Pobierz plik - Lubelska Unia Sportu
Transkrypt
Pobierz plik - Lubelska Unia Sportu
LUBELSKA UNIA SPORTU Wojewódzki Zespół Metodyczno Szkoleniowy B I U L E T Y N nr 3/2009 Kolegium redakcyjne Jerzy Lipski Andrzej Krychowski Maciej Powała-Niedźwiecki Lublin czerwiec 2009 Zrealizowano przy pomocy finansowej Województwa Lubelskiego 1 Adres redakcji: Lubelska Unia Sportu, ul. M.C. Skłodowskiej 5, 20-029 Lublin tel. 444 12 60, fax 444 69 91 Jerzy Lipski – tel. 0509 39 42 20, e-mail: [email protected] Andrzej Krychowski – tel. 459 26 96 Maciej Powała-Niedźwiecki – 0603 888 697, e-mail: [email protected] Projekt okładki: Jakub Stefaniak, Jerzy Lipski Zdjęcia: Zbigniew Zbroński, Albert Zbroński, Jerzy Lipski 2 Spis treści OD REDAKCJI ................................................................................................................ 5 I. AKTUALNOŚCI 1. Z prac nowej Komisji Młodzieży i Nadziei Olimpijskich PKOL ............................. 7 2. Konferencja w Spale 08-09.06.2009 r. ...................................................................... 8 3. Konferencja PFSM w Spale -10.06.2009 .................................................................. 9 4. Zasady zdobywania Kółek Olimpijskich .................................................................10 II. SPORT MŁODZIEŻOWY 1. Jerzy Lipski. Analiza wyników sportowych województwa lubelskiego w sporcie młodzieżowym w latach 2000 – 2008 .................................................... 11 2. Program dofinansowania szkolenia młodzieży uzdolnionej sportowo objętej szkoleniem olimpijskim (projekt grantów indywidualnych ”Talent”) .................. 27 III. TEORIA I PRAKTYKA SPORTU 1. Dariusz Kucharski. Wpływ treningu mentalnego na wyniki sportowe w latach 2006-2008 w zapasach kobiet na przykładzie zawodniczek SMS Chełm ............................................................................................................ 28 IV. O TYM WARTO WIEDZIEĆ 1. Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych ..................38 2. Zmiany w ustawie o kulturze fizycznej ...................................................................63 V. OPINIE, KOMENTARZE , FELIETONY 1. Jerzy Lipski. Nijaki status trenera w III i IV RP .................................................... 65 3 4 Motto: ”Art. 68. pkt.5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży”. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r ( DZ .U. nr 78,poz.483) OD REDAKCJI Oddajemy do Waszych rąk kolejny-trzeci numer Biuletynu a w nim spora porcja interesujących informacji. Na początek dla wszystkich trenerów kadry wojewódzkiej szkolących uzdolnioną młodzież w 2009 r przedstawiamy interesujący program MSiT pod nazwą „Talent”, czyli szukanie „perełek” sportowych, czyli najbardziej utalentowanych młodych sportowców nie szkolonych w SMS, NPSMS I OSSM. Liczymy, że i w naszym województwie znajdą się tacy zawodnicy, choć liczba jest mocno ograniczona bo dotyczy tylko 10 zawodników w danej olimpijskiej dyscyplinie indywidualnej i 30 zawodników w zespołowych grach sportowych. Następne opracowania dotyczą badań prowadzonych przez Dariusza Kucharskiego – trenera kadry wojewódzkiej w zapasach kobiet, które dotyczą wpływu treningu mentalnego na wyniki sportowe w latach 2006-2008 w zapasach kobiet na przykładzie zawodniczek SMS Chełm. Jest to kontynuacja zagadnień z psychologii sportu, naszej wiodącej problematyki w bieżącym roku. Ciekawe informacje z tego zakresu zaprezentujemy w jesiennych doniesieniach z Warsztatów Trenerskich z psychologią sportu oraz szkolenia kadry wojewódzkiej jakie organizowała Lubelska Unia Sportu w br. Interesujące dane zawiera materiał Jerzego Lipskiego poświęcony analizie wyników sportowych województwa lubelskiego w sporcie młodzieżowym za lata 2000-2008”. Dla wielu dyscyplin sportowych jest to pouczająca analiza wzrostu i spadku poziomu sportowego dyscypliny. Warto więc chwilę spojrzeć na wyniki z 9 lat i wyciągnąć dalsze wnioski do dokonania zmian w systemie szkolenia sportowego dyscypliny. Przedstawione dane zmuszają do refleksji nad przyczynami obserwowanych spadków poziomu dyscyplin . Z uwagi na szereg zmian w nowej ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych prezentujemy ją, kierując zainteresowanych do stosownego Dziennika Ustaw. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia br i zapewne przyprawi o ból głowy organizatorów dużych imprez sportowych. Całe szczęście, że sport młodzieżowy został wyjęty z jej zakresu działania. Dla środowiska sportowego prawdziwą rewolucję w podejściu do realizacji wf od 1.09.2009 r wprowadza nowelizacja ustawy o kf. Interesującym jest to, że efektem wdrożenia w życie zapisów w/w ustawy może być czekająca nas „emigracja zawodowa” nauczycieli wf. Z braku miejsca pracy w szkole część nauczycieli wf może trafić ..... ponownie do pracy w sporcie. Ale o tym po wakacjach, jak ustawa zacznie już działać. Z uwagi na znaczący rozwój internetu rozważamy po wakacjach przyjęcie modelu publikacji Biuletynu w wersji elektronicznej. Życząc miłych i słonecznych wakacji „Lato 2009” liczymy na nasze spotkanie w drugiej połowie br. oczekując na Państwa informacje i materiały szkoleniowe Redakcja 5 6 I. AKTUALNOŚCI 1. Z prac nowej Komisji Młodzieży i Nadziei Olimpijskich PKOl . Nowy Zarząd PKOl powołał Komisję Młodzieży i Nadziei Olimpijskich. Jej skład osobowy został znacznie ograniczony w stosunku do składu z lat 2005-2009. Przewodniczącym nowej komisji został ponownie Zenon Dagiel z Warszawy. Miło jest nam poinformować, że w dniu 23 czerwca 2009 r. w siedzibie PKOl odbyło się pierwsze posiedzenie komisji w nowym składzie. Na koleją kadencję 2009-2012 w skład komisji powołany został ponownie Jerzy Lipski- wiceprzewodniczący komisji sportu PFSM i kierownik wyszkolenia Lubelskiej Unii Sportu. Gratulujemy nominacji. Pełna lista członków komisji Młodzieży i Nadziei Olimpijskich PKOL na lata 20092012 r. Zenon Dagiel Przewodniczący Dariusz Abramuk ZG SZS Warszawa Stefan Długosz WLKS Siedlce-Iganie Czesław Fluder. Tatrzański Związek Narciarski-Zakopane Jan Krypa Biuro Sportu i rekreacji Urzędu m.st.Warszawy Jerzy Lipski Lubelska Unia Sportu Janusz Podraszko Szkoła Podstawowa nr 1 w Józefowie Bogusław Sułkowski Lubuska federacja Sportu w Zielonej Górze Piotr Śliwiński Warszawsko-Mazowiecka Federacja Sportu Marian Woronin Stowarzyszenie „Sport Dzieci i Młodzieży” w Warszawie Witold Zimny ZG AZS Warszawa Opiekunem komisji z ramienia PKOl jest Marian Sypniewski Zadania Komisji Młodzieży i Nadziei Olimpijskich dotyczą następujących grup problemowych: akcja zdobywania kółek olimpijskich nagroda Nadziei Olimpijskiej im. Eugeniusza Pietrasika dla wybitnie uzdolnionych zawodników zawody "Nadzieje Olimpijskie" ogólnopolska Olimpiada Młodzieży konkurs "Sprawna Klasa" program "Young Olympic Team". Podczas dyskusji na zebraniu komisji w dniu 23.06.2009 r zgłoszono szereg ciekawych propozycji co do tematyki i formy działania komisji. Akcentowano między innymi sprawę poprawy sytuacji w zakresie akcji zdobywania kółek olimpijskich, ufundowania przez PKOl nagród dla najlepszych klubów i województw w Młodzieżowych Mistrzostwach Polski, zwiększenia zainteresowania ideą Młodzieżowych Igrzysk olimpijskich oraz propagowania sportu młodzieżowego w samorządach lokalnych.. Na początek działań komisji planowane jest wyjazdowe posiedzenie komisji podczas finałów XV OOM w Krakowie w dniach 23-24.07.2009 r. Zaplanowano spotkanie komisji 7 z przedstawicielami dużych miast (Poznań, Kraków, Wrocław, Warszawa) którzy przedstawią swoje rozwiązania organizacyjno-finansowe w zakresie sportu młodzieżowego. Docelowo planowane jest zorganizowanie w PKOl specjalnej konferencji poświęconej różnym rozwiązaniom organizacji i finansowania sportu młodzieżowego przez samorządy lokalne dużych miast i małych gmin. W planach komisji jest uruchomienie stałej rubryki na stronie PKOl poświęconej pracy i działalności komisji. W najbliższym czasie komisja opracuje plan pracy i podejmie dalsze działania w nim przewidziane. O działaniach komisji będziemy informować w kolejnych naszych materiałach. 2. Konferencja w Spale 8-9.06.2009 r. W dniach 8-9.06.2009 r. w COS Spała odbyła się konferencja organizowana przez DSKiM Ministerstwa Sportu i Turystyki i PFSM dla przedstawicieli Samorządów Wojewódzkich i WISS. Program konferencji Otwarcie konferencji - Adam Giersz, sekretarz Stanu w MSiT, Bogusław Wontor, prezes PFSM. 1. Finansowanie systemu sportu młodzieżowego przez DSKiM - Jerzy Eliasz MSiT; 2. Zadania z zakresu sportu powszechnego, sportu dzieci i młodzieży oraz osób niepełnosprawnych-Wojciech Kudlik-MSiT; 3. Współpraca PFSM z MSiT w zakresie systemu sportu młodzieżowego - Piotr Śliwiński PFSM; 4. Organizacja procesu szkolenia młodzieży przez WISS - Dariusz Piotrowski PFSM; 5. Komisja Sportu PFSM: realizacja zadań w 2008 r.- Jerzy Jańczy PFSM; 6. Sport w zadaniach własnych samorządu terytorialnego na przykładzie miasta Poznania -Ewa Bąk Urząd Miasta Poznania; 7. Realizacja zadań z zakresu szkolenia i współzawodnictwa młodzieży uzdolnionej sportowo na terenie województwa - przedstawiciele 16 Urzędów Marszałkowskich i 16 WISS; Podczas otwarcia konferencji Adam Giersz - sekretarz Stanu w MSiT przedstawił ideę oraz harmonogram działań przygotowawczych do opracowania nowej ustawy o sporcie. Następnie omówił najistotniejsze problemy przy opracowywaniu projektu ustawy oraz przykładowe szczegółowe zapisy ustawy o sporcie. W dalszej części swojego wystąpienia A.Giersz przestawił koncepcję zmian w systemie szkolenia olimpijskiego oraz założenia programu „Talent”, które przedstawiamy w dalszej części Biuletynu. Obszerne fragmenty wystąpienia A.Giersz poświęcił roli i funkcjom WISS oraz ośrodków szkolenia sportowego młodzieży: ACSS, AWF. Wiele informacji poświęcił sprawom finansowania polskiego sportu przez MSiT oraz samorządy lokalne. Ad.1 - Ad.5. W poszczególnych wystąpieniach skierowanych głównie do przedstawicieli Urzędów Marszałkowskich zaprezentowany został system sportu młodzieżowego oraz proponowane kierunki jego modyfikacji. 8 Ad.6. Sport w zadaniach własnych samorządu terytorialnego na przykładzie miasta Poznania przedstawiła Ewa Bąk reprezentująca Urząd Miasta. Przedstawiony program działań w zakresie rozwoju sportu młodzieżowego oraz rozbudowy bazy sportowej był interesujący i ciekawy. Ad.7. W ciągu dwóch dni obrad przedstawiciele 16 Urzędów Marszałkowskich i 16 WISS przedstawili realizacje zadań z zakresu szkolenia i współzawodnictwa młodzieży uzdolnionej sportowo na terenie województwa. Szereg informacji z tego zakresu omówimy w kolejnych numerach naszego Biuletynu. Po przedstawieniu planowanych rozwiązań organizacyjnych spotkanie podsumował prezes PFSM Bogusław Wontor. W swoim wystąpieniu podkreślił, że spotkanie było ciekawe i owocne z uwagi na różnorodność prezentowanych rozwiązań realizacji zadań z zakresu szkolenia i współzawodnictwa młodzieży uzdolnionej sportowo w województwach i dużych miastach. Za ważne uznał następujące problemy: - system podziału środków finansowych w województwach i powiązanie go z państwowym systemem współzawodnictwa w sporcie młodzieżowym; - rolę Rad Sportu na różnych szczeblach samorządów lokalnych, jako element budowy państwa obywatelskiego; - utrzymanie struktury OZS w systemie organizacji polskiego sportu; - rozwiązań ustawowych w zakresie odpłatności za obiekty sportowe; - zasad współpracy WISS z RIO; - uporządkowania spraw organizatora OOM i zasad współpracy na linii Urzędy Marszałkowskie - WISS-y; - poszukiwania przez WISS innych źródeł finansowania sportu młodzieżowego np. środki unijne; - rozważenia nowej formuły współpracy młodzieżowej Polska-Niemcy; - koncepcji tworzenia interdyscyplinarnych SMS w województwach; - wagi i wartościowania dyscyplin w systemie współzawodnictwa sportu młodzieżowego, - rozważenia i podjęcia decyzji przez MSiT zmian w systemie sportu młodzieżowego, biorąc pod uwagę 5 wariantów zaproponowanych przez PFSM; Spotkanie podsumował i zakończył Jerzy Eliasz - MSiT. 3. Konferencja PFSM w Spale -10.06.2009 W dniu 10.06.2009 r. w COS Spała odbyła się kolejna konferencja kierowników jednostek i kierowników wyszkolenia WISS organizowana przez PFSM. Program szkolenia przewidywał następującą tematykę. 1. Dla Prezesów WISS. - konsultacje z Departamentem Sportu Powszechnego MSiT w sprawie zasad organizacji i rozliczania zadań „preselekcji do sportu” Wojciech Kudlik , Grażyna Felczak; - zasady i przygotowanie do konsultacji sportów zimowych 24.06 – Kraków i 26.06 Warszawa - Jerzy Janczy; - omówienie zawodów obserwowanych w 2009 r. - Dariusz Piotrowski, Wojciech Bażko; - film z przebiegu Finałów XV OOM w sportach Halowych „Świętokrzyskie 2009”; 9 - omówienie odbytej konferencji MSiT z samorządami 8-9.06.2009 r.; - uwagi i propozycje zmian (uzupełnień) do ogólnych zasad organizacji Finałów OOMDariusz Piotrowski, Włodzimierz Stobiecki; - propozycja „rangowania – ważenia” dyscyplin w sporcie młodzieżowym – Wojciech Bażko; - propozycja modyfikacji i zmian regulaminowych w systemie współzawodnictwa – Jerzy Janczy, Wojciech Bażko; - sprawy bieżące. 2. Dla kierowników wyszkolenia WISS. szkolenia, zapis procesu treningowego oraz tematy bieżące - kierownik CZMSz COS Marek Rzepkiewicz 2. Konsultacje z Departamentem Sportu Powszechnego MSiT w sprawie zasad organizacji i rozliczania zadań „preselekcji do sportu”-Dyrektor Wojciech Kudlik , Grażyna Felczak 3. Film z przebiegu Finałów XV OOM w sportach Halowych „Świętokrzyskie 2009” 4. Sprawy bieżące. Informacje i wnioski szczegółowe z konferencji zostaną przedstawione trenerom kadry wojewódzkiej podczas kolejnych szkoleń i spotkań. 4. Zasady zdobywania Kółek Olimpijskich Polski Komitet Olimpijski opublikował nowe zasady zdobywania kółek olimpijskich w latach 2009-2012. Liczymy, że po jesiennych Międzywojewódzkich Mistrzostwach Młodzików zainteresowane organizacje wystąpią do PKOL o ich przyznanie w br. Zasady zdobywania Kołek Olimpijskich 1. Cel: Zwiększenie zainteresowania młodzieży systematycznym uprawianiem sportu, promowanie wśród młodzieży zasad idei olimpijskiej. 2. Warunki zdobywania kółek olimpijskich:System zdobywania odznak tzw. kółek olimpijskich jest ściśle związany z aktualnie funkcjonującym systemem współzawodnictwa sportowego, cyklem i programem olimpijskim.I, II i III kółko można zdobywać w dyscyplinach olimpijskich, natomiast IV i V jedynie w konkurencjach olimpijskich. Zawodnik może zdobywać w jednym cyklu olimpijskim tylko raz kółko olimpijskie danego stopnia. Warunki zdobywania odznak są następujące: 1. kółko olimpijskie - zdobywcy miejsc 1-3 w Międzywojewódzkich Mistrzostwach Młodzików, - zwycięzcy Igrzysk Młodzieży Szkolnej, - zwycięzcy całorocznych cyklów zawodów o zasięgu ogólnopolskim. 2. kółko olimpijskie - zdobywcy miejsc l - 8 w Ogólnopolskiej Olimpiadzie Młodzieży - Mistrzostwach Polski Juniorów Młodszych, 3. kółko olimpijskie - zdobywcy miejsc l - 3 w Mistrzostwach Polski Juniorów, 10 - reprezentanci Polski juniorów na mistrzostwach świata i Europy, - reprezentanci Polski na światowe i europejskie igrzyska młodzieży. 4. kółko olimpijskie - kadra Olimpijska - grupa "A" i "B". 5. kółko olimpijskie - zawodnicy zatwierdzeni przez PK0l do składu reprezentacji olimpijskiej. 3. Nadawanie kółek, ewidencja: Kółka olimpijskie nadaje Polski Komitet Olimpijski. O nadanie I, II i III kółka olimpijskiego występują: Szkolny Związek Sportowy, Polskie Związki Sportowe, organizatorzy zawodów wymienionych w pkt. 2. IV i V kółko nadaje PK0l. Wykazy imienne, ewidencję zdobywców odznak w układzie dyscyplin sportowych prowadzą jednostki wnioskujące. PK0l ustala wzory odznak olimpijskich, zapewnia ich produkcję oraz rozdział. 4. Sprawy inne: Wręczanie odznak i legitymacji powinno odbywać się na imprezach sportowych lub okolicznościowych spotkaniach młodzieży z olimpijczykami. Źródło:www.pkol.pl II. SPORT MŁODZIEŻOWY Jerzy Lipski 1. Analiza wyników sportowych województwa lubelskiego w sporcie młodzieżowym w latach 2000 – 2008. System współzawodnictwa sportowego w sporcie dzieci i młodzieży pozwala na dokładne śledzenie rozwoju poszczególnych dyscyplin sportowych na przestrzeni roku lub wielu lat. Ich wzlotów i upadków, które mierzone są zdobytymi medalami i punktami w 4-ch kategoriach wiekowych: młodzików, juniorów młodszych, juniorów i młodzieżowców. Lata 2000-2008 to okres przejścia po 1999 r. z rywalizacji makroregionalnej na wojewódzką. Stąd też do celów niniejszej analizy przyjęto wyniki sportowe osiągnięte przez zawodników województwa lubelskiego w poszczególnych dyscyplinach sportu zgodnie z przyjętą klasyfikacją dyscyplin na letnie dyscypliny olimpijskie, zimowe dyscypliny olimpijskie, sportowe gry zespołowe i dyscypliny nieolimpijskie (patrz Biuletyn nr 2/2009J. Lipski; ”Strategia rozwoju sportu dzieci i młodzieży w województwie lubelskim na lata 2007-2012.Rok 2009.”). Do celów niniejszej analizy w grupie letnich dyscyplin olimpijskich szerzej przedstawiono grupę I dyscyplin tzw. ”priorytetowych”, które uzyskały 11 minimum 3 % punktów województwa w systemie sportu młodzieżowego oraz pozostałą grupę letnich dyscyplin olimpijskich (tab. Nr 1) i dyscyplin nieolimpijskich. W okresie lat 2000-2008 w grupie letnich dyscyplin olimpijskich-tzw „priorytetowych” z systemu rywalizacji sportowej ubyło pływanie synchroniczne i kolarstwo torowe. Największy potencjał szkoleniowo-sportowy prezentuje lekka atletyka ,która na przestrzeni ostatnich ośmiu lat zanotował spadek poziomu sportowego z 15,99 % (VII m w Polsce) na 11,77 % (X m w Polsce).Na ten stan rzeczy miało wpływ wiele czynników, które wymagają szerszej analizy. Powrót LA do poziomu sportowego z lat 2000-2002 (VII m w Polsce) jest w dalszym ciągu możliwy, lecz wymaga dużej pracy organizacyjno – szkoleniowej poszczególnych klubów sportowych i sekcji la. Pływanie zrobiło znaczny postęp sportowy, bo z dyscypliny zajmującej IX-X miejsce w Polsce w latach 2000- 2004 w ostatnich latach zajmuje już V miejsce, uzyskując postęp o 3,33 % więcej punktów niż w poprzednich latach (2000).Cieszy postęp wynikowy szczególnie w grupie młodzieżowców. Smuci natomiast fakt zniknięcia z mapy sportowej województwa sekcji pływania synchronicznego z Kraśnika. Najbardziej systematyczną pracę szkoleniową prowadzą kluby sportowe w podnoszeniu ciężarów, czego efektem jest trwałe i wysokie II miejsce w Polsce oraz postęp sportowy w stosunku do 2000 r aż o 2,16 % punktów. Uzyskanie pierwszego miejsca w rywalizacji ogólnopolskiej wymaga jednak powołania w Hrubieszowie, Biłgoraju lub Puławach ośrodka szkolenia młodzieżowego PZPC lub SMS, Na szczególny plus dla tej dyscypliny sportu zasługuje harmonijna współpraca trenera kadry wojewódzkiej i trenerów klubowych oraz władz LOZPC. W tradycyjnie silnych zapasach czołowe miejsce zajmują zapasy kobiet, które z III-go miejsca w Polsce w roku 2000, w roku 2008 zdecydowanie zajęły I miejsce, uzyskując postęp wynikowy w stosunku do 2000 r. aż o 3,83 %. Szczególna rolę w tym sukcesie mają SMS w Kraśniku i Chełmie oraz pozostałe klubowe sekcje zapaśnicze. Zupełnie inną tendencję obserwujemy w taekwondo olimpijskim (dawniej WTF).Początkowo w roku 2000 i 2001 byliśmy najlepsi w Polsce. Po kilku latach okazało się, że zajmujemy V-VI miejsce w Polsce, ze stratą do 2000 r aż o 7,62 pkt. Oznacza to ,że w tej dyscyplinie sportu aby powrócić do czołówki, czeka nas wytężona praca organizacyjna i szkoleniowa. Kolejne miejsce w gronie dyscyplin priorytetowych przypada dla zapasów w stylu wolnym mężczyzn. Wysoka pozycja tej dyscypliny sportu w Polsce wynika z faktu funkcjonowania SMS w Kraśniku, silnej sekcji zapaśniczej w GKS ”Górnik” Łęczna, dużej rywalizacji wśród pozostałych i wchodzenia do szkolenia nowych sekcji zapaśniczych z UKS . Martwi natomiast spadek poziomu sportowego w MLKS ”Włodawianka” Włodawa z której pochodzi wieloletni trener kadry wojewódzkiej Zenon Nizioł. Ostatnia dyscyplina w zapasach - zapasy klasyczne stale są w czołówce najlepszych województw w Polsce, choć ze zmiennym szczęściem, świadczącym o przejściowych kłopotach szkoleniowych. Na wysoką pozycję tej dyscypliny sportu składa się dobra praca szkoleniowa w SMS Chełm, MKS Cement-Gryf Chełm oraz stały postęp pozostałych sekcji zapaśniczych. Kolarstwo jest ostatnią dyscypliną, która w tej grupie dyscyplin w 2008 r uzyskała 3,02 % punktów województwa. Szkoda tylko, że w ostatnim okresie znikła z mapy sportowej województwa sekcja kolarska MKS „Start” Lublin, bo jej wyniki dałyby szansę na trwałe zaistnienie w najlepszych dyscyplinach sportowych naszego województwa. Spadek z tej grupy dyscyplin na przestrzeni lat 2000-2008 zanotowały judo K i M oraz łucznictwo. 