56 [ 16J CZLOWIEI{ I lvSI,ÓLNO`l`A w IJl.jl,`0rvs()R PACI

56 [ 16J CZLOWIEI{ I lvSI,ÓLNO`l`A w IJl.jl,`0rvs()R PACI

56
ll.Ol\{A
r.'i Dr\llO
r,VS It l
[ 16J
natuIe (1' conrpris 1a pS}.cho1ogie) et ia nlet.]ph}'Sique; ]cs ctlurs łitatlt
allon}'meS, I'oII })l.ouve qLte Sing]etoll etr est ].attteur. Grilce łi ces sour.
ces, on a pu prÓSentcr les points cssr:trtiels de sit phi1ost-l1l1rie.
La philosoplrie pro{'csscc pill Sinyilctorr s'aplluic sur lc's lrlirtcipitl e s c ( ) l ) c e l ) t i o l t S c l ' r \ r . i s t o t c , l r l r l t l i ! ' i c c s 1 , l l t l . 1 . t l ils) : ll . s C ) Ś c c l l l - l t t l t ' l t t i t t c t t r S ,
s u t . t o u t p a r s a i l l t T l r o t r l a s d ' . ' \ c 1 u i r l( l c n r o l t d c f r r t c r e ć ' l - l l t t ' [ ) i e u d a t l s
le ternps, 1'atrle irttnlititre doit srltt cxistctlcc a l'ltctir;tr cr.catricc inrnrćlrltgcs). Oc'pt'tlti;rtlt di.lll:i
cli1tc dc Dicr-r, I'cx,istcncc clcs irrtt'iligcnccs cct.tailis 1lrollit\tllcs, il ill.ÓscllItl cles \.LlcS sc<ltistcs ()u sttltt.ć'z,itlllttCs,
p l ' t l b a b l c t n c l t t S ( ) t l S l ' i t l f l t t c t l c c t i c s . l , l s i ; l t 1 1 t l t l l s1, l t ' r l l . c s s t : t t t .ź
s l1l Ctllltitjc
Roniail
ou il acquit ullL- partie dc sa forrnalioll ilrtcllcctucllc, I). ex.
qLle l'essence et i'existcl.tce tlc tli1'fÓrcrrt pas rÓellenletlt, ]a nlaticre
(lnateria pnil'r'la) n'cst l)als ur)c lrrrissarrce llul'e, ttttl,is clle ltosside sa
p r o p l ' e c s S c l l c e e t c x i s t e r l c e a i l r s i ( ł t l c S t l l ) f o I ) l . c q t r ; r r l t i t c < 1 t r i1 ) c I ) I . o 'u"ictlt 1;lts clt. lil f<ll'mc. lt-'s Ót'l cs ct;llcr'cts cclnstituctlt lc 1>t'cnricr tlbjct
de la connaissance intcllectucllc.
Studi;r l'Liiltisouhiae Cllristi.:Ilac
;\Tli.
1 7 (1 9 8 1 ) f
i \ I 1I j ( ] Z Y S ł , . ' \ w G ( ) G : \ C Z
CZLOWIEI{ I lvSI,ÓLNO'l'A w IJl.jl,'0rvs()RPACI!
NIAIT,SYLIUSZA Z I'ADIVY
(T'ROIII,I'}I NIEK{)NSEIiTT'ENC.II W AIVERROIZJUIIi JAKO
A tt Y S To TE L I Z i|II I' N E o l'L A'l.o N I z U JĄC Y l|I)
1. t r r . t r d r ' cj l r p l . i : 1 . g o t o r v uj i 1 c a d c l a l r ł t i i z . l ' t c l < s t u ; 2 . . i . c z . ] . M a r . . s . y ] i u s z a
'I.eot-itt ''vspolnclt.l';
z Padlvy:
l) Tt.ilria człorviekir, 2)
3) :\spekty tcor.ii
rr'spĆl]noty trie roz',l,'irriqLe rv tejrście De!ansclr ;locźs.
l. EIIUI)YCJA
PnzYGoTolvUJĄCi\
D0
ANltLIzY
TEKSTU
\,Viilcio nro p owszechnie, ze m etafizy k a śreclniowie-czny ch fi.
lo z o fo r v ar ab sk ic}r b y ła p ołączenielrr uięć l\Ietafizy lci Aiy stoi,elesa i tak zwanei Ter' ,l' og łti
Ary stoteiesa, stanclrv iacej wy p isy
z E,lt|Le(Ld
Ploly na' Zawierała rv ię c tez.y arYstotelcsorv sk ie i ztrr ć iz clll neo platotisk ie, sk onrJlonowane w jed nq teorię b y tu. ZnaCz y to d]a histoly lia filozoIii, ze p ołąC zono q ' jed na całoŚć ary sto teleso w sl(ą t.eorię b y tu jirl< o jed nostk i uk onstv tuo\v itIle..!
Z e Stallo w iąc;' ch jl1 p rz1 ,czy n wewl1 ę trzny ch' jal< o archai b y tr' t,
l-,cclących 1 lod nlioterrr p rzy }).}d łoŚci
Z neoI)latonsk i1 tct;rią
l:vtu iakc Zesl)otu relacji, Scalal-I\,chporlr.yślarrqL)rzez ilaS 'vVćlIto ś ciąw Sz t uczny wy twor, zajnrujący m iejsce na d r.ab inie p rzecir r aj :1cych się relacji, p oclrnir;t()lVanYC hp r7 ' e7 najwy zszy i na jlliŻ ,sz .y1lutll^ :t}< ir.r:lnosu.
I)t,,Il1 cz.rlllrl
rt' tliltlc tcg r' l !V ji:d rlą cirłośc
clr vit- w yl<Iuczajł1 cesit; teorie b y tu: tcorię l:y tu 1 ed nostk oweL {o,
t-tl<o nstytllowan{jg oz ironieczu}' ch archai L z nie}< onieczny cli
1ll'z y1;adlclsci,I.tIZel1 lZ tct-irią l:' y ttr jal< o k rlsrtrosu. ob ejrltu,iliC(r 111;
scltltttle ttrYslentettt ztl:l1 lt-lłyp rzy p ;rd łosci< lrv y clt r"r.:lłrc.ii.
Llt'uvtll.z :t;t'1ttl
lotlad to.1 ecirlii ltle1 ,;tfiz.v I<z ę teor.il b v ttr, p r;ję ttłt:c;
cI yl;Lr 'vbttt 1 ' rv ttie,
oraz z teorii1 b y tr-i, p oję teg o I< olelity rv rrie.
N'ie|'a
f iz r ,k ę Arrlerroesa rtlzutnietn ial< o p rob ę tlclclzieleiria
r t' sr eclttio wiecznej nretafizy ce arab sk ici ary stotelizrnu od rleo*
1llł ltclniz ,tnu' Awerr' oes ieclnlrl< d ol< olru.iitc teg ci od d zielerlia
i iclcntyI il<ujirc L er.y Ary stotclesit, stosorł' ałk ry teria l-Ieop iatolisi<ic'.Z nacz y to, zer z p ozv cii wieclzv , it ty t)l s{:u}lv rnnti-' tafizy k i , ; r n i r - :z l ) ( ) Z \ ' C jłi l y I q , t t s t l t l l i łt r c s c l l l . y s t ( ) t e l t z t t l it tz ; t r . a ; : c n r
1 o , c z y r u s ; ; .l s u i ; s t l u r c . il cc z v l n : ; : rr t ' l r r cj i' : .
