Przez system gospodarczy nazywamy zbiór mechanizm

Przez system gospodarczy nazywamy zbiór mechanizm instytucji służący
podejmowaniu do wprowadzania w życie decyzji co do produkcji, konsumpcji w
dochodach w ramach danego obszaru geograficznego.
Można wyodrębniać części systemu gospodarczego, które są wewnętrznie bardziej
spójne - są to podsystemy.
Wszystkie mikrosystemy działają w ramach makrosystemu i te układy wspólnie na
siebie oddziaływują.
Makrosystem składa się z mikrosystemu.
>>Całość to jest znacznie więcej niż suma części.<<
Instytucje systemu gospodarczego:
1. instytucje normatywne
2. instytucje konkretne.
Ad1. Instytucje normatywne - stanowiące ogólne zasady, które formułują coś, co
się nazywa ład instytucjonalny, normatywny, porządek prawny, np. rozstrzygnięcie
o własności, albo jej ograniczenie, dopuszczenie innych form własności, formy
przedsiębiorstw (problem przedsiębiorstw). regulacje dotyczące przedsiębiorstw i
mogą być prawa czy obowiązki podmiotów. System sankcji i kary. Mamy tu bardzo
wiele stron działalności gospodarczych. Natomiast konkretne instytucje są to
różnego rodzaju organizacje np. państwo, związki zawodowe, przedsiębiorstwa
różnych typów. Wszelkiego rodzaju instytucje stanowią konkretne cechy danego
systemu gospodarczego.
Ad.2 Część funkcjonalna systemu, np. cechy działania wolnej konkurencji, zasady
działania np. społeczne nastawienie, koncepcja mechanizmu działania, gdzie dwa
główne typy są to mechanizmy rynkowe, działanie rynkowe. Zmieniają się w czasie,
ewoluują zarówno instytucje jak i cechy funkcjonowania systemu gospodarczego.
Zmienia się własność, typy przedsiębiorstw jak i mechanizmy gospodarcze.
Najpierw była własność zbiorowa (plemienna). Ta własność przekształciła się we
własność prywatną, grupową i indywidualną. Mamy więc własność zbiorową i
indywidualną, z tym, że ta zbiorowość mogła być różnie ukształtowana.
Własność spółdzielcza - własność zbiorowa prywatna.
Na pewnym etapie powstaje własność publiczna i państwowa, komunalna. Przy czym
własność publiczna pod wpływem polityki gospodarczej ma tendencję rozwoju,
wzrostu a potem spadania.
Typy przedsiębiorstw:
- przedsiębiorstwa wg. swobody działania
- ograniczania swobody działania
przedsiębiorstwa, które przestrzegają restrykcje, mają reżim, poprzez wyst
zamówień rządowych.
Mechanizmy ordynacji:
- rynkowy
- nakazowo - rozdzielcze - w której głównymi narzędziami były ustalenie zadań
dla podmiot, wykazy tych zadań.
- bilanse rozdzielające środki i redystrybucja zarówno w procesach
produkcyjnych.
Jakie są kryteria sprawności ekonomicznej?
Przed gospodarką stoi wiele zadań czysto gosp. i rozwoju gosp.
Cele:
- likwidacja luzów społecznych
- wzrost konsumpcji
- unowocześnienie gospodarki
- wzrost produkcji
Kryteria polityczne i przyrodnicze też kształtują cechy gospodarcze.
Ścieżka selekcyjna - inni ludzie mają szansę dopłynąć do innych części tego
systemu, ludzie wykształceni, ci którzy kierują gospodarką.
Systemowi potrzebny jest pewien typ postaw.
Determinanty sprawności:
- klęski żywiołowe
- zmiany w otoczeniu
Polityka gospodarcza - zmiana treści procesów decyzyjnych dla procesów realnych.
Ordnungpolitics - polityka dotycząca treści procesów czy szybko się
prywatyzować, czy wolniej.
Rola człowieka w proc. gospodarczym.
Zachowanie gosp. polega nieustalonym dokonywaniu wyborów.
Modele systemów gospodarczych:
Rozróżnienie modelu kapitalistycznego i socjalistycznego.
Kapitalizm działa na zasadzie indywidualizmu czyli wolności, samodzielności dla
wszelkich praw ale i obowiązek - do największych własnych korzyści.
Socjalizm opiera się na zasadzie kolektywności - formułuje się ogólnospołeczne
cele uznając za słuszne dla wszelkich jednostek. Wszelkie działania gospodarcze
mają być nastawione na realizację wspólnych celów. Organizacja całego
społeczeństwa jest oparta na zasadzie hierarchicznej struktury. Centralne
zarządzanie - z góry wiemy co mamy robić.
W socjalizmie - głównym regulatorem - są nakazy, rozkazy, rozporządzenia.
W kapitalizmie - są to głównie zasady ekonomiczne - obiektywny regulator działa
samoczynnie przez rynek.
W gosp. socjalistycznej mamy do czynienia z bezp. działaniem państwa na procesy
gospodarcze. W syst. kapitalistycznym mamy oddziaływanie pośrednie w syst .
gospodarczym.