12 W bloku zimowych dyscyplin olimpijskich nasze wyniki zapewnia tylko narciarstwo biegowe, które od zera punktów w 2000 r. doszło do 0,78 % w 2008 r. i VI miejsca w Polsce. To zasługa ośrodków narciarstwa biegowego w Tomaszowie Lubelskim i Wojciechowie i niestrudzonych działaczy z LOZNarciarskiego. W III grupie – sportowych gier zespołowych największy poziom sportowy prezentuje obecnie piłka siatkowa K, piłka nożna M, piłka siatkowa M i rugby. Pierwsze miejsce w rankingu sportowych gier zespołowych zajmuje piłka siatkowa K, która z XI miejsca w Polsce w 2000 r. za 2008 r. sklasyfikowana została na V miejscu. Najpopularniejsza z gier – piłka nożna M zdobywa ostatnio (od 2003 r) od 3,60-2,81 % punktów, co pozwala na zajęcie XII miejsca w Polsce, osiągając już w 2002 i 2004 r V miejsce w Polsce. Jedynie w 2007 r nasi reprezentanci nie zdobyli punktów w MPJ. Piłka siatkowa M z XI miejsca w Polsce w 2000 r. zajmuje obecnie XII miejsce a na przeszkodzie w awansie stoi brak systematycznego startu w rozgrywkach o MPJ. Rugby to jedyna z nieolimpijskich (obok kajak polo) zespołowych gier sportowych, która awansowała do ścisłej czołówki krajowej zajmując w 2008 r. III miejsce w Polsce. Na podkreślenie dobrej pracy w tej dyscyplinie jest fakt systematycznego, corocznego udziału w kategorii WMMmłodzików, OOM i MPJ. Piłka ręczna K, która w 2000 r. zajmowała IV miejsce w Polsce obecnie spadła na XI miejsce. Prawidłowością w tej dyscyplinie sportu oraz piłki siatkowej K i rugby jest coroczny udział zespołów w MPJ, co świadczy o systematycznej pracy klubów sportowych. Kolejna dyscyplina o dużym potencjale wynikowym to piłka ręczna M ,która na przestrzeni ostatnich 9-ciu lat była II i IV miejscu w Polsce. Ostatnie lata, po 2004 r to dorobek tylko od 1,23-2,18 % punktów spowodowany głównie brakiem sukcesów w MPJ. W IV grupie-dyscyplin tzw. nieolimpijskich największe sukcesy sportowe zanotowało taekwondo ITF, biegi przełajowe i karate tradycyjne. Taekwondo ITF w latach 2000-2008 stale gościło w czołowej trójce województw, utrzymując swój wysoki poziom także w 2008 r. (II-gie miejsce w Polsce). Dużą poprawę wyników sportowych zanotowały biegi przełajowe, które z X miejsca w kraju awansowały w 2008 r. na I miejsce. Szkoda tylko, że od 2012 tą ciekawą konkurencję planuje się włączyć do bloku sportów letnich OOM. Wysoką, stabilną, II pozycję w Polsce zdobyło karate tradycyjne, pomimo braku kategorii juniora w punktacji sportu młodzieżowego, co świadczy o dobrej pracy poszczególnych sekcji klubowych i LZKTradycyjnego. Włączone do systemu oceny karate kyokushin, a niedawno także kick-boxing (od 2007 r) zaczynają przynosić dla województwa kolejne medale i punkty. Do nich należy przyszłość w sporcie młodzieżowym i dalsza poprawa poziomu sportowego województwa. W V grupie-innych letnich dyscyplin olimpijskich największe sukcesy sportowe osiągnęły takie dyscypliny jak: boks, łucznictwo, strzelectwo, tenis, tenis stołowy i pięciobój nowoczesny uzyskując 1,16 – 2,54 % punktów dla województwa. Z uwagi na brak miejsca szczegółowe analizy poziomu słabszych dyscyplin sportowych pominiemy, zauważając jednak, że w wielu przypadkach od ich osiągnięć sportowych zależy ostateczna pozycja województwa w systemie sportu młodzieżowego. Reasumując, każda dyscyplina sportu w różnych kategoriach wieku miała lata sukcesów i upadków. Analiza osiągnięć sportowych za lata 2000-2008 pozwoliła na wyselekcjonowanie w każdym bloku dyscyplin tych, które osiągają wysokie pozycje w Polsce oraz tych, które są na długiej i żmudnej drodze dochodzenia do sukcesów sportowych. 13 Dla najlepszych dyscyplin należy kontynuować politykę preferowania ich potrzeb organizacyjnych i szkoleniowych, jaką przyjęto w 2007 r. w „Strategii rozwoju sportu dzieci i młodzieży w województwie lubelskim na lata 2007-2012 .” Liczymy, że na bazie przedstawionych danych z lata 2000-2008 poszczególne OZS dokonają szczegółowej analizy w poszczególnych kategoriach wiekowych, wyciągną stosowne wnioski organizacyjno-szkoleniowe zmierzające do poprawy sytuacji i dalszej walki o czołowe miejsce swojej dyscypliny w kraju. Rozszerzenie przedstawionej analizy o dane konkretnych zawodniczek i zawodników oraz osiągnięcia sportowe poszczególnych klubów sportowych stanowić może narzędzie do bardziej precyzyjnej oceny pracy szkoleniowej poszczególnych sekcji i klubów sportowych w każdej dyscyplinie. Tab.nr 1. Szczegółowe wyniki bloków dyscyplin sportowych w sporcie młodzieżowym za lata 2000-2008. I. Letnie dyscypliny olimpijskie za lata 2000-2008. Punkty/ Zawody/ Konkurencje/ Bloki LA Pływanie 14 Zdobyte punkty Ranking MMM OOM MPJ MMP Razem Polska m-ce Woj. % pkt 2000 143 218,2 327 882,7 VII 15,99 2001 121,75 141 215,51 337 815,26 VII 15,18 2002 131 135,5 198 448,5 913 VII 15,86 2003 90 117 210 386 803 IX 13,30 2004 126 103 174,67 254 763,67 XI 12,63 2005 95 113,01 127 291,26 626,27 XIII 10,62 2006 127 126 197,5 295,76 746,26 XI 12,60 2007 121 150 181 181,5 633,5 XIII 10,82 2008 122,25 146,50 235,5 257,77 762,02 X 11,77 2000 - 83 98 285 466 IX 8,44 2001 - 80,75 95 96 271,75 X 5,06 2002 - 87,75 33 185 305,75 X 5,31 2003 - 107 136,25 118 361,25 IX 5,98 2004 - 69,5 133 73 275,5 X 4,55 2005 - 101,5 51,0 355,0 507,50 VII 8,60 2006 - 67 179 297,5 543,5 VII 9,18 2007 - 124,75 145 209 478,75 VII 8,17 2008 - 178,25 90,5 388 656,75 V 10,14 Rok 144,5 Pływanie synchroniczne Podnoszenie ciężarów Zapasy K Taekwon-do olimpijskie (WTF) 2000 - 14,33 - - 14,33 III 0,26 2001 - 33,16 - - 33,16 II 0,62 2002 - 11,33 - - 11,33 III 0,19 2003 - - 9 - 9 III 0,15 20042008 - 1 - - 1 III/IV 0,01 2000 62 57 87 167 373 II 6,76 2001 76 69 70 235 450 II 8,38 2002 108 47 85 283 523 II 9,08 2003 155 36 103 191 485 II 8,03 2004 168 110 85,5 154 517,5 II 8,56 2005 160 128 44 153,50 485,50 II 8,23 2006 2007 2008 174 175 157 98,5 102,5 121,5 131 219 129,5 126 120 170 529,5 616,50 578 II II II 8,94 10,53 8,92 2000 57 64 51 - 132 III 3,12 2001 62 48 67 - 177 III 3,30 2002 50 80 54 - 184 III 3,19 2003 51 72 105 51 279 III 4,62 2004 137 68 - - 252 III 4,16 2005 62 118 83 61 324 III 5,49 2006 61 59 150,5 109 379,5 I 6,41 2007 56 95,5 174 25 350,5 III 5,98 2008 59 137 155,5 99 450,5 I 6,95 2000 127 171 175 172 645 II 11,68 2001 89 190 218 176 695 I 12,59 2002 129 130 180 174,5 613,5 III 10,66 2003 137 116 180 190 623 III 10,32 2004 131 97 116 109 453 III 7,49 2005 131 64 82 49 326 IV 5,52 2006 65 42 92 77 276 V 4,67 2007 86 61 49 143 339 V 5,79 2008 82 47 67 67 263 VI 4,06 15 Zapasy styl wolny M Zapasy styl klasyczny Kolarstwo szosowe Kolarstwo Torowe 16 2000 53 84 110 97 344 II 6,23 2001 50 117 105 127,5 399,5 I 7,44 2002 46 95 129 132.5 402,5 I 6,99 2003 52 93 107 189 441 I 7,30 2004 53 49 113 242,5 457,5 I 7,56 2005 50 140 98 137,5 375,5 I 6,36 2006 44 62 94 51,5 251,5 IV 4,67 2007 88 109 41 129 367 I 6,27 2008 83 78 47 76 284 III 4,38 2000 42 69 139 169 419 I 7,59 2001 48 84 132 156,5 421 II 7,84 2002 36 65 111 213 425 II 7,38 2003 43 46 51 192 347 II 5,75 2004 99 55 109 - 300 III 4,96 2005 51 57 432 120 271 IV 4,59 2006 51 47,5 46 102 246,5 III 4,16 2007 65 30 59 138 292 II 4,98 2008 71 30,75 60 174 335,75 II 5,18 2000 44,5 11 - - 55,5 XIII 1,01 2001 29,5 38 7 - 74,5 XIII 1,39 2002 sz+tor 35 33 43 42 153 XI 2,65 2003 sz+tor 2004 2005 2006 2007 2008 86,25 23 63 16 188,25 XI 3,12 50,5 83 79 82,5 89 23 19 2 17 30 58,66 85 45,25 37,63 8 88,13 42 52,5 14,75 71 220,29 229 178,75 151,88 198 IX X XII X IX 3,64 3,88 3,02 2,59 3,05 2000 39 1 24 - 64 VIII 1,16 2001 38,01 - 25 - 63,01 IX 1,17 20022008 - - - - - - - II. Zimowe dyscypliny olimpijskie za lata 2000-2008 Dyscyplina Zdobyte punkty Rok Narciarstwo klasyczne-biegowe Rankingi MMM OOM MPJ MMP Razem Polska Woj. % pkt. 2000 - - - - - Nk. 0,00 2001 - 1 - - 1 IX 0,02 2002 36,25 2 - - 37,25 VII 0,64 2003 19,75 9 4 - 32,75 VIII 0,54 2004 28,25 9 4 - 41,25 VIII 0,68 2005 2006 2007 2008 28,75 25,75 15 32 8 5 12 9 18 9,5 8 10 - 54,75 40,25 35 51 IX IX VII VI 0,92 0,68 0,60 0,78 III. Sportowe gry zespołowe za lata 2000-2008. Zdobyte punkty Ranking Dyscyplina Rok MM M OOM MPJ MMP Razem Polska Woj.% Piłka ręczna K 2000 - 49 50 - 99 IV 1,79 2001 - 30 30 - 60 X 1,12 2002 - 36 50 - 86 VII 1,49 2003 42 42 20 - 104 IX 1,72 2004 42 16,5 60 118,5 VII 1,96 2005 42 34,88 65 - 141,88 III 2,40 2006 42 47,2 20 - 109,20 VII 1,84 2007 42 26,57 50 - 118,57 VII 2,02 2008 42 22,15 30 - 94,15 XI 1,45 2000 - 73 75 - 148 IV 1,68 2001 - 94 11,46 - 105,76 VII 1,07 2002 - 46 46,43 - 92,43 VII 1,60 2003 42 26 130 - 156 II 2,58 2004 42 10 30 - 117 IX 1,93 2005 42 26,80 60 128,80 IX 2,18 Piłka ręczna M 17 Piłka nożna K Piłka nożna M Piłka siatkowa K Piłka siatkowa M 18 2006 63 26 - 89 XI 1,50 2007 42 30 - - 72 XIV 1,23 2008 42 57 - - 99 XI 1,52 2000 - 28 - - 28 VII 0,51 2001 - 11 - - 11 XII 0,20 2002 - 33 - - 33 IX 0,57 2003 - 11 - - 11 XIII 0,18 2004 - - 11 - 11 XIII 0,18 2005 - 11 - - 11 XIII 0,19 2006 - 11 - - 11 XIII 0,19 2007 - 11 - - 11 XIII 0,19 2008 - 25 - - 25 IX 0,38 2000 - 28 50 - 78 IX 1,41 2001 - 62 45 - 107 IX 1,99 2002 - 46 85 - 131 V 2,27 2003 2004 2005 2006 2007 2008 67 67 67 67 67 67 50 50 50 50 64 6451 51 101 101 116 51 - 168 218 218 233 182 182 XII V VII VII XIII XII 2,78 3,60 3,69 3,93 3,11 2,81 2000 - 38 8 - 46 XI 0,83 2001 - 42 11,76 - 53,76 XI 1,00 2002 - 28 12 - 40 XIII 0,69 2003 63 28,63 24,38 - 116,01 VIII 1,92 2004 63 18,59 31,43 - 113,2 VII 1,87 2005 63 16,78 10 89,78 XII 1,52 2006 63 52,14 51,57 166,71 V 2,81 2007 63 12,85 47,14 122,99 IX 2,10 2008 63 30,06 102,6 9 - 195,75 V 3,02 2000 - 30 - - 30 XV 0,54 2001 - 34 8,57 - 42,57 X 0,79 2002 - 20 43,21 - 63,21 X 1,09 - Piłka siatkowa plażowa K Piłka siatkowa plażowa M Koszykówka K 2003 63 22 39 - 124 IX 2,05 2004 63 27,43 - - 90,43 XII 1,49 2005 63 20,0 - - 83,00 X 1,40 2006 63 22,93 18,67 - 104,6 XI 1,77 2007 63 18,62 81,62 XIII 1,39 2008 63 30,06 24 - 117,06 XII 1,80 2000 - 13 - - 13 VII 0,24 2001 - 3 - - 3 XIV 0,06 2002 - 2,5 4 - 6,5 IX 0,11 2003 - 1 4 - 5 X 0.,08 2004 - 2 - - 2 XIV 0,03 2005 - 7 - - 6 X 0,10 2006 - 2,5 5 - 7,5 IX 0,13 2007 - 8 2,5 - 10,5 VI 0,19 2008 - 8 19 - 27 V 0,41 2000 - 6,5 6 - 12,5 IX 0,23 2001 - 9 4 - 13 VIII 0,24 2002 - 3 6 - 9 VIII 0,15 2003 - 2 22 - 24 V 0,40 2004 - 3 - - 3 XII 0,05 2005 - 1 - - 1 XV 0,02 2006 - 1 - - 1 XV 0,02 2007 - 1 - - 1 XIII 0,03 2008 - 1 4 - 5 XI 0,07 2000 - 28,9 - - 28,9 XIV 0,52 2001 - 34 - - 34 XIV 0,63 2002 - 42 65,83 - 107,83 V 1,87 2003 - 36 16,36 - 52,36 XV 0,87 2004 42 26 20 - 88 IX 1,45 2005 42 43,27 11,11 - 96,38 XI 1,63 2006 42 2,73 - 44,73 XIV 0,76 2007 - 20 - - 20 XIV 0,34 2008 42 51 5.45 - 98,45 XII 1,52 19 Koszykówka M Rugby Kajak-polo Unihokej 20 2000 - 39,23 - - 39,23 XIV 0.71 2001 - 32 - - 32 XIV 0,60 2002 - 38 20 - 58 XII 1,00 2003 42 30 50 - 122 XI 2,02 2004 42 28 55 - 118 XI 1,95 2005 42 26 - - 68 XV 1,15 2006 42 22 - - 64 XII 1,08 2007 - 28 - - 28 XV 0,48 2008 42 24 - - 66 XIII 1,01 2000 - 20 45 - 65 IV 1.18 2001 - 40 25,87 - 65,87 V 1,23 2002 - 16 28,7 - 44,7 V 0,77 2003 - 16 35,2 - 51,2 IV 0,84 2004 18 36,52 25 - 79,52 V 1,31 2005 30 40 8 78 IV 1,32 2006 18 24 35 - 77 V 1,30 2007 18 45 40 - 103 IV 1,76 2008 18 36 60 - 114 III 1,76 2000 * 2001 * 2002 * 2003 * 2004 * 1,05 2005 * 1,06 2006 68 45 - - 113 III 1,91 2007 56 33 - - 89 V 1,52 2008 74 21 - - 95 V 1,46 2006 - - - - - - - 2007 - 6 - - 6 IX 0,10 2008 - - - - - - III. Dyscypliny nieolimpijskie za lata 2000-2008 Dyscyplina Zdobyte punkty MMM OOM MPJ MMP Razem Polska Woj. % pkt. 2000 71 149 178 - 398 II 19 2001 70 133 185 - 388 II 9 2002 76 106 184 - 366 III 6,36 2003 56 133 202 - 391 II 6,48 2004 90 133 211 - 434 II 7,17 2005 86 128 164 378 III 6,41 2006 76 96 170 - 342 III 5,78 2007 91 109 187 - 387 III 6,61 2008 139 108 174 - 421 II 6,50 2000 84 44 44 - 172 X 3,12 2001 66 40 34 - 140 XII 2,60 2002 95 68 21 - 184 VII 3,19 2003 2004 2005 2006 2007 2008 92 99 98 96 110 103 70 55 62 79 75 104 41 48 45 45 56,50 58 - 203 202 195 220 241,50 265 VII VII IX IV VI I 3,36 3,34 3,30 3,71 4,12 4,09 2002 - 41 - - 41 III 0,71 2003 - 85 - - 85 II 1,41 2004 - 110,5 - - 110,5 I 1,82 2005 - 62 - - 62 II 1,05 2006 - 72 - - 72 II 1,22 2007 10 53 - - 63 II 1,07 2008 25 45 - - 70 II 1,08 2005 - - - - - - - 2006 54,34 - - - 54,34 I 0,92 2007 56 - - - 56 I 0,96 2008 59,67 - - - 59,67 II 0,92 2006 * - - - - - - Rok Taekwondo ITF Biegi Przełajowe Karate tradycyjne Sporty wrotkarskie Kick-boxing Rankingi 21 Szachy 2007 * - 48 - 48 VI 0,82 2008 - - 45 - 45 VII 0,69 2000 - 4 25 - 29 XII 0,53 2001 - - 21 21 42 XIII 0,78 2002 1 2 - - 3 XV 0,05 - - 25 25 XIV 0,41 10 XVI 0,16 2003 Biathlon Letni Karate kyokushin Biegi na orientację 22 2004 - - 10 2005 - 9 2 - 11 XIV 0,19 2006 - 5 - - 5 XVI 0,19 2007 8 13 3 - 24 XIV 0,41 2008 17 10 9 - 36 XIII 0,55 2000 - 4 8 - 12 VII 0,22 2001 11 - 1 - 12 VII 0,22 2002 6 - 1 - 7 VIII 0,12 2003 18 - - - 18 VIII 0,30 2004 29 2 - - 31 IX 0,51 2005 16 4 2 - 22 IX 0,37 2006 14,75 3 2 - 19,75 X 0,38 2007 14 1 - - 15 VII 0,26 2008 14,25 4 4 - 22,25 VIII 0,34 2002 - - - - - - - 2003 - - - - - - - 2004 - 24 - - 24 VII 0,40 2005 - 20 - - 20 VII 0,40 2006 2007 2008 - 3 11 15 - - 3 11 15 XI VIII VI 0,05 0,19 0,23 2000 5 - - - 5 XI 0,09 2001 2 - - - 2 XI 0.04 2002 - 8 - - 8 XIII 0,13 2003 11 9,34 2 - 22,34 IX 0,37 2004 44 17 - - 61 VIII 1,01 2005 20 2 1 - 23 XI 0,39 Brydż Akrobatyka Sportowa 2006 39,68 4 9 - 52,68 VIII 0,89 2007 7 4 6 - 17 XIII 0,30 2008 11,66 - 1 - 12,66 XIII 0,19 2002 - - - - - - - 2003 - 2 - - 2 XII 0.,03 2004 - - - - - 2005 - - - - - - - 2006 - - - - - - - 2007 - 9 - - 9 X 0,15 2008 - 12 - - 12 IX 0,18 2000 33 - - - 33 IX 0,60 2001 6 1 - - 7 XII 0,13 2002 40 6 - - 46 XI 0,79 2003 33,33 5 - - 38,33 XI 0,63 2004 32 7 4 35,83 X 0,59 2005 4 4 7 - 15 XII 0,25 2006 14 - 11 - 25 X 0,42 2007 - 7 4 - 11 XII 0,19 2008 - - - - - - - ---- IV. Pozostałe olimpijskie dyscypliny sportu za lata 2000-2008 Dyscyplina Zdobyte punkty MMM OOM MPJ MMP Razem Polska Woj. % pkt. 2000 2 7 - 7,5 16,5 XV 0,29 2001 15 3 2 - 20 XV 0,37 2002 19 5 6 - 30 XV 0,52 2003 9 2 4 - 15 XV 0,25 2004 18 8 - 33,5 59,5 XIII 0,98 2005 17 25 5,50 - 47,50 XIV 0,80 2006 23 5 4 5,5 37,5 XIII 0,63 2007 30 15 18 - 63 XI 1,07 2008 27 21 8 0 56 XI 0,86 Rok Badminton Rankingi 23 Boks Gimnastyka sportowa Jeździectwo Judo K Judo M 24 2000 - 24 12 47 83 XII 1,50 2001 - 32 63 11 106 X 1,97 2002 8 52 48 53 161 IX 2,79 2003 19 18 51 53 141 X 2,34 2004 30 39 48 45 162 IX 2,74 2005 20 47 21 50 138 IX 2,30 2006 27 50 27 38 142 XI 2,45 2007 24 38 27 38 127 XIII 2,17 2008 44 40 36 45 165 IX 2,54 2007 - - - - - - - 2008 6 - - - 6 XI 0,09 2000 - 9 3 - 12 XIV 0,22 2001 - 9 - - 9 XIII 0,17 2002 - 6 15 - 21 XIII 0,36 2003 7 4 15 - 26 XII 0,43 2004 - 5 18 23 X 0,38 2005 13 23 39 75 VII 1,27 2006 - 9 - 8 17 XI 0,29 2007 - 9 9 16 34 X 0,58 2008 - 8 15 21 44 IX 0,67 2000 50 15 26 17 108 X 1,96 2001 13 31 1 51 96 XII 1,79 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 49 63 58 45 43 3 2 6 7 12 15 8 16 6 9 2 4 6 14 14 36 39,5 21 25 13 17 100 107,5 95,0 60 82 46 39 X IX X XII XII XI XIII 1,73 1,78 1,57 1,01 1,39 0,78 0,60 2000 58 11 31 43 133 VII 2,41 2001 52 16 11 30 109 VII 2,03 2002 54 13 - 43 110 VIII 1,91 2003 60 7 - 27 94 IX 1,55 2004 52 4 2 13 71 X 1,17 Kajakarstwo Klasyczne Łucznictwo Pięciobój /Trójbój Nowoczesny 2005 49 11 2 - 62 XI 1,05 2006 46 1 2 - 49 X 0.83 2007 7 - 6 - 13 XIV 0,22 2008 4 11 6 - 21 XIII 0,32 2000 87 21 - - 108 XIII 1,96 2001 97 16 2 - 115 XIII 2,61 2002 67 kl+pol o 5 24 - 96 XIII 1,66 2003 34 4 8 5 51 XIII 0,84 2004 80,5 3 8 50 141,5 XIII 2,34 2005 75 6 12 26 119 XIII 2,02 2006 9 3 7 10 29 XIII 0,49 2007 11 5 - 36 52 XIV 0,89 2008 2 - 4 - 6 XV 0,09 2000 24 12 17 151 204 IV 3,70 2001 53 11 45 51 160 VI 2,98 2002 49 26 14 56 145 V 2,51 2003 43 5,5 26 - 74,5 IX 1,23 2004 41 36,27 18 - 95,27 VIII 1,57 2005 37 35 27 32 131 VII 2,22 2006 47 11,67 41 16 115,67 VII 1,95 2007 34 18 25 34 111 VII 1,89 2008 32 7 6 70 115 VII 1,77 2000 - 49 - - 49 III 0,89 2001 - 80,34 8 - 88,34 III 1,64 2002 - 58 2 60 IV 1,04 2003 30 27 21 12 90 IV 1,49 2004 16 24 36 10 86 IV 1,42 2005 30 32 12 59 133 III 2,25 2006 29 59 4 24 116 III 1,96 2007 2008 30 28 38 34 3,5 10 98 75,5 IV V 1,67 1,16 25 Strzelectwo Sportowe Tenis Tenis stołowy 2000 32 1 - - 33 XIV 0,30 2001 31 2 - - 33 XV 0,61 2002 41 - 2 - 43 XV 0,74 2003 20 8 - - 28 XVI 2004 32 4 12 48 XIV 0,79 2005 34 32 57 - 123 XII 2.08 2006 22 28 24 71 145 XII 2,45 2007 28 19 57 61 165 X 2,82 2008 23 7 73 - 103 XII 1,59 2000 2 7 - 7,5 16,5 XII 0,30 2001 21,5 7 - 10,5 39 XII 0,73 2002 31,5 - 8,5 - 40 X 0,69 2003 18 6 19 - 43 X 0,71 2004 24 10 8 2 44 X 0,72 2005 21 15 9 2 47 XI 0,80 2006 15 10 33,5 - 58,5 X 0,99 2007 25,5 19 9,5 19 73 X 1,25 2008 30,5 12,5 8 45,5 96,5 VIII 1,49 2000 19 29 6 31,5 85,5 XII 1,55 2001 21,5 26,5 13 12 73 XII 1,36 2002 28 21 4 - 53 XV 0,92 2003 26 12 7 - 45 XIV 0,74 2004 34 26,5 5 - 65,5 XII 1,08 2005 24 24 7,5 - 55,50 XIV 0,94 2006 35 30 14,63 9 88,63 XII 1,50 2007 33 17,33 27,84 9 87,17 XII 1,40 2008 28 31,5 19,5 11,75 90,75 XIV 1,49 Legenda: nk- nie klasyfikowany * -udział tylko w MMM 26 2. Program dofinansowania szkolenia młodzieży uzdolnionej sportowo objętych szkoleniem olimpijskim (projekt grantów indywidualnych pod nazwą ”Talent”) Celem programu jest rozszerzenie finansowego wsparcia szkolenia najbardziej uzdolnionych zawodników dyscyplin olimpijskich, którzy nie zostali objęci szkoleniem w ACSS, SMS, NSMS i OSSM. W sportowych grach zespołowych szkolenie zawodników w niepublicznych szkołach mistrzostwa sportowego i ośrodkach szkolenia sportowego młodzieży nie obejmuje wszystkich zawodników kadr narodowych w wieku do 23 lat. Znaczna liczba zawodników, w okresach poza szkoleniem w ramach kadr narodowych pzs, podlega procesowi szkolenia sportowego w macierzystych klubach, nie realizując indywidualnych programów opracowanych przez pzs. Dofinansowanie tego szkolenia pod nadzorem pzs pozwoli na zwiększenie efektywności treningu poprzez poprawę warunków organizacyjnych i szkoleniowych najbardziej uzdolnionych sportowo zawodników w klubach macierzystych. 