-.r.:{,..
5B
:ii
:
^;
,{
:s
' - 9
.'
' L ą
.. ':. s
r;s
:E
,4
,t,!
:s
.
lld
.!ł,
, i :
-:ti
j1{
'l*
l'
.,
:J
,'
' . ł j' d
'
'',!
' ,.J4
:lł
:
i{
':;l
,;3
'. ..ł3
*:ł
i:t
' , -+11
{'8
,:.i
f3
ł.*"l
ti
":,u)
ł
-
,!l
,$
't
.{
..ł
--3
,!
Ąbw,
I') i
1". I
A'uverroiści, a wsr d nic}r N,1ars.yli'-rszz Paclw.y, lltlciori,aii
S w oje n l y S 1 e n i e i ro z s t r .z .y { l l i ę c iir f'iltlz t.lI icz tlr :ź t.,.".
j .,,.clz ,eli
Aw e r r oe sa i z s t a rv i a rty c h p rz e z .sicbic lr licc.ntr lur .Z ;t r \ii,er r o e s c l l l o d d z i c l a l i l t I ' 1 , : ; t t l t t ' l i z rorrrl n ( \ o l ) l ul o r r i z . l n u i i < l c ' n t t. iykcl w ai i Ł e z y A ' ry s to te l e s a i i ry te r .i i r r r r i r leo 1lI ittclltsl<iltrLlst,lr
i'
1ii.j ac
ytit, Cz1lieto
yt} l są
r elitc;e
w ko 7 1>oz ycj i wi e d z y , a l l i e z p o z y c .i i b -inte.r
r vaI
i
l e kt y'uvni e p o j m o wa l l y n 1 k o s rn o ś i e ,
.j e 1lo z nar vczo.
Au , e r r o i z l ł l ' b ę d ą c v r i r c l y l < ; i 1 rl yr ltar Ysto te1iz tr ienl, icler r tyfr ,
kow an yt n k r y te r i a rn i n e o 1 l l a to n s l <ir r lii r ,vz bo gŁ r can.yter az Staw l anym| p t z e z a .' v e r r o i s to l v a l < c e r r tatr li,z acz ął .się char al<ter yZ ow ac w m e ta f i z ł - c e . I ) rz c w.a g ą u j t;ć :i<o lel<tylv'r r ychi clgo lnvch
na n.ie}<orz.yśc
teorii ł1ytt)w .1ed''uśti.or,v.yclr;
I)rzewagq teorii ze. społow r e l a c j i j a l i o b y t r .l r ,vn a n i e k o r z tŚ c tco r ii nicpo w tar z ain ych w b .y c i e ; e c l l l o s tl < o wy I } 1a r c h tli, ś tilno r vii1cycł r
l,..y.'y.y
w e w n ę t r zn e t ę g .o b y tu ' t l a r,ł ' i ą z u j ącegor elac3e; p.'..*agę -i.iz an i a w 's z y s tk i c h r e l a c j i ty l k o z intelel<ter n i w o lą,
$i,"" co
w szyst ki e te r e l a c l e Sta wa ł y s i ę t y lko al<tyw no Ś cią luclz ką. Z tl_
potnniano, ze byty mogą odno.sić się sl,vytłr istnielrietrr, prawdzi w oś ci ą , d o b r e m , t a k z e ' u v p ro s t do istr iienia, pr a'ur 'dy, do b."
i nne go by ttt, a n i e t y i k o d o j e g o intelekttr i w o li, j eź eli tynr
innyrn brrtern iest czło'uviek.
Marsyliusz Z Padwy do tego neoplatorrizuiqcego akcenttt
aw e r r oi st o w d o d a t s wo j e ' u v ł a s n e ,titl<z e .iednak neo plato niz lti i l ce akce n t y .
Z a nai w aż n i e j s z e t tr v i l z a ł } ; ) ,l .tr
n a s t ę 1 ltlj ące :
a) D a ją c p rz e \Ą ' i l g ę l ] ] o Z e r n y ś lenitt r lr etaI iz yką ko stlr o su
ttznirł wspolrrotę (cotnnt,tt'ltitas) 7,a bytowarrie barclziej pierr r 'ot n e n i ż j e d n o ' s ti ł a , 7 a z e s p o ł relac.ii, będącyc} r po z na\\I Cz o - . u ' r l l i t y ' " v r l ll 1
t l i 1 y r r , ' t t t l s c illrtr c l z , i t, } ' I l t t l r < i r , r ' l r r l r v n t1l1z li 1
; r ł a r it 7 , i | c l a t } ,w Y 7 . | l i l c z l l i i 1 c y c 'rl vr ł l r s c i r t , cl u c l z i t l l t t z . y c i c ( b r ; l t r tr : i t t l ) ,s 1 l c ł n i ają ce s i ę r v p o s i a d a n i u d c l b r.
b) Taki wniosek wskirzlt'ie zart\Zen] t]a tezę, ze rnyŚlenie, ma.
jęce kształt głownie logil<i, Jak uczył Marsyliuszir Ockhaln,
r oz , . st r zyg a ,c z y n l c t l Ś j e s t, a n i e r r lz str z y.qaj ą tego Sallr e byty,
t yl ko ui m o wa tr e n r y ś l e n i e m , w k t o r r /r n lo gil<a iest kr vter iuir r
raczei negaty'u',,nyl]l' r,vsl<az,ującYlllna błąd rvłirśniew rnyśleltitt, a nie lv bytor,vtrnitt. NTarsylit15z Z Paclrvy k<lrygor.''ałprzeci e . z,ni e ty l l < o , j a k o c k } ra n r, tr r e tafiz yl<ę, I ecz takz e u]<ł ady
t 'e l ac1i , w ią z ąc y c l r 1 u d z i we ws p o l n o ty. NI ar r r y I )r a\\.(,)
cio z tr r ian - y r c l a c j i , c l o n i e n r r i v i a z . y w a n i a t . y c h r c l u c i i , l < t r l r . ) ' c hn i e
chcetlry. NTaruy jcdrrak Ial<zefilozoficzri.y ol;oi,,irrzel<
iclentyfikor , van i a re l a c .i i z .u rl d rr i ez l " y m , c z yr n są.. l w pr clst nielo gicz lr e
I:rI
( . , 7 . | , () . \ i I t , i i
I \VSl.'Ót.
i.j(fT,\
.it'st porrrl.janie relacji, tr'''orzac\'ch rr's1rtl1lltl|ę,trlianclr'l'icie r[.)llr c'1i \\ :v Zl]iIC zotry cIlll.1 ,1 .,u' ' .,' tictll,
cltlb rctrr usill.:,łt l,i' l*
1 ll.ttrr' d lt,
l l l l i t s l t e g o a l < c en t o u ' i t t r i c \ \ ' c u r s p t i i n o c i c r c l l i c l i p o z r [ r . . \ ' c z ' r : r . i i
r u'olit.\'ivlr1'ch.
c) Xl;tr' .sy iiuszz Pltlrv Y lrl.lc:c' nt.u.jr-:
rv iq c wc u,sltolltocic l.cl;icJ e' l)r z}.C zy nowal}e p rzcz intclek t i wcllę oTaz zr,v iązane z tv rrri
r .clacj arni 1 lotrzeb .y (tlt< liuł,ttL ict)
człowiek a i jt:g o iizclo}nicrria'
1lclz.rt'aiaji1ccrealizclrr'łtĆ'clla r'ł''s1lrilnotyzitdarria w po.stac.i rzt'llr r iclsł , sztL ik , trattl< ,strltlitur sp ołeczrr5 lclr,p ritrv nv c}r, el< olltllllicznycir, zapewrriaiących ri'łasciwe ludziorlr zYcie (bon'a uita1.
