Ostoja w Dolinie Górnej Narwi
Transkrypt
Ostoja w Dolinie Górnej Narwi
Natura 2000 w gminie NAREWKA 2 ki białoszyjej i orzełka włochatego. Ponadto świetnie się tu mają i zadziwiają swą liczebnością kolejne gatunki ptaków: dzięcioł białogrzbiety – 15%-40% populacji krajowej, lelek – 6%-25% populacji krajowej, sóweczka – 15% populacji krajowej dzięcioł trójpalczasty i muchołówka mała – powyżej 10% populacji krajowej, dzięcioł średni – powyżej 7% populacji krajowej, trzmielojad – 4%-8% populacji krajowej, jarząbek – powyżej 4% populacji krajowej, bocian czarny i orlik krzykliwy – 3%-4% populacji krajowej, włochatka – 1%-3% populacji krajowej, błotniak zbożowy i gadożer – powyżej 1% populacji krajowej, dubelt, dzięcioł czarny, dzięcioł zielonosiwy, kropiatka, puchacz, samotnik, słonka i sowa błotna – co najmniej 1% populacji krajowej. Do ptaków występujących tu w bardzo wysokich zagęszczeniach zaliczyć trzeba jeszcze: błotniaka łąkowego, bociana białego, cietrzewia, derkacza i żurawia. Zaawansowany wiek znaczącej części drzewostanów puszczańskich i duża ilość martwego drewna jest powodem bardzo licznej reprezentacji tutejszych bezkręgowców – szczególnie tych związanych z obumarłymi drzewami. Spora ich część należy do rzadkich w skali całego kontynentu, a dla niektórych np. chrząszczy: ponurka Schneidera, bogatka wspaniałego, konarka tajgowego, rozmiazga kolweńskiego, zagłębka bruzdkowanego i ślimaka poczwarówki jajowatej Puszcza Białowieska jest jedynym lub jednym z niewielu aktualnych miejsc bytowania tych gatunków w kraju. Niezwykle obficie reprezentowana jest w ostoi fauna ssaków, obejmująca łącznie 58 gatunków, co stanowi aż 72% fauny niżowej części kraju. Puszcza jest istotną ostoją dla ochrony wilka i rysia. Tu żyje też największa na świecie populacja żubrów, która już na koniec 2009 r. liczyła prawie 500 osobników. W katalogu całej fauny Puszczy znajduje się już prawie 11 000 gatunków zwierząt, co stanowi 40% wszystkich gatunków krajowych – stwierdzonych od wód Bałtyku aż po szczyty Tatr. Świat roślin również imponuje ilością taksonów. Najlepiej poznany skład roślin naczyniowych, który uważany jest już niemal za kompletny, liczy 1020 gatunków. Jest to mniej więcej połowa wszystkich gatunków roślin naczyniowych niżowej części Polski. Poza tym wykryto tu obecność 325 gatunków porostów, około 260 gatunków mchów i aż 1200 gatunków grzybów wielkoowocnikowych. 1. Rzadki bocian czarny zasiedla dosyć licznie Puszczę 2. Samiec muchołówki białoszyjej mającej swą najbogatszą krajową ostoję w Puszczy Białowieskiej Ostoja w Dolinie Górnej(PLH200010) Narwi 1 O Obszar o powierzchni 20 306,8 ha obejmujący dolinę rzeki Narwi na odcinku rozpoczynającym się od zapory w Bondarach, a ciągnącym się aż do Suraża. Dolina charakteryzuje się bardzo zróżnicowaną szerokością tj. od 300 m do 3 km. Oprócz samej rzeki i jej doliny w granicach ostoi znajdują się również Stawy Pietkowskie z dobrze rozwiniętą roślinnością związaną ze środowiskiem wodnym. Ten cenny przyrodniczo kompleks stawowy leży w pobliżu Suraża, a zasilany jest wodą z dopływu NaKrzykliwy rycyk wyróżnia się rwi – rzeczki Lizy. Koryto Narwi ma charakter wyjątkowo długim dziobem naturalny, meandrujący z licznymi starorzeczami. Rzeka corocznie wylewa kształtując aktywnie tutejszą szatę roślinną. W dolinie dominują siedliska szuwarowe z turzycowiskami, trzcinowiskami i szuwarami