This copy is for personal use only

Transkrypt

This copy is for personal use only - distribution prohibited

ibu
tio
np
roh
This copy is for person
on
ly -
Jolanta Chluska
Wstęp
se
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
Podmioty gospodarcze prowadzące rachunkowość zgodnie z przepisami
prawa bilansowego ustalają zasady rachunkowości w tych obszarach, w których przepisy prawa zawierają wykaz możliwych wariantów rozwiązań lub
ich nie formułują. W przypadku braku oficjalnych rozwiązań systemowych,
zasady rachunkowości ustanawia się na podstawie teorii i praktyki rachunkowości. Warunki gospodarki rynkowej wymagają od systemów rachunkowości, aby były elastyczne, lecz jednocześnie gwarantowały odbiorcom sprawozdań finansowych rzetelną informację ekonomiczno-finansową dla potrzeb
podejmowania decyzji. Globalizacja rynków sprawia, że rachunkowość coraz
częściej jest postrzegana jako międzynarodowy język biznesu. Współpraca gospodarcza i powstawanie przedsiębiorstw ponadregionalnych zmusza do
poznawania warunków ekonomicznych i zasad rachunkowości innych krajów. Jak pokazuje praktyka gospodarcza, przyjęcie za podstawę krajowych
zasad rachunkowości rozwiązań MSR/MSSF nie gwarantuje pełnej porównywalności rozwiązań w tym zakresie w wymiarze międzynarodowym.
Artykuł przybliża zasady formułowania polityki rachunkowości w Rosji,
z uwzględnieniem aktów prawnych oraz rozwiązań szczegółowych w wybranych obszarach tej polityki. Dla porównania, prezentuje również polskie
zasady polityki rachunkowości.
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
dis
tr
Polityka rachunkowości w Rosji i w Polsce
– wybrane aspekty
-
-
ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 60 (116), Warszawa 2011
Dr hab. Jolanta Chluska, adiunkt w Katedrze Finansów, Bankowości i Rachunkowości Zarządczej, Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej,
[email protected]
43
ibu
tio
np
roh
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Prowadzenie rachunkowości wymaga od podmiotów gospodarczych ustalenia – na podstawie obowiązujących aktów prawnych – polityki rachunkowości zgodnej z misją i strategią określoną przez kierownictwo jednostki.
Aby rachunkowość przedsiębiorstwa spełniała oczekiwania odbiorców informacji, powinny być one rzetelne. Jednostki są obowiązane do stosowania
przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając
sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy (art. 4 ust. 1 Ustawy
o Rachunkowości UoR).
Polityka rachunkowości jest różnie definiowana, ale zasadnicze znaczenie ma to, że rozumie się ją jako określone metody, narzędzia rachunkowości i sprawozdawczości warunkujące realizację zasady prawdziwego i wiernego obrazu jednostki. Polityka rachunkowości może być zmieniana w uzasadnionych przypadkach, jeśli nowa, wybrana zasada w sposób bardziej
właściwy pozwala realizować cele podmiotu. Sprawozdanie finansowe powinno w takich przypadkach gwarantować porównywalność danych kolejnych okresów sprawozdawczych. Wybrane definicje polityki rachunkowości
prezentuje tabela 1.
rso
Tabela 1. Definicje polityki rachunkowości
Źródło
Konkretne prawidła, metody, konwencje, reguły i praktyki
przyjęte przez jednostkę przy sporządzaniu i prezentacji
sprawozdań finansowych.
Wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania dopuszczone
ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.
Całokształt sposobów prowadzenia rachunkowości – identyfikacji, pomiaru, bieżącego grupowania i końcowego uogólnienia
zdarzeń działalności gospodarczej.
for
Ustawa o rachunkowości
y is
ПБУ 1/2008
op
Źródło: opracowanie własne na podstawie aktów prawnych.
Th
is c
Jak pokazuje tabela, istotę polityki rachunkowości można postrzegać
szeroko lub wąsko. Jeśli przyjąć, że sprawozdanie finansowe jest odzwierciedleniem prowadzonej rachunkowości, to polityka rachunkowości obejmuje swym zakresem ogół działań systemu rachunkowości; od identyfikacji
zdarzenia do jego prezentacji w sprawozdaniu finansowym.
