Warszawa, dn - AWF Biała Podlaska

KARTA PRZEDMIOTU
1.
NAZWA PRZEDMIOTU: Antropologia
2.
KIERUNEK: Wychowanie fizyczne
3.
POZIOM STUDIÓW1: I stopień – studia stacjonarne
4.
ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok /IV semestr
5.
LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3
6.
LICZBA GODZIN: 15/15
7.
TYP PRZEDMIOTU2: obowiązkowy
8.
JĘZYK WYKŁADOWY: polski
9.
FORMA REALIZACJI PRZEDMIOTU3: wykłady/ćwiczenia
10.
KOD
WF/I/st/6
WYMAGANIA WSTĘPNE I DODATKOWE (np. przedmioty poprzedzające):
anatomia, biologia
1
Stacjonarny, niestacjonarny, e-learning
Obowiązkowy, fakultatywny.
3
Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, projekty, warsztaty, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
2
11. CEL PRZEDMIOTU: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z przebiegiem
procesów wzrastania i dojrzewania biologicznego dziewcząt i chłopców, zmiennością
międzyosobniczą towarzyszącą rozwojowi oraz jego uwarunkowaniami genetycznymi i
środowiskowymi.
12.
PRZEDMIOTOWE EFEKTY
KSZTAŁCENIA4
P_W01. Potrafi wyjaśnić pojęcia związane z
rozwojem
człowieka.
funkcjonowanie
Zna
organizmu
i
Odniesienie
do
kierunkowych
efektów
kształcenia
(symbol)
Odniesienie do
obszarowych efektów
kształcenia i
standardów kształcenia
nauczycieli
(symbol)
K_W01
M1_W01
M1_W02
rozumie
ludzkiego
SN_Wa
oraz
podstawowe procesy zachodzące w organizmie
człowieka w ontogenezie.
P_W02. Zna i rozumie miejsce człowieka w
K_W04
M1_W01
M1_W04
SN_Wa
SN_Wc
K_W06
M1_W04
M1_W05
SN_Wd
SN_We
przyrodzie oraz znaczenie wpływu czynników
środowiskowych i społeczno-ekonomicznych,
jako modyfikatorów w różnych fazach życia
człowieka. Zna podstawowe metody i techniki
pomiarowe do oceny rozwoju biologicznego.
P_W03. Zna genetyczne, środowiskowe i
somatyczne uwarunkowania budowy ciała oraz
podstawowe metody jego pomiaru. Rozumie
SN_Wf
znaczenie etapów rozwoju somatycznego w
ontogenezie w procesie nauczania czynności
ruchowych.
P_U01. Potrafi wskazać i nazwać najważniejsze
elementy
składowe
układów
K_U01
M1_U08
M1_U13
organizmu
ludzkiego oraz potrafi wytłumaczyć zależności i
związki występujące pomiędzy nimi.
P_U02.
Potrafi
prawidłowo
zastosować
podstawowe metody i techniki pomiarowe do
4
K_U02
M1_U02
M1_U05
M1_U06
Efekty kształcenia w zakresie wiedzy (P_W), umiejętności (P_U) i kompetencji społecznych (P_K).
oceny rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży.
M1_U12
SN_Ua
P_U03. Potrafi dobierać podstawowe metody
K_U22
oceny budowy ciała na potrzeby sportu dzieci i
młodzieży. Umie diagnozować predyspozycje
M1_U07
M1_U09
M1_U11
somatyczne oraz rozpoznawać talenty sportowe.
P_K01. Posiada
umiejętność
pracy
K_K02
samodzielnej i w zespołach. Angażuje się w
realizację stawianych przed nim celów i zadań,
projektuje i wykonuje działania edukacyjne.
P_K02.
Rozumie
potrzebę
ustawicznego
K_K06
dokształcania się.
13.