mannowymi. Idąc wzdłuż koryta napotka się także zakrzaczenia i zadrzewienia stworzone przez różne gatunki wierzb. Udział lasów w ostoi jest niewielki. Dominują tu siedliska łąkowe i zaroślowe pokrywające ponad połowę jej obszaru. Trzeba jeszcze wspomnieć, że około 60% powierzchni ostoi jest użytkowane rolniczo, głównie jako pastwiska i łąki kośne. Narwiańskie mokradła zaliczane są, obok Bagien Biebrzańskich, do największych tego typu obszarów w Europie Środkowej. Świat zwierząt, a w szczególności ptaków jest wyjątkowo bogaty. Spośród najbardziej charakterystycznych, najcenniejszych i rozmnażających się tu ptaków wymienić należy z pewnością: bąka, błotniaka stawowego i łąkowego, orlika krzykliwego, obie kureczki: zielonkę i kropiatkę, a także liczne derkacze. Na największą uwagę zasługują również tokujące tu cietrzewie i dubelty, śpiewające wytrwale wodniczki i efektownie polujące rybitwy: czarna i rzeczna. Prawdziwymi perełkami tutejszej awifauny są: tak piękna jak ginąca kaczka – podgorzałka i najrzadsza nasza krajowa sowa – uszatka błotna, zwana kiedyś sową błotną. Poranki spędzone w ostoi urozmaica klangor żurawi budujących tu gniazda i wychowujących swe młode, a w czasie spaceru po licznych łąkach można bez trudu zaobserwować pospolite tu rycyki i krwawodzioby. Z kolei w miejscach podmokłych spotyka się dosyć liczne kaczki cyranki z fantazyjną, białą brewką i skryto żyjące, lecz głośne wodniki. Do równie głośnych w porze godowej ptaków należą ciekawie ubarwione perkozy rdzawoszyje, których również w ostoi nie brakuje. Poza ptakami, na obszarze tym żyje grupa zwierząt cennych w skali całej Europy do której należą: ryby: różanka i piskorz, płazy i gady: traszka grzebieniasta, kumak nizinny, ropucha paskówka, grzebiuszka ziemna, gniewosz plamisty i żółw błotny, ssaki: mopek, nocek łydkowłosy, nocek duży, smużka, bóbr, wydra i wilk. 2 T a ptasia ostoja zajmuje powierzchnię 18 384,1 ha, która niemal w całości pokrywa się z wyżej opisanym obszarem ostoi siedliskowej. Powierzchnia Doliny Górnej Narwi jest w swej części wschodniej pomniejszona o tereny bardziej zaludnione sięgające na południe do Lewkowa Nowego, a w drugim miejscu do wsi Siemianówka. Drobne różnice pojawiają się w też procentowym pokryciu powierzchni ostoi przez różne klasy siedlisk i tak: siedlisk łąkowych i zaroślowych jest więcej o 4%, a lasów iglastych mniej o 1%. W przedmiotowej ostoi w ogóle nie wyróżniono klasy siedliska związanego z osadnictwem człowieka i jego działalnością gospodarczą, które u poprzedniczki zajmuje 1% powierzchni. Podczas obserwacji terenowych ornitolodzy zaobserwowali tu przynajmniej 34 gatunki ptaków wymienionych w Załączniku I tzw. Dyrektywy Ptasiej czyli Dyrektywy Rady EWG o ochronie dziko żyjących ptaków. Występuje tu również aż 16 zagrożonych gatunków ptaków, które trafiły do Polskiej Czerwonej Księgi. Na terenie ostoi lęgi swe wyprowadza znaczna część krajowej populacji spośród czterech gatunków ptaków: cyranka, 10%–16% polskiej populacji, krwawodziób, 9%–11% polskiej populacji, błotniak łąkowy, nie mniej niż 7% polskiej populacji, rycyk, 4%–5,5% polskiej populacji. Teren ten zasiedla również co najmniej 1% krajowej populacji: błotniaka stawowego, cietrzewia, derkacza, dubelta, kropiatki, rybitwy czarnej, uszatki błotnej, świerszczaka i zielonki. Znaczące zagęszczenie w sezonie lęgowym osiąga tu również wodniczka. 