-
Definicja
pe
MSR 8
-
-
-
1. Istota polityki rachunkowości
44
ibu
tio
np
roh
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Rosja odgrywa ważną rolę w gospodarce światowej, jest więc znaczącym
partnerem działalności gospodarczej. Jest państwem federacyjnym (Federacja
Rosyjska). Organem władzy ustawodawczej jest dwuizbowy parlament:
Zgromadzenie Federalne, składające się z izby wyższej – Rady Federacji,
oraz izby niższej – Dumy Państwowej. Ma to istotne znaczenie w ustalaniu
i realizacji przepisów prawa bilansowego. Rachunkowość w Rosji jest więc
regulowana szeregiem aktów prawnych o różnym stopniu szczegółowości.
Należą do nich następujące akty prawne:
1) Ustawa Federalna o Rachunkowości1,
2) rozporządzenia wykonawcze,
3) standardy rachunkowości dotyczące różnych jej obszarów,
4) inne akty prawne i wytyczne metodyczne dotyczące prowadzenia rachunkowości.
Ustawa Federalna o Rachunkowości charakteryzuje w sposób syntetyczny zasady prowadzenia rachunkowości, określa ogólne jej ramy i odsyła do
przepisów szczegółowych. Składa się ona z następujących części:
a) postanowienia ogólne,
b) podstawowe zasady prowadzenia rachunkowości, dokumentacja i ewidencja,
c) sprawozdawczość finansowa,
d) postanowienia końcowe.
Obecnie w Rosji trwają prace nad zmianą tej ustawy. Ustawa Federalna
o Rachunkowości zawiera obowiązek udokumentowania polityki rachunkowości (art. 6) podmiotów gospodarczych i określa jej zakres. Przepisy wykonawcze do ustawy są zawarte przede wszystkim w standardach rachunkowości2.Standardy rachunkowości w Rosji dotyczą zagadnień szczegółowych.
Do chwili obecnej opublikowano 22 standardy:
1. Polityka rachunkowości organizacji.
2. Usługi budowlane.
3. Rachunkowość aktywów i zobowiązań wyrażonych w walucie obcej.
4. Sprawozdawczość organizacji.
5. Rachunkowość zapasów materiałowo – produkcyjnych.
6. Rachunkowość środków trwałych.
7. Zdarzenia po dacie sprawozdania finansowego.
8. Zdarzenia warunkowe działalności gospodarczej.
9. Przychody organizacji.
Th
-
-
-
2. Polityka rachunkowości w uregulowaniach
prawnych w Rosji i w Polsce
Федеральный закон „О бухгалтерском учете” от 21.11.1996 N 129-ФЗ.
Положения по бухгалтерскому учету,
www.minfin.ru/ru/accounting/accounting/legislation/positions/ (dostęp 10.08.2010).
1
-
2
45
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
Th
-
Koszty organizacji.
Informacja o jednostkach powiązanych.
Informacja o segmentach działalności.
Rachunkowość pomocy publicznej.
Rachunkowość aktywów niematerialnych.
Rachunkowość rozchodów z tytułu zajęć i kredytów.
Informacja o działalności zaniechanej.
Rachunkowość wydatków na działalność naukowo-badawczą, projektowo-doświadczalną i technologiczną.
18. Rachunkowość rozchodów z tytułu podatku dochodowego organizacji.
19. Rachunkowość inwestycji finansowych.
20. Informacje o uczestnictwie we wspólnych przedsięwzięciach.
21. Zmiana wartości szacunkowych.
22. Poprawa błędów w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.
W Polsce najważniejszym aktem prawnym zawierającym zasady polityki
rachunkowości podmiotów gospodarczych jest ustawa o rachunkowości.
Ustawa ta określa hierarchię źródeł informacji dla celów formułowania zakładowych zasad rachunkowości w następującej kolejności:
a) ustawa o rachunkowości,
b) krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów
Rachunkowości (KSR),
c) Międzynarodowe Standardy Rachunkowości3.
Do sierpnia 2010 r. opublikowano w Polsce sześć krajowych standardów
rachunkowości:
1. KSR nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych” (Załącznik do Uchwały
nr 5/03 KSR).
2. KSR nr 2 „Podatek dochodowy” (Załącznik do Uchwały nr 5/04 KSR).
3. KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane” (Załącznik do Uchwały
nr 9/06 KSR).
