Pasmo Krowiarki Góry Złote

Natura 2000
w GMINIe Lądek-Zdrój
olejny, szósty już obszar z sieci Natura 2000, łączący się z ostoją Góry Złote,
który znajduje się w granicach gminy. Jest to jednak tylko niewielki wycinek
ostoi, znajdujący się tuż przy czeskiej granicy, a położony na południe od ruin
zamku Karpień i przechodzący na stronę gminy Stronie Śląskie.
K
1. Góry Złote i Masyw Śnieżnika – obszar chroniony sieci Natura 2000
1. Kwitnący wrzos w Górach Złotych
2. Widok z Lutyni na Masyw Śnieżnika o zachodzie
2
3
Pasmo Krowiarki
(PLH020019)
Góry(PLH020096)
Złote
Góry Bialskie
i Grupa(PLH020016)
śnieżnika
P
owierzchnia ostoi obejmuje
7128,9 ha i leży na terenie gmin:
Lądek-Zdrój, Złoty Stok, Kłodzko
i Stronie Śląskie. Ostoja obejmuje
północno-wschodni fragment Gór
Złotych położony na wysokości 410872 m n.p.m. Góry zbudowane są tu ze
1
skał metamorficznych i wylewnych,
a ich powierzchnię w przeważającej
części porastają lasy. Wśród tych drzewostanów 38% powierzchni zajmują lasy mieszane, 25% lasy iglaste, a 14% liściaste. Pozostały obszar to głównie łąki i pastwiska,
a w dużo mniejszej części pola uprawne.
Na obszarze tym wyróżniono aż 16 siedlisk cennych w skali całej Europy. Najrozleglejsze z nich to górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie (10,91 % powierzchni ostoi) i kwaśne buczyny (10%). Dużo mniejszy obszar zajmują żyzne buczyny
(2,52%) oraz niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (1,87%). Kolejne
unikatowe siedliska obejmują już poniżej 1% powierzchni ostoi, a są wśród nich m.in.:
jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach, górskie i niżowe murawy
bliźniczkowe, suche wrzosowiska czy pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy.
Teren ostoi jest szczególnie ważny dla zachowania bezkręgowców, w tym biegacza
urozmaiconego. Ten duży lecz rzadki chrząszcz zasiedla brzegową strefę małych
akwenów wodnych w lasach, a także kamieniste pobrzeża potoków górskich, gdzie
owady te polują pod kamieniami leżącymi na lądzie lub w wodzie.
Spośród owadów stwierdzono tu jeszcze trzy cenne gatunki motyli: modraszek
nausitous, modraszek telejus i czerwończyk nieparek.
Obszar Gór Złotych jest również wyjątkowo istotny dla nietoperzy i to zarówno jako
ich zimowisko jak i miejsce rozrodu. W samej tylko Jaskini Radochowskiej stwierdzono
aż 7 gatunków zimujących nietoperzy, spośród których najliczniejsze są mopki i gacki
duże. Do wyjątkowych gości należą tu z kolei: nocek Natterera, podkowiec mały i mroczek późny. Obszar ten ma też szczególne znaczenie dla zachowania populacji nocka
orzęsionego i dużego, mopka oraz podkowca małego. Spośród kręgowców zasiedlających środowiska wodne należy wymienić rybę – głowacza białopłetwego i wydrę.
Do największych zagrożeń ostoi należy z pewnością postępująca w szybkim tempie
zabudowa letniskowa, a także budowa zbiorników wodnych i regulowanie biegu
potoków górskich. Niebezpieczne dla nietoperzy są także samowolne, zimowe
penetracje ich schronień.
P
Powierzchnia ostoi obejmuje
5423,2 ha i leży na terenie
gmin: Kłodzko, Bystrzyca
Kłodzka, Lądek-Zdrój i Stronie
Śląskie. Ostoja obejmuje niewielkie
pasmo górskie Sudetów Wschodnich – Krowiarki, które położone
jest w centralnej części Kotliny
Kłodzkiej. Ten mocno rozdrobniony
łańcuch wzniesień, znajdujący się
na wysokości od 350 do 964 m n.p.m.
biegnie z południowego-wschodu
na północny-zachód i liczy około
Pasmo Krowiarki – jedno ze wzniesień
15 km długości, a jego najwyższym
szczytem jest Suchoń (964 m n.p.m.). w obszarze chronionym sieci Natura 2000
Pasmo to położone jest w obrębie
Masywu Śnieżnika choć od jego właściwej części oddzielone jest wyraźnie Przełęczą Puchaczówka oraz dolinami Białej i Siennej Wody. Liczne wzniesienia z których
składa się Pasmo Krowiarki zbudowane jest ze zmetamorfizowanych wapieni.