1. Eliaszuki – Dolina Górnej Narwi – obszar Natura 2000 2. Błotniak łąkowy, sąsiad błotniaka stawowego od którego jest jednak znacznie rzadszy. Oba gatunki występują w ostoi 3. Puszcza Białowieska – las zajęty przez bobry 4. Bobry chętnie korzystają z nadchodzącej wiosny i wychodzą na lód. 5. Samiec dzięcioła trójpalczastego z pokarmem dla młodych 6. Typowe ślady żerowania dzięcioła trójplaczastego w Puszczy Białowieskiej 7. Masiewo – tama bobrów na rzece Braszcza 3 4 5 Puszcza Białowieska (PLC200004) Dolina Górnej(PLB200007) Narwi 1 P 6 7 uszcza Białowieska to nasz wielki, niepowtarzalny, przyrodniczy unikat na skalę europejską, a nawet światową. Ostoja sieci Natura 2000 o tej samej nazwie obejmuje swymi granicami obszar 63 147,6 ha i jest rozciągnięta na całej polskiej części Puszczy Białowieskiej w granicach jej zwartego kompleksu leśnego. Najbardziej charakterystycznym tutejszym krajobrazem, zajmującym nieco ponad 40% jej powierzchni, są płaskie równiny gliniastej moreny dennej, którą porastają lasy liściaste z przewagą grądów, które tworzą głównie dęby, lipy i graby. Lasy te powiązane są przestrzennie z łęgami i torfowiskami, to też dominują tu wilgotne lasy grądowe. Nieco ponad 17% powierzchni ostoi porastają lasy łęgowe, głównie jesionowo-olszowe, występujące w podmokłych dolinkach ze stale lub okresowo płynącymi ciekami wodnymi. Największe płaty łęgów położone są wzdłuż wszystkich dolin rzecznych: Narewki, Hwoźnej, Łutowni i Leśnej. To tu, na zatorfionych i zabagnionych fragmentach dolin występują ciekawe siedliska subborealnych świerczyn na torfie, brzezin bagiennych i bagiennych lasów sosnowo-brzozowych oraz olsów. Z kolei na terenach bezleśnych notuje się głównie szuwary trzcinowe i turzycowe, a także łąki wilgotne i ziołorośla. Natomiast dawne koryta rzeczne porośnięte są przez wierzbowe zakrzaczenia i zadrzewienia. Z kolei drugą co do wielkości jednostkę krajobrazową w Puszczy Białowieskiej, obejmująco ponad 30% całości obszaru, tworzą ciepłolubne grądy i bory mieszane na suchych wzgórzach i falistych obszarach moreny ablacyjnej. Znajdują się one średnio 10-15 m wyżej od sąsiedniej moreny dennej. Rosną tu reliktowe odmiany eutroficznych grądów wysokich i świetliste dąbrowy, a na brzegach lasów i w miejscach całkowicie otwartych występują murawy kserotermiczne z licznymi rzadkimi gatunkami roślin. Miejsca te są najbardziej przekształcone przez człowieka w skali całej Puszczy i często powiązane z występowaniem drzewostanów zmienionych, wtórnych, a także sąsiedztwem szlaków komunikacyjnych np. nasypów drogowych i kolejki leśnej. Wreszcie porastające wysoczyzny morenowe bory sosnowe tworzą niewielki płaty, które łącznie zajmują nieco ponad 11% powierzchni ostoi. Wśród nich spotykamy głównie wilgotne bory czernicowe, a następnie bory brusznicowe i rzadko chrobotkowe. Z kolei w obniżeniach pomiędzy wydmami i w nieckach rosną bory bagienne, gdzie można trafić, choć rzadko, na bezleśne torfowisko wysokie. Puszcza Białowieska to arcybogata ostoja ptasia. Podczas obserwacji terenowych stwierdzono w niej występowanie około 240 gatunków ptaków, z których około 2/3 wyprowadza tu lęgi. Odnotowano tu obecność minimum 45 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, a ponadto 12 gatunków, które zostały umieszczone jako zagrożone w Polskiej Czerwonej Księdze. Podczas lęgów występuje tu ponad 50% całej populacji krajowej muchołów-