Cebula z wysiewu wiosennego
Transkrypt
Cebula z wysiewu wiosennego
Cebula – informacje uprawowe Stanowisko Ze względu na słaby system korzeniowy cebuli najwyŜsze plony uzyskuje się na glebach o dobrej strukturze i duŜej pojemności wodnej, a więc madach czy lessach, jakkolwiek uprawa cebuli moŜliwa jest na kaŜdym stanowisku o odpowiednim odczynie. Jedynie gleby zwięzłe i łatwo zaskorupiające nie są polecane ze względu na moŜliwe kłopoty ze wschodami. Cebula jest wraŜliwa na zakwaszanie gleby, dlatego jej odczyn powinien wynosić 6,5–7,0. Stanowiska powinny być przewiewne i nie ocienione oraz moŜliwie płaskie bez zagłębień terenu. Ogranicza to moŜliwość nasilenia występowania niektórych chorób, jak np: mączniak rzekomy. Przy uprawie cebuli zimowej wystrzegać się stanowisk po dymce lub w pobliŜu pól, gdzie uprawiana jest cebula nasienna. Zmianowanie Ze względu na nagromadzanie się szkodników (zwłaszcza niszczyka zjadliwego) i chorób (jak biała zgnilizna cebuli czy róŜowienie korzeni) cebula nie powinna być uprawiana na tym samym polu częściej niŜ co 4 lata. Dobrym przedplonem dla cebuli są warzywa nie poraŜane przez niszczyka a więc fasola, groch, zboŜa (za wyjątkiem owsa) kapustne oraz dyniowate a złym cebula, pietruszka, seler, czosnek, por, ziemniak, bób i bobik. NawoŜenie Ze względu na małą dostępność obornika nawoŜenie organiczne w chwili obecnej ogranicza się najczęściej do słomy lub nawozów zielonych jak łubin, gorczyca czy peluszka. W przypadku stosowania słomy naleŜy zastosować przed jej przyoraniem nawoŜenie azotowe, wspomagające jej mineralizację, w ilości 300-400 kg/ha mocznika. NawoŜenie mineralne powinno być prowadzone na podstawie analizy chemicznej gleby w celu uzupełnienia składników pokarmowych w glebie do poziomu (mg/l): N 90-110, P 60-70, K 160-190, Mg 50-60 i Ca 1000-1500. W przypadku stosowania obornika lub innych nawozów naturalnych naleŜy pamiętać iŜ muszą być one „wysezonowane” a po ich zastosowaniu będą potencjalnym wabikiem dla śmietki cebulanki. Przeciętne orientacyjne dawki nawozów wynoszą: • 100-150 kg/ha azotu, z czego do ¾ dawki przedsiewnie w formie saletry amonowej lub saletrzaku, reszta pogłównie w formie saletry amonowej lub wapniowej w fazie 3-4 liści właściwych ale nie później niŜ do 15 czerwca ze względu na moŜliwe opóźnienie załamywania szczypioru i w konsekwencji gorsze przechowywanie cebuli, • 100-150 kg/ha P2O5 przedsiewnie w formie superfosfatu potrójnego, • 150-200 kg/ha K2O przedsiewnie w formie siarczanu potasu. Cebula naleŜy do warzyw nie tolerujących nawozów w formie chlorkowej. Jeśli jednak jest to konieczne naleŜy zastosować je jesienią by do wiosny aniony chlorkowe uległy wypłukaniu z warstwy ornej. Siew Termin siewu z reguły zaleŜny jest od warunków atmosferycznych, generalnie jednak odmiany wczesne powinno się wysiewać moŜliwie wcześnie zaś odmiany średnio wczesne i późne później. Reguła ta odnosi się zwłaszcza do odmian wczesnych: ze względu na wcześniejsze załamywanie szczypioru i zakończenie wzrostu odmiany wczesne zasiane późno dadzą wyraźnie niŜszy plon w porównaniu z wysianymi w terminie optymalnym. O podobnej zaleŜności siewu i długości okresu wegetacji naleŜy pamiętać dobierając odmiany cebuli względem rejonu geograficznego Polski. I tak na północy kraju poleca się uprawę odmian o dłuŜszym okresie wegetacji, a to ze względu na fotrperiodyczność cebuli; odmiany wczesne mogą zbyt szybko wchodzić w fazę tworzenia cebuli a potem załamywania szczypioru. W