przystosowanie się do doświadczenia choroby
Czynniki psychologiczne w przebiegu choroby
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
194
199
203
206
209
210
10. Terapia pozytywna: pozytywna teoria psychologiczna praktyki
terapeutycznej (Stephen Joseph, P. Alex Linley) . . . . . . . . . . . . . . .
211
Psychologia pozytywna i fundamentalne założenia . . . . . . . . .
Proces wartościowania organizmicznego i teorie skoncentrowane
na osobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Teoria skoncentrowana na osobie . . . . . . . . . . . . . . . .
Teoria autodeterminacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Implikacje terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inteligencja emocjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Autentyczny związek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inne podejścia terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozumienie psychopatologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kontekst społeczny i polityczny . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
.
.
.
.
.
.
. .
212
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
214
216
217
219
220
220
222
224
226
228
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
11. Podejście kliniczne do wzrostu po doświadczeniach traumatycznych (Richar G. Tedeschi, Lawrence G. Calhoun) . . . . . . . . . . . .
Pojęcie wzrostu potraumatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Paradoksalne zmiany składające się na wzrost
potraumatyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wzrost potraumatyczny, komfort psychiczny i wzmocnienie
poczucia własnej wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wyjaśnienie dotyczące postrzegania traumy jako zjawiska
przynoszącego korzyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Proces wzrostu potraumatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Poznawcze zaangażowanie i przetwarzanie . . . . . . . . . . . .
Otwieranie się, wsparcie i narracja . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przetwarzanie poznawcze, narracja życiowa i mądrość . . . . .
W jaki sposób klinicyści mogą wspierać proces wzrostu potraumatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ogólne uwagi dotyczące wspierania wzrostu
potraumatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Słuchanie w poszukiwaniu wzrostu potraumatycznego
i nazywanie go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koncentracja na walce zamiast na traumie . . . . . . . . . . . .
Kontakt z innymi osobami, które doświadczyły wzrostu potraumatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Małe popchnięcie w stronę wzrostu . . . . . . . . . . . . . . . .
Ograniczenia i kwestie warte uwagi . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
230
231
132
234
235
236
236
239
240
240
241
244
245
246
247
247
248
12. Psychologia pozytywna i psychoterapia: podejście egzystencjalne (Rogert Bretherton, Roderick J. Ørner) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
249
Zarys myśli egzystencjalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Początki egzystencjalne: Pascal, Kierkegaard i Nietzsche
Trzech dwudziestowiecznych egzystencjalistów . . . . . .
Przypadek Meredith . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pozytywne aspekty podejścia egzystencjalnego . . . . . . . . . . .
Wzrost wypływający z przeciwności . . . . . . . . . . . . .
Metoda fenomenologiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Możliwość i konieczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wartości i znaczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zainteresowanie społeczeństwem . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
249
250
250
251
254
255
256
256
258
260
261
262
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
13. Klasyfikacja i pomiar sił charakteru: implikacje dla praktyki
(Christopher Peterson, Nansook Park) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wartości w działaniu. Klasyfikacja
Zasady ewaluacji Sił VIA . . . . .
Inwentarz Sił VIA . . . . . . . . . .
Implikacje dla praktyki . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . .
sił
..
. .
..
..
charakteru
. . .. . . ..
. . . .. . . .
. . .. . . ..
. . .. . . ..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
263
.
.
.
.
.
266
269
274
278
282
14. Różne podejścia do dobrego życia: emocjonalno-motywacyjny
wymiar mądrości (Ute Kunzmann) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
284
Definiowanie mądrości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Berliński paradygmat mądrości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozwój, struktura i funkcje mądrości. Model teoretyczny . . . . . . .
Emocjonalno-motywacyjna dynamika mądrości: ogólne rozważania
teoretyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mądrość: integracja wiedzy i emocji . . . . . . . . . . . . . . . .
Mądrość: wiedza, motywacja i zachowanie . . . . . . . . . . . .
Emocjonalno-motywacyjne składniki mądrości: kierunki badań empirycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mądrość: inteligencja, osobowość i styl funkcjonowania
poznawczo-społecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dyspozycje emocjonalne i orientacje motywacyjne: korelaty
wiedzy związanej z mądrością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Reakcje emocjonalne na fundamentalne problemy życiowe:
wiedza związana z mądrością czyni różnicę . . . . . . . . . . . .
Implikacje dla edukacji i szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15. Zorganizowane działania młodzieży jako kontekst pozytywnego rozwoju (Reed Larson, Robin Jarrett, David Hansen, Nickki Pearce,
Patrick Sullivan, Kathrin Walker, Natasha Watkins, Dustin Wood) . . . .
Śledzenie zmiany rozwojowej w trzech programach
dla młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trzy programy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zbieranie danych na temat procesów rozwojowych
Od danych do teorii . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Procesy rozwojowe w zorganizowanych działaniach
młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Proces 1. Rozwijanie inicjatywy . . . . . . . . . . . .
Proces 2. Zmiana motywacji . . . . . . . . . . . . . .
Proces 3. Zyskiwanie kapitału społecznego . . . . .
10
285
286
288
291
292
294
295
295
297
298
300
301
302
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
304
305
307
308
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
309
309
312
315
Proces 4. Przerzucanie pomostów ponad różnicami . . . .