4. KSR nr 4 „Utrata wartości aktywów” (Załącznik do Uchwały nr 6/07 KSR).
5. KSR nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” (Załącznik do Uchwały nr 2/08
KSR).
6. KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” (Załącznik do Uchwały nr 7/08 KSR).
Porównując zawartość standardów rachunkowości w Polsce i w Rosji można
dostrzec podobieństwa i różnice. Standardy rachunkowości w obu krajach
kierują się następującymi zasadami:
a) nawiązują do ustawy o rachunkowości,
b) ich uregulowania nie mogą być sprzeczne z tą ustawą,
c) są uprawomocnione aktami prawnymi,
d) zawierają zasady ujmowania zdarzeń gospodarczych, ich wyceny i prezentacji w sprawozdaniu finansowym.
-
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
3
46
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości, art. 10, ust. 3.
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
3. Ustalenie i zmiana polityki rachunkowości
w podmiotach gospodarczych w Rosji
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
Politykę rachunkowości w Rosji reguluje Standard 1 w sprawie polityki
rachunkowości podmiotów gospodarczych (ПБУ 1/2008)4. Akt ten określa
następujące zagadnienia:
a) organizację polityki rachunkowości,
b) zmiany polityki rachunkowości,
c) ujawnianie polityki rachunkowości.
Zasady formułowania polityki rachunkowości charakteryzuje się w ujęciu techniczno-organizacyjnym i metodologicznym. Organizacja i technika
rachunkowości odnoszą się do wszystkich podmiotów gospodarczych, natomiast zasady ujawniania polityki dotyczą podmiotów publikujących sprawozdania finansowe.
ПБУ 1/2008 reguluje sposób prowadzenia rachunkowości określając:
a) sposoby grupowania i oceny zdarzeń,
b) zasady umorzenia wartości aktywów,
c) organizację obiegu dokumentów,
d) organizację ksiąg rachunkowych,
e) przetwarzanie informacji.
Politykę rachunkowości podmiotu gospodarczego w Rosji formułuje główny
księgowy lub inna osoba, która zgodnie z prawem prowadzi rachunkowość.
Politykę tę zatwierdza kierownik jednostki, a więc:
zakładowy plan kont, zawierający konta syntetyczne i analityczne
z uwzględnieniem wymogów właściwego prowadzenia rachunkowości,
formy dokumentów źródłowych, ksiąg rachunkowych dokumentów sprawozdawczości wewnętrznej,
Th
-
Zauważa się także pewne różnice. Standardy w Rosji, w przeciwieństwie
do standardów polskich:
a) mają charakter obowiązujący,
b) nie zawierają odniesienia do MSR/MSSF,
c) nie zawierają przykładów ich stosowania i odzwierciedlenia w sprawozdaniu finansowym,
d) są bardziej ogólne.
Standardy rachunkowości zarówno w Polsce, jak i w Rosji, wyjaśniają
w istotny sposób złożone problemy prawa bilansowego.
4 Положение по бухгалтерскому учету „Учетная политика организации”
(ПБУ 1/2008), утверждено приказом Минфина России от 06.10.2008 № 106н,
с изменениями от 11.03.2009 № 22н.
47
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
Th
-
zasady inwentaryzacji aktywów i zobowiązań jednostki,
zasady wyceny wartości aktywów i zobowiązań,
zasady obiegu dowodów księgowych i technologii przetwarzania danych
księgowych,
zasady kontroli operacji gospodarczych.
Przy formułowaniu powyższych reguł uwzględnia się takie zasady jak:
zasada osobnego wykazania składników majątkowych jednostki i innych
podmiotów, zasada kontynuacji działalności, zasada ciągłości, zasada memoriału. Polityka rachunkowości powinna cechować się kompletnością, aktualnością, przejrzystością, wyższością treści nad formą, zgodnością syntetyki i analityki oraz racjonalnością.
W razie braku uregulowań prawnych określonych zasad polityki rachunkowości, Standard 1 pozwala na korzystanie z innych tego typu uregulowań, a w ostateczności z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.
Ustalenia polityki rachunkowości zgodnie ze standardem dokonuje się –
w przypadku podmiotów powstałych z przekształcenia – w ciągu 90 dni od
ich rejestracji jako osoby prawnej, nowo powstałe podmioty są obowiązane
stosować Standard 1 od momentu ich rejestracji.