\Vydo ł :v ł olr te relircje, 1 lotrzelly i zad ania lud zi z m y śii Ar1 ' .sto te]e sa, zg oclnie z charal< L crcttt arv cr.roiznrtt jirl< o ar.y slclŁtlliz ll} u. P o neop lato sk lt jetllral<zitttet.1 rr.etował
rclacje, L r,,"' orzlicc'
r vs1-lo 1ncltę,
ulv aztrjąc le 7 a p ozlltrwczo-wcllity rv rril alil,y ri.lrclsć:
ludzi.
d) o drozntajiic z.y cie czasowe i ziernsk ie od zy cia wiecznc{o
i niebianskiego, l<tore trwa Juz w zyciu zierrrskirn, jezeli kipł ani
Tają na zierrri czctć b og or,v (ltonorat.źd r:os).p rzy p isał ty l_
ko ludziorr p rawo d o d ecy zji w sp rawach zy cia zarorv no cz.rS C ) w e g o ' j a l < i w i e c z r ] e g o . J e z e l i z y c i e r e l i g i i n e i e s t r e 1 a c! ą
z l3o gierrr, to o te.i relacji nie d ecy d uje w.y łącznie człclr...ielli.
I \I ar syliusz z Pad wy relacje relig ijne właczy ł clcl sp rar' ' ' ].r.tcIz,l<ich i zarilzetrr p rzesunął ie w ob szar zy ci.r. rr' icczneg o' l< t re
wed ług nieg o
ttie llloze fur$ cionowac w z-v ciu czllso w yr r r niezaleznicl-ocl k rintroli luclzr@Vb ."r" ltoz,rrolri llie, ,rrr- ,#
1;o z nał realrrej g ranic.y lriiq clzy ty lrli-clwolI)il clb .szaraliii z1 - cilr.
P o ctj ał ty lk o d ecy zję , realizlrjticą r' v y łącztriep orrry ślarly trlclcizilri
sąclz ąc, zt rozd ziela to, co realnie l:y tuJe, w z.' i,i;lzk u z i,v nr 1 ;o
tlc'o plir t onsl< utttozsatlriłlloznanie z b rltorv anietrt'
. I r ' z t ' I i y l r r , r , ,}l .l i s l . t l r i r ;I i l r l z , r l I i it ' r l z . t l l - l t si ti.r ; l l l t ł i ; l t t i rT- { i r , : ; 1 ' , y 7 , , ; *
11tr ięcI llrlz,oIlc,zrry clirv ic:lr zr.rld lirclr,1 ' it' z,ultl;zL iiit.tlllillcIi'
It' ll.tlltił ach i k clnsek ' uv etrcjaclr,to historv k filozofii, p rczentujący tc:zt'
NlarsvLusza z Pacilvy, q'prost musi rvskazerc na ol:ecne w a.\\;er'r o iz tnie lleop latonsk ie liry teria
id enty fik acji
ary .stotelizrriu
I z ar az elll na wy zrlaczalre ty m neop latonizrnenr r- liek onse- .
kr vencie rv d ol< tr.y nie,k t ra chce b y c g łowt}le iir.v stoteiiztrlertl'
.I est tyrn ary stotelizilretlr, Iecz tak ze triek r.ltrse]< rt,etrttrą
tezi1
o l)-lell\ Iszetr' stwie
k ole]< ty rv nie p oit]tej całosci }iostrrosu,cl p icrrvotnc,,scirrryślerrillw fortntrle logil<r i jej ingercnc.li rv i:ytor'ra_
nie reLlcji, o pozn.l\vczei struliturze tvch relac;i, o przJyczyrror v ł t t t i t tr , . ' , . s z Y s t } i i rc'icl l l l c i i p t ' z t : z c z , ł t l t t ' i e k i tl }, i l t \ . ( .rte l a c j i : ł I ] o p1icllr .l lll< lzc w zwillzl< tt z ty tlr, r"v ilrc' uvitry sttltt.liz,trlorv i,cz.łtl.
n , l c l <j i r w ' r s i r . ' w l t o g l i l r i i r c l tN , l l r r s y i i u s z az P a d i l ' y a l l ; o j a l < o s u -
t.{r
60
t
_ l
In a Z yw i oł ow , a l b o J a l i o Ś r ł " ' i a d o n } O Sć.j-,ir l<tlSuI r la a1<t1.r vnclści
poznaw cz o- w o l i ty wl l e j , m i n tq z .e i e s t z ituclo r ,,'iinyz 2.1'lr .io lw ,
z du szy i ci ał a . T .a k ą S u l } l ź }i l l i ty wn t l s c i 1lclz tli,lw CZ ()-\vcllit.v\','I } ej
j e st t akz e w s p o 1 n c l ta . C z ł o rv i c l i r,v o b e c t ci;t'l r o z tr i się o cl r r .s1l1n o t y t y l k o i i o ś c i ąr e i a c j i '
C , y t a k n a p r a w d c ; J e s t ? U j a l , t ' r r i a j ą ct q e r u c l y c j t ; h i s | t l r ł I < a
f i l oz ofi i , z l < to r i 1 p rz y s t q l ; u .j r: d o a n z rliz y tel<stu Nlar s.yliusz ir
z P adw y, ch c q t y l l < o u z y s l i a c ' u v a r u nhi o Lr it:lityr vner lo o cicz ytan i a t r e ś ci t e k s tu .
2. TtriZl NIz\RSYLItISZA Z I'4D11'ł'
1 ) .l .c t l r i a c z ł < l wi e l<a
Mar syl i usz z Pa d wy l r a j p i e r' u v i n aj citętniei w Sw yll} D ee
nsor
poci s n r o wi n i e o i e c i n o s t k o wy n l cz ł o w ieku, lecz o lttf
d z i ach ukaz uj t1 c i c l r w re i a c .j i d o 1 l o t r z t:btlego il.r l r vł aś r r ieI )().
koju or az w r e l a c j i d o ro z i i c z rr y c h z a dan i dz iał ar r ' \Vyz na.
