Temat: Budowa i funkcje korzenia.

Temat: Budowa i funkcje korzenia.
Korzeń – to część podziemna organizmu
roślinnego (organ wegetatywny)
przystosowana do wypełniania
określonych funkcji:
 Umocowania rośliny w podłożu.
 Pobierania z gleby wody wraz
z rozpuszczonymi solami mineralnymi.
1. Budowa zewnętrzna Strefa podziałów komórkowych
• Stożek wzrostu – zbudowany z
korzenia.
tkanki twórczej pierwotnej;
komórki stożka intensywnie się
dzielą dając początek wszystkim
pozostałym komórkom korzenia.
• Czapeczka – okrywa stożek
wzrostu, chroniąc go przed
mechanicznymi uszkodzeniami w
czasie przedzierania się
rosnącego korzenia między
cząstkami gleby. Zbudowana jest
z komórek miękiszowych.
Strefa wydłużania
Zbudowana z komórek, które
intensywnie rosną, zwiększając
swoje rozmiary. W strefie tej
następuje najsilniejszy wzrost
korzeni na długość.
Strefa włośnikowa – różnicowania
Tworzą ją komórki przekształcające
się w różne typy tkanek, zdolne do
pełnienia określonych funkcji.
W strefie tej występują włośniki
odpowiedzialne za pobieranie
wody z solami mineralnymi,
zwiększające powierzchnię
wchłaniania.
Strefa korzeni bocznych
W strefie tej wyrastają korzenie
boczne, dzięki którym roślina
utrzymywana jest w podłożu.
Może w niej następować przyrastanie
korzenia na grubość.
Woda wraz z solami mineralnymi
przewodzona jest ze strefy
włośnikowej w kierunku łodygi.
2. Budowa wewnętrzna
korzenia (pierwotna).
Skórka – należy do tkanek
okrywających i ma funkcję
ochronną. Jej wytworem są
włośniki.
Kora pierwotna – zbudowana z tkanki
miękiszowej. Najbardziej
wewnętrzną warstwę kory
pierwotnej stanowi śródskórnia,
która reguluje przepływ wody w
poprzek korzenia – od włośników
do tkanek przewodzących.
Walec osiowy – centralna część
korzenia, w której znajduje się
tkanka przewodząca oraz tkanka
miękiszowa. Układ wiązek
przewodzących jest
naprzemianległy.
Wtórna budowa korzenia.
U roślin wieloletnich (niektórych
roślin nagonasiennych i roślin
okrytonasiennych), korzeń
przyrasta na grubość.
Dzieje się tak, dzięki wytworzeniu
przez miękisz walca osiowego,
miazgi międzywiązkowej
(kambium). Elementy miazgi
łączą się ze sobą w pierścień,
odkładający do wnętrza drewno
wtórne, a na zewnątrz łyko
wtórne.
Miazga korkotwórcza, powstająca
także z komórek miękiszowych,
powoduje wytworzenie – na
zewnątrz - korka, a do wnętrza –
pasm komórek miękiszowych.
3. Pobieranie wody przez korzenie.
Korzeń pobiera wodę, za pomocą włośników,
dzięki procesowi osmozy.
Osmoza polega na przenikaniu wody przez
błony półprzepuszczalne ze środowiska
o mniejszym stężeniu do środowiska
o większym stężeniu.
Stężenie składników w glebie jest zazwyczaj niższe niż
w komórkach korzenia, więc woda przenika z gleby do
włośników.
Z włośników przenika do komórek znajdujących się obok np.
miękiszowych, a następnie do naczyń będących komórkami
drewna, które przewodzą wodę z solami mineralnymi do
wszystkich komórek rośliny.
4. Systemy korzeniowe.
• System palowy – to
pojedynczy korzeń główny,
od którego odchodzą
mniejsze boczne
odgałęzienia.
• System wiązkowy – to
wiązka jednakowych
cienkich korzeni niekiedy
nazywanych
przybyszowymi.
5. Modyfikacje korzeni.
U niektórych roślin korzenie ulegają modyfikacjom budowy,
co umożliwia im pełnienie dodatkowych funkcji.
• Korzenie spichrzowe – magazynują substancje
odżywcze, które później wykorzystują do tworzenia
nowych pędów np. korzeń marchwi, pietruszki, buraka,
selera.
• Korzenie oddechowe
Pojawiają się u roślin rosnących na terenach podmokłych.
Zapewniają dostęp powietrza do systemów
korzeniowych zalanych wodą (cypryśnik błotny).
• Korzenie podporowe
Zazwyczaj wyrastają z łodygi nad ziemię i podpierają
roślinę ze wszystkich stron (puchowiec pięciopręcikowy).
• Ssawki
Rośliny, które zmodyfikowały swoje korzenie do funkcji
ssącej to półpasożyty. Przeprowadzają one proces
fotosyntezy, jednak czerpią od innych roślin wodę i sole
mineralne np. jemioła.
Łuskiewnik różowy jest pasożytem leszczyny i grabu,
jednak nie czyni im nadmiernej krzywdy.
• Korzenie powietrzne
Korzenie powietrzne wytwarzają rośliny, które rosną w
koronach drzew. Za pomocą tak zmodyfikowanych
korzeni pobierają wodę lub parę wodną z powietrza. Są
to tzw. epifity np. storczyk.
Innym przykładem jest drzewo mangrowe czy monstera.
• Korzenie czepne
Są modyfikacją korzeni służącą do przymocowywania się
do pni drzew, murów lub ścian.
Zadanie domowe:
Napisz, na czym polega symbioza bakterii
brodawkowych z korzeniami roślin
motylkowych.