Zgodnie z ПБУ 1/2008, zmiany polityki rachunkowości mogą nastąpić
w przypadku:
a) zmiany przepisów prawa,
b) wypracowania przez podmiot gospodarczy nowych zasad rachunkowości,
które w sposób bardziej wiarygodny odzwierciedlają zdarzenia gospodarcze,
c) zmiany warunków funkcjonowania podmiotu, np. w związku z reorganizacją.
W razie zmiany przepisów prawa, sposoby prezentacji skutków zmiany
zasad rachunkowości są określone przez te akty lub przepisy prawa bilansowego. W pozostałych przypadkach, skutki zmiany zasad rachunkowości
wpływające na sytuację finansową jednostki wykazuje się w sposób retrospektywny, chyba, że ocena ich wpływu nie może być wystarczająco wiarygodna.
Prezentując retrospektywny wpływ określonej zasady rachunkowości
w znaczący sposób wpływającej na sytuację finansową i majątkową podmiotu, uwzględnia się moment wystąpienia zdarzenia, z którym wiąże się
zmiana. Retrospektywną prezentację realizuje się drogą korekty bilansu
otwarcia w pozycji niepodzielonego wyniku finansowego za najwcześniejszy z prezentowanych okresów, tak jakby nowa zasada była stosowana od
tego najwcześniejszego momentu. Jeśli jest to niemożliwe, ujawnia się ten
fakt i precyzuje, od jakiego okresu zasada rachunkowości będzie stosowana.
Wykaz ujawnień związanych z zasadami rachunkowości podmiotu zawierają standardy poświęcone określonym obszarom rachunkowości. W przypadku zmian zasad prowadzenia rachunkowości ujawnia się przyczyny
zmiany, rodzaj zmian, sposób odzwierciedlenia zmiany zasad w rachunko48
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
Положение по бухгалтерскому учету „Исправление ошибок в
бухгалтерском учете и отчетности” (ПБУ 22/2010), утверждено приказом
Минфина России от 28.06.2010 № 63н.
6
Положение по бухгалтерскому учету ‘’Бухгалтерская отчетность
организации” (ПБУ 4/99), утверждено приказом Минфина России от 06.07.1999
№ 43н, от 18.09.2006 N 115н.
5
Th
-
wości i sprawozdawczości, sumy korekt. Jeśli zmiana zasad rachunkowości
była spowodowana wprowadzeniem lub zmianą aktu prawnego, obowiązuje
tryb przewidziany Standarem 1. Jeśli akt prawny został zatwierdzony
i opublikowany lecz jeszcze nie wszedł w życie, ujawnia się fakt jego niestosowania oraz ewentualny wpływ tego aktu na dane sprawozdania finansowego. Obowiązujące zasady polityki rachunkowości oraz jej zmiany ujawnia
się w informacji dodatkowej.
Uzupełnieniem omawianych zagadnień jest Standard 22 „Poprawa błędów w rachunkowości i sprawozdawczości”5. Standard dotyczy zarówno
błędnego wykazania, jak i pominięcia zdarzeń gospodarczych w rachunkowości
i sprawozdawczości, w tym zmiany polityki rachunkowości. Błędy mogą być
spowodowane:
a) nieprawidłowym zastosowaniem aktów prawnych,
b) nieprawidłowym zastosowaniem polityki rachunkowości,
c) błędami rachunkowymi,
d) nieprawidłową klasyfikacją lub oceną zdarzeń gospodarczych,
e) nieprawidłowym wykorzystaniem informacji na moment podpisania sprawozdania finansowego,
f) pomyłkami służb finansowo-księgowych.
Błąd uważa się za znaczący, jeżeli pojedynczo lub łącznie z innymi błędami może wpływać na podejmowane decyzje przez odbiorców sprawozdania finansowego. Istotność błędu ocenia sam podmiot, biorąc pod uwagę
zarówno wartość błędu, jak i charakter elementu sprawozdania finansowego. Sposoby poprawy błędów są uzależnione od momentu ich identyfikacji.
Sposoby poprawy błędu przedstawia tabela 2. Charakterystyka sposobu
wykazania skutków poprawy błędu w ПБУ 22/2010 i ПБУ 1/2008 jest identyczna.