c z on ych uzdol n i e n i a n ri i p o t r z e b a m i I udz tr . J ez eli j ednal< nieki e dy mow i n i e o l u d z i a c h , ) ' e c z o j e dno stl<o w yln cz ł o r vieku,
uzywajqc zamiast terminu ,,IloInineS'' terllrinu ,,holl)o'', to
t yl ko w t ym c e l u , a b y wy } < a z tl .cz, e c zł o w iek dla tttr z Ytr r atr ia
s i ę pr z y zyci u o ra z z r e a l i z o r ,ł ' a n i as we g o Cz aso w ego i r ,viecz nego ce l u pot r z e b u i e ( h td i g e t) r v i e l u z abiego r v, w 'pr o st .sz tuk,
chroniqcych go przed tynr, Co lllLl zagraztl,. Dokonarlie tyclr zabi e gow or az s z t u k wy m a g a rv i e l r - rl u d z i , r vpr o st w spo ino t.y, tir k
jedrrak zorgar.ru;watrej, że stetnor,viące.jpanstwo 9. .fitI<zc rl,'iqc
je dn os t kow e go c z ł o wi e k a N { a r s y l i u s z Z P adr vy ukaz uj e w r elacji do cz e go śp o z a n i n r : c l o ws 1 - l c l 1 n otybędir cej pł r nstr vetr r ,
N i e ul e ga wątp l i wo s c i , z e c z ł o rp ' i e l <p o tr z cbtr j e innyclr ltr clz i,
i ch st ar ar i i z a b i e g o w, i c i r s z ttr l ( , wp r o st r vslr o lno ty i par istr va.
t A r t y k u ł t e l r s t a t l o r v i l t e k s t 1 1 ' ; . k ł z t c l t t1, v 5 . g ł o s z o t i g o 1 B r v t . z e ś t t i a 1 9 8 0
w P a c i ' ' v i e n a N I i ę d z , y l r a r o c l o r v 5 ' l ' t - l K o l r g l . e s i e , p r l ś r r ' i ę c o I l } ' l n n l 1 . śil M i t r s y l i u s z a z P a d l v y . P o r . t a k i e r ' v 1 . t . a ż c l l i a ,j a k l ) p . ' ' p ź r x h o t t r i t l i l l t t s ' ' , i ] u l l l Ź 1 l . tIul 1 g e t l L t S ' ' , , 'h L t n . l źl }l o l . L lt] . t l l c t u u l n ' ' , , , l t a t u t . a . . . 1 l l ' o d t t c c t l s . i.l. t c l i r t a t o s
:rcl...,a1.Łiliciol.utlr ct d.isciplitlar'ulrl gctlet'a'', ,,cSt qun i11igcrrt'.. I\{arsilius von Padua, Datensor
poci.s, bearrb. von R. Scholz, Leipzig
und
i]t:r]'irl 1914, kcllejnrl clIa poszczeg,Óltrych wyraz,eti s. I, :), 4, 16, 10 (Cyt l t t 1 ' z t e I i s t u M a l ' s y l i t t s z . t r z P a c l r v y b q c i ą d a l c j o Z I - l i l c Z ź l l ] et y l l < t , ' j c g . l
r t l - i i c t l j c l n i l l u l n c l . c m t l d n r l s z i } c } . t - l -t tl i t . d r . l c z t ; ś c i l l r l l r r l z r ] z i l t l t t t t ' l < s Ł r ' t ,
lccz cirrstronicy przytoczoncgo u.ydlrnia, n1t. Nlarsyliusz 1).
2
,,Homo'..possibil'is et cclrru1ltibi1is.''iridigrrit artiłlus dirlersol.tlln getlcrLlln et speoiei'um ;lci dcclinat,it.rncm n()cLllnenta...; (lua(' 11uol'lilrnl
c x c l . c c l . i I l o l l l l r l s S t t l t t , r l i s i l l r l l t t l t l t h t i t t l i t t t l t l t 1 l l t t t . l t l i t a t c ,l l ( ] C l t l t ł l c L i ,
l l i : ; i p e r i l t s t l t ' u n t i l t v i c c r n c ' o r n l l r t u l i c : . r t i o r r e n t ,r . r l . l o r t u i l l l o n t i n c s s i l n u l
c o l ) g l . e g a r i . . 'O p o r t u i t c i r l i Ł i r t c t n ' ' . M l l t . s y l i u s z 1 0 .
Irl
( . 7 . I . O \ \ . I l ' .I i
I
W.St,ÓI.NO.I'l\
t r1
.I edr r ali NI lrrs.y liusz z Płrtilv ;' l.IiC itk cetr1 ,ltieteg o, 7 ę człor,r' ieii
l)OtI Z ebLlj e luclzi jalro 1 trclz;i.Pod l< resla tcl, ze człorv ielt, lliłrazolly nil z .agr rrzenie Z l)oa' o(lu stltttorv illcy clr 8 o, rv y l< luczlliiicy cir
si..: z yr vitlł (lrv ,k tor' e g cl tltiiczlr.il11, lot,rzelb u.icrv łasnie sz,tuk iilrrliqirit ort.ibus), zabeziricczu.illcych przed tytn, co szliodlirt,c.
l\ \\'Ylio l)al.}iety clr sztr' rk w\' l}lal1 łl 1 trd zi i zaraz:elrr wYzrv aia
l<ł r j tr r ic'P tlt rzcb trc .;est rr,' it;c1 ;ilti:;ttv t),.i' }itt)ry irl 1 rtlsz,t:z,c1 1 tilt l t ] i 1 r L l l ) \ ' . s 1 l r l ł e { : z I l t(-7' l o l . l i , s t : ź i l l 1 r t 1 ż .t.r;1, 1> r l r ' ' v l i l . j 1r .1r l , : i . t cr t l r 1 z , ljii
:}.
szttri<i i 1ltltrzcblrc Są pl.ilwil' chl'tltriłtce ilol<<.lj
I i o z l v a z a j ą c r v s p r ) l n r ; t t ; , t t ; z s l . t t r l 1 z1 1 r l r r i s t r t , ' t : l41,r 1 t l l l r o z \ V A Z ; l i l l ( ] j c c l r r r ; s t l < O \ V C g ( )c z ł o ' w i c l < l r , N l l r r s y l i t l s ; z z P ; t c l w ' v r t ' s } i i i z , t l . } .
l ) i l r c l l l c j e , j a l < r l r r l t 1 l u r r l < 1q l y . 1 s c i l l w t t s t i t l l t l t i t t , } < i r r lj c s t c z , ł r l *
rvicl< i czynr jest r,vsltolnota.
'la
droga jest zawocllta. Z 1>ozycji relacji nie nl()ztlil jccllloznacznie okreslic jej podmiotu. Wvclroclz,lrc nŁ} przvl<łird Z I)()'uvskaZ I l ź ] t l i az r r r Y s t o w e ! { o ' l < t o r e j c s t 1 l r z e c i e z r e l ł c j 1 1 , n t u s i r i l y
z a Ć z i t t . ć l l t ' t t o n a c z ł c l w i e l < i t , i a k i t r a z r t ' i c r z t ; . P r , l z t t ł t ri e u I { i y s ł o r . v e o d n i e s i e n a s a Z d o t r z e c ł r p o d r r - r i o t o r , v :d o c z ł o r r , i e k a , i i t l i e l 'frzeba
więc 11'ygĘrldzic r;ci pcldrllirlIu relltcli, irll.y Jil
ła, Ro11a.
z Piiclivy w)'drogi Nlarsyliusz
zidcntyf il<orvac. Te j jednak
rilzlrie nie itl<azu.ic.
i ich sl<ttt}<olr', rr'ieclziic
ze r,tlsl<irzanYclr relacji
Kclrzystając
j
e
s
t
arverrt.liznric }leol)iaa
r
y
s
t
o
t
e
l
i
z
u
j
ą
c
y
r
u
w
t
o
Ż
e
1lonaclto'
tolisl<a droga bada'nvcza, postartr jrlry sic jeclnal< u.stalic, kinl jc.s1.
cz.łtlrr.iel<.
