Komórkowy model aktywacji krzepnięcia . Link

PODZIAŁ UKŁADU KRZEPNIĘCIA:
1. Układ prokoagulacyjny – obejmujący mechanizmy biorące udział w
tworzeniu czopu hemostatycznego – hamowanie krwawienia.
2. Układ antyagregacyjny – obejmujący mechanizmy ograniczające
tworzenie zakrzepów- płynność krwi, obrona przed niewydolnością
wielonarządową.
W PROCESIE KRZEPNIĘCIA WYRÓŻNIA SIĘ
1. Hemostazę pierwotną.
2. Hemostazę wtórną.
3. Fibrynolizę.
GŁÓWNE SKŁADNIKI UKŁADU KRZEPNIĘCIA:
1. Ściana naczyń krwionośnych.
2. Płytki krwi.
3. Układ krzepnięcia.
4. Układ fibrynolizy.
ROLA PŁYTEK KRWI:
‣ hemostaza;
‣ trombinogeneza – tworzenie trombiny na
powierzchni płytek;
‣ udział w reakcji zapalnej
9
‣ norma: 150-350x10 /l.
Bezwzględne minimum hemostatyczne dla płytek
3
wynosi 30 tys./mm !!!
TWORZENIE CZOPU PŁYTKOWEGO:
1. Aktywacja płytek (kolagen, trombina)- wydzielanie substancji aktywnych na
zewnątrz: B-tromboglobulina, PF4, P-selektyna.
2. Interakcja pomiędzy płytkami a miejscem uszkodzenia- GP Ib-X-V i vWF,
P-selektyna.
3. Adhezja, agregacja i lepka przemiana- kontrolowana przez TX2, PGI2.
4. Generacja trombiny na płytkach.
HISTORIA:
1. 1905 – schemat Morawitza – główna rola trombiny, tromboplastyny
tkankowej i jonów wapnia.
2. 1964 – kaskadowy model krzepnięcia krwi – tor zewnątrzpochodny i
wewnątrzpochodny.
3. Obecnie – komórkowy model aktywacji krzepnięcia krwi.
KOMPLEKSY:
1. Kompleks tenazy: VIIIa-IXa-X i FL – aktywacji ulega czynnik X.
2. Kompleks protrombinazy: Va-Xa-II i FL – dochodzi do przekształcenia
protrombiny w trombinę (IIa).
KOMÓRKOWY MODEL KRZEPNIĘCIA- PROCES GENERACJI TROMBINY:
1. Faza inicjacji (indukcji).
2. Faza wzmocnienia (rozszerzenia).
3. Faza rozprzestrzeniania (efektorowa).
Uszkodzenie t kanek
Aktywne
XƱa\SQ
TF
VIIa
1. Uszkodzenie ściany naczynia umożliwia
i prowadzi do kontaktu krwi z
komórkami podśróbłonkowymi.
Xa Va
2. Odsłoniety TF wiąże się z czynnikiem
VIIa lub czynnikiem VII który
przekształca się w VIIa.
X
IX
IXa
3. Kompleks TF-VIIa prowadzi do
aktywacji czynników IX i X.
4. Czynnik Xa ulega wiązaniu z
czynnikiem Va na powierzchni komórki.
Xa Va
Protrombina
5. Kompleks FXa/FVa przekształca
niewielką ilość protrombiny w
trombinę.
XIa
Trombina
XIa
V
VIII
IX
IXa
8Ʊa\SQ
VIIIa
IXa
Va
Va
Aktywne
XƱa\SQ
6. Wystarcza to do aktywacji
czynników V,VIII, XI oraz płytek
krwi. Czynnik XIa przekształca
czynnik IX w IXa.
7. Aktywne płytki wiążą czynniki Va,
VIIIa i IXa.
Włóknik
8. Kompleks FVIIIa/FIXa
aktywuje czynnik X na
powierzchni aktywnych
płytek.
XII—>XIIa
Fibrynogen
X
VIIIa
IXa
Trombina
Aktywne
XƱa\SQ
Tenaza
Xa
Va
Protrombinaza
Protrombina
9. Czynnik Xa wraz z
czynnikiem Va przekształca
dużą ilość protrombiny w
trombinę.
10. Wyrzut trombiny powoduje
powstanie stabilnego skrzepu
fibrynowego – tzw. faza
efektorowa.
Hamowanie fibrynolizy
PAI-1
TAFI
Fibryna,
aktywacja płytek
APCTM
Hamowanie
krzepnięcia
Trombina
Krzepnięcie
Fibroblasty
Stan zapalny
SE, aktywacja leukocytów,
chemotaksja, ET, PAF
Namnażanie komórek
Inhibitor
Aktywowane czynniki krzepnięcia
Inhibitory
+
XIIa
XIa
AT III
-
IXa VIIIa
TFPI
TF VIIa
Xa
Xa Va
IIa
PS, APC
AT III – antytrombina III, APC – aktywowane białko C, PS – białko S, TF – czynnik tkankowy, TFPI – inhibitory aktywacji zależnej od TF
1. M. Uszyński Koagulopatie położnicze. Wrocław 2003
2. M. Złotorowicz Wykład z kursu atestacyjnego przed egzaminem specjalizacyjnym. Warszawa, CMKP, jesień 2009