Standard 4 „Sprawozdawczość finansowa podmiotów gospodarczych”
również nawiązuje do polityki rachunkowości6. Wyjaśnia, podobnie jak
ПБУ 22/2010 oraz ПБУ 1/2008, sposób uwzględnienia i wykazania zmian
dokonanych w polityce rachunkowości oraz poprawę popełnionych błędów.
Określa również elementy i treść sprawozdania finansowego. Informacje na
temat przepływu środków pieniężnych prezentuje się w sposób bezpośredni,
a rachunek zysków i strat – na podstawie kosztu własnego sprzedaży (wersja kalkulacyjna).
49
ibu
tio
np
roh
Moment identyfikacji błędu
Sposób poprawy błędu
on
ly -
dis
tr
1. Wykrycie błędu przed końcem roku
Poprawa w miesiącu wykrycia błędu
2. Wykrycie błędu po zakończeniu roku, ale przed Poprawa pod datą grudnia roku obropodpisaniem sprawozdania finansowego
towego
3. Wykrycie błędu po podpisaniu sprawozdania fi- Poprawa pod datą grudnia roku obronansowego, ale przed przedstawieniem go akcjo- towego
nariuszom lub innym instytucjom
4. Wykrycie błędu po przedstawieniu go akcjonariu- Poprawa pod datą grudnia roku obroszom lub innym instytucjom, ale przed zatwier- towego
dzeniem sprawozdania
5. Wykrycie błędu po zatwierdzeniu sprawozdania
Poprawa w bieżącym okresie sprawozdawczym z odniesieniem skutków na
niepodzielony wynik lat ubiegłych, w bieżącym okresie sprawozdawczym
6. Wykrycie mało istotnego błędu lat poprzednich poprawa w bieżącym okresie sprawopo podpisaniu sprawozdania finansowego
zdawczym z odniesieniem skutków na
pozostałe koszty lub przychody.
se
Źródło: opracowanie własne na podstawie ПБ.
y is
for
pe
rso
na
lu
O konieczności sformułowania zakładowej polityki rachunkowości mówi
także „Stanowisko w sprawie prowadzenia rachunkowości i sprawozdawczości w Federacji Rosyjskiej”. W tym akcie prawnym określa się również
zwolnienia dla małych podmiotów gospodarczych i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej ze sporządzania niektórych elementów
sprawozdania finansowego7.
Zasady formułowania polityki rachunkowości w aktach prawnych Rosji
są regulowane w sposób bardziej szczegółowy niż w Polsce. W polskim prawie bilansowym definicję, zasady ustalania, zmiany polityki rachunkowości
oraz poprawy błędów określa ustawa o rachunkowości (w art. 3 ust. 11, art. 8,
art. 10 i art. 54).
op
4. Plan kont jako element polityki rachunkowości
is c
Zakładowe plany kont w Rosji ustala się na podstawie wzorcowego planu
kont wydanego przez Ministerstwo Finansów w postaci aktu prawnego:
„Plan kont rachunkowości dla finansowo-gospodarczej działalności organi-
Th
-
Tabela 2. Poprawa błędów księgowych
Положение по ведению бухгалтерского учета и бухгалтерской отчетности
в Российской Федерации, утверждено приказом Минфина России от 29.07.1998
№ 34н, с изменениями от 30.12.1999 № 107н, от 24.03.2000 № 31н, от 18.09.2006
N 116н, część IV, pkt 85.
7
50
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
8 План счетов бухгалтерского учета финансово-хозяйственной деятельности
организаций и Инструкция по применению Плана счетов бухгалтерского учета
финансово-хозяйственной деятельности организаций, утверждены приказом
Минфина России от 31 октября 2000 г. № 94н, с изменениями от 07 мая 2003 г.
№ 38н, от 18 сентября 2006 г. № 115н.
