traktat konstytucyjny unii europejskiej struktura

TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ
STRUKTURA
Struktura Traktatu Konstytucyjnego
Traktat Konstytucyjny jest podzielony na cztery części poprzedzone preambułą.
Poszczególne części podzielone są na rozdziały, a niektóre z nich na sekcje
i podsekcje. Integralną częścią Traktatu są protokoły i załączniki.
•
Część pierwsza składa się z dziewięciu tytułów. Znalazły się w niej m.in.
definicja Unii, a także podstawowe informacje na temat celów, kompetencji,
podejmowania decyzji i instytucji UE.
•
Część
drugą
stanowi
-
poprzedzona
własną
preambułą-
nieznacznie
zmieniona Karta Praw Podstawowych przyjęta przez państwa członkowskie
UE podczas szczytu w Nicei, w grudniu 2000 r.
•
Część trzecia Traktatu to omawia polityki i funkcjonowanie Unii.
•
Część czwarta to postanowienia końcowe i ogólne.
Do Traktatu dołączono dwa załączniki występujące już w Traktatach Rzymskich
z 1957 r. oraz trzydzieści sześć protokołów. W chwili podpisania Traktatu
zostało również dołączonych, a ujętych
Międzyrządowej,
czterdzieści
jeden
w Akcie końcowym
wspólnych
deklaracji
Konferencji
wszystkich
jej
uczestników.
Traktat
ustanawiający
Konstytucję
dla
Europy
nie
zastępuje
konstytucji
narodowych poszczególnych państw europejskich. Ma on współistnieć obok nich
i posiadać swoja rację bytu, własną niezależność. Traktat ustanawiający
Konstytucję dla Europy określa ramy, w których Unia Europejska może działać.
Europa posiada także odmienny system instytucjonalny (Parlament Europejski,
Rada Ministrów, Komisja Europejska, Europejski Trybunał Sprawiedliwości).
Traktat ma zastosowanie na całym terytorium europejskim.
TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ
WYBRANE POSTANOWIENIA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Traktat wprowadzający konstytucję dla państw Unii Europejskiej jest
pierwszą w historii UE tak wszechstronną próbą zagwarantowania
zasadniczych praw i swobód wszystkim obywatelom Wspólnoty, uproszczenia
i uporządkowania jej podstaw prawnych oraz usprawnienia i demokratyzacji
jej instytucji.
Jako pierwszy unijny traktat, określa sposób wychodzenia z UE państwa
członkowskiego, które postanowiło ją opuścić.
Zbiera w jednym dokumencie teksty wszystkich dotychczasowych unijnych
traktatów i Karty Praw Podstawowych.
Traktat zawiera listę wartości, na których opiera się Unia, a także jej celów
i kompetencji. Nie zapomniano przy tym ani o "poszanowaniu tożsamości
narodowej", ani o solidarności.
Nowy traktat nada też Unii osobowość prawną, oczywiście po wejściu
w życie.
Usprawnieniu Unii ma służyć zastąpienie zasady jednomyślności w Radzie UE
(czyli zniesienie prawa weta pojedynczych państw) w ponad 40 sprawach,
głównie proceduralnych. Weto utrzymano jednak w kwestiach zmiany
w konstytucji, rozszerzenia UE, polityki zagranicznej i obronnej, zabezpieczeń
socjalnych, podatków i kultury.
Do podjęcia decyzji potrzebne w nim będzie co najmniej 55 proc. państw Unii
(nie mniej niż 15) reprezentujących co najmniej 65 proc. jej ludności. Do
zablokowania decyzji potrzeba będzie ponad 45 proc. państw lub 35 proc.
ludności zamieszkującej co najmniej cztery państwa. Polska wywalczyła tzw.
hamulec bezpieczeństwa, który umożliwia odwlekanie decyzji przez
"rozsądny czas", o ile kwestionują ją państwa zamieszkane przez ponad
26,25 proc. unijnej ludności (dokładnie trzy czwarte z 35 proc.). Ten
mechanizm nie pozwala jednak torpedować decyzji w nieskończoność, a poza
tym może być zniesiony w 2014 roku kwalifikowaną większością głosów.
Wejście w życie konstytucji zwiększy obecność Unii na arenie
międzynarodowej dzięki dwóm nowym stanowiskom - przewodniczącego
Rady Europejskiej i ministra spraw zagranicznych UE. Drugi zasiądzie
w Komisji Europejskiej jako jeden z jej wiceprzewodniczących i połączy
obowiązki dotychczasowego wysokiego przedstawiciela UE ds. wspólnej
polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz komisarza ds. stosunków
zewnętrznych.