1. Dyscypliny objęte programem: wszystkie dyscypliny uwzględnione w programie letnich i zimowych igrzysk olimpijskich (350); 2. Liczba zawodników/czek w danej dyscyplinie objęta dofinansowaniem do 500 osób, w tym: w dyscyplinach indywidualnych – do 10 osób wskazanych przez właściwy pzs; w sportowych grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, piłka ręczna, hokej na lodzie, hokej na trawie) - do 30 osób, wskazanych przez pzs. 3. Wysokość dofinansowania: do 20 000 zł na zawodnika w skali roku, proporcjonalna do okresu szkolenia; 4. Koszty MSiT: 5 mln zł w 2009 r. i 10 mln zł w 2010 r. 5.Warunki szkolenia: a) członkostwo w kadrze narodowej w danej kategorii wiekowej; b) wiek kalendarzowy: 16- 23 lata; c) licencja właściwego pzs. 6. Zasady finansowania: dofinansowanie zadania odbywać się będzie zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Sportu z dnia 10 lipca 2006 r w sprawie dofinansowywania zadań ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (Dz.U. Nr 134, poz. 944 z póz.zm.) 7. Wnioskodawca-polski związek sportowy – jest zobowiązany złożyć wniosek na powierzenie realizacji zadania państwowego ze środków Funduszu rozwoju Kultury Fizycznej, wraz z następującymi załącznikami: a) wykazem zawodników/czek objętych programem (imie i nazwisko, rok urodzenia, numer licencji pzs, nazwę macierzystego klubu, województwo, udział w kadrze narodowej); b) planami szkolenia sportowego na dany rok, zatwierdzonymi przez Zespół Metodyczno – Szkoleniowy COS; c) nazwisko i imię oraz klasę trenerską szkoleniowca danego zawodnika; d) nazwisko i imię przedstawiciela pzs odpowiedzialnego za szkolenie młodzieży. 8.Środki FRKF na realizację programu mogą zostać przeznaczone na; a) zgrupowania i konsultacje w kraju i za granica; b) starty w imprezach krajowych i międzynarodowych w kraju i za granica; 27 c) zgrupowania miejscowe lub dochodzeniowe , w tym dopłaty do wyżywienia i zakwaterowania; d) zakupy sprzętu i ubiorów sportowych; e) zakupy odzywek i suplementów diety; f) bezosobowy fundusz płac , w tym dofinansowanie płacy trenera realizującego program szkolenia (do 30 % kwoty); g) niezbędne badania lekarskie, diagnostyczne, wydolnościowe; h) inne przedsięwzięcia niezbędne do realizacji programu , po uzgodnieniu z MSiT; i) koszty obsługi zadania (do 10 %). 9. Realizatorem zadania jest klub sportowy , którego członkiem jest zawodnik objęty programem dofinansowania , na zasadach określonych do szkolenia młodzieży uzdolnionej w ośrodkach szkolenia sportowego. 10. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Minister Sportu i Turystyki może wyrazić zgodę na odstępstwa od powyższych zasad programu. III. TEORIA I PRAKTYKA SPORTU Dariusz Kucharski 1. Wpływ treningu mentalnego na wyniki sportowe w latach 2006-2008 w zapasach kobiet na przykładzie zawodniczek SMS Chełm Przedmiot i metodyka badań. Założenia i cel badań. Zaprezentowane w poprzednim rozdziale pracy dane wskazują na ogromną rolę, jaką psychologia i trening mentalny pełnią w sporcie. Psychologia sportu w wielu krajach stała się częścią standardową, wspierającą pracę zespołów trenerskich, integralnym elementem sterowania rozwojem sportowców. Wiele faktów wskazuje na to, że niezwykłe sukcesy wielu zawodników są efektem współpracy z psychologami, którzy poprzez swoje działania starają się doprowadzić do połączenia funkcji umysłu i ciała sportowców. Przytoczone wyżej fakty składają się na wytyczenie celu niniejszej pracy. Jest nim przedstawienie wpływu treningu mentalnego na uzyskiwane przez zapaśniczki wyniki na zawodach oraz sprawdzenie, czy wpływa on na takie umiejętności psychologiczne jak pewność siebie, kontrolowanie stanu pobudzenia, koncentracja, wyuczony optymizm zawodniczek oraz poziom lęku. Problemy i hipotezy badawcze. Dane z poprzedniego rozdziału pracy dają podstawę do sformułowania następujących pytań badawczych. 28 Problem badawczy I Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a wynikami sportowymi zawodniczek poddanych jego działaniu? Problem badawczy II Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a umiejętnościami psychologicznymi zawodniczek? Tak postawiony problem badawczy wymaga sformułowania dodatkowych problemów szczegółowych. Problem szczegółowy 1: Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a poczuciem pewności siebie u zawodniczek poddanych jego wpływowi? Problem szczegółowy 2: Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a kontrolowaniem stanu pobudzenia u zawodniczek poddanych jego wpływowi? Problem szczegółowy 3: Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a zdolnością do koncentracji zawodniczek poddanych jego wpływowi? Problem szczegółowy 4: Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a optymistycznym podejściem zawodniczek poddanych wpływowi treningu? Problem badawczy III Czy istnieje związek między treningiem mentalnym a poziomem lęku u zawodniczek, które poddane zostały działaniu treningu? Wyniki sportowe i przyjęte założenia teoretyczne są podstawą do sformułowania następujących hipotez badawczych. Hipoteza 1. Trening mentalny wpływa na poprawę osiąganych wyników sportowych u zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza 2. Trening mentalny pozytywnie wpływa na postawy zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza 3. Trening mentalny zwiększa pewność siebie zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza4. Trening mentalny podwyższa umiejętność kontrolowania stanu pobudzenia u zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza 5. Trening mentalny podwyższa umiejętność koncentracji u zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza 6. Trening mentalny pozytywnie wpływa na optymistyczne podejście zawodniczek poddanych jego wpływowi. Hipoteza 7. Trening mentalny wpływa na obniżenie poziomu lęku u zawodniczek poddanych wpływowi treningu. 29 Procedura badawcza. Uzyskanie odpowiedzi na pytania badawcze oraz weryfikacja postawionych wyżej hipotez dokonane zostały w oparciu o analizę wyników sportowych z zawodów, wywiady, wyniki przeprowadzonych ankiet oraz wyniki badania psychologicznego. Wyniki te zostały uzyskane w okresie przed rozpoczęciem treningu mentalnego i po nim, w latach 2006 – 2008 r. Osoby badane to cztery zawodniczki, uczennice Szkoły Mistrzostwa Sportowego w Chełmie, uprawiające zapasy. Określenie poszczególnych zmiennych. Zmienną zależną główną są wyniki sportowe. Zmienne zależne dodatkowe stanowią: - umiejętności psychologiczne: pewność siebie, kontrolowanie stanu pobudzenia, koncentracja, optymistyczne podejście, - poziom lęku. Zmienną niezależną jest trening mentalny, którego wpływowi poddane zostały zawodniczki. Na zmienne zależne dodatkowe oddziaływać mogły ponadto zmienne zakłócające, którymi są następujące czynniki osobowościowe: - brak motywacji do wykonania zadania, - postawa negatywistyczna, - lęk przed negatywną oceną. Zasada dobrowolnego udziału w badaniu (ankiety, badanie psychologiczne) oraz informacja o możliwości zapoznania się ze swoimi wynikami w pewnym stopniu eliminują wpływ czynników zakłócających. Badanie zmiennych zależnych. Jak już ustalono zmienną zależną główną w przeprowadzonych badaniach stanowią wyniki sportowe zawodniczek uzyskane przed i po okresie prowadzenia treningu mentalnego. Zostały one poddane analizie porównawczej. Następną zmienną dodatkową są umiejętności psychologiczne: - pewność siebie, - kontrolowanie stanu pobudzenia, - koncentracja, - optymistyczne podejście. Do ich pomiaru utworzono i zastosowano ankietę (zał. 1), która miała na celu określenie ich poziomu u zawodniczek. Zadanie polegało na wpisaniu odpowiedniej cyfry – od 1 do 5 - mającej określić poziom występowania danego zjawiska, gdzie: 1 = nigdy 2 = rzadko 3 = czasami 4 = często 5 = zawsze W każdej kategorii można było osiągnąć maksymalnie 20 punktów (4 pytania do każdej z nich). Ankiety zostały przeprowadzone 2 razy: w okresie przed i po przeprowadzonym treningu mentalnym. Do pomiaru następnej zmiennej zależnej, jaką był poziom lęku zawodniczek, wykorzystano Arkusz Samopoznania R.B. Cattella. Arkusz Samopoznania R. B. Cattella jest kwestionariuszem do badania reakcji lękowych. Jest skonstruowany z pytań dużego inwentarza osobowości, który opracował autor do oceny i mierzenia 16 wyróżnionych przez siebie elementów struktury osobowości, tzw. czyn30 ników. Czynnik jest takim elementem struktury osobowości, który jest względnie niezależny od innych elementów i na który składa się określony zespół dwubiegunowych cech i reakcji zachowania człowieka. Każdy biegun wymiaru osobowości składa się od kilku do kilkunastu różnych reakcji i schematów zachowania człowieka. Później doszedł Cattell do wniosku, że duże nasilenie określonych reakcji i schematów reagowania składających się na prawe lub lewe bieguny niektórych wymiarów (czynniki: „Q3-”, „C-”, „L”, „O”, „Q4”) koreluje z dużym nasileniem reakcji lękowych. Wybrał więc z Inwentarza Osobowości wszystkie pytania dotyczące tych reakcji. Wyodrębnił w ten sposób grupę pytań (40) badających czynnik lęku, które składają się na Arkusz Samopoznania. Połowa z tych pytań dotyczy symptomów lęku jawnych, tzn. takich, z których ludzie zdają sobie sprawę, a połowa ukrytych symptomów lęku, tzn. takich, z których ludzie nie zdają sobie sprawy, że dotyczą lęku. Za pomocą Arkusza Samopoznania można zbadać stan lęku (rozległy obszar jednolitych schematów reagowania powtarzających się mniej więcej w podobnej postaci w ciągu kilku dni) lub lęk jako cechę (jeżeli zespół reakcji lękowych występuje w badaniach powtarzających się po paru tygodniach, miesiącach, czy nawet latach). Mierzy on niepokój jawny (jednostka zdaje sobie z niego sprawę), oraz niepokój ukryty (przejawia się w postaci symptomów zachowania zakamuflowanych, takich, które przeciętny człowiek uważa za przejawy jakichś innych cech osobowości). Obok wymienionych reakcji lękowych, kwestionariusz bada niektóre objawy biegunów 5 czynników: „Q3-” - gnuśności i niezadowolenia z siebie, „C-” - słabości Ego, „L” - skłonności do reakcji paranoidalnych, „O” - poczucia winy, „Q4” - objawy warunkowane niezaspokojeniem silnych popędów i pragnień. Arkusz Samopoznania R. B. Cattella jest dobrą, wymagającą krótkiego czasu, metodą badania reakcji lękowych i taką, która nie działa na badanych stresująco. Narzędzie to daje przede wszystkim ogólny obraz nasilenia bliżej nieokreślonego lęku (Matkowski, 1983). W badaniu zostały wykorzystane ogólne wyniki (wyrażone w stenach), świadczące o poziomie lęku ogólnego. Wyniki stenowe i ich interpretacja: 10 – bardzo silny lęk neurotyczny 9 – silny lęk neurotyczny 8 – lęk neurotyczny średniego stopnia, tendencje do występowania 7 – osoby zasadniczo opanowane, dopóki nie znajdą się w sytuacji lękorodnej 6 – lęk średniego stopnia (górna granica normy) 5 – norma 4 – bez obaw (dolna granica normy) 3 – osoby ospałe z brakiem motywacji 2 – niezwykłe poczucie bezpieczeństwa 1 – osoby flegmatyczne i uparte. Podobnie jak ankietę, badanie Arkuszem samopoznania przeprowadzono dwa razy – w okresie przed i po przeprowadzonym treningu mentalnym. Organizacja i przebieg badań. Dobór próby do badań i charakterystyka badanej grupy. Analizie poddano wyniki sportowe, wyniki przeprowadzonych ankiet i wyniki Arkusza Samopoznania R.B. Cattella czterech zawodniczek Szkoły Mistrzostwa Sportowego z Chełma w zapasach, które w latach 2006-2008 poddawane były wpływowi treningu mentalnego. 31 Ankiety i badania psychologiczne przeprowadzono indywidualnie, na terenie Klubu Sportowego „Cement-Gryf” Chełm, po wyrażeniu zgody na ich przeprowadzenie. Wyniki sportowe. Wyniki obejmują rok 2006 gdzie zawodniczki startowały nie uczestnicząc w treningu mentalnym, oraz lata 2007-2008 w których systematycznie uczestniczyły w zajęciach. Tabela 1. Wyniki sportowe zapaśniczek w 2006 roku przed zastosowaniem treningu mentalnego. ZAWODNICZKI/WYNIKI K.K. A.G. M.K. K.O. I PUCHAR POLSKI 15 3 3 9 MISTRZOSTWA MISTRZOSTWA II PUCHAR POLSKI EUROPY POLSKI 5 5 2 9 1 2 8 5 - Tabela 2. Wyniki sportowe zapaśniczek w 2007 roku w pierwszym roku stosowania treningu mentalnego. ZAWODNICZKI / WYNIKI K.K. A.G. M.K. K.O. I PUCHAR POLSKI 7 1 1 5 MISTRZOSTWA MISTRZOSTWA II PUCHAR POLSKI EUROPY POLSKI 2 5 2 1 3 1 3 9 1 5 10 Tabela 3. Wyniki sportowe zapaśniczek w 2008 roku w drugim roku stosowania treningu mentalnego. ZAWODNICZKI / WYNIKI K.K. A.G. M.K. K.O. I PUCHAR POLSKI 3 1 2 7 MISTRZOSTWA MISTRZOSTWA II PUCHAR POLSKI EUROPY POLSKI 1 3 1 1 9 1 3 2 3 3 Wyniki przeprowadzonych ankiet. Ankieta obejmuje 4 kategorie wpływu treningu mentalnego na umiejętności psychologiczne zawodniczek. Są to: - pewność siebie, - kontrolowanie stanu pobudzenia, - koncentracja, - wyuczony optymizm. 32 Maksymalny wynik możliwy do osiągnięcia w każdej z kategorii wynosi 20. Poniżej w tabeli przedstawiono, jak rozkładają się wyniki zawodniczek w poszczególnych kategoriach w okresie przed i po przeprowadzonym treningu mentalnym. Tabela 4. Rozkład wyników uzyskanych przez zawodniczki w ankiecie. Kategorie/ Zawodniczki PEWNOŚĆ SIEBIE KONTROLOWANIE STANU POBUDZENIA KONCENTRACJA WYUCZONY OPTYMIZM K.K. A.G. M.K. K.O. przed 7 przed po 14 po przed 12 przed po 18 po przed 12 przed po 16 po przed po 7 10 przed po 10 16 7 11 9 13 8 11 przed 12 przed 13 Po 17 po 18 przed 8 przed 14 po 14 po 19 przed 10 przed 14 po 13 po 17 przed 9 przed 10 po 13 po 13 K.O. przed 9 po 8 Tabela 5. Rozkład wyników uzyskanych przez zawodniczki w Arkusza Samopoznania. ZAWODNICZKI WYNIKI WYRAŻONE W STENACH K.K. przed po 6 4 A.G. przed po 8 6 M.K. przed 9 po 8 ANALIZA MATERIAŁU BADAWCZEGO Prezentowane tu wyniki sportowe, wyniki przeprowadzonych ankiet oraz wyniki badania psychologicznego opierają się na założeniu o wzajemnym związku osiągnięć sportowych, uzyskanych przez zawodniczki w czasie zawodów z treningiem mentalnym, któremu były poddawane. Celem badań było sprawdzenie, czy trening mentalny wpływa na wyniki sportowe i czy przyczynia się do zmian umiejętności psychologicznych: pewności siebie, kontrolowania stanu pobudzenia, koncentracji i pozytywnego nastawienia oraz poziomu lęku u zawodniczek. Uwarunkowania uzyskiwanych osiągnięć sportowych – omówienie wyników Trening mentalny a wyniki sportowe Powyższe wyniki dają podstawy do stwierdzenia, że trening mentalny zawodniczek jest czynnikiem modyfikującym osiągnięcia sportowe i że wraz z jego stosowaniem przez zawodniczki następuje poprawa uzyskiwanych przez nie wyników. Wszystkie zawodniczki po poddaniu ich wpływowi treningu mentalnemu poprawiły swoje wyniki osiągnięte na zawodach. Największy postęp poczyniły zawodniczki K.K. i A.G. które swoje osiągnięcia uwieńczyły medalami w Mistrzostwach Europy. Słabiej wypadły zawodniczki M.K i K.O. ale po 33 mimo to znacznie poprawiły swoje osiągnięcia. Należy tu uwzględnić w tych dwóch przypadkach kontuzje sportowe (obie uszkodzenia kolan) i zmianę kategorii wagowych na wyższe, co jest istotnym czynnikiem mającym wpływ na rezultat sportowy w zapasach. 34 Trening mentalny a umiejętności psychologiczne zawodniczek: Uzyskane przez zawodniczki wyniki sugerują, że trening mentalny jest czynnikiem wpływającym na ich umiejętności psychologiczne i przyczynia się do ich podniesienia. Pewność siebie Wraz ze stosowaniem treningu mentalnego wzrosła pewność siebie u wszystkich zawodniczek, w tym u dwóch znacznie - o 7 punktów u pierwszej (przed rozpoczęciem treningu 35 mentalnego 7, obecnie 14 punktów). U drugiej o 6 (przed treningiem 12, obecnie 18 punktów). U pozostałych wartość pozytywnej zmiany wynosi 4 i 3 punkty. Kontrolowanie stanu pobudzenia Wraz ze stosowaniem treningu mentalnego wzrosła umiejętność kontrolowania stanu pobudzenia u wszystkich zawodniczek, w tym u jednej na znacznym poziomie (poprawa o 6 punktów). U pozostałych zawodniczek wyniki poprawiły się o 4 i 3 punkty. Koncentracja Wraz ze stosowaniem treningu mentalnego wzrosła zdolność koncentracji u wszystkich zawodniczek, w tym u dwóch znacznie (pozytywna zmiana o 6 i 5 punktów). Pozostałe zawodniczki doświadczyły zmiany o wartości 4 i 3 punktów. Wyuczony optymizm Wraz ze stosowaniem treningu mentalnego wzrosło pozytywne nastawienie u wszystkich zawodniczek, w tym u dwóch znacznie (poprawa wartości o 5 punktów). U pozostałych zawodniczek obserwuje się zmianę o wartości 3 punktów. Trening mentalny a poziom lęku u zawodniczek Dane z uzyskanych wyników sugerują, że trening mentalny obniża lęk u zawodniczek. Dwie z zawodniczek doświadczyło obniżenia poziomu lęku ogólnego o 2 steny. U pierwszej obserwuje się spadek lęku ogólnego z 6 stenu – „lęk średniego stopnia”, na 4 sten – „bez obaw”. U drugiej nastąpiła zmiana wyniku znajdującego się poza ogólnie przyjętą normą (8 sten: „lęk neurotyczny średniego stopnia”) na wynik mieszczący się w normie (6 sten, górna granica; „lęk średniego stopnia”). U pozostałych dwóch zawodniczek nastąpiła poprawa, której wartość wynosi 1 sten (z 9 stenu: „silny lęk neurotyczny” na 8 sten: „lęk neurotyczny średniego stopnia”). Analiza powyższego materiału skłania do stwierdzenia, że wyniki sportowe zawodniczek korelują z ich umiejętnościami psychologicznymi i poziomem lęku. Im wyższe umiejętności, tym lepsze wyniki sportowe. W przypadku lęku rzecz ma się następująco: im niższy poziom lęku, tym lepsze osiągnięcia sportowe. Trening mentalny, poprawiając umiejętności psychologiczne zawodniczek i obniżając poziom lęku, pozytywnie wpływa na ich funkcjonowanie podczas zawodów i osiągane wyniki. WNIOSKI Analiza wyników sportowych, uzyskanych przez zawodniczki oraz rezultaty przeprowadzonych ankiet i badania psychologicznego pozwalają na sformułowanie kilku wniosków dotyczących wpływu treningu mentalnego na wyniki sportowe, umiejętności psychologiczne i poziom lęku zawodniczek: 1) Istnieje zależność między osiąganymi wynikami sportowymi zawodniczek a uczestnictwem w treningu mentalnym. 