Th
-
zacji oraz instrukcja jego stosowania”8. Wzorcowy plan kont jest aktem obowiązkowym, prowadzącym do ujednolicenia sprawozdawczości. Zawiera
nazwy i numery kont pierwszego i drugiego rzędu (subkonta) oraz prezentuje schematy rejestracji i grupowania zdarzeń gospodarczych. Podmioty
gospodarcze mogą rozszerzać zakres stosowanych kont. Osobne plany kont,
również w postaci aktów prawnych, określono dla rachunkowości budżetowej i rachunkowości banków. W literaturze podkreśla się, że konta wzorcowego planu kont odzwierciedlają ruch okrężny środków gospodarczych
podmiotu (Харченко, Сазина, 2008, s. 107). Plan kont w Rosji zawiera następujące zespoły:
a) Zespół 1 – Aktywa trwałe,
b) Zespół 2 – Zapasy,
c) Zespół 3 – Koszty,
d) Zespół 4 – Wyroby gotowe i towary,
e) Zespół 5 – Środki pieniężne,
f) Zespół 6 – Rozrachunki,
g) Zespół 7 – Kapitały,
h) Zespół 8 – Wynik finansowy,
i) Konta pozabilansowe
Numeracja kont w Zespole 1 rozpoczyna się od cyfry 0 („01 Środki trwałe”, „02 Amortyzacja środków trwałych”). Na przykład, Zespół 2 „Zapasy”
zawiera następujące konta pierwszego i drugiego rzędu:
10. Materiały
1) Surowce i materiały,
2) Zakupione półfabrykaty, części zamienne,
3) Paliwo,
4) Opakowania i materiały na opakowania,
5) Części zapasowe,
6) Inne materiały,
7) Materiały przekazane do przerobu,
8) Materiały budowlane,
9) Inwentarz i materiały w gospodarstwach,
10) Osprzęt specjalny i odzież specjalna na składzie,
11) Osprzęt specjalny i odzież specjalna w użytkowaniu,
11. Zwierzęta w chowie i w tuczu
14. Rezerwy na obniżenie wartości majątku
15. Rozliczenie zakupu
16. Odchylenia od wartości zapasów
51
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
-
se
na
lu
5. Gospodarka materiałowa w polityce rachunkowości
is c
op
y is
for
pe
rso
Zasady ujmowania w rachunkowości zapasów (materiałów) opisano w Rosji
w Standardzie 5/01 „Rachunkowość zapasów materiałowo-produkcyjnych”9.
Zapasy ujmuje się w rachunkowości według rzeczywistej ceny nabycia (bez
podatku VAT). Na wartość tę składają się:
a) kwoty zapłacone dostawcom,
b) koszty zakupu,
c) opłaty celne,
d) podatki niepodlegające odliczeniu,
e) opłaty pośredników,
f) opłaty i inne koszty poniesione do miejsca wykorzystania zapasów.
Do ewidencji materiałów mogą być przyjęte również ceny ewidencyjne,
z ustaleniem odchyleń od rzeczywistej wartości na osobnym koncie. Standard definiuje ceny stosowane do wyceny przyjęcia materiałów w momencie
ich ujmowania w księgach rachunkowych, którymi w konkretnych transakcjach są:
zakup – ceny nabycia,
wytworzenie we własnym zakresie – koszt wytworzenia,
otrzymanie darowizny – wartość rynkowa,
Th
-
-
19. Podatek VAT od zakupów:
1) VAT od zakupu środków trwałych,
2) VAT od wartości niematerialnych,
3) VAT od zapasów.
Przerwy w numeracji wynikają z układu wykazu kont w akcie prawnym.
W omawianym przypadku, numery 12 i 13 nie są przypisane do konkretnych kont. Do ewidencji pozabilansowej w zakresie zapasów przeznaczono
konta „002 Towary i materiały objęte odpowiedzialnością materialną” oraz
„003 Materiały przyjęte do przerobu”. Instrukcja określa zakres informacji
ujmowanych na tych kontach oraz korespondencję kont po stronie Dt i Ct.
W Polsce nie uregulowano w akcie prawnym obowiązujących planów kont,
z wyjątkiem niektórych podmiotów sektora finansów publicznych i banków.
Pozostałe podmioty ustalają wykaz kont i korespondencję księgowań na
podstawie zestawu kont wypracowanych w praktyce i teorii rachunkowości.
Obowiązek posiadania takiego wykazu zawiera ustawa o rachunkowości
(art. 10).
Положение по бухгалтерскому учету „Учет материально-производственных
запасов” (ПБУ 5/01), утверждено приказом Минфина России от 09.06.2001 № 44н,
с изменениями от 27.11.2006 № 156н, от 26.03.2007 № 26н.