M1_K01
M1_K02
M1_K03
M1_K04
M1_K05
M1_K06
M1_K08
SN_Ke
M1_K01
M1_K02
M1_K06
M1_K09
METODY OCENY EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Symbol
przedmiotowego
efektu
kształcenia
5
M1_U01
M1_U03
M1_U05
Metody
oceny5
(sposoby) Typ oceny6
Forma dokumentacji
P_W01
egzamin pisemny
podsumowująca
praca pisemna
P_W02
egzamin pisemny
podsumowująca
praca pisemna
P_W03
egzamin pisemny
podsumowująca
praca pisemna
P_U01
zaliczenie pisemne
formująca
praca pisemna
P_U02
zaliczenie pisemne
formująca
praca pisemna
P_U03
ocenianie ciągłe
formująca
P_K01
ocenianie ciągłe
formująca
P_K02
ocenianie ciągłe
formująca
dziennik zajęć
prowadzącego
dziennik zajęć
prowadzącego
dziennik zajęć
prowadzącego
Ocenianie ciągłe (bieżące przygotowanie do zajęć), śródsemestralne zaliczenie pisemne, śródsemestralne
zaliczenie ustne, końcowe zaliczenia pisemne, końcowe zaliczenia ustne, egzamin pisemny, egzamin ustny,
praca semestralna, ocena umiejętności ruchowych, praca dyplomowa, projekt, kontrola obecności
6
Formująca, podsumowująca.
14. TREŚCI PROGRAMOWE
7
Forma zajęć
(liczba godz.)
Treść zajęć
1. Definicja antropologii i jej działy, pojęcia
filogeneza i ontogeneza. Podstawowe procesy rozwoju
Symbol
przedmiotowych
efektów
kształcenia
wykład
(1)
P_W01, P_U03
wykład
(1)
P_W 03, P_U01
wykład
(1)
P_W01, P_W02,
P_U03
wykład
(1)
P_W01, P_W03
wykład
(1)
P_W 03, P_U03
wykład
(1)
P_W 02, P_K01
wykład
(1)
P_W01, P_W02,
P_W03
ontogenetycznego człowieka: różnicowanie, wzrost,
morfogeneza
2. Okresy rozwojowe w ontogenezie: prenatalny,
noworodka, niemowlęcy, wczesnego dzieciństwa,
starszego dzieciństwa i dojrzewania płciowego, wieku
dojrzałego i starzenia się. Charakterystyka i czas
trwania.
3.Objawy dojrzewania biologicznego: czas pojawiania
się uzębienia mlecznego i stałego, pojawiania się
drugorzędowych cech płciowych i menarche u
dziewcząt, kostnienia szkieletu, zmiany wskaźników
morfologicznych. Zmienność międzyosobnicza.
4. Tempo wzrastania dzieci i młodzieży w kolejnych
okresach
rozwoju
ontogenetycznego.
Skoki
pokwitaniowe w cechach morfologicznych, przeciętne
ich wartości oraz sekwencja występowania. Zmienność
międzyosobnicza.
5. Związki pomiędzy wskaźnikami budowy ciała oraz
cechami motorycznymi.
6. Normy dla podstawowych cech somatycznych i
czasu dojrzewania płciowego. Konstruowanie norm
oraz sposoby ich wykorzystywania.
7.
Zjawisko
trendów
morfologicznych
oraz
sekularnych
dojrzewaniu
w
cechach
płciowym.
Akceleracja i retardacja.
7
Wykłady, ćwiczenia, laboratoria, samodzielne prowadzenie zajęć przez studenta.
8. Zagrożenia stanu zdrowia, poziomu sprawności
fizycznej i samopoczucia dzieci, młodzieży oraz
wykład
(1)
P_W03, P_U03
wykład
(1)
P_W03, P_U03
wykład
(1)
P_W03, P_U02
wykład
(1)
P_W02, P_W03,
wykład
(1)
P_W03, P_U01,
P_U02
wykład
(1)
P_W02, P_W03
wykład
(1)
P_W01, P_W02
wykład
(1)
P_W01, P_W02
dorosłych w wyniku nadmiernego otłuszczenia. Normy
otłuszczenia.
Zapobieganie
przerostom
tkanki
tłuszczowej.
9. Wskaźnik masy ciała (BMI) jako metoda
rekomendowana przez Światową Organizację Zdrowia
(WHO) do oceny niedowagi, nadwagi i otyłości dzieci,
młodzieży oraz osób dorosłych.