Zobaczyć je można w miejscach naturalnych odsłonięć – wychodni skalnych, bądź
też w miejscach przekształconych przez człowieka – licznych tu kamieniołomach.
Naturalne lasy, z niezwykle bogatą florą związaną z siedliskami wapiennym, są
mocno rozczłonkowane przez pola i łąki. Lasy zdecydowanie dominują w ostoi zajmując niemal 60% jej powierzchni, pozostała część zajęta jest głównie przez tereny
użytkowane rolniczo: pola uprawne, łąki i pastwiska.
Na obszarze tym wykryto 18 siedlisk przyrodniczo ważnych w skali całego kontynentu europejskiego wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Spośród nich największą powierzchnię zajmują w kolejności: niżowe i górskie świeże
łąki użytkowane ekstensywnie, górskie łąki konietlicowe użytkowane ekstensywnie, ciepłolubne buczyny storczykowe, żyzne buczyny, murawy kserotermiczne z
istotnymi stanowiskami storczyków, a także kwaśne buczyny i łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe. Do najcenniejszych siedlisk zaliczają się nawapienne
buczyny storczykowe z rosnącym w nich obuwikiem pospolitym oraz porastające
wapienne piarżyska murawy kserotermiczne z licznymi stanowiskami rzadkich,
ginących roślin.
Pasmo Krowiarki jest ważną ostoją nietoperzy, spośród których należy wymienić
te najcenniejsze z punktu widzenia europejskiego (Załącznik nr II Dyrektywy
Siedliskowej): nocka Bechsteina, nocka dużego i nocka orzęsionego oraz podkowca
małego. Ponadto stwierdzono tu również: gacka brunatnego, mroczka pozłocistego
i późnego oraz trzy gatunki nocków: Natterera, rudego i wąsatka. Poza nietoperzami, ważnym gatunkiem zasiedlającym dla odmiany tutejsze rzeki i potoki jest
wydra. Z kolei ze świata owadów koniecznie trzeba wspomnieć o występowaniu
dwóch rzadkich gatunkach modraszków: telejus i nausitous.
Największymi zagrożeniami dla zachowania walorów tej ostoi jest eksploatacja
wapieni, zarastanie łąk, przejmowanie muraw kserotermicznych i łąk pod uprawy
rolne oraz wypalanie muraw.
owierzchnia Powierzchnia ostoi obejmuje 73,1 ha i leży na terenie gmin LądekZdrój i Stronie Śląskie. Ostoja obejmuje odcinek doliny rzeki Białej Lądeckiej
o długości 16,7 km znajdujący się pomiędzy Goszowem, a ujściem potoku Konradka w Trzebieszowicach. Teren ten położony jest na wysokości 380–520 m n.p.m.
Chronione jest tu samo koryto rzeki jak i terasy zalewowe rzeki, porośnięte mozaiką roślinności. Znajdziemy tu, cenne, również z europejskiego punktu widzenia
siedliska, takie jak: ziołorośla górskie i nadrzeczne (stanowiące 30,04% powierzchni
ostoi), nizinne podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników (30%), łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (22,87%) oraz niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie (5,14%). Warto podkreślić, że z powyższego procentowego zestawienia wynika iż najcenniejsze siedliska, wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, zajmują tu blisko 90% całej powierzchni ostoi. Do największych
atrakcji botanicznych tego odcinka doliny Białej Lądeckiej zalicza się zbiorowiska
włosieniczników, a w szczególności stanowisko włosienicznika pędzelkowatego
– jako jedno z zaledwie kilku takich miejsc w Polsce.
Spośród zwierząt na szczególną uwagę zasługuje ssak o lądowo-wodnym trybie
życia – wydra, a także ryby: głowacz białopłetwy i pręgopłetwy. Dosyć często obserwuje się tu nieliczne, polujące trzmielojady – łudząco podobne do pospolitych
myszołowów.
Do najważniejszych zagrożeń ostoi należy zanieczyszczenie wody, regulacja
brzegów i jej eutrofizacja. Dużym zagrożeniem może się również okazać nadmierna
penetracja ludzka.
P
2
Czarne Urwisko koło (PLH020033)
Lutyni
Kościół w Konradowie
(PLH020008)
Biała Lądecka
(PLH020035)
P
owierzchnia ostoi obejmuje
906 ha i leży w całości na
terenie gminy Lądek-Zdrój.
