pobierz artykuł w pdf
Transkrypt
pobierz artykuł w pdf
Rola Lactobacillus dla zdrowiacasei (DN-114 001) Żywność w zapobieganiu zachorowaniom na choroby infekcyjne u dzieci 12 prof. nadzw . dr hab. n. med. Bożena Cukrowska Kierownik Pracowni Immunologii Zakład Patologii Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” 3,5 1) infekcje górnych dróg oddechowych (zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie gardła, katar, zapalenie krtani), częstość zachorowań/100 osób na dzień 3 związane z chorobą. Dane uzyskiwano bezpośrednio od rodziców dzieci cotygodniowo; dodatkowo rodzice mogli powiadamiać badających telefonicznie o każdej porze. Pytania o objawy chorobowe dotyczyły następujących trzech grup infekcji: Pytania o zmiany zachowania wywołane chorobą dotyczyły zmian w codziennej aktywności dziecka oraz rodziców (nieobecność w szkole/przedszkolu, nieobecność rodziców w pracy, nieobecność na zajęciach pozalekcyjnych, odłożone wizyty u znajomych itd.). Uzyskane wyniki pokazały, że spożywanie napoju zawierającego probiotyczne szczepy Lactobacullus casei obniżało istotnie statystycznie (aż o 19%) liczbę wszystkich zachorowań w porównaniu do grupy placebo (Ryc.1.). 12 10 8 1,5 Placebo Actimel Ryc. 2. Częstość infekcji górnych dróg oddechowych/100 osób na dzień 1,8 1,6 Placebo Actimel Ryc. 1. Częstość wszystkich zachorowań/100 osób na dzień u matek karmiących, które stosowały Actimel, obserwowano zwiększenie liczebności komórek NK, a u ich dzieci zmniejszenie częstości występowania objawów ze strony układu pokarmowego (biegunek, kolek, wymiotów itp.) [5]. Obecne badanie rozszerza zakres możliwych efektów prozdrowotnych szczepów Lactobacillus casei DN-114 001 w grupie wiekowej 3-6 lat. Ze względu na liczebność grupy oraz wysoką jakość techniki badawczej, badanie stanowi wartościowy dowód skuteczności fermentowanego napoju zawierającego probiotyczne szczepy Lactobacillus casei DN- 114 001 w zakresie ochrony przed infekcjami górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego. Należy podkreślić, że efekt profilaktyczny został osiągnięty poprzez codzienne, trwające 90 dni spożywanie produktu. 1,2 1 0,8 0,6 0,4 Placebo Actimel Ryc.3. Częstość infekcji przewodu pokarmowego/100 osób na dzień 2 Uzyskane przez autorów artykułu wyniki potwierdzają znaczenie żywności funkcjonalnej – produktu mlecznego Actimel – w profilaktyce infekcji u dzieci uczęszczających do przedszkola lub szkoły. Składnikiem aktywnym, indukującym mechanizmy przeciwzapalne, są szczepy probiotyczne Lactobacillus casei DN-114 001. Szczep ten, w odróżnieniu od typowych bakterii jogurtowych używanych do produkcji jogurtów, przeżywa w przewodzie pokarmowym i ma zdolność aktywacji układu immunologicznego, co pokazały wcześniejsze badania kliniczne prowadzone w innych grupach wiekowych: u ludzi starszych obserwowano natomiast skrócenie czasu trwania infekcji [6]. 1,4 0 4 spożywanie napoju probiotycznego nie zmieniło istotnie statystycznie zachowania dzieci i rodziców spowodowanego chorobą, chociaż zaobserwowano zmniejszenie liczby dni nieobecnych w przedszkolu/szkole o 24% oraz absencji w pracy o 33%. wykazano, że codzienne spożywanie napoju mlecznego zawierającego ww. szczepy probiotyczne indukowało aktywność przeciw-zapalną monocytów oraz właściwości cytotoksyczne komórek NK u zdrowych dorosłych [4]. 1 0,2 6 0 2 0 częstość zachorowań/100 osób na dzień 3) infekcje pokarmowe (główne objawy – biegunka, wymioty, nudności, zatwardzenie, ból brzucha, brak apetytu). 2,5 0,5 2) infekcje dolnych dróg oddechowych (główny objaw – duszność, trudności z oddechem, kaszel, objawy świadczące o zapaleniu płuc/zapaleniu oskrzeli), częstość zachorowań/100 osób na dzień Infekcje układu oddechowego oraz pokarmowego są najczęstszymi chorobami występującymi u dzieci. W wieku przedszkolnym należy liczyć się z wystąpieniem 6-8 infekcji w roku. Szczególnie narażone na zachorowania są dzieci przebywające w dużych skupiskach (żłobki, przedszkola, szkoły). W wieku szkolnym ilość zakażeń zmniejsza się do 3-4, a w 12 roku życia do 1-2 rocznie. Częste infekcje negatywnie oddziałują nie tylko na zdrowie dzieci, ale mają również skutki społeczne. Zachorowania dzieci bezpośrednio przekładają się