praca magisterska Poziom stresu u zwierząt o różnym stopniu

praca magisterska
Poziom stresu u zwierząt o różnym stopniu udomowienia i oswojenia - badania na modelu szczurzym przy
użyciu wskaźników fizjologicznych i behawioralnych
opiekunowie – dr hab. Piotr Bębas (Wydział Biologii UW), dr Rafał Stryjek (Instytut Psychologii PAN)
Głównym celem projektu realizowanego podczas wykonywania pracy magisterskiej będzie poszukiwanie
odpowiedzi na pytanie o wpływ zmian środowiskowych doświadczanych zarówno w ontogenezie jako
i w filogenezie na reakcje emocjonalne oraz o ich dynamikę i mechanizmy powstawania. Bardzo interesująca
jest zarówno dynamika stresu i adaptacji dzikich osobników do środowiska laboratoryjnego jak i sytuacja
odwrotna - adaptacja osobników laboratoryjnych do warunków semi-naturalnych. Proponowane badania są
także próbą oszacowania różnic w poziomie stresu pomiędzy laboratoryjną i dziką linią szczura wędrownego
oraz mają na celu porównanie reakcji stresowych zwierząt bytujących w środowisku naturalnym, jak
i w różnych wariantach środowiska laboratoryjnego (np. środowisku wzbogaconym i środowisku
standardowym). Za pomocą techniki cross-fosteringu zostanie także dokonana próba oszacowania
środowiskowej i genetycznej genezy różnic w reaktywności emocjonalnej pomiędzy szczurami dzikimi
i laboratoryjnymi. Wyniki proponowanych badań mogą także pośrednio wzbogacić wiedzę na temat dynamiki
i mechanizmów stresu u innych gatunków zwierząt - w tym i ludzi (np. wpływu matek na reaktywność dziecka,
dynamiki procesu adaptacji do zmiany). Badanie podstawowych mechanizmów zachowania u ludzi nastręcza
wiele trudności. Szczególnie istotny wydaje się wpływ czynników kulturowych na kształtowanie zachowania.
Kolejną trudnością jest bazowanie większości badań na ludziach na technikach samoopisu, które to cechuje
niższa niż w badaniach behawioralnych rzetelność pomiaru. W przypadku badań eksperymentalnych na
ludziach nie ma możliwości kontrolowania zmiennych zakłócających np. w postaci wcześniejszych doświadczeń
badanych osób. Biorąc powyższe pod uwagę w niniejszym projekcie proponujemy wykorzystanie do badań
modelu zwierzęcego, w tym przypadku szczura wędrownego (Rattus norvegicus). Jest to obiekt niezwykle
często stosowany w badaniach behawioralnych, w tym badaniach nad mechanizmami ludzkich zachowań.
Zastosowana metoda badawcza/metodyka
Wskaźnikami stresu w proponowanych badaniach będzie poziom kortkosteronu u zwierząt
oraz dwa testy behawioralne dotyczące zachowań eksploracyjnych (test otwartego pola - OFT,
oraz test zachowań eksploracyjnych w reakcji na nowość).
Plan badawczy podzielony jest na następujące elementy:
• porównanie poziomu stresu u szczurów na różnych etapach udomowienia (ulaboratoryjnienia)
• porównanie poziomu stresu u szczurów dzikich na różnych etapach adaptacji do środowiska laboratoryjnego.
• porównanie podatności na stres szczurów dzikich i laboratoryjnych wychowywanych przez matki zastępcze
(szczury dzikie i laboratoryjne krzyżowo wychowywane przez dzikie i laboratoryjne matki zastępcze
- tzw. cross-fostering).
• wpływ poziomu lęku (farmakologicznie obniżony, standardowy i podwyższony) na zachowanie szczurów
dzikich i laboratoryjnych.
• wpływ środowiska wzbogaconego i standardowego na poziom stresu u dzikiej i laboratoryjnej linii szczura.
• porównanie poziomu reakcji stresowej u szczurów obu linii poddanych feralizacji – hodowla obu linii
w środowisku seminaturalnym.