przypadku odmian w typie amerykańskim polecany jest siew po 10 kwietnia ze względu na niebezpieczeństwo wystąpienia niskich temperatur i jarowizację. Polecana ilość wysiewanych nasion na 1 ha to średnio 3,2-4,5 jednostek na hektar (jednostka=250 000 nasion) dla cebuli w typie Rijnsburger i 2,5-2,8 jednostek na hektar dla odmian w typie amerykańskim. Normą wysiewu moŜemy w niewielkim zakresie regulować wielkość uzyskanych cebul - im mniejsza norma wysiewu tym większe cebule. Optymalna głębokość wysiewu to 2cm, a zagęszczenie 30-35 szt/mb podwójnego rzędu. Do siewu precyzyjnego siewnikami pneumatycznymi Nickerson-Zwaan poleca nasiona kalibrowane - duŜa dokładność ich wysiewu gwarantuje wyrównanie wielkości zebranych cebul. Ponadto nasiona kalibrowane zwykle charakteryzują się lepszymi parametrami jakości (np: lepsza energia kiełkowania i czystość genetyczna) Odmiany cebuli zimującej naleŜy wysiewać pomiędzy 15 a 20 sierpnia w ilości ok. 3,5-5,0 jednostek na ha. NaleŜy tu wziąć poprawkę na gorsze przetrwanie roślin i moŜliwość przerzedzenia plantacji w wyniku gorszego przezimowania. Nasiona bezwzględnie naleŜy zaprawić przeciwko śmietce cebulance oraz udnicy cebulówce. Zabieg zaprawiania moŜna wykonać samodzielnie w gospodarstwie postępując zgodnie z programem ochrony i zaleceniami producenta zaprawy lub zlecić go specjalistycznej firmie. Zabieg zaprawiania nasion przeciwko szkodnikom powinien być wykonany przed siewem. Nie powinno się zbyt długo przechowywać tak zaprawionych nasion ze względu na pewną fitotoksyczność preparatów i spadek siły kiełkowania. W przypadku większych partii nasion (grupy producenckie itp.) ekonomicznie uzasadnione jest zlecenie zaprawiania nasion firmie specjalizującej się w ich uszlachetnianiu bądź zakup nasion z pełną zaprawą w firmie Nickerson-Zwaan. Ochrona przed chwastami W celu zabezpieczenia plantacji cebuli przed chwastami zaleca się przeprowadzenia serii zabiegów chemicznych przy uŜyciu herbicydów. Wszelkie zabiegi ochrony chemicznej naleŜy stosować zgodnie z zaleceniami Programu Ochrony Roślin Warzywniczych przestrzegając zawartych tam instrukcji i stosując tylko preparaty zarejestrowane do stosowania w cebuli, a więc takie, które dla tego gatunku są najbezpieczniejsze. Najpowszechniej stosowana jest następująca kombinacja zabiegów: • tuŜ po siewie mieszanka Stomp 330 EC w dawce 2,5-3 l/ha i Ramrod Flo SC 4-5 l/ha na wilgotną glebę, • w razie wystąpienia zachwaszczenia wtórnego po wschodach w fazie od pierwszego liścia właściwego cebuli 3-4 l/ha Ramrod Flo 480 SC (działa na chwasty do pierwszego liścia właściwego), • w fazie 3-4 liści właściwych cebuli Goal 240 EC w trzech dawkach dzielonych co 7-10 dni po 0,1 l/ha lub co 7-10 dni w dwóch dawkach po 0,25 l/ha, • Select Super 120 EC w dawce do 0,8 l/ha do zwalczania chwastów jednoliściennych. Sposób doboru poszczególnych herbicydów jest w duŜej mierze zaleŜny od zaistniałych warunków, stanowiska i zachwaszczenia (rodzaje chwastów). Optymalny dobór wymaga duŜej wiedzy praktycznej, a odpowiednio wykonany zabieg gwarantuje duŜą skuteczność odchwaszczania. Ochrona przed chorobami i szkodnikami NajwaŜniejsze choroby i szkodniki: • mączniak rzekomy - najwaŜniejsza choroba cebuli: uprawy lokalizować w oddaleniu od plantacji cebuli z dymki i nasiennej; usunąć wszelkie wyrastające cebule pozostałe w glebie z ubiegłego roku i przyorane. Profilaktycznie i interwencyjnie zabiegi • • naprzemienne środkami polecanymi w Kalendarzu