Satyry I. Krasickiego - ośmieszanie i drwina z wad

Pobrano z http://magda.of.pl
SATYRY IGNACEGO KRASICKIEGO
OŚMIESZANIE I DRWINA Z WAD SPOŁECZEŃSTWA
Rodzaje satyr i dzieje gatunku
Satyra to gatunek literacki znany od staroŜytności. Jego twórcą był Horacy. Jest to gatunek z
pogranicza liryki i epiki. Autor satyry przedstawia swój negatywny stosunek do jakiejś osoby
lub rzeczy. MoŜna wyróŜnić następujące typy satyr: portretowe, sytuacyjne (zdarzenie jest
ilustracją zjawiska), obyczajowe.
Sposób ośmieszania wad
Krasicki napisał 22 satyry o tematyce obyczajowej. Pisał je po to aby piętnować to co złe oraz
nosicieli zła. Zadaniem satyry jest bezlitosne chłostanie zła. Były one wymierzone przeciwko
saskiemu dziedzictwu: narodowej megalomanii, ciemnocie i zacofaniu, Ŝyciu ponad stan,
pijaństwu, skłonności do hazardu, braku krytycyzmu, powierzchownemu przyjmowaniu
obcych wzorów kulturowych. Krasicki kreślił obraz Ŝycia w XVIII wiecznej
Rzeczypospolitej. Jest to doskonała ilustracja, a jednocześnie obnaŜenie i ośmieszenie
największych wad społeczeństwa polskiego z czasów współczesnych poecie.
„Do króla”
Satyra ta to typowy przykład satyry portretowej. Przedstawiony jest w niej król August
Poniatowski. Królowi stawiane są następujące zarzuty:
− nie wywodzi się z rodziny królewskiej
− jest za młody na to stanowisko
− jest wykształcony
− jest zbyt łagodny i jest zbyt dobry dla swoich poddanych
− jest królem i jest Polakiem
Poglądy te wyraŜa szlachcic sarmata. Robi to ktoś kto nie skorzystał na wyborze tego króla.
Jest to portret króla postrzegany oczami szlachcica sarmaty. Pomimo, Ŝe portret króla składa
się tu z zarzutów to jest to portret pochwalny. Ktoś kto uwaŜa zalety króla jako wady
jednocześnie sam siebie ośmiesza.
„Pijaństwo”
Satyra ta to próba walki z nałogiem pijaństwa jaki rozpowszechnił się u szlachty. Krasicki
ukazuje zgubne i szkodliwe skutki picia alkoholu. Jest on przyczyną swad, prowadzi do
warcholstwa i anarchii.
„śona modna”
Jest to satyra napisana w formie dialogu między panem Piotrem a jego przyjacielem. Pan
Piotr opowiada o swoim oŜenku i Ŝyciu małŜeńskim. Jest to typowy domator i pochodzi ze
wsi. Jego Ŝona pochodzi z miasta. Są to zupełnie przeciwstawne postacie. Powodem oŜenku
była jedynie chęć zysku. JuŜ po zawarciu umowy przedślubnej dotyczącej majątku pan Piotr
zaczyna tego Ŝałować. śona po przyjeździe do domu pana Piotra nie mogła zrozumieć
wiejskiego stylu Ŝycia i tamtejszych obyczajów. Była przyzwyczajona do wygód. Brakowało
jej nawet pokoi. Do słuŜby odnosiła się z wielką pogardą. Nie podobał się jej teŜ ogród.
Chciał go przebudować. Pan Piotr nie chcąc słuchać rozkazów Ŝony odsunął się na bok
(uciekł). śona przebudowała wtedy dom. Była bowiem zwolenniczką stylu francuskiego.
Podobał się jej wszystko co pochodziło z tamtego kraju. Zaczęły się przyjęcia. Pan Piotr
Pobrano z http://magda.of.pl
stracił znaczenie w swoim domu. Goście Ŝony śmiali się z męŜa. śona ciągle mówi o wsiach,
które mają pokryć koszty jej zachcianek. Wkrótce obydwoje wrócili do miasta. Są w tej
satyrze przedstawione dwie postacie (style): szlachcic sarmata (pan Piotr) i dworski (Ŝona).
śona otacza się wszystkimi rzeczami zbytku. Marnuje majątek. Oba style są uwaŜane za
niewłaściwe i naganne. W tej satyrze są one skonfrontowane.
„Świat zepsuty”
W satyrze tej są skonfrontowane postawy ojca i synów. Postawa synów (obecnie)
charakteryzuje się złymi cechami. Nie ma cnoty, prawdy. Za ojców (kiedyś, w przeszłości)
było inaczej. Panowała cnota, prawda, porządek. Pojawia się teŜ motyw tonącego statku. Jest
to nawiązanie do „Kazań sejmowych” Piotra Skargi. Wszystko to prowadzi do zguby
ojczyzny.