dr Lucyna Harc SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE W ARCHIWACH

dr Lucyna Harc
SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE W ARCHIWACH
(WYKAZ TEMATÓW I OBOWIĄZUJĄCA LITERATURA)
I. Zajęcia organizacyjne – omówienie programu zajęć, wymagań i zasad zaliczenia.
II. Komputeryzacja archiwów – od „prehistorii” po dzień dzisiejszy.
 Doświadczenia zagraniczne:
1. S. Nawrocki, Doświadczenia zagraniczne w zakresie w zakresie stosowania komputera w
archiwach, „Archeion” t. 74 (1982), s. 5-26;
2. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 11: Przegląd dziejów
komputeryzacji archiwów na świecie, s. 177-189;
3. Międzynarodowa współpraca w zakresie udostępniania zasobu: APENET (2009-2012) / APEX
(2012-2015): http://archiwalna.archiwa.gov.pl/pl/wspolpraca-i-projekty/prowadzone-przezndap/1302-apenet.html
 Doświadczenia polskie:
1. A. Laszuk, Stan informatyzacji archiwów państwowych, „Archeion” t. 107 (2004), s. 171-200,
http://archiwalna.archiwa.gov.pl/images/stories/Wydawnictwa/arch_cvii.pdf
2. W. Kwiatkowska, Budowa elektronicznego systemu informacji archiwalnej w Polsce. Stan obecny i
perspektywy, „Archiwista Polski”, 2007, Nr 2, s. 81-91;
3. M. Jędralska, Automatyzacja w bibliotekach, automatyzacja w archiwach – czy te drugie zdążą ze
zmianą?, „Archiwista Polski”, nr 4 (2012), s. 31-40.
4. Henryk Niestroj, Retrokonwersja pomocy archiwalnych, „Archeion” t. 117 (2016), s. 41-52,
http://archiwalna.archiwa.gov.pl/images/stories/Archeion%20117_online.pdf
III. Standardy opisu bibliotecznego: MARC, Dublin Core (DC).
1. K. Schmidt, Od MARC do TEI – praktyczne znaczenie formalizowanego opisu maszynowego, [w:]
Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red. E.
Rosowskiej, Warszawa 2003, s. 25-46 lub: http://agad.gov.pl/?page_id=454/
2. M. Nahotko, Metadane. Sposób na uporzadkowanie Internetu, Kraków 2004, rozdz. V. Dublin
Core, s. 118-131, rozdz. VI Nowe i tradycyjne schematy metadanych, s. 133-147;
3. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 12: Charakterystyka
standardów opisu archiwalnego, s. 190-194.
4. Oficjalna strona standardu MARC: http://www.loc.gov/marc/
IV-V. Standardy opisu archiwalnego: FOPAR, ISAD (G), ISAAR (CPF), ISIAH, EAD, NOMA
1. N. Bruebach, Elektroniczny dostęp do informacji archiwalnych: Standardy opisu – korzyści i
przyszłe możliwości, „Archeion” t. 107 (2004), s. 39-45,
http://archiwalna.archiwa.gov.pl/images/stories/Wydawnictwa/arch_cvii.pdf
2. H. Wajs, Polska droga do standaryzacji opisu archiwalnego, [w:] Archiwa w postaci cyfrowej.
Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red. E. Rosowskiej, Warszawa 2003,
s. 9-14.
3. W. Nowosad, Standard, ale jaki i czy na pewno? Kilka uwag nad standardami w archiwistyce,
„Archiwista Polski”, 2013, Nr 3, s. 5-11.
4. Anna Sobczak, Między tradycyjnym a wirtualnym archiwum. Narodziny cyfrowej tożsamości w
Niemczech, Szczecin-Warszawa 2014, s. 51-68. http://www.nac.gov.pl/wpcontent/uploads/2015/05/miedzy_tradycyjnym_a_wirtualnym_archiwum.pdf

FOPAR
1. B. Ryszewski, Problemy komputeryzacji archiwów, Toruń 1994, rozdz. II Problemy standardu opisu
archiwalnego, s. 27-59;
2. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 12: Charakterystyka
standardów opisu archiwalnego, s. 194-203.

