Scenariusz lekcji otwartej języka polskiego dla klasy II gimnazjum

Scenariusz lekcji otwartej języka polskiego przeprowadzonej
w kl. II a
Gimnazjum nr 3 w ZSO nr1 w Chorzowie przez
mgr Barbarę Bugdoł
TEMAT: Między fleksją a słowotwórstwem.
CELE LEKCJI
-utrwalenie wiedzy o fleksji
-przypomnienie o występowaniu oboczności w tematach deklinacyjnych i
koniugacyjnych
-utrwalenie pojęcia: wyrazy pokrewne
-uświadomienie uczniom różnic między fleksją a słowotwórstwem
-zdobycie umiejętności rozróżniania grupy wyrazów mających różne formy
fleksyjne od grupy wyrazów pokrewnych
FORMY I METODY
-praca w grupach
-zabawy słowne
-analiza i wnioskowanie
MATERIAŁY
-zestawy do gry w SCRABBLE
-plansze z zadaniami
PRZEBIEG LEKCJI
1. Ćwiczenie wstępne: Ułóż dowolny wyraz, dostosowując się do sytuacji na
planszy, np. poziomo od H4 do M4 znajduje się słowo: CHŁOPI, a
pionowo od M2 do M4 wyraz: ŚNI. Staraj się uzyskać jak najwyższy
wynik. Możesz wykorzystać następujące płytki z literami: K, I, B, Ł, O,
K, E
2. I zadanie: Każda grupa przygotowuje 8 literek ( a, k, i, c, e, ę, o, ą ) i
buduje różne formy fleksyjne na bazie wyrazu: PANIEN.
3. Wniosek: Dokładając odpowiednie literki,
deklinacyjne wyrazu w liczbie pojedynczej.
stworzyliśmy
formy
4. II zadanie: Każda grupa przygotuje 10 literek ( ę, y, s, z, m, y, c, i, e, ą) i
zbuduje formy fleksyjne na bazie wyrazu: ZWAŻ.
1
5. Wniosek: Dodając odpowiednie literki, stworzyliśmy formy koniugacyjne
wyrazu w liczbie pojedynczej i mnogiej.
6. III zadanie: Do wyrazu: STÓŁ dodajcie końcówki deklinacyjne w liczbie
pojedynczej, wykorzystując literki: o, u, w, i, o, l, e, m.
7. Wniosek: Podczas tej operacji musieliśmy zmieniać temat wyrazu,
ponieważ zachodzą w nim oboczności, czyli wymiany samogłoskowe i
spółgłoskowe.
8. IV zadanie: Do wyrazu: WIÓDŁ dodajcie końcówki
wykorzystując literki: o, a, o, e, l, i, y.
koniugacyjne,
9. Wniosek: tej operacji musieliśmy zmieniać temat wyrazu, ponieważ
zachodzą w nim oboczności.
10.V zadanie: Do wyrazu: STÓŁ dodajcie końcówki, wykorzystując podane
literki: o, l, i, k, o, w, y.
11.Wniosek: W tym przypadku utworzyliśmy nowe wyrazy , tzw.
POKREWNE ( stolik, stołowy, stołek ). Również tu zaszły oboczności.
12.Dodajcie wybrane przez siebie literki, tworząc inne wyrazy pokrewne do
wyrazu: STÓŁ. Mogą
powstać następujące słowa: STOLARZ,
STOŁÓWKA, STOLARNIA.
13.I ćwiczenie sprawdzające: Dobierz odpowiednie literki, by:
a) utworzyć różne formy fleksyjne do wyrazu: ROWER.
b) utworzyć wyrazy pokrewne do wyrazu: ROWER.
14. II ćwiczenie sprawdzające: Przyporządkuj podane zestawy do grupy
mającej tylko różne formy fleksyjne lub tylko wyrazy pokrewne.
ZESTAW I: A
B
ZESTAW II: A
B
psa, psem, psie, psu
psisko, psi, psina, piesek, psiak
czytanka czytanie, przeczytać, czytelnia, czytelnik
czytam, czyta, czytacie, czytasz, czytają, czytamy
15. Podsumowanie lekcji: Wszystkie zadania i ćwiczenia sprawdzające
miały na celu wskazanie różnic między fleksją a działem gramatyki
noszącym nazwę: SŁOWOTWÓRSTWO, zajmującym się wyrazami
pokrewnymi. Kolejne lekcje poświęcimy właśnie temu działowi.
2