9
52
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
Th
-
otrzymanie aportu – wartość oszacowana przez udziałowców,
otrzymanie w transakcjach barteru – wartość aktywów sprzedanych lub
podlegających sprzedaży.
W przypadku wydania do zużycia, albo na inne cele, materiałów ewidencjonowanych w rzeczywistych cenach nabycia, stosuje się jedną z następujących metod wyceny wartości ich rozchodu:
w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen składników aktywów,
według cen przeciętnych, tj. ustalonych w wysokości średniej ważonej cen,
przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach
tych składników aktywów, które jednostka nabyła najwcześniej (FIFO).
Od 2008 r. nie dopuszcza się w Rosji stosowania metody wyceny rozchodu składników aktywów po cenach tych składników aktywów, które jednostka nabyła najpóźniej (LIFO). Metodę wyceny wartości rozchodu określa
się w polityce rachunkowości i stosuje przez cały rok obrotowy. Na wartość
materiałów, które utraciły swoje cechy handlowe lub użytkowe, tworzy się
na koniec roku obrotowego rezerwę na obniżenie ich wartości.
W sprawozdaniu finansowym wykazuje się obowiązkowo:
a) sposoby wyceny rozchodu materiałów,
b) konsekwencje zmiany wyceny zapasów,
c) wartość zapasów przekazanych w zastaw,
d) wartość i zmianę rezerw na obniżenie zapasów.
Przepisy wykonawcze określają rodzaje i wzory dowodów gospodarki materiałowej10. Zasady inwentaryzacji (m.in. zapasów) charakteryzuje „Instrukcja metodyczna inwentaryzacji majątku i zobowiązań”. Zawiera ona
także wzory dokumentów inwentaryzacji poszczególnych grup składników
majątkowych i rozrachunków oraz ich rozliczenia w rachunkowości11.
W Polsce istota, zakres i zasady wyceny zapasów są podobne, wyjątkiem
dopuszczalnej w rachunkowości metody wyceny rozchodu materiałów
„ostatnie weszło – pierwsze wyszło (LIFO)”. Przepisy prawa w zakresie gospodarki materiałowej, w tym inwentaryzacji, nie są tak szczegółowe. Zakładowe zasady tej gospodarki określają same przedsiębiorstwa kierując się
teorią i praktyką rachunkowości.
Na przykład, dowód przyjęcia materiałów określa Типовая межотраслевая форма
№ М-7 утверждена постановлением Госкомстата России от 30.10.97 № 71а.
11 Методические указания по инвентаризации имущества и финансовых
обязательств, утверждены приказом Минфина России от 13.06.1995 № 49.
10
53
ibu
tio
np
roh
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Od lat 90. XX w. rachunkowość w Rosji zmienia się, jest udoskonalana.
Dąży się do zgodności tej rachunkowości z regulacjami MSR/MSSF. „Koncepcja rozwoju rachunkowości i sprawozdawczości w Rosji w średniookresowej perspektywie” formułuje postulaty dalszych kierunków tego rozwoju,
głównie w takich obszarach, jak:
a) podwyższenie jakości informacji płynącej z systemów rachunkowości,
b) tworzenie infrastruktury przyjęcia MSR/MSSF,
c) zmiany w systemie regulacji rachunkowości i sprawozdawczości,
d) zwiększenie kontroli jakości sprawozdawczości finansowej,
e) podwyższenie kwalifikacji specjalistów w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości w przedsiębiorstwach, audytorów, a także odbiorców sprawozdawczości podmiotów12.
Narzędziem realizacji podstawowych celów rachunkowości przedsiębiorstw
jest formułowana zakładowa polityka rachunkowości. W Polsce i w Rosji
podmioty gospodarcze formułują tę politykę samodzielnie, kierując się obowiązującym prawem, specyfiką działalności podmiotów, potrzebami wewnętrznych i zewnętrznych odbiorców informacji ekonomicznej rachunkowości i sprawozdawczości. Te jednakowe zadania podmiotów gospodarczych
w obu krajach są realizowane w różnych warunkach, przede wszystkim
w obszarze uregulowań prawnych rachunkowości. W warunkach gospodarki rynkowej oraz powszechnej globalizacji działalności gospodarczej należy
tę specyfikę rozpoznać i uwzględniać, podejmując określone decyzje alokacji
tej działalności i zasobów.