10. Postęp cywilizacyjny, a trendy sekularne i różnice
środowiskowe w niedowadze, nadwadze oraz otyłości.
11. Sport jako czynnik stymulujący rozwój fizyczny
dzieci i młodzieży. Uwarunkowania genetyczne
rozwoju fizycznego, motoryczności oraz dojrzewania
biologicznego.
12. Morfologiczne kryteria doboru i selekcji w sporcie.
Predyspozycje do osiągania wysokich rezultatów
sportowych.
13. Uwarunkowania społeczno-środowiskowe rozwoju
fizycznego i dojrzewania płciowego. Wielkość miejsca
zamieszkania,
stopień
urbanizacji,
dzietność
w
rodzinach i wykształcenie rodziców.
14. Rodowód człowieka i jego miejsce w systematyce
zoologicznej.
Miejsce
narodzin
człowieka
i
rozprzestrzenianie się na kuli ziemskiej.
15. Charakterystyka morfologiczna, tryb życia, kultura
i czas pojawiania się takich form jak: Australopithecus,
Homo
habilis,
Homo
erectus,
Homo
sapiens
neanderthalensis, Homo sapiens sapiens. Współczesne
odmiany człowieka. Zróżnicowanie rasowe populacji
polskiej.
1. Antropometria: definicja antropometrii i jej działy,
instrumentarium, punkty antropometryczne, linie i
ćwiczenia
(1)
P_W01, P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U02, P_K01
ćwiczenia
(1)
P_U02, P_K01
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U02, P_K01
ćwiczenia
(1)
P_U02, P_U03,
P_K01,
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02,
P_K01
ćwiczenia
(1)
P_U02, P_U03,
P_K02
ćwiczenia
(1)
P_U03, P_K01,
P_K02
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02,
P_U03
płaszczyzny ciała techniki pomiarowe ciała ludzkiego
(pomiary
wysokości
długościowe,
i
masy
szerokościowe,
ciała,
pomiary
obwodów,
grubości
fałdów skórno-tłuszczowych).
2.
Pomiary
antropometryczne
–
praktyczne
wykonywanie pomiarów układu kostnego ciała.
3.
Pomiary
wykonywanie
antropometryczne
pomiarów
układu
-
praktyczne
mięśniowego
i
otłuszczenia.
4.
Wskaźniki
obliczanie
i
antropometryczne
interpretacja
–
omówienie
własnych
wartości
wskaźników antropometrycznych.
5. Określanie wielkości trendów sekularnych i różnic
środowiskowych - wykreślanie krzywych wzrastania
dzieci
i
młodzieży
oraz
wyliczanie
trendów
sekularnych z uwzględnieniem różnic genetycznych i
środowiskowych.
6. Praktyczne zastosowanie norm rozwojowych ocena rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży z
wykorzystaniem: siatek centylowych, tablic Pirqeta i
skali punktowej T.
7. Praktyczne wykorzystanie kryteriów BMI do oceny
niedowagi, nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży.
8.Metody oceny wieku biologicznego - omówienie i
praktyczne określanie wieku biologicznego dzieci w
oparciu o metodę wieku zębowego i wtórnych cech
płciowych.
9. Ocena rozwoju fizycznego
– sprawdzian z
praktycznej oceny rozwoju dziecka na podstawie
poznanych metod.
10. Prognozowanie dorosłej wysokości ciała –
omówienie
metod
oraz
szacowanie
ostatecznej
wysokości ciała na przykładowym materiale.
11. Ocena predyspozycji do osiągania wysokich
rezultatów
sportowych
z
uwzględnieniem
grup
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U02
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U03,
P_K02
ćwiczenia
(1)
P_U01, P_U03,
P_K02
ćwiczenia
(1)
P_U03, P_K01,
P_K02
wzorcowych – omówieni i praktyczna ocena (metoda
Milicerowej i Perkala).
12. Metody oceny budowy ciała – omówienie i ocena
własnej
budowy
ciała
metodami:
Sheldona
w
modyfikacji Heath i Carter oraz Wankego.