Proces 5. Nowo odkryta odpowiedzialność . . . . . . . . . .
Tworzenie warunków dla pozytywnego rozwoju: rola dorosłych
liderów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Technika 1. Podążanie za młodzieżą . . . . . . . . . . . . . .
Technika 2. Umacnianie kultury organizacji młodzieżowej
Technika 3: Monitoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Technika 4: Tworzenie struktur pośrednich . . . . . . . . .
Technika 5: „Rozciąganie” i „popychanie” młodzieży . . .
Sztuka praktyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. .
..
318
321
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
324
325
326
327
328
329
330
332
16. Pozytywne starzenie się (George E. Vaillant) . . . . . . . . . . . . .
334
Badawcza definicja zdrowego starzenia się . . . . . . . . . . .
Przykłady kliniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Predyktory zdrowego starzenia się . . . . . . . . . . . . . . . .
Sześć zmiennych, które nie były związane z pozytywnym
starzeniem się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Długość życia przodków . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cholesterol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Klasa społeczna rodziców . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ciepłe emocjonalnie otoczenie w dzieciństwie . . . . .
Stabilny temperament w dzieciństwie . . . . . . . . . .
Stres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Siedem czynników, które były związane z pozytywnym
starzeniem się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niepalenie lub rzucenie palenia w młodym wieku . .
Adaptacyjny styl radzenia sobie (dojrzałe mechanizmy
obronne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Brak problemów z nadużywaniem alkoholu . . . . . .
Zdrowa waga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stabilne małżeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ćwiczenia fizyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wykształcenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.. . . .
. . .. .
. . . ..
343
344
350
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
351
351
352
352
354
354
355
. . . ..
. . . ..
355
355
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
357
358
358
359
359
359
361
17. Sztuka wybaczania: rozwój programów grupowych i społecznych interwencji (Frank D. Fincham, Todd B. Kashdan) . . . . . . . .
363
Czym jest wybaczanie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Implikacje definicji wybaczenia dla działań praktycznych . . .
Wybaczanie i dobrostan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
365
366
366
11
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Zdrowie fizyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zdrowie psychiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Krytyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Badania stosowane nad wybaczaniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Krytyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
W kierunku spójnego, potwierdzonego empirycznie modelu uczenia
sztuki wybaczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wybaczanie w perspektywie psychologii pozytywnej . . . . . .
Założenia leżące u podstaw naszego podejścia . . . . . . . . . .
Wymiar 1: Zasięg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wymiar 2: Intensywność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ułatwianie przebaczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Format przekazu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Punkt wyjścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ograniczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
374
374
376
378
379
380
384
385
387
388
18. Związki z ludźmi a dobre życie: szukanie równowagi między
interesem jednostki i wspólnoty w polityce społecznej
(David G. Myers) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
389
Kto jest szczęśliwy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pieniądze i szczęście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Potrzeba przynależności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pomoc w przetrwaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pragnienie przynależności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Działanie w celu zwiększenia akceptacji społecznej . . . .
Podtrzymywanie związków . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bliskie związki i szczęście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyjaźnie i dobrostan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Małżeństwo i dobrostan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bliskie związki a zdrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy radykalny indywidualizm osłabia potrzebę przynależności?
Wizja przyszłości bogatszej w więzi społeczne . . . . . . . . . . .
Ruch komunitariański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ruch na rzecz małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
389
390
393
394
394
395
395
397
398
398
400
403
405
407
410
411
19. Szczęście jako cel polityki społecznej: zasada największego
szczęścia (Ruut Veenhoven) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
413
Zasada największego szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zastrzeżenia wobec zasady największego szczęścia . . . . . . .
413
414
12
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
367
369
370
371
373
Plan rozdziału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Badania dotyczące szczęścia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście jest celem praktycznym? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście można zdefiniować? . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście można zmierzyć? . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście jest możliwe? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście można produkować? . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy można podnieść poziom szczęścia? . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście jest pożądanym efektem? . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście jest naprawdę pożądane? . . . . . . . . . . . . . .
Czy szczęście jest najbardziej pożądaną wartością? . . . . . . . . . . .
Czy promocja szczęścia będzie się odbywała kosztem innych wartości?
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
415
416
417
417
422
425
428
434
436
437
438
439
441
20. Psychologia pozytywna w ujęciu populacyjnym: znaczenie
kampanii społecznych we wzmacnianiu dobrostanu i zapobieganiu
zaburzeniom (Felicia A. Huppert) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
442
Podejście indywidualne versus populacyjne . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozkład czynników ryzyka a występowanie zaburzenia . . . . . . . .
Empiryczny przykład podejścia populacyjnego w zakresie zdrowia
psychicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Strategie prewencji populacyjnej dla zwiększenia zdrowia
psychicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przykłady programów prewencji populacyjnej . . . . . . . . . . . . . .
Program pozytywnego rodzicielstwa . . . . . . . . . . . . . . . .
Programy interwencyjne w szkołach . . . . . . . . . . . . . . . .
Eksplorowanie pozytywnych zjawisk w badaniach populacyjnych . .
Przykłady badań populacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmienne demograficzne i społeczne wpływające na dobrostan
Stres, zdrowie fizyczne i dobrostan . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kierunki rozwoju na przyszłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wniosek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
443
444
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
466
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
524
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
442
13
446
449
452
453
454
456
456
457
460
462
463