Literatura
-
y is
op
Kонцепция развития бухгалтерского учета и отчетности в Российской
Федерации на среднесрочную перспективу, oдобрена приказом Минфина
России от 1 июля 2004 г. № 180.
is c
Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości, Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223, z późn.
zmian.
Методические указания по инвентаризации имущества и финансовых
обязательств, утверждены приказом Минфина России от 13.06.1995 № 49.
Th
-
-
-
Zakończenie
Kонцепция развития бухгалтерского учета и отчетности в Российской
Федерации на среднесрочную перспективу, oдобрена приказом Минфина
России от 1 июля 2004 г. № 180, s. 3.
12
54
ibu
tio
np
roh
dis
tr
Положение по бухгалтерскому учету „Исправление ошибок в бухгалтерском
учете и отчетности” (ПБУ 22/2010), утверждено приказом Минфина
России от 28.06.2010 № 63н.
on
ly -
Положение по бухгалтерскому учету „Учет материально-производственных
запасов” (ПБУ 5/01), утверждено приказом Минфина России от 09.06.2001
№ 44н, с изменениями от 27.11.2006 № 156н, от 26.03.2007 № 26н.
Положение по бухгалтерскому учету „Учетная политика организации” (ПБУ
1/2008), утверждено приказом Минфина России от 06.10.2008 № 106н, с
изменениями от 11.03.2009 № 22н.
lu
se
Положение по ведению бухгалтерского учета и бухгалтерской отчетности в
Российской Федерации, утверждено приказом Минфина России от
29.07.1998 № 34н, с изменениями от 30.12.1999 № 107н, от 24.03.2000 №
31н, от 18.09.2006 N 116н, część IV.
rso
na
Положения по бухгалтерскому учету,
www.minfin.ru/ru/accounting/accounting/legislation/positions/ (dostęp
10.08.2010).
Типовая межотраслевая форма № М-7
Госкомстата России от 30.10.97 № 71а.
постановлением
pe
Федеральный закон „О бухгалтерском учете” от 21.11.1996 N 129-ФЗ.
Харченко О. Н., Сазина А. А. (2008), Бухгалтерский учет. Модуль 1. Теория
бухгалтерского учета, Сибирский Федеральный Университет, Красноярск.
y is
Streszczenie
Th
is c
op
Polityka rachunkowości powinna stworzyć warunki prezentacji prawdziwego,
rzetelnego i wiernego obrazu działalności przedsiębiorstwa w sprawozdaniu finansowym. Odbiorcy informacji płynących z systemów rachunkowości oczekują, że będą
one prawidłowe i pozwolą im podjąć właściwe decyzje gospodarcze, na przykład
dotyczące alokacji środków finansowych. Artykuł charakteryzuje zasady ustalania
polityki rachunkowości w Rosji, podkreślając różnice w porównaniu z zasadami
przewidzianymi w Polsce.
-
утверждена
for
-
Положение
по
бухгалтерскому
учету
„Бухгалтерская
отчетность
организации” (ПБУ 4/99), утверждено приказом Минфина России от
06.07.1999 № 43н, от 18.09.2006 N 115н.
-
План счетов бухгалтерского учета финансово-хозяйственной деятельности
организаций и Инструкция по применению Плана счетов бухгалтерского
учета финансово-хозяйственной деятельности организаций, утверждены
приказом Минфина России от 31 октября 2000 г. № 94н, с изменениями от
07 мая 2003 г. № 38н, от 18 сентября 2006 г. № 115н.
55
ibu
tio
np
roh
Summary
on
ly -
dis
tr
Accounting policy should provide conditions for presenting in financial statements a true and fair view of the financial position and performance of a business
entity. The users of accounting information expect that it will be useful and will
enable them to make right business decisions, e.g. decisions on allocation of financial resources. The article describes the rules for establishing the accounting policy
in Russia, underlining the differences between those rules and the principles
adopted in Poland.
-
Th
is c
op
y is
-
for
pe
rso
na
lu
se
-
-
Accounting policy in Russia and in Poland – chosen aspects
56

This copy is for personal use only - distribution prohibited

Transkrypt

Podobne dokumenty

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości