18. Międzynarodowa Konferencja na temat Redukcji Szkód

Leczenie, rehabilitacja, ograniczanie szkód
Czyje wystąpienia zrobiły na Tobie największe
wrażenie?
Największe wrażenie robiły sesje filmowe – realistyczne, drastyczne obrazy szczególnie z krajów Europy
Wschodniej (Festiwal Filmów Poświęconych Narkotykom i Redukcji Szkód towarzyszy Międzynarodowej
Konferencji na temat Redukcji Szkód Zdrowotnych
Wywołanych Przyjmowaniem Narkotyków już od czterech lat).
Co doradziłbyś organizatorom przyszłorocznej Konferencji, która ma się odbyć w Barcelonie?
Tanie wpisowe. Większy udział pacjentów. Tłumaczenia
wystąpień na więcej języków.
Czy działalność związana z redukcją szkód wyczerpuje
Twoją aktywność zawodową, czy robisz coś jeszcze?
Od 1993 roku staram się zbudować komplementarny
system projektów i placówek dla osób uzależnionych
w dużym mieście. Programy redukcji szkód nie wypełniają wszystkich oczekiwań pacjentów. Brakuje mam
w Małopolsce ośrodka dla osób niepełnoletnich, ośrodka
terapii przez sztukę, dziennych ośrodków terapii… mam
jeszcze wiele do zrobienia.
Przez ponad dwadzieścia lat idea Redukcji Szkód zyskiwała na całym świecie coraz większe uznanie jako najskuteczniejsza
i najbardziej humanitarna strategia leczenia
i pomagania narkomanom. Wydaje się jedynie
kwestią czasu powszechne uznanie Redukcji
Szkód za równoprawne dopełnienie podejścia
opartego na całkowitej abstynencji.
„Redukcja Szkód – Wiedza
Poparta Doświadczeniem”
18 Międzynarodowa Konferencja na temat Redukcji Szkód Zdrowotnych Związanych
z Przyjmowaniem Narkotyków
1. Dane ogólne
Konferencja, która odbyła się w dniach 13-17 maja
2007 roku w Warszawie, została zorganizowana przez
Conference Consortium1 i Cranstoun Drug Services2
we współpracy z International Harm Reduction Association3. Jej głównym celem było spotkanie wszystkich
instytucji i organizacji zaangażowanych w redukcję
szkód związanych z przyjmowaniem narkotyków. Ruch
Redukcji Szkód4 oferuje alternatywne podejście do
powszechnie stosowanych dziś programów związanych
z narkotykami i leczeniem narkomanii. W pełni doceniając znaczenie programów skupionych na abstynencji
i związanych z nimi poglądów, które przez długie lata
leżały u podstaw zarówno międzynarodowego ustawodawstwa jak i działań organizacji pozarządowych.
Brytyjskie konsorcjum organizacji pozarządowych (www.conferenceconsortium.org) stanowiące samodzielną organizacją powołaną przez
organizacje zajmujące się redukcją szkód, związki zawodowe, organizacje zawodowe i państwowe z Wielkiej Brytanii.
1
Brytyjska organizacja pozarządowa kierująca projektem Europejska Sieć Współpracy na rzecz Przeciwdziałania Narkomanii i Infekcjom
w Więzieniach (The European Network of Drugs and Infections Prevention in Prisons ENDIPP, www.endipp.net).
2
Międzynarodowe Stowarzyszenie na rzecz Redukcji Szkód (www.ihra.net) jest największą międzynarodową organizacją pozarządową promującą redukcję szkód w celu zminimalizowania negatywnych skutków ekonomicznych, społecznych i zdrowotnych używania narkotyków.
3
4
Informacja na podstawie materiałów przygotowanych przez Biuro Konferencji (www.harmreduction2007.org).
Serwis Informacyjny NARKOMANIA nr 1 (36) 2007
Leczenie, rehabilitacja, ograniczanie szkód
Przedstawiciele ruchu redukcji szkód dostrzegają także,
że całkowita abstynencja stanowi nieosiągalny cel dla
wielu osób używających środków psychoaktywnych i że
istnieje wobec tego pilna konieczność ograniczenia szkód,
jakie może ze sobą nieść takie zachowanie – zarówno dla
samych użytkowników, jak i dla całego społeczeństwa.
Ta nowa idea okazała się być, w ciągu ostatnich dwóch
dziesięcioleci, konstruktywnym i realistycznym uzupełnieniem stosowanego dotychczas podejścia skupionego
na abstynencji, doprowadziła w tym okresie do pozytywnych przemian społecznych i staje się teraz potężnym
narzędziem promocji i ochrony zdrowia, stosowanym na
całym świecie.