2) Trening mentalny wpłynął na poprawę wyników sportowych zawodniczek. 3) Istnieje zależność między umiejętnościami psychologicznymi zawodniczek a uczestnictwem w treningu mentalnym. 4) Trening mentalny pozytywnie wpłyną na takie umiejętności psychologiczne jak: pewność siebie, kontrolowanie stanu pobudzenia, koncentracja i wyuczony optymizm zawodniczek. 5) Istnieje zależność między poziomem lęku zawodniczek a uczestnictwem w treningu mentalnym. 6) Trening mentalny pozytywnie wpłyną na obniżenie poziomu lęku u zawodniczek. 36 Powyższe wnioski z analizy materiału badawczego potwierdzają założone hipotezy o wpływie treningu mentalnego na jakość funkcjonowania zawodniczek podczas zawodów, a tym samym uzyskane przez nie wyniki sportowe. Uzyskane tu dane stanowią potwierdzenie licznych tez i kolejny dowód na to, że im wyższy jest poziom cech psychicznych sportowca, uzyskiwanych między innymi dzięki treningowi mentalnemu, tym pełniej przejawia się jego fizyczne, techniczne i taktyczne przygotowanie, co z kolei znajduje odzwierciedlenie w jego osiągnięciach sportowych. BIBLIOGRAFIA Doil W. (1976). Zagadnienia rozwoju cech psychicznych sportowca. W: M. Trzcińska (red.), Psychologia i współczesny sport. SiT, Warszawa. Huber A. (1994). Trening mentalny w biegu na orientację. Cz. 1. Podstawy teoretyczne. RCMSKFiS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Janowiec W. (2007). Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna w sporcie. Odporność psychiczna i jej uwarunkowania. Lider. Promocja zdrowia .Kultura zdrowotna i fizyczna, 196(6), 26-27. Kłodecka-Różalska J. (2006). O Treningu Mentalnym, dorobku i przyszłym zastosowaniu psychologii w polskim sporcie. Wychowanie Fizyczne i Sport, 50 (4), 205-214. Kłodecka-Różalska J. (1993). Radzimy sobie ze stresem. RCMSKFiS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Krawczyński M., Nowicki D. (red.), (2004). Psychologia sportu w treningu dzieci i młodzieży. COS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Kruszewski A. (2004). Zapasy. Podstawy teorii i praktyki treningów. COS. Warszawa. Lenc A.N. (red.), (1967). Zapasy wolne i klasyczne. SiT. Warszawa. Malareczki I. (1981). Zarys fizjologii wysiłku i treningu sportowego. SiT. Warszawa. Matkowski M. (1983). Arkusz Samopoznania Raymonda B. Cattella (IPAT ANXIETY SCALE – SELF – ANALYSIS FORM). Przegląd Psychologiczny, t. XXVI, nr 2, 413-423. Morris T., Summers J. (red.), (1998). Psychologia sportu. Strategie i techniki (red. wyd. pol. J. Kłodecka - Różalska). COS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Nowicki D. (2004). Program Treningu Mentalnego w przygotowaniu zawodnika do startu. COS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Steinmann H. (1994). Trening Mentalny w biegu na orientację. RCMSKFiS, Biblioteka Trenera, Warszawa. Rudik P. (1976). Psychologiczne aspekty działalności sportowej. W: M.Trzcińska (red.), Psychologia i współczesny sport. SiT, Warszawa. Ulatowski T. (1981). Teoria i metodyka sportu. SiT. Warszawa. ANEKS Załącznik 1 Ankieta – arkusz Załącznik 2 Arkusz Samopoznania R. B. Cattella (odpowiedzi) 37 IV. O TYM WARTO WIEDZIEĆ. 1. Ustawa z dnia 20 marca 2009 r o bezpieczeństwie imprez masowych Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu USTAWA z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych[1]) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa: 1) zasady postępowania konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa imprez masowych; 2) warunki bezpieczeństwa imprez masowych; 3) zasady i tryb wydawania zezwoleń na przeprowadzanie imprez masowych; 4) zasady gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych; 5) zasady odpowiedzialności organizatorów za szkody wyrządzone w związku ze zorganizowaniem imprez masowych. Art. 2. Przepisów ustawy nie stosuje się do nieodpłatnych imprez masowych organizowanych na terenach zamkniętych będących w trwałym zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez: Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości oraz ministrów właściwych: do spraw wewnętrznych, do spraw oświaty i wychowania, do spraw szkolnictwa wyższego oraz do spraw kultury fizycznej i sportu, jeżeli jednostki te są organizatorami imprezy masowej w rozumieniu niniejszej ustawy. Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) imprezie masowej – należy przez to rozumieć imprezę masową artystyczno-rozrywkową, masową imprezę sportową, w tym mecz piłki nożnej, o których mowa w pkt 2–4, z wyjątkiem imprez: a) organizowanych w teatrach, operach, operetkach, filharmoniach, kinach, muzeach, bibliotekach, domach kultury i galeriach sztuki lub w innych podobnych obiektach, b) organizowanych w szkołach i placówkach oświatowych przez zarządzających tymi szkołami i placówkami, c) organizowanych w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży, d) sportowych organizowanych dla sportowców niepełnosprawnych, e) sportu powszechnego o charakterze rekreacji ruchowej, ogólnodostępnym i nieodpłatnym, organizowanych na terenie otwartym, 38 f) zamkniętych organizowanych przez pracodawców dla ich pracowników – jeżeli rodzaj imprezy odpowiada przeznaczeniu obiektu lub terenu, gdzie ma się ona odbyć; 2) imprezie masowej artystyczno-rozrywkowej – należy przez to rozumieć imprezę o charakterze artystycznym lub rozrywkowym, która ma się odbyć: a) na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na których liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, b) w hali sportowej lub w innym budynku umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, w których liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 500; 3) masowej imprezie sportowej – należy przez to rozumieć imprezę masową mającą na celu współzawodnictwo sportowe lub popularyzowanie kultury fizycznej, organizowaną na: a) stadionie lub w innym obiekcie niebędącym budynkiem, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej – nie mniej niż 300, b) terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób wynosi nie mniej niż 1000; 4) meczu piłki nożnej – należy przez to rozumieć masową imprezę sportową mającą na celu współzawodnictwo w dyscyplinie piłki nożnej, organizowaną na stadionie lub w innym obiekcie sportowym, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000; 5) imprezie masowej podwyższonego ryzyka – należy przez to rozumieć imprezę masową, w czasie której, zgodnie z informacją o przewidywanych zagrożeniach lub dotychczasowymi doświadczeniami dotyczącymi zachowania osób uczestniczących, istnieje obawa wystąpienia aktów przemocy lub agresji; 6) czasie trwania imprezy masowej – należy przez to rozumieć okres od chwili udostępnienia obiektu lub terenu uczestnikom imprezy masowej do chwili opuszczenia przez nich tego obiektu lub terenu; 7) liczbie miejsc dla osób na imprezie masowej – należy przez to rozumieć liczbę udostępnionych przez organizatora miejsc na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem, hali sportowej albo w innym budynku lub na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, ustaloną na podstawie przepisów prawa budowlanego i przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej; 8) instytucjach zagranicznych – należy przez to rozumieć podmioty zagraniczne i międzynarodowe, w tym w szczególności wchodzące w ich skład narodowe punkty informacyjne, właściwe do zapobiegania i zwalczania przejawów przemocy i chuligaństwa w czasie masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, na podstawie Europejskiej konwencji w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej, sporządzonej w Strasburgu dnia 19 sierpnia 1985 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 129, poz. 625) oraz decyzji Rady 2002/348/JHA z dnia 25 kwietnia 2002 r. dotyczącej bezpieczeństwa w związku z meczami piłki nożnej o charakterze międzynarodowym (Dz. Urz. WE L 121 z 8.5.2002, str. 1–3; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 04, str. 237–239); 39 9) organizatorze – należy przez to rozumieć osobę prawną, osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, przeprowadzającą imprezę masową; 10) regulaminie obiektu (terenu) – należy przez to rozumieć przepisy wydane przez właściciela, posiadacza, użytkownika lub zarządzającego obiektem lub terenem, zawierające zasady wstępu na teren lub obiekt, w tym osób małoletnich, zasady zachowania się osób obecnych w obiekcie lub na terenie i korzystania przez nie z obiektu lub terenu oraz ze znajdujących się tam urządzeń, a także określające miejsca nieprzeznaczone dla publiczności; 11) kierowniku do spraw bezpieczeństwa – należy przez to rozumieć osobę wyznaczoną przez organizatora, reprezentującą go w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom imprezy masowej; 12) służbie informacyjnej – należy przez to rozumieć osoby podlegające kierownikowi do spraw bezpieczeństwa, wyznaczone przez organizatora, w tym spikera zawodów sportowych; 13) służbie porządkowej – należy przez to rozumieć osoby podlegające kierownikowi do spraw bezpieczeństwa, wyznaczone przez organizatora, legitymujące się ważną licencją pracownika ochrony fizycznej, o której mowa w art. 26 lub 27 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. Nr 145, poz. 1221 i Nr 90, poz. 757, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1055 i Nr 180, poz. 1112); 14) terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej – należy przez to rozumieć wydzielony, odpowiednio oznaczony teren na otwartej przestrzeni, spełniający warunki higieniczno-sanitarne odpowiadające wymaganiom przewidzianym prawem oraz posiadający infrastrukturę zapewniającą bezpieczne przeprowadzenie imprezy masowej, na którym do określenia liczby miejsc przyjmuje się przelicznik 0,5 m2 na osobę; 15) terenie zamkniętym – należy przez to rozumieć teren zamknięty w rozumieniu przepisów prawa budowlanego lub teren będący w trwałym zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez: Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwości oraz ministrów właściwych: do spraw wewnętrznych, do spraw oświaty i wychowania, do spraw szkolnictwa wyższego oraz do spraw kultury fizycznej i sportu; 16) zabezpieczeniu imprezy masowej – należy przez to rozumieć ogół skoordynowanych przedsięwzięć podejmowanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z imprezą masową; 17) zakazie zagranicznym – należy przez to rozumieć zakaz stadionowy, nałożony przez uprawnione do tego podmioty innych państw, o którym informację przekazano Komendantowi Głównemu Policji; 18) zezwoleniu – należy przez to rozumieć zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej wydane, w drodze decyzji, przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta właściwych ze względu na miejsce przeprowadzenia imprezy masowej; 19) dokumencie potwierdzającym tożsamość – należy przez to rozumieć dowód osobisty, tymczasowe zaświadczenie tożsamości, paszport, prawo jazdy, legitymację szkolną lub studencką, dokument stwierdzający tożsamość cudzoziemca albo inny dokument potwierdzający tożsamość zaopatrzony w wizerunek twarzy i adres zamieszkania osoby. Art. 4. Postępowanie w sprawach określonych w ustawie, z wyłączeniem art. 14, prowadzi się zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.[2])), jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. 40 Rozdział 2 Bezpieczeństwo imprez masowych Art. 5. 1. Za bezpieczeństwo imprezy masowej w miejscu i w czasie jej trwania odpowiada jej organizator. 2. Bezpieczeństwo imprezy masowej obejmuje spełnienie przez organizatora wymogów w zakresie: 1) zapewnienia bezpieczeństwa osobom uczestniczącym w imprezie; 2) ochrony porządku publicznego; 3) zabezpieczenia pod względem medycznym; 4) zapewnienia odpowiedniego stanu technicznego obiektów budowlanych wraz ze służącymi tym obiektom instalacjami i urządzeniami technicznymi, w szczególności przeciwpożarowymi i sanitarnymi. 3. Obowiązek zabezpieczenia imprezy masowej spoczywa na organizatorze, a w zakresie określonym w tej ustawie i innych przepisach także na: wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta, wojewodzie, Policji, Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej, służbach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny na obszarach kolejowych, służbie zdrowia, a w razie potrzeby także innych właściwych służbach i organach. Art. 6. 1. Organizator zapewnia: 1) spełnienie wymogów określonych, w szczególności, w przepisach prawa budowlanego, w przepisach sanitarnych i przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej; 2) udział służb porządkowych, służb informacyjnych oraz kierującego tymi służbami kierownika do spraw bezpieczeństwa; 3) pomoc medyczną; 4) zaplecze higieniczno-sanitarne; 5) wyznaczenie dróg ewakuacyjnych oraz dróg umożliwiających dojazd pojazdom służb ratowniczych i Policji; 6) warunki do zorganizowania łączności pomiędzy podmiotami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy masowej; 7) sprzęt ratowniczy i gaśniczy oraz środki gaśnicze niezbędne do zabezpieczenia imprezy masowej w zakresie działań ratowniczo-gaśniczych; 8) wydzielone pomieszczenia dla służb kierujących zabezpieczeniem imprezy masowej. 2. Liczebność służby porządkowej oraz służby informacyjnej określa się w następujący sposób: 1) w przypadku imprezy masowej niebędącej imprezą masową podwyższonego ryzyka – co najmniej 10 członków służb: porządkowej i informacyjnej na 300 osób, które mogą być obecne na imprezie masowej, i co najmniej 1 członek służby porządkowej lub służby informacyjnej na każde następne 100 osób, przy czym nie mniej niż 20% ogólnej liczby członków służb stanowią członkowie służby porządkowej; 2) w przypadku imprezy masowej podwyższonego ryzyka – co najmniej 15 członków służb: porządkowej i informacyjnej na 200 osób, które mogą być obecne na imprezie masowej, i co najmniej 2 członków służb: porządkowej lub informacyjnej na każde następne 100 osób, przy czym nie mniej niż 50% ogólnej liczby członków służb stanowią członkowie służby porządkowej. 3. Organizator opracowuje i udostępnia osobom uczestniczącym w imprezie masowej regulamin obiektu (terenu) oraz regulamin imprezy masowej zawierający warunki uczestnictwa i zasady zachowania się osób na niej obecnych. 41 4. Organizator opracowuje instrukcję postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w miejscu i w czasie imprezy masowej. 5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, zakres niezbędnych elementów instrukcji, o której mowa w ust. 4, biorąc pod uwagę zapewnienie bezpieczeństwa imprezy masowej. Art. 7. W przypadku organizacji imprezy masowej zakwalifikowanej jako impreza masowa podwyższonego ryzyka liczby udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób wynoszą nie mniej niż: 1) 300 - dla stadionu, innego obiektu niebędącego budynkiem lub terenu umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej; 2) 200 - dla hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej; 3) 200 - dla meczu piłki nożnej. Art. 8. 1. Osoby uczestniczące w imprezie masowej są obowiązane zachowywać się w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób, a w szczególności przestrzegać postanowień regulaminu obiektu (terenu) i regulaminu imprezy masowej. 2. Zabrania się wnoszenia na imprezę masową i posiadania przez osoby w niej uczestniczące broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych, napojów alkoholowych, środków odurzających lub substancji psychotropowych. Art. 9. Organizator lub podmiot przez niego uprawniony podczas sprzedaży biletów wstępu na imprezę masową może zażądać od kupującego okazania dokumentu potwierdzającego jego tożsamość, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 1. Art. 10. Organizator masowej imprezy sportowej, innej niż wymieniona w rozdziale 3, może odmówić na nią wstępu i przebywania osobie, której dane znajdują się w bazie danych, o której mowa w art. 37 pkt 2, lub objętej zakazem klubowym lub zakazem zagranicznym. Art. 11. 1. Organizator jest uprawniony do utrwalania przebiegu imprezy masowej, a w szczególności zachowania osób w niej uczestniczących, za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. 2. Materiały zgromadzone podczas utrwalania przebiegu imprezy masowej, mogące stanowić dowody pozwalające na wszczęcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia lub dowody mogące mieć znaczenie dla toczących się takich postępowań, organizator niezwłocznie przekazuje prokuratorowi rejonowemu właściwemu ze względu na miejsce przeprowadzonej imprezy masowej lub właściwemu terytorialnie komendantowi powiatowemu (miejskiemu, rejonowemu) Policji, w razie potrzeby z wnioskiem o wszczęcie postępowania karnego lub z wnioskiem o ukaranie, chyba że sam zawiadomi o przestępstwie albo wystąpi z wnioskiem o ukaranie w sprawach o wykroczenia. 3. Zgromadzone podczas utrwalania przebiegu imprezy masowej materiały organizator przechowuje po zakończeniu imprezy masowej przez okres 12 miesięcy, a następnie komisyjnie je niszczy. 