Analiza płynności finansowej

Analiza płynności finansowej
Analiza płynności finansowej to badanie wskaźników słuŜących ocenie płynności
finansowej w statystyce i w dynamice oraz analizę cyklu konwersji gotówki. Głównym jej
celem jest ocena wypłacalności przedsiębiorstwa i jego zdolności do terminowego
regulowania zobowiązań1.
Płynność przedsiębiorstwa nie powinna być ani zbyt mała, ani zbyt duŜa. Gdy
płynność jest zbyt mała podmioty gospodarcze mogą stać się niewypłacalne długoterminowo i
zbankrutować. Nadpłynność z kolei powoduje zmniejszenie zysku, który mógłby posłuŜyć do
finansowania rozwoju przedsiębiorstwa. Więc nadmierna płynność finansowa ogranicza
moŜliwości rozwojowe podmiotów gospodarczych2.
Na wysokość płynności finansowej ma wpływ wiele czynników, a najwaŜniejsze z
nich to:
•
Płynność aktywów obrotowych,
•
Struktura czasowa zobowiązań,
•
Polityka doboru źródeł finansowania,
•
Długość cyklu operacyjnego wynikająca ze specyfiki branŜy.
Kontrola płynności finansowej jest niezwykle istotna, gdyŜ jej utrata moŜe
doprowadzić do upadłości danego przedsiębiorstwa3.
Mierniki analizy płynności
Analiza płynności w ujęciu statycznym, czyli na dany moment, polega na obliczeniu
i
interpretacji
wskaźników
na
podstawie
danych
z
bilansów
przedsiębiorstwa.
NajwaŜniejszymi miernikami słuŜącymi do oceny i monitorowania płynności finansowej
naleŜą:
•
Wskaźnik bieŜącej płynności finansowej (wskaźnik bieŜący),
*100,
•
1
Wskaźnik przyśpieszonej płynności finansowej (wskaźnik szybki),
G. Suski-Borek: op. cit., s. 428.
D. Wędzki: Strategie płynności finansowej przedsiębiorstwa. Przepływy pienięŜne a wartość dla właścicieli,
Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002, s. 34.
3
M. Sierpińska: Problemy pomiaru płynności finansowej w przedsiębiorstwie w świetle znowelizowanej ustawy
o rachunkowości. W: Zarządzanie finansami firm – teoria i praktyka, pod red. W. Pluty, t. 2, Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej im. O. Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2003, s. 178.
2
*100,
•
Wskaźnik wypłacalności gotówkowej (wskaźnik środków pienięŜnych),
*1004.
Wskaźnik bieŜącej płynności pokazuje zdolność jednostki do regulowania bieŜących
zobowiązań posiadanymi środkami obrotowymi. W starszej literaturze wartość idealna tego
wskaźnika wskazywana jest jako przedział 1,2-2,0, tzn. jest optymalnie, gdy majątek
obrotowy jest 1,2 do 2 razy większy niŜ zobowiązania krótkoterminowe5. Gdy wskaźnik
spada poniŜej 1 występują najczęściej kłopoty z płynnością a gdy przekracza 3 oznacza
nadpłynność, czyli zbyt małe wykorzystanie środków obrotowych. MoŜe być to
spowodowane przez zaleganie w magazynie niesprzedanych towarów, niespłacone naleŜności
lub krótkoterminowe papiery wartościowe, których nie moŜna sprzedać. L. Bednarski
przyjmuje, Ŝe optymalny poziom wskaźnika płynności mieści się w granicach 1,5 do 2,0, zaś
wskaźnik wyŜszy od 2 świadczy o realnym zabezpieczeniu zobowiązań bieŜących6. D. Devis
negatywnie określa górną normę 2,0, stanowiącą granicę bezpieczeństwa finansowego firmy,
czyli granicę, która zapewnia zachowanie równowagi finansowej firmy. Według niego w
poszczególnych branŜach, firmy mają róŜny poziom środków obrotowych i zapotrzebowanie
na te środki zmienia się pod wpływem m.in. specyfiki branŜy7. W związku z tak duŜymi
rozbieŜnościami, co do optymalnego poziomu wskaźnika moŜna porównać wskaźnik z jego
wartością w latach ubiegłych. W przypadku niemoŜności wykonania tego pozostaje
porównanie ze
wskaźnikiem
przedsiębiorstw o
podobnym
profilu
działalności
i
porównywalnej sumie bilansowej.
Wskaźnik szybki płynności obrazuje stopień pokrycia zobowiązań aktywami o
duŜym stopniu płynności, tzn. mierzy natychmiastową zdolność firmy do spłaty długów.
Wskaźnik ten jest obliczany jako stosunek wartości aktywów bieŜących pomniejszonych o
zapasy oraz krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe do wartości zobowiązań
bieŜących8. Wartość wskaźnika powinna oscylować wokół 1, w praktyce jest to rzadko
spotykane. Dlatego za satysfakcjonujący uwaŜa się poziom od 1 do 1,2. Gdy wskaźnik spada
4
M. Hamrol: Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Ujęcie sytuacyjne, Wyd. 2, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2005, s. 146.
5
D. Olszewski: Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, Olympus, Warszawa 1992, s. 47.
6
L. Bednarski: Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1994, s. 66-80.
7
D. Davis: Sztuka zarządzania finansami, PWN – McGrawn-Hill, Warszawa – Londyn 1993, s. 42-50.
8
J. Czekaj, Z. Dresler: Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2001, s. 211.
poniŜej 1 pojawia się zagroŜenie bieŜącej zdolności firmy do terminowego regulowania
zobowiązań.
Wskaźnik środków pienięŜnych inaczej nazywany jest równieŜ wskaźnikiem
płynności gotówkowej bądź wskaźnikiem natychmiastowej wymagalności. Informuje on, jaką
część zobowiązań firma moŜe spłacić posiadaną gotówką. W liczniku tej relacji uwzględnione
są tylko te aktywa, których zdolność do regulowania zobowiązań jest natychmiastowa.
Określa ona, w jakiej części mogą być regulowane zobowiązania, gdyby stały się one
natychmiast wymagalne. Brak środków pienięŜnych na rachunku nie znaczy, Ŝe
przedsiębiorstwo utraciło płynność finansową szczególnie, gdy ma ono zagwarantowany
przypływ środków z regularnie inkasowanych naleŜności. Chwilowy brak środków
pienięŜnych nie jest powodem upadłości, poniewaŜ upadłość to trwała a nie chwilowa utrata
płynności.