W s w e | ' u v e r v r r e t r z n ej z a t v a r t o s c i b y t o r , v c j c z ł o r l , l i e l <3 e . s t l < o l r t jest zaraZen} dusz.li
1lozycją ,,rvy}<luczających się zywiołow'' i
b o w i e t n , . c l z i t t ł a n i a l ' u , e g c . t a t y ' ' v r r e jc z ę ś c i d u i cirrlern. otliawia
Są
kt rymi
s 7 , y , ' o T L | 7 .t e u z c l t . l l l r i e n i a l u b
,,'uvładze dttszy'',
, , . ' ł 1 u c l z . i l r c } ri r l t e l c ] < t i l v o l A ' ' , 1 l r z c j a r v i a ' i ł 1 c e s i t ; , , W l . r l y ś i e ' n i r " l
pral<tyczrrycłr i teorelLyczw d z , i al a l r i a c h
i 1lragrlietriach,
r] ..IIorrro llascitul
ex cor-itlirrriis elclttcttiis, proptcr qLlocompositus
l . L l r l ) c o t l t l . a t . i ł s i r c t i o t t c s c t 1 x . t siso t l e s q u a s i c o l l t , i t t t t c c o r r . u n r 1 l i t u r a l i qnicl ex sLl{l sultstarrtia, rLll'sLllr)qLrc qttoltiant tttlcius liascitltr et ilterliris, alt cxccssLl colrtirrcntis aclis ct uliorunr clclttelttot'ut-ll,...rindil{lrit
a r t i i . l u s . . . Q u i l r i r l t e r ] r o n r i t r e s . ' . c o t t g r ' c 1 1 a t r les v e t t . i u ł t t c o t t t e t l t i t l n e s e t t ' , j x a L - ' q u A e p e r l } o l ' 1 l 1 a r ni u s Ł i t a e n o l l l . e g u l a t a e ' c a u S i l l . e r t t p u g r r a i : ' . . . o p o ] . . t t r i t . . . s t l t t l t c . r c i t t s t o r r . t t ł rr e g u l l r n l e t c t t s t o d c m ' ' . C u s t t ; s . ' ' o 1 l r l r t u i t c i r ' i t l i t g l l i . . . Q r r g p ; i a l l r i l l d i g c t c o n u l r r r r r i t a s a l i q t t i l t l t s . . . I ' c 1 l a l ' a t i o l i i l l t - l sc t ( l L l s t o c li i s . . . e t a l i i s t c l l l 1 l o r c } ) i l C i s ł r l i i s c 1 r r ct t ' l l l 1 l o r t : l l c ] I i c c l . l l c C c s s e t r r i t
l l l L ' ź l ( , S S c l ; t . t l r . i l ; r l l . c s . .I.i s t . ( l u ( ) i r i c l i g t . t l t c ( ) l 1 1 l - ln) Li cl a t r t e s e i r ' i i i t e l . l ) l . ( )
r''is t a t u l i t t u r i s c c l r l i . . . c t t r b i l e c t i a r t ) f ) l ' o s t a t u v i t a e p I ' l l c : : c l ) t i s 'c t l i t t t s
l l l t r t l ) l ' ( ) t ' t ' t ' t ' li .s' i i t ' l l t ' g s ( ' ' \ ' t l i ' l)r r ' r t t ' i : r ' i i > '
t l I i i t t ' t i l t ' t ) t ' i I t o l t t llll t i t l
( l L u u l ) r ' c c i y l i t ' t l r l i :e;t i i t n t i r l I ' l r t t r t ' o " N
. l . l t t ' : ; r ' l i r t sI z( .) .
t , , i . ] l ; tź t t t t c l l lc i r ' r t l r s . . . 1 ) c I . l . { -C' C( )t '}l }l l I l ) t l t r i t i r sM' ' l' l t . s l ' l j t t s z ! , } '
t6t
OJ
I } y C h ' ' . o b j a r , v i i l t a } < z e , , t i z i a ł i r n i ai c l c l z r l a t l i i t c i a ł ł t ' ' , , . c i o t y l <
lLr
i S nt ak'', i n rl e z l r r .y ' s l y ..l t.: ; tV ,' ru C ł l L l, .j t':;L''l} )(,.z C:Z v7,I
lllll l<tl.
bietą''. ,,Itodzi sit; l)ilgi r bezbrollny'
1locllega ciziałarliu
I z n r s r . c z e n i u "5 .
i citl]t'stlc dz ilr ł alr lr r -t:
l
, { a r .s .y l i u s j Z{clttcł
Wyr r r i e ni a rr e p r ./.C 7N
, 1 . (t,' z ł t l \ r ' i t ' l j<c s t
t t i : t c z . l t l . u ' u ' i e l' .l il l t) ( ) \ \ 1 i l zjtlrti l r l t l : ; t t l ' i t ' l ' t I z ,itl t' t, l
r . r ' l i t s t t itel r ' t s z l 1
i c i l r l t ' t t l , l t l t i t l t y i l < t ll < t l t t t 1 ; t l z y t :zjy1r1r ' i t l ł t l r , v .
2)
' f e o ri a
r v s p oir to ty
. Je ze l i N ' I a rs y l i u s z 7 Pr r c l rv y c l rę t r liej r r r tir vi o lr r clz iach, po cz ,ł o lt,it:lilt,tr .l nie
l vi i 1zar t r yc hd z i a ł l ttr i a t l r i ,rl i z t - l .i c c l n o stl<()\Vyltr
r ci.s'D o claj r ny
spow odow a ł t c g o t y l l < o tc .t tta t te l < s t u I )t,.|'tl} lso1lo
Łe z , ze n ajw i ę c e j l r r o r ,v io t y c h r v ł a śniedz iał aniach, clo speł nieni a kt or ych p o t r z e l l n i s ą l u d z i e . Spo r ,vo do r ,vałtcl lvięc -pr z edl l r i ot je go r r l y ś l e n i a , l < to r y l r l s ą r e lacj e, a nie ich po dr r r io t.y.
N Iar s yl i usz z Pa c l r v y r r r y Ś l i r e l a c j a r r r i i dlatego z esp ł r elacj i,
s cal on ych w p a ri s tr v o , j e s t d l a n i e go 'uvaz r -r iej sz yniz iednr lstl <ow y czt owi e k . I \' { y ś lwi
i ę c n e o p l a to nsl<ą r r letafiz Yką ko sn.I o su'
t łe r n l u b k o n t e k s te r n c z ł o wi e l < a , k t r ego po ar ysto teleso r vsku
i de nt yfi kui e j a l i o k o r n p c l z y c j ę d u s z y i ciitla, cz ytc1r lą j eclr r ak
t y l k o w t y m t l e i k o n t e k ś c i er e l a c j i .