4. Wojewoda w uzgodnieniu z komendantem wojewódzkim (Komendantem Stołecznym) Policji i z komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, oraz po zasięgnięciu opinii właściwego polskiego związku sportowego, sporządza wykaz stadionów, obiektów lub terenów, na których utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń reje42 strujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. Umieszczenie w wykazie określonego stadionu, obiektu lub terenu następuje w drodze decyzji administracyjnej. 5. Komendant wojewódzki (Komendant Stołeczny) Policji oraz komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej mogą złożyć do wojewody wniosek w sprawie umieszczenia stadionu, obiektu lub terenu w wykazie, o którym mowa w ust. 4, w przypadku sformułowania takiej konkluzji w opinii, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2. 6. W decyzji, o której mowa w ust. 4, określa się w szczególności termin, od którego utrwalanie przebiegu imprezy masowej za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk jest obowiązkowe. 7. Od decyzji, o której mowa w ust. 4, przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych. 8. Organizator imprezy masowej przeprowadzanej na stadionie, w obiekcie lub na terenie, o których mowa w ust. 4, oraz organizator imprezy masowej podwyższonego ryzyka utrwala przebieg tej imprezy, a w szczególności zachowania osób, za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. 9. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób utrwalania przebiegu imprezy masowej, uwzględniając jej rodzaj, miejsca na stadionie, w obiekcie lub na terenie, o których mowa w ust. 4, podlegające obowiązkowej rejestracji obrazu i dźwięku oraz minimalne wymagania techniczne dla urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, umożliwiające wykorzystanie zarejestrowanego obrazu i dźwięku w postępowaniu dowodowym w stosunku do osób zakłócających porządek podczas imprezy masowej oraz imprez masowych podwyższonego ryzyka prowadzonych na stadionach, w obiektach i na terenach niewyszczególnionych w wykazie, o którym mowa w ust. 4, jak również sposób przechowywania materiałów, o których mowa w ust. 3, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia efektywnego rozpoznawania zagrożeń i identyfikowania sprawców zakłóceń porządku publicznego w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej. 10. Kontrolę przestrzegania warunków określonych w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 9, sprawuje wojewoda poprzez coroczne: 1) porównanie parametrów technicznych urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk zainstalowanych na stadionie, w obiekcie lub na terenie, o których mowa w ust. 4, z minimalnymi wymogami technicznymi określonymi w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 9; 2) sprawdzanie stanu technicznego urządzeń, o których mowa w pkt 1. Art. 12. 1. Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej, nałożyć na organizatora imprezy masowej organizowanej w miejscu nieobjętym wykazem, o którym mowa w art. 11 ust. 4, obowiązek jej utrwalania za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. 2. Przepisy art. 11 ust. 6–8 i 10 stosuje się odpowiednio. Rozdział 3 Bezpieczeństwo meczu piłki nożnej Art. 13. 1. Organizator meczu piłki nożnej zapewnia identyfikację osób uczestniczących w tej imprezie, niezależnie od obowiązków i wymogów, o których mowa w art. 6. 2. Obiekty wykorzystywane do prowadzenia rozgrywek meczów piłki nożnej w ramach ligi zawodowej wyposaża się w kompatybilne między sobą elektroniczne systemy identyfikacji osób, służące do sprzedaży biletów, kontroli przebywania w miejscu i w czasie trwania meczu piłki nożnej oraz kontroli dostępu do określonych miejsc. 43 3. Systemy, o których mowa w ust. 2, tworzy się w zgodzie z zasadami określonymi przez podmiot zarządzający rozgrywkami ligi zawodowej w porozumieniu z właściwym związkiem sportowym. 4. Zakres przetwarzanych danych identyfikujących osoby uczestniczące obejmuje: 1) w przypadku meczu piłki nożnej – imię i nazwisko oraz numer PESEL, a w razie gdy nie został on nadany – rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość; 2) w przypadku rozgrywek meczów piłki nożnej w ramach ligi zawodowej – imię i nazwisko, wizerunek twarzy oraz numer PESEL, a w razie gdy nie został on nadany – rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość. 5. Dane, o których mowa w ust. 4, są przechowywane przez organizatora przez okres 2 lat od dnia odbycia się meczu piłki nożnej. Art. 14. 1. Organizator meczu piłki nożnej może stosować zakaz klubowy, polegający na zakazie uczestniczenia w kolejnych imprezach masowych przeprowadzanych przez organizatora meczu piłki nożnej, nakładany przez tego organizatora na osobę, która dopuściła się naruszenia regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej. 2. Okres obowiązywania zakazu klubowego nie może być dłuższy niż 2 lata od dnia jego wydania. 3. Organizator meczu piłki nożnej, w terminie 7 dni od dnia zastosowania zakazu klubowego, informuje o tym osobę, której ten zakaz dotyczy. Informacja określa okres obowiązywania zakazu uczestnictwa tej osoby. 4. Od zastosowania przez klub zakazu klubowego, o którym mowa w ust. 1, osobie ukaranej służy prawo do złożenia odwołania do właściwego podmiotu prowadzącego rozgrywki. 5. Podmiot prowadzący rozgrywki określa formę, tryb i termin złożenia odwołania, o którym mowa w ust. 4, oraz tryb i termin jego rozpatrzenia, w swoim regulaminie wewnętrznym. 6. Termin rozpatrzenia odwołania określony w regulaminie, o którym mowa w ust. 5, powinien być wyznaczony tak, aby od daty złożenia odwołania do daty jego rozpatrzenia nie upłynęło więcej niż 14 dni. 7. Wniesienie przez osobę ukaraną odwołania wstrzymuje wykonanie zakazu klubowego. 8. Orzeczenie właściwego podmiotu prowadzącego rozgrywki wydane na skutek wniesienia odwołania, o którym mowa w ust. 5, jest ostateczne. Art. 15. 1. Sprzedaż biletu wstępu na mecz piłki nożnej lub przekazanie innego dokumentu uprawniającego do przebywania na nim określonej osoby następuje po okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość. 2. Na bilecie wstępu na mecz piłki nożnej lub na innym dokumencie uprawniającym do przebywania na nim umieszcza się dane, o których mowa w art. 13 ust. 4 pkt 1, oraz numer miejsca siedzącego, którego dotyczy ten bilet lub dokument uprawniający do przebywania na meczu. 3. Organizator meczu piłki nożnej lub podmiot przez niego uprawniony do dystrybucji odmawia sprzedaży biletu wstępu lub innego dokumentu uprawniającego do przebywania na nim: 1) osobie, wobec której zostało wydane orzeczenie: a) zakazujące wstępu na imprezę masową, b) zobowiązujące do powstrzymania się od przebywania w miejscach przeprowadzania imprez masowych, wydane przez sąd wobec skazanego w związku z warunkowym za44 wieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności albo wobec nieletniego na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109, z późn. zm.[3])); 2) osobie, wobec której zastosowano zakaz klubowy lub zakaz zagraniczny. 4. Organizator meczu piłki nożnej obowiązany jest prowadzić sprzedaż biletów wstępu lub przekazywać inne dokumenty uprawniające do przebywania na nim jedynie na miejsca siedzące. Art. 16. Wstęp na mecz piłki nożnej osoby małoletniej do lat 13 następuje wyłącznie pod opieką osoby pełnoletniej. Art. 17. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu oraz ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, określi, w drodze rozporządzenia, warunki bezpieczeństwa, jakie powinny spełniać stadiony, na których mogą odbywać się mecze piłki nożnej, w szczególności dotyczące: 1) rozwiązań technicznych pozwalających na kierowanie przepływem i kontrolę osób uczestniczących w meczach piłki nożnej, 2) wprowadzenia identyfikacji osób uczestniczących w meczach piłki nożnej, 3) ich wyposażenia w infrastrukturę obejmującą, w szczególności zintegrowane stanowiska dowodzenia, sposób rozmieszczenia osób uczestniczących w meczu piłki nożnej, system kontroli wejść i wyjść, zaplecze parkingowe oraz węzły komunikacyjne – uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa i sprawnego przebiegu imprez masowych oraz bezpieczeństwa osób w nich uczestniczących. Art. 18. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do organizacji masowych imprez sportowych podwyższonego ryzyka. Rozdział 4 Służby porządkowe i służby informacyjne Art. 19. 1. Członkowie służby porządkowej działają na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego w czasie i w miejscu trwania imprezy masowej. 2. Członkowie służby informacyjnej działają na rzecz bezpieczeństwa uczestników imprezy masowej, w szczególności poprzez informowanie ich o przyjętych rozwiązaniach organizacyjnych. 3. Członkowie służb, o których mowa w ust. 1 i 2, są obowiązani posiadać oznakowanie i ukończone szkolenie, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 23. 4. Kierownikiem do spraw bezpieczeństwa może być wyłącznie osoba, która ukończyła szkolenie, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 23, a w przypadku imprezy masowej podwyższonego ryzyka dodatkowo legitymuje się licencją drugiego stopnia pracownika ochrony fizycznej, o której mowa w art. 27 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. Art. 20. 1. Służby porządkowe i informacyjne są uprawnione do: 1) sprawdzania i stwierdzania uprawnień osób do uczestniczenia w imprezie masowej, a w przypadku stwierdzenia braku takich uprawnień – wezwania ich do opuszczenia imprezy masowej; 45 2) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości; 3) przeglądania zawartości bagaży i odzieży osób w przypadku podejrzenia, że osoby te wnoszą lub posiadają przedmioty, o których mowa w art. 8 ust. 2; 4) wydawania poleceń porządkowych osobom zakłócającym porządek publiczny lub zachowującym się niezgodnie z regulaminem imprezy masowej lub regulaminem obiektu (terenu), a w przypadku niewykonania tych poleceń – wezwania ich do opuszczenia imprezy masowej; 5) ujęcia, w celu niezwłocznego przekazania Policji, osób stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla dóbr powierzonych ochronie oraz osób dopuszczających się czynów zabronionych. 2. Służby porządkowe uprawnione są do stosowania siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających lub podobnych technik obrony oraz kajdanek lub ręcznych miotaczy gazu, w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych ochronie lub odparcia ataku na członka służby porządkowej, służby informacyjnej lub inną osobę oraz niewykonywania poleceń, o których mowa w ust. 1 pkt 4, na zasadach określonych w art. 38 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia. 3. Czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny być wykonywane w sposób zapewniający poszanowanie godności ludzkiej oraz innych dóbr osobistych osoby, w stosunku do której zostały podjęte. Art. 21. 1. Kierownik do spraw bezpieczeństwa, członkowie służby porządkowej i służby informacyjnej obowiązani są do noszenia w widocznym miejscu identyfikatora wydanego przez organizatora. 2. Identyfikator zawiera następujące informacje: 1) nazwę wystawcy; 2) numer identyfikacyjny i wizerunek twarzy; 3) termin ważności; 4) pieczęć i podpis wystawcy. 3. Organizator prowadzi ewidencję wydanych identyfikatorów, zawierającą następujące dane: 1) imię i nazwisko oraz numer PESEL członka służby pobierającego identyfikator lub serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość; 2) podpis członka służby pobierającego identyfikator, datę i godzinę pobrania; 3) numer zaświadczenia o ukończeniu przez członka służby przeszkolenia w zakresie zabezpieczania imprez masowych i dane identyfikujące wystawcę tego zaświadczenia. Art. 22. 1. Służby porządkowe są obowiązane: 1) odmówić wstępu na imprezę masową: a) osobie, wobec której zostało wydane orzeczenie: – zakazujące wstępu na imprezę masową, – zobowiązujące do powstrzymania się od przebywania w miejscach przeprowadzania imprez masowych, wydane przez sąd wobec skazanego w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności albo wobec nieletniego na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, b) osobie, wobec której został wydany zakaz zagraniczny, c) osobie, wobec której został wydany zakaz klubowy, d) osobie odmawiającej poddania się czynnościom, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1–3, 46 e) osobie znajdującej się pod widocznym wpływem alkoholu, środków odurzających, psychotropowych lub innych podobnie działających środków, f) osobie posiadającej broń lub inne przedmioty, materiały, wyroby, napoje, środki lub substancje, o których mowa w art. 8 ust. 2, g) osobie zachowującej się agresywnie, prowokacyjnie albo w inny sposób stwarzającej zagrożenie dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego; 2) usunąć z miejsca przeprowadzania imprezy masowej osoby, które swoim zachowaniem zakłócają porządek publiczny lub zachowują się niezgodnie z regulaminem obiektu (terenu) lub regulaminem imprezy masowej; 3) usunąć z miejsca przeprowadzania imprezy masowej osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a-c. 2. Służby informacyjne są obowiązane do: 1) informowania o udogodnieniach oraz wymogach bezpieczeństwa określonych przez organizatora lub służby ratownicze; 2) informowania o umiejscowieniu punktów medycznych, gastronomicznych i sanitarnych; 3) nadzorowania bezpiecznego wejścia i wyjścia osób uczestniczących w imprezie masowej; 4) niedopuszczania osób uczestniczących w imprezie masowej do miejsc nieprzeznaczonych dla publiczności; 5) niezwłocznego reagowania na incydenty i zagrożenia oraz podejmowania niezbędnych działań zaradczych, w szczególności poprzez informowanie o nich służb porządkowych; 6) obserwowania wszystkich obszarów potencjalnego zagrożenia i przeciwdziałania nadmiernemu zagęszczeniu osób; 7) pilnowania przestrzegania postanowień regulaminu obiektu (terenu) i regulaminu imprezy masowej; 8) reagowania na skargi składane przez osoby uczestniczące w imprezie masowej. 3. W celu realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a lub b, organizator lub osoba przez niego upoważniona kieruje zapytanie do właściwego ze względu na miejsce odbywania się imprezy komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7. 4. W przypadku gdy działania służby porządkowej, o których mowa w ust. 1, są nieskuteczne, organizator lub kierownik do spraw bezpieczeństwa występuje do Policji o udzielenie pomocy, niezwłocznie potwierdzając ten fakt pisemnym zgłoszeniem. 5. W przypadku gdy impreza masowa jest przeprowadzana na terenach będących w zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, wystąpienie, o którym mowa w ust. 4, kierowane jest do Żandarmerii Wojskowej. 6. W przypadku, o którym mowa w ust. 4 lub 5, służby porządkowe i służby informacyjne wykonują polecenia Policji lub Żandarmerii Wojskowej. Art. 23. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakie powinni spełniać kierownik do spraw bezpieczeństwa, służby porządkowe i służby informacyjne w zakresie wyszkolenia i wyposażenia, w tym: 1) tematykę i formy szkolenia, 2) jednostki właściwe do przeprowadzania szkolenia, 3) wzór zaświadczenia o ukończeniu szkolenia, 4) wymagane wyposażenie służb porządkowych i służb informacyjnych w zależności od przewidywanych zagrożeń, 47 5) zakres sprawdzania przez służby porządkowe i służby informacyjne uprawnień osób do uczestniczenia w imprezie masowej, 6) sposoby legitymowania w celu ustalenia tożsamości osób obecnych, przeglądania ich bagaży i odzieży oraz usuwania osób zakłócających imprezę - mając na względzie zapewnienie właściwego wyszkolenia tych służb oraz ich wyposażenia i oznakowania w sposób umożliwiający prawidłowe wykonywanie zadań służb porządkowych i informacyjnych. Rozdział 5 Zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej Art. 24. Organem wydającym zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej, zwanym dalej „organem”, jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzenia imprezy masowej. Art. 25. 1. W celu przeprowadzenia imprezy masowej organizator, nie później niż na 30 dni przed planowanym terminem jej rozpoczęcia: 1) występuje do organu z wnioskiem o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej; 2) zwraca się do właściwego miejscowo komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji i właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, kierownika jednostki organizacyjnej pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego) i państwowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o wydanie opinii o niezbędnej wielkości sił i środków potrzebnych do zabezpieczenia imprezy masowej, zastrzeżeniach do stanu technicznego obiektu (terenu) oraz o przewidywanych zagrożeniach; 3) powiadamia właściwego miejscowo: a) komendanta oddziału Straży Granicznej, w przypadku przeprowadzania imprezy masowej w strefie nadgranicznej, b) komendanta terenowej jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej, w przypadku przeprowadzania imprezy masowej na terenach będących w zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. 2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, organizator załącza: 1) dokumentację i informacje, o których mowa w art. 26 ust. 1; 2) program i regulamin imprezy masowej, wraz z informacją o sposobie udostępnienia go uczestnikom imprezy masowej; 3) regulamin obiektu (terenu), wraz z informacją o sposobie udostępnienia go uczestnikom imprezy masowej; 4) pisemną instrukcję określającą zadania służby porządkowej oraz służby informacyjnej; 5) warunki łączności pomiędzy podmiotami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy masowej. 3. Właściwy miejscowo komendant powiatowy (rejonowy, miejski) Policji, Państwowej Straży Pożarnej, kierownik jednostki organizacyjnej pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego) i państwowy inspektor sanitarny wydają opinie, o których mowa w ust. 1 pkt 2, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o ich wydanie. 4. Opinie, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zachowują ważność przez 6 miesięcy od dnia ich wydania. 48 Art. 26. 