na absencję rodziców w pracy. Zachorowalność na choroby infekcyjne związana jest z funkcjonowaniem układu odpornościowego. Dzieci chorują częściej niż dorośli, ponieważ ich układ immunologiczny nie jest jeszcze w pełni ukształtowany i dojrzałość w zakresie funkcji obronnych osiąga dopiero ok. 12 roku życia. Jednym z ważniejszych czynników modulujących działanie układu immunologicznego jest żywność. Dieta wzbogacona o składniki aktywujące rozwój odporności, np. probiotyki, może chronić organizm dziecka przed wystąpieniem zakażeń. Wg WHO/FAO probiotyki są definiowane jako żywe mikroorganizmy, które dostarczone w odpowiedniej dawce korzystnie wpływają na zdrowie gospodarza [1]. Bakterie probiotyczne działają poprzez układ GALT (ang. gut-associated lymphoid tissue), tj. układ immunologiczny związany z przewodem pokarmowym, aktywując mechanizmy przeciwzapalne (produkcję przeciwciał naturalnych, działanie makrofagów, komórek NK) [2]. Należy podkreślić, że skuteczność probiotyków jest szczepozależna i efektów klinicznych określonych szczepów nie można przenosić na inne. W renomowanym czasopiśmie European Journal of Clinical Nutrition ukazała się niedawno praca opisująca badanie kliniczne przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, w którym oceniano skuteczność szczepów probiotycznych Lactobacillus casei DN-114 001 w zapobieganiu zachorowaniom na choroby infekcyjne u dzieci [3]. Do podwójnie zaślepionych badań z randomizacją, kontrolowanych placebo włączono 638 dzieci w wieku 3–6 lat, które uczęszczały do przedszkola lub szkoły. Dzieciom podawano produkt spożywczy – Actimel – fermentowany napój mleczny zawierający probiotyczne szczepy bakterii Lactobacillus casei DN-114 001 (grupa z interwencją). W podawanym produkcie liczebność żywych szczepów Lactobacillus casei wynosiła 1x108/g. Dzieci wypijały codziennie przez kolejnych 90 dni 200 ml napoju. Grupa placebo otrzymywała napój mleczny o identycznych walorach smakowych oraz zawartości białka, cholesterolu, węglowodanów i składników mineralnych, ale pozbawiony szczepów probiotycznych Lactobacillus casei. W obu grupach oceniano częstość występowania chorób infekcyjnych (układu oddechowego i pokarmowego) oraz zmiany zachowania Dzieci pijące Actimel chorowały rzadziej przede wszystkim na infekcje górnych dróg oddechowych oraz infekcje układu pokarmowego. Częstość występowania zakażeń górnych dróg oddechowych w grupie spożywającej Actimel była o 18% niższa niż w grupie placebo (Ryc.2.), natomiast infekcji przewodu pokarmowego o 24% (Ryc.3.). Zachorowalność na infekcje dolnych dróg oddechowych zmniejszyła się nieznacznie (obniżenie liczby infekcji o 2% w porównaniu do grupy placebo). Pomimo korzystnego efektu na częstość występowania infekcji górnych dróg oddechowych i układu pokarmowego, Piśmiennictwo [1] Joint FAO/WHO Working Group Report on Drafting Guidelines for the Evaluation of probiotics in food. London, Ontario, Canada, April 30-May 1, 2002; 1-11 [2] Galdeano CM, de Leblanc Ade M, Carmuega E, Weill R, Perdigón G. Mechanisms involved in the immunostimulation by probiotic fermented milk. J Dairy Res. 2009, 76(4): 446-54. [3] Merestein D, Murphy M, Foka A, et al. Use of a fermented dairy probiotic drink containing Lactobacillus casei (DN-114001) to decrease the rate of illness in kids: the DRINK study a patient otriented, double-blind, cluster0randomized, placebo-controlled, clinical trial. Eur J Clin Nutr 2010, 64(7): 669-77. [4] Parra MD, Martínez de Morentin BE, Cobo JM, Mateos A, Martínez JA. Daily ingestion of fermented milk containing Lactobacillus casei DN114001 improves innate-defense capacity in healthy middle-aged people. J Physiol Biochem. 2004, 60(2): 85-91. [5] Ortiz-Andrellucchi A, Sánchez-Villegas A, Rodríguez-Gallego C, et al. Immunomodulatory effects of the intake of fermented milk with Lactobacillus casei DN114001 in lactating mothers and their children. Br J Nutr. 2008, 100(4): 834-45. [6] Guillemard E, Tondu F, Lacoin F, Schrezenmeir J. Consumption of a fermented dairy product containing the probiotic Lactobacillus casei DN-114001 reduces the duration of respiratory infections in the elderly in a randomised controlled trial. Br J Nutr 2010, 103(1): 58-68. 13