Wieś Konradów zlokalizowana
jest w paśmie Krowiarki, a domostwa znajdują się w malowniczej
dolinie. W pobliżu wsi przebiega szczytami żółty szlak – od
miejscowości Żelazno (gmina
1
Kłodzko) do wyludnionej wsi Biała
Woda (gmina Bystrzyca Kłodzka).
Dominują tu lasy, zajmujące łącznie 57% powierzchni ostoi, spośród których największą powierzchnię zajmują zdecydowanie bory. Pozostałą część pokrywają pola
uprawne, łąki i pastwiska.
Ostoja obejmuje w swych granicach przede wszystkim strych i wieżę zabytkowego
kościoła w Konradowie, które zasiedlone są przez kolonie rozrodcze nietoperzy:
nocka dużego i gacka brunatnego. Należy wspomnieć, ze tutejsza kolonia nocka
jest jedną z największych na Dolnym Śląsku i liczy sobie 200–300 osobników.
Ponadto ochroną objęte są tereny żerowiskowe nietoperzy rozciągające się na całą
wieś Konradów i jej otoczenie, a sięgające aż do pobliskich Trzebieszowic.
W ostoi występuje kilka siedlisk ważnych dla Europy i jest to głównie kwaśna
buczyna zajmująca około 4,5% jej powierzchni oraz sześć siedlisk, z których każdy
obejmuje poniżej 1% chronionego obszaru, są to m.in.: niżowe i górskie świeże łąki
użytkowane ekstensywnie, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe oraz
żyzne buczyny i ziołorośla górskie.
Najcenniejsze w skali europejskiej zwierzęta tu występujące to dwa nietoperze:
mopek i nocek duży a także wydra.
Zagrożeniem dla istnienia ostoi są ewentualne, pozostające poza kontrolą prace
remontowe strychu i wieży kościoła z użyciem toksycznych środków chroniących
drewno, a także zatkanie otworów wlotowych.
3
P
owierzchnia ostoi obejmuje 36,1 ha i leży w całości na terenie gminy LądekZdrój. Ostoja jest położona w centralnej części Gór Złotych, na południowym
stoku bazaltowego wzgórza usytuowanego w górnej części doliny Lutyni. Wyróżniono tu sześć siedlisk, cennych w skali całego kontynentu. Największe obszarowo z nich to niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (zajmujące
40,07% powierzchni ostoi) oraz jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach (27,81%). Na pozostałej części odnajdziemy żyzne buczyny (6,83%), ziołorośla
górskie i ziołorośla nadrzeczne (4,45%), kwaśne buczyny (2,05%) i ostatnie siedlisko,
zajmujące najmniejszą powierzchnię (0,06%): ściany skalne i urwiska krzemianowe
ze zbiorowiskami z Androsacion vandelii. W najwyższej części wzgórza trafimy na
naturalne wychodnie bazaltu, a w jego dolnej części odnajdziemy pozostałości po
dawno już nieeksploatowanych kamieniołomach.
Wartym podkreślenia jest fakt występowania tutaj bardzo cennej jaworzyny: sudeckiego podtypu lasów jaworowo-lipowych, które zresztą samoistnie regenerują
się na nieużytkowanym pastwisku położonym w południowo-zachodnim fragmencie ostoi. Na szczególna uwagę zasługuje też kilka rosnących tu ciekawych gatunków roślin, takich jak chociażby dwie paprocie: zanokcica północna i paprotka
zwyczajna, a także dziewięćsił bezłodygowy, niezwykle fotogeniczna lilia złotogłów
i storczyk listera jajowata.
Poza bogatym światem roślin, spostrzegawczy obserwator wypatrzy w koronach
drzew Czarnego Urwiska małego, lotnego drapieżnika: sóweczkę i, dla odmiany,
największego polskiego dzięcioła nazwanego czarnym. Ze świata ssaków, poza
wydrą, stwierdzono tu jednego z najbardziej intrygujących i tajemniczych naszych
zwierząt, przedstawiciela rodziny pilchowatych: popielicę.
Zagrożeniem dla wysokich walorów przyrodniczych ostoi jest głównie intensywne
wypasanie bydła na różnorodnych gatunkowo łąkach kośnych, a także postępująca
w szybkim tempie zabudowa tego rejonu gminy.
1. Konradów – kościół filialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego,
którego strych i wieżę zamieszkują chronione gatunki nietoperzy
2. Prowadząca nocny tryb życia popielica zamieszkuje tutejsze lasy
3. Rzeka Biała Lądecka w Radochowie – obszar chroniony Natura 2000
4. Czarne Urwisko koło Lutyni – buczyna w tym obszarze chronionym sieci Natura 2000
5. Czarne Urwisko w zimowej szacie
4
5