1. Organizator do wniosku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dołącza: 1) graficzny plan obiektu (terenu), na którym ma być przeprowadzona impreza masowa, wraz z jego opisem, zawierający: a) oznaczenie dróg dojścia i rozchodzenia się osób uczestniczących w imprezie masowej, dróg ewakuacyjnych i dróg dojazdowych dla pojazdów służb ratowniczych i Policji, b) oznaczenie punktów pomocy medycznej, punktów czerpalnych wody do picia i do celów przeciwpożarowych oraz punktów informacyjnych, c) oznaczenie lokalizacji hydrantów przeciwpożarowych, zaworów, przyłączy wody, gazu i energii elektrycznej oraz innych elementów mających wpływ na bezpieczeństwo użytkowników obiektu lub terenu, d) informacje o rozmieszczeniu służb porządkowych oraz służb informacyjnych, rozmieszczeniu osób uczestniczących w imprezie masowej i ewentualnym rozdzieleniu ich według sektorów oraz o rozmieszczeniu punktów gastronomicznych i sanitariatów; 2) instrukcję, o której mowa w art. 6 ust. 4, z zastrzeżeniem ust. 2; 3) terminarz rozgrywek meczów piłki nożnej lub terminarz innych imprez masowych – w przypadku imprez masowych organizowanych cyklicznie; 4) informację o: a) liczbie miejsc dla osób na imprezie masowej, b) przewidywanych zagrożeniach bezpieczeństwa i porządku publicznego, c) liczbie, organizacji, oznakowaniu, wyposażeniu i sposobie rozmieszczenia służby porządkowej oraz służby informacyjnej; 5) osobie wyznaczonej na kierownika do spraw bezpieczeństwa, w tym jego dane obejmujące: imię, nazwisko, numer PESEL, numer i datę wydania zaświadczenia o ukończeniu kursu dla kierowników do spraw bezpieczeństwa imprez masowych, a w przypadku imprezy masowej podwyższonego ryzyka dodatkowo numer i datę wydania licencji pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia; 6) informację o sposobie zapewnienia identyfikacji osób biorących udział w imprezie masowej – w przypadku meczu piłki nożnej lub imprezy masowej podwyższonego ryzyka; 7) informację o zainstalowanych urządzeniach rejestrujących obraz i dźwięk, o których mowa w art. 11; 8) informację o powiadomieniu podmiotów, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 3 – w przypadku przeprowadzania imprezy masowej w strefie nadgranicznej lub na terenach będących w zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. 2. Opinie, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2, oraz instrukcję, o której mowa w art. 6 ust. 4, organizator dołącza do wniosku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, niezwłocznie, jednak nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia imprezy masowej. 3. W przypadku gdy właściciel, posiadacz, użytkownik obiektu lub zarządzający obiektem, na terenie którego ma być przeprowadzona impreza masowa, rozpoczął jego użytkowanie zgodnie z przepisami prawa budowlanego, a charakter imprezy masowej jest zgodny z przeznaczeniem obiektu, organizator do wniosku, o którym mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1, dołącza ważne opinie, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2, właściwych miejscowo: komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej i państwowego inspektora sanitarnego. Art. 27. Organ może zażądać od organizatora dodatkowej dokumentacji w postaci: 1) kopii aktualnych protokołów z kontroli, o których mowa w art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.[4])); 49 2) dokumentu poświadczającego spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 53 ust. 1; 3) pisemnej zgody na przeprowadzenie imprezy masowej, wydanej przez kierownika jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych, parku narodowego lub krajobrazowego – w razie przeprowadzania imprezy na terenach będących w zarządzie tej jednostki. Art. 28. 1. Właściwy miejscowo komendant powiatowy (rejonowy, miejski) Policji i właściwy miejscowo komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej wydają opinię, o której mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2, na podstawie lustracji obiektu (terenu), na którym ma być przeprowadzona impreza masowa, oraz na podstawie przedłożonych przez organizatora dokumentów i informacji, o których mowa w art. 25 ust. 2. 2. Właściwy miejscowo komendant powiatowy (rejonowy, miejski) Policji wydaje opinię dodatkowo na podstawie analizy ryzyka, określającej przewidywane zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego mogące wystąpić w związku z imprezą masową. Art. 29. 1. Organ wydaje zezwolenie albo odmawia jego wydania w terminie co najmniej 7 dni przed planowanym terminem przeprowadzenia imprezy masowej. 2. Zezwolenie zawiera: 1) nazwę organizatora; 2) określenie rodzaju imprezy masowej; 3) nazwę imprezy masowej; 4) warunki przeprowadzenia imprezy masowej, w tym: a) miejsce jej przeprowadzenia, b) czas jej rozpoczęcia i zakończenia, c) maksymalną liczbę osób, które mogą w niej uczestniczyć, d) liczbę członków służby porządkowej oraz służby informacyjnej, ustaloną zgodnie z art. 6 ust. 2, e) informację o zainstalowaniu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, o których mowa w art. 11. 3. Organ stwierdza w zezwoleniu, że jest to impreza masowa podwyższonego ryzyka, w przypadku gdy wynika to z: 1) informacji o przewidywanych zagrożeniach, o której mowa w art. 26 ust. 1 pkt 4 lit. b; 2) opinii komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji; 3) wniosku podmiotu zarządzającego rozgrywkami. 4. Organ odmawia wydania zezwolenia w przypadku: 1) niezłożenia przez organizatora opinii, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2, i dokumentów, o których mowa w art. 26; 2) niespełnienia przez organizatora obowiązków i wymogów, o których mowa w art. 6. 5. Wydanie zezwolenia lub odmowa jego wydania następuje w drodze decyzji administracyjnej. Kopię decyzji, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jej wydania, organ przekazuje podmiotom wymienionym w art. 25 ust. 1 pkt 2. 6. Odwołanie organizatora od decyzji, o której mowa w ust. 5, nie wstrzymuje jej wykonania. Art. 30. 1. Jeżeli imprezy masowe są przeprowadzane przez tego samego organizatora w tych samych obiektach (terenach) umożliwiających przeprowadzenie imprezy masowej, co najmniej 2 razy w roku lub są to imprezy masowe, dla których opracowano terminarz imprez masowych organizowanych cyklicznie, organ wydaje zezwolenie na przeprowadzenie 50 wskazanej przez organizatora liczby imprez masowych lub ich przeprowadzenie w okresie jednego roku. 2. Organizator imprez masowych przeprowadzanych w trybie, o którym mowa w ust. 1, przekazuje na 14 dni przed planowanym terminem ich przeprowadzenia, właściwym ze względu na miejsce przeprowadzenia imprezy masowej komendantom powiatowym (rejonowym, miejskim) Policji i komendantom powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej, kierownikowi jednostki organizacyjnej pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego) oraz państwowemu inspektorowi sanitarnemu informacje, o których mowa w art. 25 ust. 2 pkt 2 i 3 i art. 26 ust. 1 pkt 4–6. 3. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczące meczu piłki nożnej, wydawane jest na okres wskazany w terminarzu rozgrywek meczów piłki nożnej, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 3. 4. W przypadku zmiany terminu imprezy masowej mającej odbyć się jednorazowo lub według ustalonego terminarza, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 3, organizator na 7 dni przed terminem jej rozpoczęcia zawiadamia organ oraz podmioty, o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 2. Rozdział 6 Kontrola bezpieczeństwa imprezy masowej Art. 31. 1. Organ kontroluje zgodność przebiegu imprezy masowej podwyższonego ryzyka z warunkami określonymi w zezwoleniu. 2. Organ może kontrolować zgodność przebiegu imprezy masowej niebędącej imprezą masową podwyższonego ryzyka z warunkami określonymi w zezwoleniu. 3. Organ w związku z przeprowadzaną kontrolą, o której mowa w ust. 1 i 2, ma prawo do: 1) żądania od organizatora informacji, dokumentów i danych, niezbędnych do sprawowania kontroli; 2) swobodnego wstępu do miejsca przeprowadzania imprezy masowej i innych pomieszczeń związanych bezpośrednio z przeprowadzaniem imprezy masowej; 3) przeprowadzania lustracji miejsc, o których mowa w pkt 2; 4) żądania od osób działających w imieniu i na rzecz organizatora udzielenia informacji w formie ustnej i pisemnej w zakresie przeprowadzanej kontroli. 4. W przypadku stwierdzenia niespełnienia przez organizatora warunków określonych w zezwoleniu, organ wydaje decyzję o przerwaniu imprezy masowej, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzję doręcza się organizatorowi w terminie 7 dni od dnia przerwania imprezy. 5. W przypadku stwierdzenia naruszenia warunków bezpieczeństwa imprezy masowej przez jej organizatora, podmioty, o których mowa w art. 25 ust 1 pkt 2, mogą wnioskować do organu o jej przerwanie. Art. 32. Organ wydaje decyzję o zakazie przeprowadzenia imprezy masowej, jeżeli po wydaniu zezwolenia stwierdzi, że zostały naruszone warunki bezpieczeństwa dające podstawę do jego wydania. Art. 33. 1. Od decyzji organu, o której mowa w art. 29 i w art. 32, przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. 2. Samorządowe kolegium odwoławcze rozpatruje odwołanie, o którym mowa w ust. 1, w terminie 4 dni od dnia jego wniesienia. 51 Art. 34. 1. W przypadku negatywnej oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z planowaną lub przeprowadzoną imprezą masową wojewoda, w drodze decyzji administracyjnej, może: 1) zakazać przeprowadzenia imprezy masowej z udziałem publiczności; 2) wprowadzić, na czas określony albo nieokreślony, zakaz przeprowadzania przez organizatora imprez masowych na terenie województwa lub jego części. 2. Kopię decyzji niezwłocznie po jej wydaniu wojewoda przesyła podmiotom, o których mowa w art. 25 ust. 1. 3. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który rozpatruje je w terminie 14 dni od dnia jego wniesienia. 4. Odwołanie od decyzji, o której mowa w ust. 1, nie wstrzymuje jej wykonania. Rozdział 7 Zasady gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprezy masowej Art. 35. 1. Gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych odbywa się w celu zapobiegania przestępstwom i wykroczeniom związanym z tymi imprezami oraz ich zwalczania. 2. Przetwarzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych odbywa się zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych bez obowiązku informowania osób, których one dotyczą. Art. 36. 1. Organem administracji rządowej właściwym w sprawach gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, jest Komendant Główny Policji, zwany dalej „Komendantem”. 2. Komendant gromadzi i przetwarza informacje dotyczące imprez masowych innych niż masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej, w zakresie obejmującym dane o osobach, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1 lit. a i b. 3. Komendanci wojewódzcy (Komendant Stołeczny) Policji i komendanci powiatowi (rejonowi, miejscy) Policji mogą otrzymywać informacje, o których mowa w ust. 2 i art. 40, dotyczące imprez masowych organizowanych na obszarze ich działania. 4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do udzielania przez komendantów wojewódzkich (Komendanta Stołecznego) Policji i komendantów powiatowych (rejonowych, miejskich) Policji informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych. Art. 37. Do zadań Komendanta należy w szczególności: 1) gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych; 2) prowadzenie bazy danych dotyczącej bezpieczeństwa imprez masowych; 3) opracowywanie analiz informacji dotyczących bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej; 4) zapewnienie bezpieczeństwa przetwarzanych informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.[5])); 5) współpraca z podmiotami zagranicznymi w zakresie, o którym mowa w pkt 1–3. 52 Art. 38. 1. Podmiotami uprawnionymi w zakresie swoich kompetencji do otrzymywania od Komendanta informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych, zwanymi dalej „podmiotami uprawnionymi”, są: 1) Policja; 2) prokuratura; 3) sądy; 4) Straż Graniczna; 5) Państwowa Straż Pożarna; 6) Biuro Ochrony Rządu; 7) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 8) Żandarmeria Wojskowa; 9) straże gminne (miejskie); 10) organy administracji publicznej właściwe w sprawach wydawania zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej; 11) służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo na obszarach kolejowych, zarządcy infrastruktury kolejowej, przewoźnicy publiczni; 12) związki sportowe o zasięgu ogólnokrajowym; 13) kluby sportowe; 14) organizatorzy masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej; 15) podmioty zarządzające rozgrywkami; 16) instytucje zagraniczne. 2. Organizatorzy imprez masowych innych niż masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej, są uprawnieni w zakresie swoich zadań ustawowych do otrzymywania od Komendanta informacji dotyczących osób, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 1 lit. a i b. Art. 39. Podmiotami zobowiązanymi do przekazywania Komendantowi informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych, zwanymi dalej „podmiotami zobowiązanymi”, są podmioty, o których mowa w art. 38 ust. 1 pkt 1–15, oraz: 1) Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego oraz sądy, w których zapadło prawomocne orzeczenie o ukaraniu za wykroczenie karą inną niż kara aresztu; 2) związki sportowe; 3) organizatorzy; 4) właściciele obiektów, na terenie których organizowane są masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej; 5) organizatorzy turystyki; 6) krajowi przewoźnicy realizujący publiczny transport zbiorowy. Art. 40. Zakres gromadzonych i przetwarzanych informacji dotyczących bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, zawiera dane: 1) o osobach, przeciwko którym toczy się postępowanie karne lub przeciwko którym skierowano wniosek o ukaranie za czyn popełniony w związku z masową imprezą sportową, w tym meczem piłki nożnej, obejmujące: a) imię i nazwisko, używane pseudonimy, b) datę i miejsce urodzenia, c) numer PESEL lub serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby, d) adres zamieszkania lub stałego pobytu, e) adres korespondencyjny, f) informację o karalności, 53 g) przynależność do klubów kibica oraz charakterystykę zachowania podczas i w związku z masowymi imprezami sportowymi, w tym meczami piłki nożnej; 2) o osobach, co do których zapadł prawomocny wyrok lub prawomocne orzeczenie o ukaraniu za przestępstwo albo wykroczenie, popełnione w związku z masową imprezą sportową, w tym meczem piłki nożnej, obejmujące: a) imię i nazwisko, używane pseudonimy, b) datę i miejsce urodzenia, c) numer PESEL lub serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby, d) adres zamieszkania lub stałego pobytu, e) adres korespondencyjny, f) informację o karalności, g) informacje o zastosowaniu środka karnego zakazu wstępu na imprezę masową lub środka karnego, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 1 lit. b, h) przynależność do klubów kibica oraz charakterystykę zachowania podczas i w związku z masowymi imprezami sportowymi, w tym meczami piłki nożnej; 3) o klubach, organizacjach, stowarzyszeniach skupiających kibiców, obejmujące: a) ich nazwę, b) imię i nazwisko osoby działającej w imieniu osób zrzeszonych, c) liczbę członków, d) miejsce spotkań oraz charakterystykę zachowań i metod działania osób, o których mowa w lit. c, oraz elementy charakterystyczne, w szczególności oznakowanie ubrania, e) informacje o czynach noszących znamiona przestępstwa albo wykroczenia o charakterze chuligańskim z udziałem osób, o których mowa w lit. c, f) informacje o wzajemnych relacjach pomiędzy poszczególnymi klubami, organizacjami i stowarzyszeniami; 4) o zaistniałych w związku z organizowanymi imprezami masowymi zbiorowych naruszeniach porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz chuligańskich zachowaniach, obejmujące: a) datę i miejsce zdarzenia, b) informacje o rodzaju imprezy, w związku z którą doszło do zdarzenia, c) skutki zdarzenia, d) informacje o działaniach i podjętych środkach zaradczych; 5) o związkach i klubach sportowych, obejmujące: a) nazwę związku lub klubu sportowego oraz skład ich władz, b) adres siedziby, c) informacje o rodzaju rozgrywek, w których związek lub klub uczestniczył, uczestniczy oraz do jakich się zakwalifikował, d) informacje o obiektach sportowych, z których związek lub klub stale korzysta; 6) o terminarzu rozgrywek meczów piłki nożnej lub terminarzu innych masowych imprez sportowych z podaniem orientacyjnej liczby uczestników; 7) o obiektach, na terenie których są organizowane masowe imprezy sportowe, w tym mecze piłki nożnej, obejmujące: a) rodzaj obiektu i jego nazwę, b) informacje dotyczące dopuszczenia obiektu do użytkowania, c) informacje dotyczące usytuowania obiektu wraz z planem i jego opisem, d) informacje o pojemności obiektu, e) informacje dotyczące służby porządkowej i służby informacyjnej; 54 8) o przemieszczaniu się osób uczestniczących w masowych imprezach sportowych, w tym meczach piłki nożnej, i ich pobycie w miejscach organizowania tych imprez oraz informacje o środkach transportu, z jakich korzystają, miejscach zbiórek, trasach przejazdów oraz o liczebności grup uczestników; 9) o organizatorach masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, i organizatorach przejazdu osób uczestniczących w masowych imprezach sportowych, w tym meczach piłki nożnej, obejmujące: a) nazwę lub imię i nazwisko organizatora wraz z jego siedzibą oraz adresem, b) określenie masowej imprezy sportowej, w tym meczu piłki nożnej, w związku z którą organizowany jest przejazd; 10) o zakazach zagranicznych oraz instytucjach zagranicznych właściwych do współpracy, w tym ich nazwę, siedzibę oraz adres. Art. 41. 1. Podmioty zobowiązane, z zastrzeżeniem ust. 2, przekazują Komendantowi informacje dotyczące bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, niezwłocznie po ich otrzymaniu, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili ich otrzymania. 2. Podmioty zobowiązane, o których mowa w: 1) art. 38 ust. 1 pkt 13 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 3–5 i 9; 2) art. 38 ust. 1 pkt 15 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 3–7 i 9; 3) art. 39 pkt 2 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 3–5 i 9; 4) art. 39 pkt 3 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 3, 6–10; 5) art. 39 pkt 4 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 4 i 7; 6) art. 39 pkt 5 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 8 i 9; 7) art. 39 pkt 6 - przekazują informacje, o których mowa w art. 40 pkt 4, 8 i 9. Art. 42. 