ISAD (G)
1. Adam Baniecki, ISAD(G)- Światowy system wielopoziomowego opisu materiałów archiwalnych.
Wprowadzenie do zagadnienia, „Archeion” t. 108 (2005), s. 241-267:
http://archiwalna.archiwa.gov.pl/images/stories/Wydawnictwa/arch_cviii.pdf
2. A. Laszuk, Standardy Międzynarodowej Rady Archiwów – od praktyki do teorii?, [w:] Toruńskie
konfrontacje archiwalne, t. II: Teoria archiwalna wczoraj – dziś – jutro, red. W. Chorążyczewski,
A. Rosa, Toruń 2011, s. 227-246.
3. Międzynarodowy standard opisu archiwalnego. Część ogólna. ISAD (G). Wersja 2. Norma przyjęta
przez Komitet ds. standaryzacji opisu. Sztokholm, Szwecja, 19-22 września 1999 r., oprac. H. Wajs,
Warszawa 2005 lub: http://agad.gov.pl/wp-content/uploads/2015/01/isad_ISADv2PL.pdf lub
http://adacta.archiwa.net/file/isad_2pl.pdf

ISAAR (CPF)
1. Międzynarodowy standard archiwalnych haseł wzorcowych ISAAR (CPF). Przygotowany przez
komisję ad hoc ds. standaryzacji opisów. Paryż, Francja 15-20 listopada 1995 r. (Wersja końcowa
przyjęta przez Międzynarodową Radę Archiwów), Warszawa 2000;
lub: http://archiwa.net/index.php?option=com_content&view=article&id=92:-polskie-tumaczenie2-edycji-isaarcpf-wersja-robocza-&catid=41:isaar-cpf&Itemid=13
lub: http://agad.gov.pl/wp-content/uploads/2015/01/isad_isaar.pdf

ISIAH
1. ISDIAH (International Standard for Describing Institutions with Archival Holdings).
Międzynarodowy Standard [Opisu] Instytucji z Zasobem Archiwalnym. Draft/Projekt, Developed
by the Committee on Best Practices and Standards London, United Kingdom, 10-11 March 2008
/Opracowany przez Komitet Dobrych Praktyk i Standardów, Londyn, Wielka Brytania, 10-11 maj
2008
http://archiwa.org/as/as_img/uploaded/ISDIAHr.pdf

EAD
1. W. Stockting, Zastosowanie EAD w brytyjskim projekcie Access to Archives, [w:] Archiwa w
postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE, pod red. E. Rosowskiej,
Warszawa 2003, s. 47-58;
2. Wskazówki dotyczące „dobrych praktyk” przy wdrażaniu EAD opracowane przez grupę doradczą
RLG, [w:] Archiwa w postaci cyfrowej. Materiały międzynarodowych warsztatów DELOS CEE,
pod red. E. Rosowskiej, Warszawa 2003, s. 77-100.
lub: http://agad.gov.pl/?page_id=454
3. EAD_PL. Międzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym. Wersja polska,
przekład i opr. A. Klubiński, W. Woźniak, Warszawa 2008.
4. Strona Internetowa standardu EAD: http://www.loc.gov/ead/index.html