Ws pol not a d i a M a r s y l i u s z a z Pa d vr 'y to nie z espo ł luclz i, pt,lw i ą zan ych r e l a c j a n l i , l e c z z e s p o ł r e l acj i, po dr nio to r ,vanych pr z ez
dcl br a, w yt wa r z a n e l ) r z e z l u d z i . Ludz ie Są tr vo r car ni i uż yt.
kow n i kami ty c h d o b r , l e c z n i e i c h celem. Nie Są w spo ł tl,vo r cami w s pol no t y , I e c z v ,' ł a Ś n i e d o b r, p odr nio tuj ących r elacj ę, stan ow i ą ce z wł a d c ą l Z t y r r r i d o b ra m i w spo lno tę, kto r a z abez pi e cz a pok o j , ro z c l z i e l a l u c l z i o rn z a d ania i po z r ,vala itu ttz yr ,vac
t e go, co r v y two rz y l i . Z a s l i a k u i ąc i 1 ko nsekw encj ą tyclr trj qc
Mar s yl i usza z Pa d wy j e s t wł a s n i e z nalez ier r ie się cz ł o w iel<a
w łaś ci w i e p o z a ws p o l n o t ą, n a p o z y c j i uż ytko w nika i lvytr vÓr cy
t e go w s zys tk i e g o ' c z e g o ' n v s p o l n o ta do br i ich r elac3i do r vł adcy
u dz i e i a cz ł o wi e k o wi n a tr r i a rę j e g o po tr z eb pr z et tę w s1ltilr r o tę
.I a z a s k a k u j i 1 c a k o n s e kw encj a
okr e ś l onyc h .
1;r z eakcento w ania
r e l acj i je s t w o b r ę b i e a we rr o i z m u n e'o plato nską nieko tr sel<w etr Cj ą .
5,,Composittts cx colttrirt'iis eletłlelltiS''. ,,r\cttts llutt.ir'ite pal.Łis ŁlllIm a e ' ' . , , H a b i t u s a t t i . t n a e , . . ' ł n er l t e s e t v o l t " t t l t a t c s ł r o l r l i n t t t r r ,
I]cl' SLlaS
opcrabivtlt.um et specttlalliliutrl hałlitr"rtrr
cognitiones et desiderja,...ad
g e n c r a " . , , A c t i o r r c s c t l l l t s s i o l l e s t r o s t r i c o r ' 1 ) t ) r ' ' i s ., . . t i r c t u s i t t t t g t t s t u s ,
veruln etiam aliorurn selrsuuril"...I,'uit nlascr:li et 1'cttrillae". Iiolcjrlo
dla zdarr oddzielorr1'clr kropl<ą: Mar'syliusz 70, t 1, l6, l1, 16, 7, 10.
lil
( r ' . 1 . ( )\ v l I ' tI . l I w s I ' ( ) t - t . t o T A
'.,)
,)
NI ar sr ' lilt* z z IfAtitr,,1 ' ftlr' lrrtrłtt.jerv iq c tetlriq lt' sp tilil.ltr.
\ V l t t y s l t l r v Y t t ts c l l c t r l a c i c , , C l l ł t l S i-:c z ę ś i : ' ' 'C i r l o s c i ą j c s t r i ' . . s i l . l i tltltlł , tł o i k ontek st człorv iel< a,l< ttiry ;e' st s' uv oistą czq ścią ti:j
cał o ś ci,gd y z uzy czająC ej t}]L ltniejsca, a nie ."v k ottrp onuJącejilo
w sir 'llie. .fil cllł< ,lść'
trwtt llrlr,r"' it:ltt
rrawet wtcciy , g d y rric n)il
t r ' 'l ) i t . j c z , ł < l ' n v i c kW
a . , , t r i l i łttr l z t t ' l r s t L l ,w l < t r ) r . y rfl r i a t " : ; . y i i t t z. s; iz
A r .-y.sto t clcse
tlt 1 ' lt' ,rr.orvjctttt' uv s1 ;lllcltę clo z.y wc!1 (J org atiiztriu.
r \r y:;to tc.les ty lrr I]ol' ()wn{rttictnclrciał sclraralrterYzować rlajle1.lsze r,r,arunki clltcltr-trvcl-cielestregtlroz'uvoju człowieka \\]e
\v..;po 1llocie,natolrritlst N{arsl liusz w te j ' uv s1 lclltrt- lcie
wy znłlcZźt
c z ł o r v i e k o w i z a c l l l t r i e ' w y L w a r z a t n i a d b r ( ! u c c r e u p ? t . U ) 8 ,; \ l ' ; y .
sto ttllcs lrlł-ś1su}rstallcjiltlli,
i
il,{arsy 1 iusz,lrly sli r' ciacjarrri i $ .t,,b e c t c . g o z l < o n i e c z r r o Ś c in e o p i a t o r l s } < i r ns c h e l n a t e r n , , c a l o s i : - - CZ ęSc''.Cze;ściam itej całosci są jeclrrak tv ik o r.elacje i d ob ra'
'I 'o ,
cz .y nl d la N{arsy liusza z Pad n,y 3 est rv sp olnota, rv Ynik a
tal<z e Z op isarrej L )rlez nieg o g el}ezy \Ą :Sl)oinoty d < lsl.ltinliłcj.
Ur,vaza oll' Ze zroŻntcorv;rrrie ludzi nil n]ęZczyzn i kobiety b.yio
pr z ycz yI lil p ierrv szei rv s1 l lrroty , to znćlczY clottttt, zarazenl
z prlrvcldu nrałzc st'ur'ir 1lo'uvodetrr.1lowstart,ania rvieiu donlorv.
l<to r e tworz.y ły sąsled ztwo 1 ub r,v ies, 1 locllc.g ającątljcu, z L :z,L |sertt tla.jstarszenttt britttt ial<r'lsetriclrovr'i,1lotcnr lvłlrclcy. Z',vięIi_
sz itnie sir.' i1 ościd ollroll' i l"v si rv y llra{ało ' uv łasnie' ' v ład cy (cttsto clcllt), k tory p otrzeb or,v ał 1 latrstrv a. Wszy st]< ie tc p otrzcb .y
clo pr o r va clziłv cio p owstarriit 1 lcłlrej i closl< orlałejr,v sp cllrtt- ltyt',tllz yr vanej p alistrv etłr7 . Ws1 ltllritlta 3 est tu wit;c całc' ścii1
iit.lsctt.,,w ł ł .r acz ej surnt1lv si. itutot.y tetow rliż ltrd zi.
N,tar sy liusz z Pad wy utozsalrriaji1 c ' uv .sp olnotęz p alisttv cttl, ro*
dz ir lą, ad nritristracją, tę sjal})i}1 lozy cjt; b y torv ł1 1 lrzy p isttje p tltr z ebo tr r człowiek a i jeg o sl)fŁlwon- r,tentu wie;c, co w tlitrr rea1 r l e i t e n r u ' c ( ) t y l k o n . l y s l n r ' :r,. c l i r c j c l t rrlc Ź l l n y l r r i r r ' 1 a c . i c l ntru l ' ś i *
llyll), strul< turon' r naturaltry tti i strul< turonl 1 1 ,' y tv ,,ol' Zony ltl,
tynr, litclre urvzględnia ją tt), l<irrl trapr.a''vde; jest człovuie}<
0,,Civitatelr
cssL' r"t'lut rrlrinłttarr) :i('Lr :rrrilnalcnl tratul'ilrn... ,Sit'rrt
aIIilnal...conlpotIituI
c1uilruscllrl'l'r1u'rryrol'tionntis 1;rrrtibus iIIviccrrI
ex
ol'dinatis suaque opera sibi n'rutuo collinlunicarrtibus
ct acl tottilrr, sir'
cirritas...poterit Llr)aquacqLle sLlArunr partium
larccrc pcrfectc opcratiot)cs corlvenicntes sibi sccr-urdtrrn l'at,ionenr et suam institutioner:r, ...facclc opera". Marsl'liusz 6-7.