1. Informacje dotyczące bezpieczeństwa imprezy masowej przekazuje się za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo przez bezpośrednie doręczenie do najbliższego komisariatu lub komendy powiatowej (miejskiej, rejonowej) Policji. 2. Podmioty zobowiązane przekazują informacje na kartach rejestracyjnych. 3. Podmioty uprawnione w celu uzyskania informacji kierują zapytania, wraz z uzasadnieniem, do Komendanta na kartach zapytania. 4. Komendant udziela informacji na kartach odpowiedzi. 5. Komendant może przekazać informację dotyczącą bezpieczeństwa masowych imprez sportowych, w tym meczów piłki nożnej, podmiotowi zobowiązanemu, niebędącemu podmiotem uprawnionym, na jego pisemne zapytanie, jeżeli dotyczy ono ustawowych obowiązków tego podmiotu. 6. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób przekazywania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych przez podmioty zobowiązane, wzory kart rejestracyjnych, karty zapytania oraz karty odpowiedzi, biorąc pod uwagę dane, jakie muszą znaleźć się na kartach, oznaczenia podmiotu uprawnionego oraz podmiotu zobowiązanego, treść informacji, o której mowa w ust. 2, oraz zapytania, o którym mowa w ust. 3, jak również uzasadnienia, o którym mowa w art. 43, a także konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przekazywanych informacji, w szczególności przed dostępem osób nieuprawnionych. Art. 43. 1. Komendant przekazuje informacje dotyczące bezpieczeństwa imprez masowych niezwłocznie po otrzymaniu od podmiotu uprawnionego zapytania wraz z uzasadnieniem. Uzasadnienie powinno wskazywać powód wystąpienia z zapytaniem. 55 2. Jeżeli zapytanie nie zawiera uzasadnienia lub jest ono niewystarczające, Komendant zwraca się do podmiotu uprawnionego, o którym mowa w ust. 1, o uzupełnienie stosownych informacji. 3. W przypadku gdy zgromadzone w bazie danych informacje dotyczące bezpieczeństwa imprez masowych są niewystarczające do udzielenia odpowiedzi na zapytanie, Komendant występuje z zapytaniem do podmiotów zobowiązanych w zakresie koniecznym do udzielenia odpowiedzi. Podmiot zobowiązany, do którego Komendant wystąpił z zapytaniem, jest obowiązany niezwłocznie udzielić odpowiedzi w zakresie określonym w art. 41. Art. 44. 1. Zapytanie kieruje osoba upoważniona do występowania w imieniu podmiotu uprawnionego. 2. Upoważnienie powinno określać rodzaje spraw, których może dotyczyć zapytanie. 3. Komendant prowadzi rejestr osób upoważnionych obejmujący następujące dane: imię, nazwisko, numer PESEL, nazwę i adres podmiotu, w imieniu którego wniosek został skierowany, uwzględniając zakres udzielonych upoważnień. 4. Jeżeli z zapytaniem zwróci się osoba nieupoważniona lub przekracza ono zakres upoważnienia, Komendant zawiadamia o tym podmiot uprawniony oraz przekazuje mu treść złożonego zapytania bez odpowiedzi. Art. 45. Treść zapytania skierowanego przez Komendanta lub do Komendanta, a także treść odpowiedzi podmiotu zobowiązanego lub Komendanta podlega zarejestrowaniu w bazie danych, o której mowa w art. 37 pkt 2. Art. 46. Gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych może być dokonywane przy wykorzystaniu urządzeń i systemów teleinformatycznych, kartotek, wykazów i zbiorów ewidencyjnych. Art. 47. 1. Podmiot zobowiązany, który stwierdził nieprawidłowość przekazywanej przez siebie informacji dotyczącej bezpieczeństwa imprez masowych, zawiadamia o tym niezwłocznie Komendanta. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Komendant niezwłocznie zawiadamia o nieprawidłowości informacji dotyczącej bezpieczeństwa imprez masowych podmioty uprawnione, które tę informację od niego otrzymały. Art. 48. Informacje dotyczące bezpieczeństwa imprez masowych Komendant przechowuje przez okres 10 lat. Art. 49. Informacje dotyczące bezpieczeństwa imprez masowych podlegają usunięciu z bazy danych, jeżeli: 1) gromadzenie i przetwarzanie ich jest zabronione; 2) stały się nieaktualne; 3) okazały się nieprawdziwe; 4) upłynął okres, o którym mowa w art. 48. Art. 50. 1. Komendant może kierować zapytanie do instytucji zagranicznych w celu realizacji zadań określonych ustawą. 2. Komendant w celu zapobiegania i zwalczania przejawów przemocy i chuligaństwa w czasie imprez masowych, a w szczególności meczów piłki nożnej, może przekazywać in56 formacje dotyczące bezpieczeństwa imprez masowych instytucjom zagranicznym, w tym zwłaszcza informacje niezbędne do zapewnienia porządku i bezpieczeństwa podczas organizowanych imprez masowych o charakterze międzynarodowym. 3. Do przekazywania informacji instytucjom zagranicznym stosuje się odpowiednio przepisy niniejszego rozdziału. Art. 51. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do imprez będących meczami lub współzawodnictwem kobiet lub mężczyzn w następujących dyscyplinach sportu: 1) zawody żużlowe; 2) hokej na lodzie. Rozdział 8 Odpowiedzialność za szkodę w związku z zabezpieczeniem imprezy masowej Art. 52. 1. Organizator imprezy masowej, na którą wstęp jest odpłatny, odpowiada za szkody obejmujące równowartość zniszczonego lub uszkodzonego mienia, które poniosły Policja, Żandarmeria Wojskowa, straż gminna (miejska), Państwowa Straż Pożarna i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz służba zdrowia, w związku z ich działaniami w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej. 2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, przedkładają organizatorowi wykaz zniszczonego lub uszkodzonego mienia oraz wysokość poniesionej szkody w terminie 14 dni od dnia zaistnienia szkody. 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, Ministrem Obrony Narodowej, ministrem właściwym do spraw zdrowia oraz ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb ustalania szkód, o których mowa w ust. 1, oraz tryb występowania o wypłatę odszkodowań, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia sprawności szacowania szkód i dokonywania wypłat. Art. 53. 1. Organizator imprezy masowej, na którą wstęp jest odpłatny, jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone osobom w niej uczestniczącym. 2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc pod uwagę charakter szkód mogących wystąpić w związku z imprezami masowymi. Rozdział 9 Przepisy karne Art. 54. 1. Kto nie wykonuje polecenia porządkowego, wydanego na podstawie ustawy, regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej przez służby porządkowe lub służby informacyjne, podlega karze grzywny nie niższej niż 2 000 zł. 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie trwania imprezy masowej przebywa w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności. 57 Art. 55. Kto nie wykonuje polecenia wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową, w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej,podlega karze grzywny nie niższej niż 2 000 zł. Art. 56. Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej napoje alkoholowe, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 2 000 zł. Art. 57. Kto, będąc do tego zobowiązany, nie przekazuje informacji dotyczącej bezpieczeństwa imprezy masowej albo przekazuje informację nieprawdziwą w tym zakresie, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 2 000 zł. Art. 58. 1. Kto organizuje imprezę masową bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu albo przeprowadza ją wbrew wydanemu zakazowi, podlega grzywnie nie mniejszej niż 240 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. 2. Kto, organizując imprezę masową, nie zachowuje warunków bezpieczeństwa określonych w art. 6 ust. 1, podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych. Art. 59. 1. Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej broń, w rozumieniu ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525 i Nr 96, poz. 959, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 oraz z 2008 r. Nr 195, poz. 1199), wyroby pirotechniczne, materiały pożarowo niebezpieczne lub inne niebezpieczne przedmioty lub materiały wybuchowe, podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. 2. Sąd może orzec przepadek przedmiotów, o których mowa w ust. 1, chociażby nie stanowiły własności sprawcy. Art. 60. 1. Kto w czasie trwania masowej imprezy sportowej, w tym meczu piłki nożnej, wdziera się na teren, na którym rozgrywane są zawody sportowe, albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej miejsca takiego nie opuszcza, podlega grzywnie nie mniejszej niż 180 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. 2. Kto w czasie trwania imprezy masowej rzuca przedmiot, mogący stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia lub bezpieczeństwa osób przebywających na terenie lub w obiekcie, gdzie odbywa się impreza masowa, albo w inny, równie niebezpieczny sposób zakłóca przebieg tej imprezy, podlega grzywnie nie mniejszej niż 120 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 3. Karze, o której mowa w ust. 2, podlega ten, kto w czasie i w miejscu trwania imprezy masowej narusza nietykalność cielesną członka służby porządkowej lub służby informacyjnej. 4. Jeżeli sprawca, dopuszczając się czynów określonych w ust. 1–3, używa elementu odzieży lub przedmiotu do zakrycia twarzy celem uniemożliwienia lub utrudnienia rozpoznania jego osoby, podlega grzywnie nie mniejszej niż 240 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Art. 61. Spiker zawodów sportowych, który swoim zachowaniem prowokuje kibiców do działań zagrażających bezpieczeństwu w miejscu i w czasie trwania masowej imprezy sportowej, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Art. 62. Jeśli sprawca ukarany lub skazany za czyny zabronione, o których mowa w art. 54–61, w ciągu 2 lat od ostatniego ukarania lub skazania, popełnia ponownie podobne umyślne wy58 kroczenie lub przestępstwo, sąd może wymierzyć karę do górnej granicy jej ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Art. 63. Postępowanie w sprawach o wykroczenia określone w art. 54–57 prowadzi się na podstawie przepisów o postępowaniu przyspieszonym, o którym mowa w rozdziale 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, Nr 214, poz. 1344 i Nr 237, poz. 1651). Art. 64. Postępowanie w sprawach o przestępstwa określone w art. 58–61 prowadzi się na podstawie przepisów o postępowaniu przyspieszonym, o którym mowa w rozdziale 54a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.[6])). Art. 65. 1. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w art. 50, 51, 52a, 124 lub 143 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 oraz z 2008 r. Nr 141, poz. 888), lub o którym mowa w art. 54 - 56 niniejszej ustawy, popełnione w związku z imprezą masową artystyczno-rozrywkową, sąd może orzec środek karny zakazu wstępu na imprezę masową na okres od 2 do 6 lat. 2. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w art. 50, 51, 52a, 124 lub 143 Kodeksu wykroczeń, lub o którym mowa w art. 54 - 56 niniejszej ustawy, popełnione w związku z masową imprezą sportową, w tym meczem piłki nożnej, sąd orzeka środek karny zakazu wstępu na imprezę masową na okres od 2 do 6 lat. 3. Środek, o którym mowa w ust. 2, połączony jest z obowiązkiem osobistego stawiennictwa, w jednostce organizacyjnej Policji lub miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby ukaranej, komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie trwania masowej imprezy sportowej, w tym meczu piłki nożnej. 4. Sąd, orzekając środek karny, o którym mowa w ust. 2, określa rodzaje masowych imprez sportowych lub meczów piłki nożnej, w czasie trwania których ukarany jest obowiązany do osobistego stawiennictwa w jednostce Policji, w tym określa: nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów sportowych oraz zakres terytorialny obowiązywania orzeczonego środka. Art. 66. Wobec sprawców przestępstw, o których mowa w art. 59 i 60 niniejszej ustawy, sąd orzeka zakaz wstępu na imprezę masową. Art. 67. Zakaz wstępu na imprezę masową, o którym mowa w art. 65, dotyczy również meczu piłki nożnej rozgrywanego przez polską kadrę narodową i polski klub sportowy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 68. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykonywania orzeczonego za wykroczenie albo przestępstwo obowiązku osobistego stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby ukaranej albo skazanej, komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie trwania imprezy masowej, uwzględniając sposób dokumentowania wykonania tego obowiązku. 59 Rozdział 10 Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Art. 69. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, Nr 57, poz. 390, Nr 120, poz. 818, Nr 140, poz. 981 i Nr 165, poz. 1170, z 2008 r. Nr 86, poz. 521 i Nr 237, poz. 1651 oraz z 2009 r. Nr 22, poz. 120) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 33 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. W zamian za czas służby przekraczający normę określoną w ust. 2 policjantowi udziela się czasu wolnego od służby w tym samym wymiarze albo może mu być przyznana rekompensata pieniężna, o której mowa w art. 13 ust. 4a pkt 1.”; 2) w art. 112 uchyla się ust. 3; 3) w art. 120 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: „1) dwukrotności przeciętnego miesięcznego uposażenia zasadniczego policjantów wraz z dodatkami o charakterze stałym ustalonego za czerwiec roku ubiegłego i ogłaszanego przez Komendanta Głównego Policji w Dzienniku Urzędowym Komendy Głównej Policji – jeżeli koszty pogrzebu ponosi policjant;”. Art. 70. W ustawie z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, z późn. zm.[7])) w art. 34 ust. 8 otrzymuje brzmienie: „8. Obowiązki organizatora imprezy masowej w zakresie bezpieczeństwa tej imprezy reguluje ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr … , poz. …).”. Art. 71. W ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675 oraz z 2008 r. Nr 195, poz. 1200) w art. 50 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Obowiązki organizatora imprezy masowej w zakresie bezpieczeństwa tej imprezy reguluje ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr … , poz. …).”. Art. 72. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.[8])) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 39 po pkt 2b dodaje się pkt 2c w brzmieniu: „2c) zakaz wstępu na imprezę masową,”; 2) po art. 41a dodaje się art. 41b w brzmieniu: „Art. 41b. § 1. Sąd może orzec, a w przypadkach wskazanych w ustawie orzeka, zakaz wstępu na imprezę masową, jeżeli przy popełnieniu przestępstwa zachowanie sprawcy wskazuje, że jego udział w imprezach masowych zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. § 2. Zakaz wstępu na imprezę masową jest połączony z obowiązkiem osobistego stawiennictwa w jednostce organizacyjnej Policji lub w miejscu określonym przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania osoby skazanej, komendanta powiatowego (rejonowego, miejskiego) Policji, w czasie trwania imprezy masowej. § 3. Sąd, orzekając zakaz wstępu na imprezę masową, określa rodzaje imprez masowych, w czasie trwania których ukarany jest obowiązany do osobistego stawiennictwa w jednostce Policji, w tym nazwy dyscyplin sportowych, nazwy klubów sportowych oraz zakres terytorialny obowiązywania orzeczonego środka. 60 § 4. Zakaz wstępu na imprezę masową dotyczy również meczu piłki nożnej rozgrywanego przez polską kadrę narodową i polski klub sportowy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”; 3) w art. 43 w § 1 w pkt 2 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu: „3) pkt 2c orzeka się w latach, od 2 do lat 6.”. Art. 73. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.[9])) po art. 181a dodaje się art. 181b w brzmieniu: „Art. 181b. W razie orzeczenia zakazu wstępu na imprezę masową, sąd przesyła odpis wyroku komendantowi powiatowemu (rejonowemu, miejskiemu) Policji, właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego.”. Art. 74. W ustawie z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. Nr 197, poz. 1661, z późn. zm.[10])) w art. 16 w ust. 1 w pkt 14 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 15 w brzmieniu: „15) określone w art. 58 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr ..., poz. ...).”. Art. 75. W ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.[11])) w art. 22 wprowadza się następujące zmiany: 1) w ust. 2 uchyla się pkt 6; 2) ust. 7 otrzymuje brzmienie: „7. Dochody własne wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczone na finansowanie wynagrodzeń osobowych, z wyjątkiem wynagrodzeń określonych dla pracowników urzędów skarbowych na podstawie art. 101 i 102 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505).”. Art. 76. W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. Nr 167, poz. 1399 oraz z 2007 r. Nr 133, poz. 921) w art. 38 w ust. 1 w pkt 1 lit. k otrzymuje brzmienie: „k) organizowania imprez masowych, w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr ..., poz. ...), zakłócających proces leczenia uzdrowiskowego i działalności o charakterze rozrywkowym zakłócającej ciszę nocną w godz. 2200 - 600, z wyjątkiem imprez masowych znajdujących się w harmonogramie imprez gminnych,”. Art. 77. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy, o której mowa w art. 79, zachowują moc do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Art. 78. Projekty przebudowy stadionów, istniejących w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, podlegają uzgodnieniom z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim (Komendantem Stołecznym) Policji oraz właściwym związkiem sportowym i właściwym podmiotem zarządzającym rozgrywkami, w zakresie tworzenia i funkcjonowania infrastruktury wpływającej na bezpieczeństwo osób uczestniczących w meczach piłki nożnej. 61 Art. 79. Traci moc ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 909 oraz z 2007 r. Nr 99, poz. 663 i 665). Art. 80. