Prawo cywilne

2012-01-08
Prawo cywilne
Sankcje wadliwości czynności
prawnej
Przedstawicielstwo
Wadliwość czynności prawnej
• Czynność prawna nie odpowiada
wymogom ustawy
• Przyczyny:
– Wadliwa treść czynności prawnej
– Wadliwość formy
– Braki po stronie podmiotowej
• Wystąpienie wadliwości powoduje
ujemne skutki (sankcje)
Nieważność bezwzględna
• Czynność nie wywołuje skutków
prawnych zamierzonych przez strony
• Może wywołać inne skutki (obowiązek
zwrotu nienależnego świadczenia)
• Czynność może być:
– Bezskuteczna
– Nieistniejąca (art. 2 krio – małżeństwo)
– Pozbawiona skutków prawnych
1
2012-01-08
Nieważność bezwzględna II
• Brak zdolności prawnej do czynności
prawnych
• Niezachowanie formy ad solemnitatem
• Wadliwość oświadczeń woli (art. 82, 83)
– Wadliwość treści
• Sprzeczność z ustawą
• Sprzeczność z zasadami współżycia
społecznego
• Obejście ustawy
Nieważność bezwzględna III
• Przepis ustawy wskazuje na
nieważność
• Na nieważność może powołać się
każdy i w każdym czasie
• Skutek nieważności powstaje ex lege
• Sąd bierze nieważność pod uwagę z
urzędu (z uwzględnieniem ograniczeń w
działaniu z urzędu)
Konwalidacja
• Konwalidacja = „uzdrowienie” czynności
prawnej na skutek późniejszych
zdarzeń
• Przykład:
– Drobne bieżące sprawy życia codziennego
(umowy niezdolnych do czynności
prawnych)
– Wykonanie nieformalnej darowizny
2
2012-01-08
Konwersja
• Przekształcenie nieważnej czynności
prawnej w inną, ważną czynność.
– Cel obu czynności ten sam lub podobny
– Czynność nieważna spełnia przesłanki
ważności czynności zastępczej.
• Przykłady
– Art. 521 kc
– Nieważny weksel trasowany jako przekaz
• Wykładnia czy konwersja?
Nieważność względna
(wzruszalność)
• Czynność jest ważna i skuteczna
• Podmiot uprawniony może pozbawić
czynność skutków prawnych swoim
działaniem.
• Unicestwienie skutków prawnych jest
skuteczne z mocą wsteczną (ex tunc)
• Do unicestwienia czynności potrzebne
oświadczenie woli lub wyrok sądu
Nieważność względna II
cechy
• Skutki tylko na skutek działania
uprawnionego
• Powołać się na tę sankcję mogą tylko
wskazane w ustawie podmioty
• Nieważność względną sąd bierze pod
uwagę tylko na wniosek
• Czynność dotknięta tą sankcją nie może
być konwalidowana
3
2012-01-08
Bezskuteczność względna
• Czynność prawna nie wywołuje
zamierzonych skutków w stosunku do
oznaczonych osób.
• Czynność dotknięta sankcją nie jest
wadliwa
• Czynność ta pogarsza położenie osoby
trzeciej, niebędącej stroną tej czynności
• Dotyczy tylko niektórych czynności
Bezskuteczność względna II
• Z mocy ustawy
– Rozporządzenie przedmiotem należącym
do spadku bez zgody pozostałych
współspadkobierców (art. 1036 KC)
– Niektóre czynności upadłego
• Z mocy orzeczenia sądu
– Art. 59 k.c.
– Actio pauliana
– Niektóre czynności upadłego
Art 59 KC przesłanki
• A ma roszczenie w stosunku do B
• B zawiera umowę z C
• Wykonanie umowa między B i C
uniemożliwia (całkowicie lub częściowo)
zadośćuczynienie roszczeniu A
• B i C wiedzieli o roszczeniu A LUB
• Czynność była nieodpłatna
• Ograniczenie terminem (rok)
4
2012-01-08
Art 59 KC postępowanie i
skutki
• Powództwo A wytacza przeciwko B i C
(współuczestnictwo jednolite)
• Orzeczenie sądu ma charakter
konstytutywny (prawotwórczy)
• Na skutek wyroku
– Dla A powstaje sytuacja, jakby umowa
między B i C nie została zawarta
– Umowa jest skuteczna w pozostałym
zakresie.
Bezskuteczność zawieszona
• Czynność dokonana bez zgody osoby
trzeciej, koniecznej do jej dokonania
• Brak zgody powoduje stan niepewności
prawnej (negotium claudicans)
• Zgoda może być wyrażona ex ante, w
trakcie dokonania czynności lub ex post
• Potwierdzenie wywołuje skutki z mocą
wsteczną
Przypadki
• Rozporządzenia osób mających
ograniczoną zdolność do czynności
prawnych
• Uznanie dziecka (zgoda matki i
pełnoletniego dziecka)
• Falsus procurator
• Przejęcie długu
5