13.
Antropometryczne
metody
oceny
składu
tkankowego ciała – omówienie oraz szacowanie ilości
tłuszczu
i
beztłuszczowej
masy
ciała
metodą
Piechaczka oraz metodą Slaughtera i wsp.
14. Ocena składników tkankowych ciała metodami
laboratoryjnymi
–
omówienie
i
ocena
składu
tkankowego ciała metodą bioelektrycznej impedancji.
15. Ocena predyspozycji somatycznych dziecka do
trenowania wybranej dyscypliny sportu – zaliczenie.
15.
NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE:
1. Instrumenty pomiarowe;
2. Analizator składu tkankowego ciała;
3. Filmy dydaktyczne.
16.
WARUNKI ZALICZENIA: Obecność na ćwiczeniach. Zaliczenie praktyczne z oceny
rozwoju dziecka i naboru oraz selekcji do określonych dyscyplin sportu, egzamin.
17.
PRZYKŁADOWE ZAGADNIENIA:
1. Wymień i opisz fazy rozwoju człowieka.
2. Opisz czynniki wpływające na rozwój człowieka.
3. Opisz skok pokwitaniowy wysokości ciała.
4. Na podstawie norm rozwojowych oceń rozwój fizyczny dziecka.
5. Wylicz typ budowy oraz skład tkankowy ciała.
6. Oszacuj ostateczną wysokość ciała dziecka.
18.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA8:
1.
Charzewski J. (1999). (red.) Antropologia. AWF, Warszawa.
2.
Malinowski A., Bożiłow W. (1997). Podstawy antropometrii. Metody, techniki, normy.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łódź.
3.
Łaska-Mierzejewska T. (red.) (1997). Zeszyt do ćwiczeń z antropologii. AWF,
Warszawa.
4.
Saczuk J. (red.) (2005). Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna dzieci i młodzieży z
województwa lubelskiego. AWF w Warszawie, Wydawnictwo ZWWF w Białej
Podlaskiej, 162 s.
5.
Wolański N. (2005). Rozwój biologiczny człowieka. PWN, Warszawa.
6.
Łaska-Mierzejewska T. (2003). Antropologia sportowa. AWF, Warszawa.
7.
Malinowski A., Strzakło S. (1999). Antropologia, Łódź.
8.
Saczuk J., Wilczewski A., Wasiluk A. (2008). Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna
dziewcząt oraz chłopców z województwa podlaskiego (charakterystyka i normy
rozwoju). ZWWF Biała Podlaska, Monografie i Opracowania, 3.
8
Dostępna w czytelni, bibliotece, Internecie.
19. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA
Forma aktywności
Liczba godzin
na zrealizowanie
aktywności w semestrze
15
a) Realizacja przedmiotu: wykłady
c) Realizacja przedmiotu: laboratoria
d) Egzamin
e) Inne godziny kontaktowe z nauczycielem
Łączna liczba godzin zajęć realizowanych z
udziałem prowadzącego (pkt. a +b + c + d + e)
f) Przygotowanie się do zajęć
h) Przygotowanie się do egzaminu/zaliczenia
końcowego
i) Wykonanie zadań poza uczelnią
20.
15
2
10
42
10
Samokształcenie
g) Przygotowanie się do zaliczeń/kolokwiów
Zajęcia wymagające udziału
prowadzącego
b) Realizacja przedmiotu: ćwiczenia
10
10
0
Łączna liczba godzin zajęć realizowanych we
własnym zakresie (pkt. f + g +h + i)
33
Razem godzin
(zajęcia z udziałem prowadzącego +
samokształcenie)
Liczba punktów ECTS
75
3
PROWADZĄCY PRZEDMIOT (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL,
KATEDRA, ZAKŁAD, NR POKOJU)
1. dr Jerzy Saczuk, jerzy.saczuk Katedra Wychowania Fizycznego, Zakład
Antropologii i Antropomotoryki , pokój 237)
2. dr Agnieszka Wasiluk, [email protected] (Katedra Wychowania
Fizycznego, Zakład Antropologii i Antropomotoryki , pokój 237), Pokój 237)