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2009 r., z tym że art. 13 ust. 1 - w zakresie dotyczącym meczów piłki nożnej organizowanych poza ramami ligi zawodowej - wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2010 r. MARSZAŁEK SEJMU / - / Bronisław Komorowski [1]) Niniejszą ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawę z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ustawę z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, ustawę z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, ustawę z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych oraz ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. [2]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524 oraz z 2008 r. Nr 229, poz. 1539. [3]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 58, poz. 542, z 2003 r. Nr 137, poz. 1304 i Nr 223, poz. 2217, z 2005 r. Nr 169, poz. 1413, z 2006 r. Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 112, poz. 766 oraz z 2008 r. Nr 145, poz. 917. [4]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 88, poz. 587, Nr 99, poz. 665, Nr 127, poz. 880, Nr 191, poz. 1373 i Nr 247, poz. 1844, z 2008 r. Nr 145, poz. 914, Nr 199, poz. 1227, Nr 206, poz. 1287, Nr 210, poz. 1321 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 31, poz. 206. [5]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1271, z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 oraz z 2007 r. Nr 165, poz. 1170 i Nr 176, poz. 1238. [6]) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188, z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889, Nr 240, poz. 2405 i Nr 264, poz. 2641, z 2005 r. Nr 10, poz. 70, Nr 48, poz. 461, Nr 77, poz. 680, Nr 96, poz. 821, Nr 141, poz. 1181, Nr 143, poz. 1203, Nr 163, poz. 1363, Nr 169, poz. 1416 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 15, poz. 118, Nr 66, poz. 467, Nr 95, poz. 659, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1009 i 1013, Nr 167, poz. 1192 i Nr 226, poz. 1647 i 1648, z 2007 r. Nr 20, poz. 116, Nr 64, poz. 432, Nr 80, poz. 539, Nr 89, poz. 589, Nr 99, poz. 664, Nr 112, poz. 766 i Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 100, poz. 648, Nr 107, poz. 686, Nr 123, poz. 802, Nr 182, poz. 1133, Nr 208, poz. 1308, Nr 214, poz. 1344, Nr 225, poz. 1485, Nr 234, poz. 1571 i Nr 237, poz. 1651 oraz z 2009 r. Nr 8, poz. 39, Nr 20, poz. 104 i Nr 28, poz. 171. [7]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 364, z 2003 r. Nr 96, poz. 874, Nr 162, poz. 1568 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 11, poz. 96 i Nr 261, poz. 2598, z 2005 r. Nr 131, poz. 1091 i Nr 132, poz. 1111 oraz z 2006 r. Nr 227, poz. 1658. 62 [8]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124, poz. 859 i Nr 192, poz. 1378 oraz z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz. 1080 i Nr 214, poz. 1344. [9]) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1083, z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 60, poz. 701 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 111, poz. 1194, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 142, poz. 1380 i Nr 179, poz. 1750, z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 210, poz. 2135, Nr 240, poz. 2405, Nr 243, poz. 2426 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 163, poz. 1363 i Nr 178, poz. 1479, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 123, poz. 849, z 2008 r. Nr 96, poz. 620, Nr 214, poz. 1344 oraz z 2009 r. Nr 8, poz.39 i Nr 22, poz. 119. [10]) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 2004 r. Nr 93, poz. 889, Nr 191, poz. 1956, Nr 243, poz. 2442, z 2005 r. Nr 157, poz. 1316, Nr 178, poz. 1479, Nr 180, poz. 1492 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 120, poz. 826, z 2007 r. Nr 75, poz. 492 i Nr 166, poz. 1172, z 2008 r. Nr 214, poz. 1344 oraz z 2009 r. Nr 20, poz. 106. [11]) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1420, z 2006 r. Nr 45, poz. 319, Nr 104, poz. 708, Nr 170, poz. 1217 i 1218, Nr 187, poz. 1381 i Nr 249, poz. 1832, z 2007 r. Nr 82, poz. 560, Nr 88, poz. 587, Nr 115, poz. 791 i Nr 140, poz. 984, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112, Nr 209, poz. 1317, Nr 216, poz. 1370 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 19, poz. 100. 2. Zmiany w ustawie o kf Tekst ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu USTAWA z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o kulturze fizycznej Art. 1. W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.[1])) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 4 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. W ramach powszechnego obowiązku obrony obywatele polscy są obowiązani do pełnienia służby wojskowej, służby w obronie cywilnej, odbywania edukacji dla bezpieczeństwa, uczestniczenia w samoobronie ludności, pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych oraz do wykonywania świadczeń na rzecz obrony – na zasadach i w zakresie określonych w ustawie.”; 2) w dziale IV tytuł rozdziału 3 otrzymuje brzmienie: 63 „Rozdział 3 Edukacja dla bezpieczeństwa i przysposobienie obronne”; 3) art. 166 otrzymuje brzmienie: „Art. 166. 1. Uczniowie gimnazjów, zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników, z wyjątkiem uczniów szkół dla dorosłych, podlegają obowiązkowi w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa. 2. Edukacja dla bezpieczeństwa jest obowiązkowym przedmiotem nauczania w szkołach wymienionych w ust. 1, w wymiarze jednej godziny tygodniowo w cyklu kształcenia. 3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób realizacji edukacji dla bezpieczeństwa, z uwzględnieniem możliwości organizowania obozów specjalistycznych.”. Art. 2. W ustawie z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675, z 2008 r. Nr 195, poz. 1200 oraz z 2009 r. Nr 62, poz. 504) w art. 61 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, określi, w drodze rozporządzenia, dopuszczalne formy realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, mając na względzie potrzeby zdrowotne uczniów, specyfikę ich zainteresowań sportowych, warunki realizacji zajęć wychowania fizycznego oraz tradycje sportowe danego środowiska lub szkoły.”. Art. 3. 1. Edukację dla bezpieczeństwa prowadzi się w: 1) gimnazjum od roku szkolnego 2009/2010; 2) zasadniczej szkole zawodowej, liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum od roku szkolnego 2012/2013. 2. W roku szkolnym 2009/2010 przepis ust. 1 pkt 1 nie dotyczy uczniów klas drugich i trzecich gimnazjum, a w roku szkolnym 2010/2011 - uczniów klas trzecich gimnazjum. 3. W latach szkolnych: 1) 2009/2010 - 2011/2012 uczniowie klas pierwszych i drugich szkół, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 2) 2012/2013 uczniowie klas drugich szkół, o których mowa w ust. 1 pkt 2 - podlegają obowiązkowi edukacji w zakresie przysposobienia obronnego na zasadach dotychczasowych. Art. 4. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r. MARSZAŁEK SEJMU Bronisław Komorowski [1]) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 277, poz. 2742, z 2005 r. Nr 180, poz. 1496, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 107, poz. 732 i Nr 176, poz. 1242, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, Nr 180, poz. 1109, Nr 206, poz. 1288, Nr 208, poz. 1308 i Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r. Nr 22, poz. 120. 64 V. OPINIE, KOMENTARZE, FELIETONY W roku 2008 zainicjowaliśmy nową rubrykę-opinie, komentarze, felietony. W rubryce tej przedstawiać będziemy niezależne opinie, komentarze i felietony czytelników Biuletynu dotyczące ogólnej i szczególnej problematyki sportu kwalifikowanego naszego województwa i nie tylko. Liczymy, że na łamach naszego Biuletynu swoje opinie prezentować będą nasi czytelnicy. Oczekujemy na Państwa opinie i komentarze. Publikowane teksty nie odzwierciedlają opinii i stanowiska Redakcji Biuletynu. Jerzy Lipski 1. Nijaki status trenera w III i IV RP Lektura propozycji zapisów ustawowych sankcjonujących walkę różnych władz sportowych o status trenera zawartych w nowej ustawie o sporcie jest żałosna. Nie zrobiono nic, aby ten stan zmienić, nie mówiąc już o systemowej zmianie czy poprawie sytuacji. A wszyscy się starali. MsiT, PKOL, PZS. O wszystkich działaniach pisaliśmy wielokrotnie na łamach naszego Biuletynu. Ale zacznijmy od początku. Od definicji, kto to jest trener i co on robi w sporcie. Kto ma go finansować i dbać o jego status. I tu już pierwszy szok. W ustawowej propozycji resortu jest zapis o tym, kto może pracować w sporcie. Ale o trenerze zamiast na początku to dopiero na końcu, po nauczycielu wf. W poprawionej wersji z dnia 3.03.2009 r. ustawy z jest już jak powinno być. Art. 38 projektu ustawy mówi, że „Zorganizowane zajęcia z zakresu sportu mogą prowadzić osoby posiadające kwalifikacje trenera lub instruktora sportu.” Bulwersujący jest też fakt, że nie zawsze działamy i mówimy na tych „samych falach „.Gdy na spotkaniu 26.03.2009 r z sekretarzem Stanu Adamem Gierszem przedstawiciele PFSM zaproponowali zapis, aby w zakresie możliwości finansowaniu programów szkolenia przez samorządy, dopisać wyrazy „oraz płac trenerów”. Bo wiadomo, jak urzędnik nie ma w dokumencie, że można finansować płace trenerów to albo da albo nie da na sfinansowanie tego zadania. W każdym z 16 „księstw” (województw) jak życie codzienne pokazuje, opinie są różne, w zależności od tego kto i jak interpretuje prawo. Po zgłoszeniu naszej uwagi, skrzętnie zapisanej przez pana ministra w II-ej wersji rządowego projektu ustawy o sporcie z 5.03.2009 r znalazł się jednak tylko zapis o dofinansowywaniu nie płac trenerskich ale„ podnoszenia kwalifikacji trenerskich”. Czyli na lata następne, o ile przyjęta będzie ustawa o sporcie w tej wersji, trenerzy mogą liczyć na dofinansowywanie do ..... kur65 sów na wyższe klasy trenerskie, ale na płace lub wyższe płace to już nie za bardzo.....Wszak ten zapis dla urzędnika, oznacza możliwość dofinansowania udziału w kursie, ale nie koniecznie dofinansowania płacy trenera na akcji szkoleniowej..... Dalej idzie konkurencyjny projekt opracowany w kwietniu br. przez grupę posłów SLD, którzy w swoim projekcie proponują utrzymanie „martwego” zapisu z ustawy o sporcie kwalifikowanym, aby trenerzy mogli otrzymywać stypendium fundowane przez władze klubowe. Tylko jaki klub to zrobi w sytuacji permanentnego braku kasy....? Ale za rok lub dwa sytuacja może się zmienić. Oba zapisy to już „coś” w sprawie kadry trenersko-instruktorskiej. Ale czy to coś zmieni diametralnie w nowoczesnym świecie sportu. Chyba niewiele. Bo rzeczywistość jest inna. Na przykładzie naszego województwa można powiedzieć tylko tyle, że na palcach ręki jednego człowieka można policzyć trenerów pracujących na etatach (nie wliczając w to trenerów pracujących na etatach w administracji sportowej), czyli zajmujących się sportem za pieniądze, czyli zawodowo. Jeżeli odliczymy z tej puli trenerów piłki nożnej, którzy mają największe szanse na pełne zatrudnienie, to zostaje naprawdę kilka osób, które zajmują się sportem zawodowo. A co z pozostałymi? Najczęściej są to dwuzawodowy, czyli trenerzy i instruktorzy pracujący głównie jako nauczyciele wf. Inni łączą pracę w swoim zawodzie ze swoim hobby jakim jest sport. O nich często mówimy, jako o „wielozawodowcach” pracujących w sporcie. Od momentu sławnej decyzji ministra Misiąga z 1992 r. o zmianie zasad finansowania sportu, w tym wyjęcia płac kadry szkoleniowej ze sfery budżetowej, minęło już sporo czasu, bo 17 lat. Co w tym czasie się zmieniło w zapewnieniu kadrze szkoleniowej godziwej płacy i pracy? Czy zaistniał system gradacji wynagrodzenia w zależności od wykształcenia? Na przejściu od III do IV RP diametralnie zmienił się system finansowania sportu, który krótko mówiąc „wylał„ trenera ze swojego obszaru zainteresowania. W sporcie przestał się liczyć ten co to wszystko tworzy czyli „dusza”, a „ciało” czyli jego płace zostawiono na pożarcie. I co mamy obecnie? Piramidę! Na czele z wąską grupą trenerów zagranicznych, którzy mają kontrakty i o nic się nie musza martwić. Brylują w niej trenerzy piłki nożnej, żużla, koszykówki, siatkówki, a ostatnio piłki ręcznej. Później kolejna grupa to trenerzy PZS w dyscyplinach olimpijskich. Tu zgodnie z wynikami są stosowne płace, uwarunkowane budżetem Związku. Ale takich już nie ma w dyscyplinach tzw. nie olimpijskich, bo na ich działalność nasz resort wydaje bodaj 9 % środków na ten cel, stąd też w nich brylują umowy o dzieło lub umowy-zlecenia. Na szczeblu województwa mamy ustalone dofinansowanie płace dla trenerów kadry wojewódzkiej, czyli tzw. ”kwartalniki”. Niezależnie od tego za akcje szkoleniowe trenerzy kadry wojewódzkiej i trenerzy współpracujący otrzymują wynagrodzenie, od tego roku zryczałtowane w wysokości do 120 zł za dzień pracy. Poprzednio to było słynne „100 zł za maksymalnie 5 godzin”. Za pozostałe 19 godzin jak mówili trenerzy nie było płacone. Realizowany od 2003 r program „Trener” w br. zyskał uznanie naszego resortu, bo znalazło się dodatkowe 3 miliony zł, czyli nastąpił wzrost wynagrodzenia o 47%. To dobry krok, ale zbyt mało on zmienia. Komisja sportu PFSM postuluje już dawno, aby objąć tym programem trenerów uzyskujących minimum 12 punktów w systemie sportu młodzieżowego. Trzeba też wrócić do propozycji włączenia MMP obok OOM - MPJ jako podstawy naliczeń do tego programu. Jest to szczególnie ważne, skoro mówimy w nowej koncepcji przygotowań do Londynu o poszukiwaniu „perełek”, czy jak kto woli „gwiazdek” sportu do dalszego szkolenia olimpijskiego. Następna najliczniejsza grupa szkoleniowców, to trenerzy klubowi. A tu już jest dżungla. W zależności od możliwości finansowych klubów mamy trenerów pracujących za „duże” 66 pieniądze (kontrakty) jak np. trenerzy klubowi w piłce nożnej, siatkówce, koszykówce oraz tych co mają słynne „200-500 zł”, różnie czasowo wypłacane i tzw. „społeczników”, którzy w kapitalizmie pracują bez stosownego wynagrodzenia, czyli niezgodnie ze słynną ustawą o pożytku społecznym i wolontariacie. Tych z wynagrodzeniem 200-500 zł jest stosunkowo najwięcej. I to oni trzymają jeszcze poziom naszego sportu młodzieżowego, zaplecza olimpijskiego. Ale jak długo.......? Inwestycja w tzw. ”kapitał ludzki„ czyli kadrę szkoleniową pracującą w sporcie jest lekceważona przez wszystkich. Dlaczego tak się działo i dzieje? Spróbujmy chwilę nad tym się zatrzymać. W 1988 r. powstało Stowarzyszenie Trenerów Polskich, które opracowało między innymi system szkolenia makroregionalnego, obecnie zwany wojewódzkim. Biło się o status trenera i jego płace. Niestety po 1992 r zmiany systemu finansowego polskiego sportu wpłynęły na jego dalszą działalność. Umarło śmiercią naturalną. Z braku składek. Pozostało tylko dwa stowarzyszenia branżowe trenerów. Pozostali nie potrafią się zorganizować, bo i po co? Z kim i o co walczyć? Chyba jest jednak o co i z kim walczyć? Po pierwsze. Zapisy ustawy o sporcie- powinny sankcjonować w większym stopniu status trenera ,jego prawa i obowiązki. Zatrzymajmy się na chwilę nad tematem licencji trenerskich.. Wprowadzono go chyba tylko po to aby ... policzyć trenerów pracujących w sporcie. Dla statystyki. Obecnie to nic nie znaczący kawałek papieru. Bo po co trenerowi płacić ok. 90 zł za badanie lekarskie do licencji, skoro szkoli grupy naborowe i startuje z młodzieżą na szczeblu lokalnym. Zbędny wydatek, gdy się zarabia 200 zł miesięcznie. To trzeba ustawowo zmienić. Wystarczy np. połączyć wymóg uzyskiwania licencji z systemem podnoszenia kwalifikacji i płacami. Taka jest potrzeba nowoczesnego sportu, w którym fachowiec musi dbać o swoja wiedzę i umiejętności. Wiemy, że wiedza zdobyta na ME, czy MŚ, jest już mało przydatna za 2-3 lata. Trzeba ją ciągle uzupełniać. Dokształcać się w sposób permanentny. A tego dzisiejszy system nie zapewnia. Nie trzeba być w Warszawie, aby gołym okiem dostrzec, że dzisiaj trener klubowy nie jest zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji trenerskich. Bo po co? W klubie stanie się zbyt drogi. Tańszy jest instruktor. Czym to skutkuje....? Tym, że na kurs na I klasę czy klasę M zbiera się kandydatów przez cały rok lub dwa. A o Akademii Trenerskiej mówi się i ciągle się mówi...... A przed nami kolejne Igrzyska Olimpijskie w Londynie, już za 3 lata. Po drugie. Trzeba się wreszcie zorganizować, jako środowisko trenerskie i zacząć bić się o swoje, tak jak robią to inne grupy zawodowe. Jest to obecnie bardzo trudne, ale możliwe do realizacji w 16 województwach lub branżowo w poszczególnych dyscyplinach sportu. Bazą wyjściową do tego tematu mogą być trenerzy WZMS wraz z trenerami kadry wojewódzkiej. Wszystko zależy od ludzi. Po trzecie. Trener komunalny. To widoczny już model szkoleniowca finansowanego przez samorząd lokalny. Ciekawe w tym zakresie są rozwiązania trenera komunalnego np. dla miasta Wrocław i innych. Nowa ustawa o sporcie idzie w kierunku umożliwienia finansowania sportu przez samorządy lokalne. Stąd nasza uwaga o zapewnieniu ustawowego zapisu o dofinansowaniu płac trenerskich przez samorządy lokalne. Po czwarte. System wynagradzania i zatrudniania kadry szkoleniowej. W przeważającej części dominuje w klubach umowa-zlecenie, rzadziej umowa o dzieło. Czyli w praktyce przy jednym lub 2 trenerach pracujących na umowę-zlecenie w klubie trudno cokolwiek żądać. Bo co można żądać (za wynagrodzenie w kwocie 250 zł, płaconego często nieregularnie) od osoby, dla której nie ma nawet określonych obowiązków szkoleniowych na cały rok. Metodyka sportu wymaga przygotowania całorocznego planu szkolenia sekcji, szkolenia grup naborowych, kontaktu ze szkołą. Stąd władze klubowe płacą za „nie manie świateł”, 67 czyli za coś „co jest” ale czego faktycznie „nie ma”. Do tego na naszego „ostatniego Mohikanina” w sporcie spadają liczne inne obowiązki. Jest ich często tyle, że biedny nie ma szans na sprawy szkolenia. W proporcjach wygląda to tak, że szkoleniowiec zajmuje się szkoleniem w 10 %, a reszta czyli 90% to sprawy organizacyjno-finansowe i inne. I tu dochodzimy do sedna sprawy. Tak zorganizowany klub, a często klub – czytaj = trener, taki efekt końcowy. Ten lekko przerysowany obraz typowego polskiego klubu sportowego mówi nam to co jest w rzeczywistości. Podstawowa jednostka w sporcie jaką jest klub sportowy w dzisiejszych warunkach jest niesprawna. To widać gołym okiem. Takich sprawnych jednostek na terenie naszego województwa jest kilka. Reszta to „efemerydy”, czytaj kluby, które działają tylko dlatego, że takie jest jeszcze „hobby” jego głównego motoru, czyli szkoleniowca. Na ten stan rzeczy składa się wiele uwarunkowań. Ale to już temat do innego felietonu. 68