7 ,,Conrl;inlitio, ex qLra ctiallr rrliile ll or,cllcrtrnt, fuit rirrrsculi ct I'cl l l i t l c s . . . c 1 t t i 1 l l . i l ł l o t ' e 1 l 1 c r ' c r - t l l r td o t . l l u n l u t t i c l l m . ' . I i x : r l l l p l i r l t ' c s f a c . t c s . . .
conlłlitlatioI)eS' tarrta hol.ttitluln 1ll.opiigittio Iircta est, r.it eis'.'trlIt-tt.es
o i l o r t t t e l . : t f i t c c t ' c c l o l l r o s , q t l { l l . t l l l ) 1 l l t t r . i t ł t sr ' t l t . : l t a c s t r ' i e t t s s c . t t r ' i c i l : i l r ;
t : t l t l t c c I ' r t i t l l r i l l t i r c ( ) t ) ) l r l u r r i t l t s . . . l r r v c r r tstrrtcr r t i r l t c s l c g r r l l r c : ) e r r l r r i l i
r ' i r ' c t l d i l - l t l t . 1 . t ' c tci sc 'l.i . e t i r r s t i t t r t a e s t l ; c l . i ' e c t l t ( j ( ) l l l I ) } L l l } { t łr '1t sl ea I l t c i .
r , ' i t l s " . N ' I i r l s - tI'i r , r s z 7 - - 9
tril
U{
i t y m , k t o r e u \ \ / z g 1 ę d n i a l at o , c o o c z ł o ' ' r ' t e k un r y ś l i l r l Y . i l ' i g ł
'n vi qc pow i e d z i c c , z e ,,p a l i .s Ll ' ' ,' r l ...j c ' s t
cltl'sl<o lr tlłr11
r 's1lt)lntr tii,
. . . S ćl l 11o\ Ą z y s t a rc z a l n v l l<r r e : i t .t] l ;1 l o rv stał o dlltt'{ <;' 7.e z l. j cltt5',
a i s t n i e j c r v t y t n c e l u , a b y s r n y l e p i e j z y l i , . . . z a j r 2 c ic l ; : i l r l u n i a n r i ,
w 'yz naczon y m i p r z e z p r a l < ty c z n e i t e o r etycz r )e cr r o t.y r lusz y" B,
- - p a rrs t r,vtr .
b n y m i rvs 1;(rIrro c i c-.
1rc,''t|rtze
),
z e z y i e r t r Y ( t - l i t ' t ' l . ri , )t o , a b y s t t l \ ' l c ' 1 l i t ' '.i Ż Y I i( b i , r t t '{ - ' j l ' t ' } . . , ) s, 1 l c ł r r i as i q ' w r v y l l l i i t l . 7 . (c'7 . l l s o \ \ I . y li ) )r v i t ' c z , l t ; , ' l t(l ). s i ; r r i l l i q c i e c e l o w z y c s . a z i e r n s l < i e g oi n i e b i a n s k i c g o l v y r n a g o s z t u k , i n st yt uc1i , nau k , wy tr v e tr z a n i a c l ri b r, a r ,vo bec tego dz iał ar .rr vie'lu
l ucl z i , t ak !V t y m d z i a ł a n i u o l < re s l c l n Ych pr 7'ez r ,''ł adcęno l.l} } al r r i pr aw a, z e s t a n o r.v i a c y c i r wł t i ś n i cd o sl<o r r ał ąw s1lo lncltę (co r ł r _
t r l uni t as), kto r ą j e .s t 1 l a l i s tr v o ( c i v i t a s ), po tt'z ebne r vł adcy dla
ki e r or vani a i u d z rr r i , i c i r p o tr z e b a rr r i i spr aw atni $. w j al<ir r lś
'uvięc aspekcie chclclzi tr-ro człorviel<a,w inrlynr btirclziej o wyt 'n var zan e prz e z n i e g o d o b ra , j c g c l p o tr z eby i spr alł ,,y.
3. ASI,I'KTY
.rEoItII
\1'SPÓI,N0.rY
NIE
IIoZWINII!'IE
D.OF'DNSOR PACIS
\1: TEKSOIE
S r vo i i r t e c l r i t; c z ł tl r v i e l < ai ' u v s 1 l rl l r tclty,
to z .:;atrjle 7, 1'littist
r 't'cttr ,
N i ar syl i usz z Pa c l wy b u d n .l e z tr v i e r clz er i I ilo z o lii A r ysto tc.lee
S a. B ar cl zo c i c .I < a wi et e i ' u ^ ' l s z Y s tk irelacj
e, r viąz ące cz ł o r ,'''iel<a
ze rvspolnotą i rvytr,varzalryrni clobrar'rli, opiera na teclrii }rot r ze b (i l t di g c ttti u ) , w\,.z l l a c z o n y c } r l ) rz ez tr atur ę (lr clr r r ,ir rtri uturu) oraz pr7.e7.I.()7,LltTl
1.Qi dclśr,ł'iirclczerrie
1trclzi (per Ircntźlitt.ł|1,
t i ol l - t : , t let t e l p e r i e ttti u n t) l t|. I d e rr ty f i l < uj e te po tr z cby o dr vo ł uji i c si t 7 cl o l r l y ś i e n i a i p r a g r l i e n , j a l < o d z iał ar i ir r telektu i r vo li 1l.
i
P oni e w az i n te l e l < t i ' u r' ' o l as t } p rz .y p a d ł o ściar lristo
ty cz ł o r vie]<a,
w szyst ko r , v i ę c ,c ( ) I ) rz e z i rr tc ] c k t i wo lę o dniesio r r e j est dr ; isto t y , u z y s l < u j e a r . y s t o t e l e s o r v s l < i ee,s e n c j a l i s t y c z n e u z a s a c l n i e n i e .
i l , . E s t z r r t t e t l - lc i r ' i t z i s ' . . 1 l e t ' f e c t l l c t l n t r l l 1 t t t i t e l s ,o l l l r l o I n ł l z t t l c I t s t c r n r i t t t t t u
pcf se su1ficienti:rc: f:tctu quiclcrn iigitur vir,encli grlti:i, r,'xistcns autenr
g r a r t i a l ; c n c v i v c n d i . . . I l c r i e v i r , u r r t r , : r c u l r t c s . . . o l r c r i l r r " r s l i l l c r ' ; r l i l r r . l s ,q t r a lia sul-rt v'il'tutr-rrntam lrlacticuc. qualu s1:cculutivae ilrr,illlae". MarsvIiusz 9.