NOMA
1. Projekt normy opisu materiałów archiwalnych (NOMA) http://www.archiwa.gov.pl/295-projektnormy-opisu-materia%C5%82%C3%B3w-archiwalnych-noma
2. Wiesława Kwiatkowska, Ogólne uwagi dotyczące Normy opisu materiałów archiwalnych w
archiwach państwowych NOMA wersja 0.1, „Archiwista Polski”, 2016, Nr 1, s. 71-75.
VI. Archiwalne bazy danych dostępne on-line. System Ewidencji Zasobu Archiwalnego SEZAM.
1. Opis bazy danych SEZAM.
2. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 13: Informatyczne systemy
informacji w archiwach, s. 211-216.
3. Zajęcia praktyczne.
VII-VIII. Inwentarz Zespołu Archiwalnego (IZA)
1. Opis bazy danych IZA.
2. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 13: Informatyczne systemy
informacji w archiwach, s. 216-218.
3. Zajęcia praktyczne.
IX. SCRINIUM. Opis dokumentu staropolskiego do końca XVIII wieku.
1. Opis bazy danych SCRINIUM.
2. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 13: Informatyczne systemy
informacji w archiwach, s. 218.
3. Zajęcia praktyczne.
X. Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA a ATOM.
1. Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA: http://www.nac.gov.pl/pl/ZoSIA
2. Materiały z seminarium pt. "ZoSIA vs AtoM. Dwa systemy do zarządzania zasobem archiwalnym":
http://archiwalna.archiwa.gov.pl/pl/wydarzenia/konferencje/3528-zosia-vs-atom-dwa-systemy-dozarzdzania-zasobem-archiwalnym-materiay-z-seminarium.html
3. M. Zdunek, Administrowanie systemem ZoSIA na przykładzie Archiwum Państwowego w Poznaniu,
„Archiwista Polski”, nr 3 (2012), s. 75-81.
XI. Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA
1. Opis bazy danych ZoSIA.
2. Podręcznik użytkownika:
http://zosia-wiki.nac.gov.pl/wiki/index.php/Strona_g%C5%82%C3%B3wna
3. Zajęcia praktyczne.
XII. Bazy danych: Ewidencja Ludności w Archiwach (ELA) i Program Rejestracji Akt Metrykalnych i
Stanu Cywilnego (PRADZIAD).
1. Opis bazy danych ELA.
2. Opis bazy danych PRADZIAD.
3. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 13: Informatyczne systemy
informacji w archiwach, s. 219-220.
4. Zajęcia praktyczne.
XIII. Bazy danych: TOPOGRAF, System Udostępniania Materiałów Archiwalnych (SUMA),
PUZZLE i RAP.
1. Opis bazy danych TOPOGRAF.
2. Opis bazy danych SUMA.
3. Opis bazy danych PUZZLE.
4. Opis bazy danych RAP.
XIV. Bazy danych ZEUS – budowa oraz wprowadzanie rekordów + bazy starszego typu do ewidencji
zasobów poddanych reprografii (MIKROFILM, FILMIK i SKAN)
1. Opis programu ZEUS.
2. P. Chojnacki, R. Morawski, Digitalizacja i opracowanie fotografii z zasobu Instytutu Pamięci
Narodowej w systemie „ZEUS”, „Przegląd Archiwalny IPN”, t. 2 (2009), s. 195-206.
3. P. Perzyna, Problem rozpoznania struktury zasobu i zespołowości akt cywilnych organów
bezpieczeństwa oraz ich informatycznego opisu, „Przegląd Archiwalny IPN”, t. 2 (2009), s. 13-52.
4. H. Robótka, Opracowanie i opis archiwaliów, Toruń 2010, Rozdział 13: Informatyczne systemy
informacji w archiwach, s. 220-221.
5. Zajęcia praktyczne.
XV. Wybrane programy do obsługi archiwum zakładowego:
1. Opis programów.
3. Zajęcia praktyczne.
Warunki pozytywnego zaliczenia zajęć ‘Systemy teleinformatyczne w archiwach’:
-
przygotowanie krótkiej, pisemnej recenzji wybranych internetowych stron domowych archiwów
państwowych,
aktywny udział w części teoretycznej zajęć i praktyczne wykonanie ćwiczeń związanych z
wprowadzaniem rekordów do baz danych (oceniane są każde zajęcia!),
obecność na zajęciach; dopuszczalna jest jedna nieobecność, której nie trzeba zaliczyć, natomiast ze
względu na warsztatowy (laboratoryjny) charakter zajęć formę zaliczenia każdej następnej
nieobecności należy ustalić ze mną w następnym tygodniu od jej zaistnienia.