Ochrony Roślin z dodatkiem adiuwantów. Zabiegi powinny być wykonywane szczególnie starannie. Polecamy dwukrotne przejeŜdŜanie pola „z włosem i pod włos”. Z praktyki szczególną skutecznością wykazały się między innymi następujące preparaty: Acrobat MZ 69 WP, Amistar 250 SC, Curzate M72,5 WP, Gwarant 500 SC, Ridomil Gold MZ 68 WP, Sandofan Manco 64 WP w dawkach polecanych przez producentów. śmietka cebulanka - głównie poprzez zaprawianie nasion. Jeśli nie stosowano zaprawiania nasion podlewanie roślin w okresie wschodów. wciornastek tytoniowiec - walka ze szkodnikiem jest trudna ze względu na duŜą odporność na insektycydy i szybkie rozmnaŜanie. Opryski prowadzić po zauwaŜeniu pierwszych objawów uszkodzeń. Fazorowanie Jeśli przepisy to dopuszczają (zaleŜne od kraju) moŜna plantacje cebuli opryskiwać preparatami ograniczającymi wyrastanie cebuli w szczypior w przechowalni. Zabieg taki stosuje się na polu przed zbiorem (ok. 2 tygodnie) gdy około 50% roślin ma załamany szczypior. Trzeba tu pamiętać, Ŝe cebule, które juŜ załamały szczypior nie pobierają, Ŝadnych preparatów dolistnie. Zabieg taki wydłuŜa potencjał przechowalniczy lecz moŜe zmniejszyć plon zebranej cebuli z pola. Przy zastosowaniu fazoru zalecana dawka to 4kg/ha w 300 litrach wody preparatu Fazor 80SG. Zbiór Za najbardziej optymalny termin zbioru uznaje się moment gdy około 70% szczypioru jest załamane. Opóźnienie kopania cebuli wiąŜe się zawsze z pogorszeniem jakości łuski, a więc i zdolności przechowalniczej. Jednak w przypadku chęci osiągnięcia maksymalnego plonu cebula powinna zostać w glebie jak najdłuŜej. Niestety wtedy znacznie obniŜa się potencjał przechowalniczy plonu. Tę metodę moŜemy polecić tylko tym, którzy planują sprzedaŜ bezpośrednią z pola z przeznaczeniem plonu do bezpośredniego uŜytku. Jeśli mamy moŜliwość dosuszenia cebuli w suszarni polecane jest obcięcie przed zbiorem szczypioru na wysokości około 10 cm i zebranie jej do aŜurowych skrzyniopalet. Jeśli cebula musi doschnąć w polu nie powinno to trwać dłuŜej niŜ przez okres jednego tygodnia, szczególnie jeŜeli ziemia jest wilgotna (ciemne plamy na łusce). Na mniejszych plantacjach często dobrym rozwiązaniem jest zebranie obciętej cebuli do skrzynek i szybkie ich zwiezienie pod wiatę lub wręcz osłonięcie górnych skrzynek i pozostawienie na kilka dni na polu. Przechowywanie Najbardziej polecane jest przechowywanie cebuli w skrzyniopaletach. Wstępnie dosuszoną cebule wsypuje się do skrzyniopalet i umieszcza w chłodni. Optymalne warunki do przechowywania cebuli to wilgotność 75-85 % i temperatura około 0,5oC. Znacznie tańszym i bardziej popularnym sposobem przechowywania cebuli jest składowanie luzem w pryzmach wysokości 2-3 m z systemem kanałów wentylacyjnych w podłodze. Przy tej metodzie naleŜy teŜ zastanowić się nad doborem odmiany, gdyŜ niektóre (szczególnie w tym względzie wyróŜnia się odmiana Bravo) moŜna składować w wyŜszych pryzmach – nawet do 4 m wysokości, a to dzięki nieprzeciętnej twardości cebul. W przechowalni naleŜy zwrócić szczególną uwagę na równomierne rozkładanie się temperatury i wilgotności wewnątrz pryzmy. Bardzo niebezpieczne moŜe okazać się występowanie punktu rosy (temperatury skraplania się pary wodnej) wewnątrz pryzmy. Wtedy takie miejsca stają się ogniskami procesów gnilnych. Cebula produkuje bardzo małe ilości etylenu, a sama nie jest wraŜliwa na egzogenny etylen nie ma więc potrzeby przechowywania cebuli w kontrolowanej atmosferze i usuwania etylenu.