9,,Vivcre'..ct
b e l r c v i r , . c t . e . . . c s t i t l c l t r 1 1 1 i c .ti l l r l d t l , q u o c l c l a n l t e l ł l p o r a l e
sirr.c mundalldlrm,
uliucl vcr'r) lictel'num sivc c;rr:lcste... Ilotut,r...illtiiguit
q u o t l i a t ł . t c x c r c c l . i l l o r t p o - < s t t t l t ,l l i s i a n l r t l t l t ł l o n r i l l t i l l l
artibus,.'.quae
pluratitate..'oportuit
l r r l n l i t t e S S l i l n u l c o l } g ] ' e g ź l l . i . ' . O 1 l o r t t r i t . . . s t a t r - r e irt..ct s torum regulam et custocierl... Custos..,oportuit civitatcnl...Qnoniunl jlid i g c t c o m m u n i t a s . . . r c y r a r a t i o n i l l u s , . . . c s t , q u o i r r c l i e r : r r t . . . 1 ; ls' lol r t t r f u t r r r i
seculi..' ct utilc ctiłtlll l)I.O stlltt't r,'itac Jlr:tcsctItis''. i\{irr.s1.litts9
z .-l().
1uPor'. Marsl'l,iusz 50, 11, 9.
11 Por. Mars)'liusz. 1tj.
lel
L);.)
,,/,llacr'y
to, ze N'Ilrrsyliusz z Pirclrvy wskćrzał tylllo na istotclrl.c
.
1;o1rzc lty czl c'rviel<o
Nalt.z .y larźL ZzilL ł\V{l,Ż' y' Ż.a
,c,człtl' uv iclillr;t talizc 1 lotl.zeb y usi,lllr llVe, l<trjreclajł1sit; iclt:rrt.y 1 i}i< l."vgitC
(l.y
, rlcl' wołi' ttrry
.siq w cz,ttlr vit.klt t'r ic d tl jeg o jstotv i istotorv y clr włitsrtosci,lecz clo it.sil
istlliellia i rr' łasnclscitrittrscend crrtalrly c}r,k tr- lre człorv iek ja}irl
u s;we istrrierric.
l;.vt,po siltc lłlzt: \,V7 ,H]q dt]źl
l)tlt'r z ,t' ll.v
tlsrlllorv tl ttl t.clitcjt' ' , l< trlr.c1 ;< lrv stł,t.jit
rv tl' tt s1 - l< l:;ril.:,
'1'(,cz ,ł tll, v ielt,
jak o b .y t, sr,t,y rrristtlictlicttl, p ra' uv d i1 ,clob rerrt, t;d c.lz iał yr va na istnienie, p ra\Ą ' :d ę' d ob ro d rug ieg o czło' uv iek a,
a nr e tyiko na jeg o int,elei< ti r.v olt;.Sp otk anie lud zi rv ich- isl;tlit'tlitt \VY\Vołuje ttliłosc. S1 l< ltl< irrrie
wC rv łirstrościp rarł' d y \\' y *
z r vltlit r viarę. Sp otk anie r,t,etv łitsn< lscic[ollrir 1 lr- lwoclu.ic
nir1 1 z,ie;q .
ilI ił <-lsc,
w , iarźi,nad zieja rrie Si} jetlnal< sliu|k arrri sp tltl< arria.S,l
tyll<o spo sr;b atlri uob eclriirtria się sob ie cls b .
o becnt;s ć: ]ub uob ecnianie rrie jcst wiq c t' ,v < lr.zc.llienllub
stw ttr .z ltr rietrlsl< utk clrt' .Nie iest 1 rtl' ' v clły ' uv anient
clo istrrierri:t'
.I est tylko wsp ołob ecnclscia1osob , ud ostę1 lrriający clr się sołlie rla
s1ltlso b lr liłosci, rv iary , nad ziei. d zie]< i istrrienir-r,p ra.' v d zie i clublu.
I l . e l ; r c j ep o z . n a n i a i c l c c y z l i t o o c l n i c . s i e n i e l t r c l z . i ,r ) i t ' , \ ' r 'it<
. :li
istltitlniit, 1 lrit' uv d yi d ollrłr cltl irrtelcl< tu i wclli, .iaiio ' ' r' łitstti.li;ci
istr.it.y.Ilelacie osobo'nve to oclniesie'nie lucizi \)rzrlz ich istnir:tlie, pr ar ,v d ę j d ob ro d o istlrielria, p rawd y i clob l.ir w it- lttv rir
bycie.
.i,c
o clr licsieriiit ltrll rclac.je c' stlb owe' sp ot1 < arriarlsć.,bS.l
, p ()tr z :ebą cz ło' ' v iek a rćlwnie silrli1 1 irk p otrzeb a rlry slcrria, ciecy z;.1 i,
w \ , f1 u ' , . r a n i a t e o r i t I r z e c z y .
J \I tr r syliusz z Paclrv y znit te p otrzeb 1 ,. Uz.l.rv a tertrritlrt rriitosĆ
(ttttr lr , cr rrżtos), wiara (J- irlr,.s),
cisoilit (p r:,rstllta)zarr' sze jr:d nak
\ \ l o c l r t i e s i e t r i u d o z y c i a ' n v i e c z n e g o , ' u v y ł i i c z t - l r l e i ] oZ z Y c i a l } { l
zierni i2. 'I'yrnczasem przccicz potrzeba osob, spotkania ludzi,
il r ł 'ie;cpotrzeb a rciacji osr,l}:rlrv y ch7 lud zm i ielst jeszcze p o.
tr z e} :r t z ob szaru ż,y cia z,ierrlsk ieg o..}est p otrzelłl;is1 lrltl< itn'b .v cilr ',r ' ludzl< ilrr srorlowisliu osob , a nie ty ll< o w sjr' ()(l(irv islcu
wv trvorzc-lnYc}t idei I rzeczy. ()r,vszetrt, relac je clsclllolve rviążi1
r? Por'. I\{urs5'liusz. 4, 93 i 9i-r, 77-U0.
/ ) e J e t t . s r . r r? ) c r c i s
Poz.a tckstcm
I \ { t r t . s r ' ] i u s z ' az I ) a r l r r ' y l < o t ' z } ' s t i r l c n r z t r a s t ę p t t j ą c y c ł t o p l . a r ' . o v ; a t i : E . G i } s ] ( ) l ] 'I I i s t o r i ą I i l o z o I i i
c l t r z c Ś c ź j a l i s k ź e j I D t l : i e l c a c ł l ś r e t l n i c | t , ,t ł u n - l ' S '
Zalcr','ski, Warsz.arva 196fj,510-513; Y. Cotrgar, I-'Eglise de saint Au9 7 i t s t ż l td l , Ó p o ą | l e T n O d e T ' l t ' eP, a r i s 1 9 7 0 , 2 i t } - 2 9 0 ; Z . K u k s e r r ' i c z , Z a r 1 1 s
t ' jl,t l . s . , : i r r v a 1 9 ? 3 , . l l t - . t 1 2 , 5 1 7 _ i l 2 I 1 ; C . N { i * i i r t .
IilozoJii śrr''tiltir;u,:lr,r:;ltW
i l l r l r s i l i o r i c l ) r t r l r . r t , ' (\r\, I : l , ) l l r : i c l o p c r l i ł l , ' i l o s o f i c a , t . l \ , ' . I ; ' i t ' c l t z ' . el $ t i 7 : : ,
f. 3t0--32 t.
3-
S t u d i e P l r i l o s r t o h i a eC l r r i s t i a r t a e2 i B l