Ruch Redukcji Szkód stosuje różnorodne strategie mające na
celu ograniczenie negatywnych konsekwencji przyjmowania
narkotyków, obejmujących szeroki zestaw możliwości – od
bezpieczniejszego przyjmowania do całkowitej abstynencji
– jednocześnie biorąc pod uwagę społeczne, kulturowe,
polityczne i ekonomiczne czynniki oddziaływujące na
każdego uzależnionego w celu zapewnienia mu możliwie jak najlepszej pomocy. Redukcja Szkód wspiera
rozwiązania wielopoziomowe, opierające się zarówno na
służbie zdrowia jak i na organizacjach społecznych, firmach prywatnych, organizacjach pozarządowych, grupach
wsparcia, przedstawicielach prawa oraz zwolennikach idei
sprawiedliwości społecznej, w celu lepszego zaspakajania
zróżnicowanych potrzeb osób wymagających wsparcia. Ta
wzrastająca różnorodność znacząco wspomogła implementację i efektywność technik Redukcji Szkód i będzie
stanowiła kluczowy czynnik w przyszłym promowaniu
środków związanych z tym ruchem. Dzięki swej skuteczności Redukcja Szkód stała się ruchem i ideologią na skalę
światową, której cele obejmują takie kwestie zdrowotne jak
zapobieganie i leczenie chorób zakaźnych, zapobieganie
przedawkowaniom, ograniczanie ogólnego stosowania narkotyków i kontrola innych możliwych szkód zdrowotnych
związanych z przyjmowaniem narkotyków i potencjalnego
wpływu tych czynników na całe społeczeństwo. Spotkania takie, jak 18 Międzynarodowa Konferencja na temat
Redukcji Szkód Zdrowotnych Wywołanych Przyjmowaniem Narkotyków oferują możliwość wymiany sposobów
osiągnięcia powyższych celów w gronie profesjonalistów
z całego świata oraz znalezienia nowych, skutecznych metod
rozwiązywania problemów związanych ze stosowaniem
substancji psychoaktywnych.
Redakcja
2. Wrażenia z uczestnictwa
W ciągu pięciu dni trwania konferencji około 1200
uczestników z 82 krajów miało okazję zapoznać się
z 600 prezentacjami. Widać było wyraźnie, iż międzynarodowa społeczność zajmująca się redukcją
szkód zaczyna dostrzegać wagę problemów charakteryzujących kraje azjatyckie oraz byłego Związku
Radzieckiego. Co jest zrozumiałe, jeśli weźmie się
pod uwagę wskaźniki epidemiologiczne zakażeń HIV
i zachorowań na AIDS w tych państwach. Często pojawiającym się w trakcie konferencji motywem były
prawa człowieka, które omawiano w kontekście prawa
uzależnionego do dostępu do leczenie substytucyjnego,
użytkownika narkotyków do czystych igieł i strzykawek, uzależnionych chorych na AIDS do leczenia
ARV (terapia antyretrowirusowa, której celem jest
długofalowe zahamowanie replikacji wirusa HIV).
Cechą charakterystyczną obrad – w przeciwieństwie
do większości naukowych konferencji – było to, że
niektóre z prezentacji miały emocjonalny charakter
i wychodziły poza akademicki dyskurs. Ożywionym
dyskusjom pomagała obecność osób z różnych środowisk – brali w niej udział m. in. lekarze, pacjenci,
użytkownicy narkotyków, byli policjanci.
Tematyka redukcji szkód pojawiała się nie tylko
w kontekście narkotyków, ale również tytoniu i alkoholu. Wyraźnie widać rozszerzanie filozofii redukcji
szkód na nowe obszary. W trakcie konferencji prezentowano działania z zakresu ograniczania szkód
spowodowanych alkoholem i papierosami. Już nie
tylko użytkownicy narkotyków w środowisku miejskim są odbiorcami działań charakterystycznych dla
tego podejścia, ale również użytkownicy środków
psychoaktywnych np. w więzieniach, czy członkowie
mniejszości etnicznych. Za mało widoczni byli reprezentanci naszego kraju – w trakcie 5 dni odbyły się
tylko 4 polskie prezentacje. Niefortunnie zaplanowano
termin polskiej sesji satelitarnej „Redukcja szkód po
polsku” – odbyła się ona już po zakończeniu konferencji, przez co z niewątpliwie ciekawymi wystąpieniami
nie zapoznali się zagraniczni goście. Szansa pokazania
naszych osiągnięć będzie na następnej konferencji
w Barcelonie, w 2008 roku.
Artur Malczewski
Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii
Serwis Informacyjny NARKOMANIA nr 1 (36) 2007