Konstytucja precyzuje też warunki nawiązywania przez mniejsze grupy
państw członkowskich tzw. wzmocnionej współpracy w dziedzinach,
w których nie wszyscy chcą, lub mogą, ściślej się integrować.
Przewiduje również możliwość "współpracy strukturalnej" mniejszej grupy
państw w sprawach obronnych, ale - między innymi na życzenie Polski zadbano, żeby współpraca ta nie groziła pojawieniem się konkurencji dla
NATO i żeby nie wykluczała państw, które zechcą w niej uczestniczyć.
TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ
WYBRANE POSTANOWIENIA
Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy zapewnia:
•
•
•
Gwarancję poszanowania określonych wspólnych wartości i modelu
społeczeństwa europejskiego,
Poszanowanie ludzkiej godności, wolności, demokracji, równości, państwa
prawa i praw człowieka,
Społeczeństwo
oparte
na
pluralizmie,
niedyskryminacji, tolerancji,
sprawiedliwości, solidarności i równości między kobietami i mężczyznami.
Tylko państwa szanujące wymienione powyższe wartości mogą przystąpić do
Unii Europejskiej. Ponadto, jeżeli jakiekolwiek państwo członkowskie nie szanuje
tych wartości, mogą zostać podjęte w stosunku do niego odpowiednie środki.
Podstawowe wolności
Swobodne przemieszczanie się osób, swobodny przepływ towarów, usług
i kapitału, oraz swoboda przedsiębiorczości. Niedyskryminacja ze względu na
przynależność państwową,
Obywatelstwo europejskie: "Każdy obywatel państwa członkowskiego jest
obywatelem Unii." Obywatelstwo Unii jest dodatkowe w stosunku do
obywatelstwa krajowego, ale go nie zastępuje. Przyznaje dodatkowe prawa:
prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na całym terytorium
Unii Europejskiej, prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do
Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w kraju pobytu, prawo do
korzystania z ochrony konsularnej i dyplomatycznej w państwach trzecich,
prawo do kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do
Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, zwracania się do instytucji
i organów doradczych Unii w swoim języku oraz otrzymywania odpowiedzi
w tym samym języku.
TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ
WYBRANE POSTANOWIENIA
Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy zapewnia:
Kartę Praw Podstawowych
Karta gwarantuje poszanowanie godności ludzkiej, prawo do życia, zakaz tortur
oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, prawo do wolności i
bezpieczeństwa, poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, wolność myśli,
sumienia i wyznania religijnego, wolność wypowiedzi i informacji, prawo do
nauki, swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, prawo do własności,
równość wobec prawa, poszanowanie różnorodności kulturowej, religijnej i
językowej,
równe
traktowanie
kobiet
i
mężczyzn,
integrację
osób
niepełnosprawnych, prawo do skutecznego środka prawnego i sprawiedliwego
procesu sądowego, domniemanie niewinności i prawo do obrony, itp.
Karta stanowi integralną część Traktatu. Obejmuje ona nie tylko prawa
obywatelskie i polityczne zapisane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z
1950 r., ale także dodatkowe dziedziny, takie jak prawa społeczne pracownika,
ochronę środowiska czy prawo do dobrej administracji.
Większą solidarność
Jeżeli jakiekolwiek państwo członkowskie stanie się obiektem ataku
terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej, lub katastrofy spowodowanej przez
człowieka, Unia Europejska i jej państwa członkowskie działają wspólnie w duchu
solidarności - włącznie ze środkami wojskowymi - aby przyjść z pomocą danemu
państwu.
Poprawę życia demokratycznego Unii
Nowe obowiązki zostały nałożone na instytucje europejskie w kwestii konsultacji
społecznych, przejrzystości i otwartości procesu decyzyjnego lub dostępu do
dokumentów.
UWAGA!!! Ustanowiono prawo inicjatywy obywatelskiej: jeżeli co najmniej
milion Europejczyków z określonej liczby państw członkowskich wystąpi z taką
inicjatywą, Komisja może zostać zmuszona do przedłożenia odpowiedniego
wniosku.
Wspólne cele
Pokój i dobrobyt. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość. Duży rynek
wewnętrzny i wolna konkurencja. Stały rozwój, integrujący kwestie gospodarcze,
społeczne i ochrony środowiska. Postęp naukowy i techniczny. Sprawiedliwość i
ochrona społeczne. Ochrona praw dziecka. Spójność gospodarcza, społeczna i
terytorialna oraz solidarność między państwami członkowskimi. Różnorodność
kulturowa i językowa. Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego Europy.
PARLAMENT
EUROPEJSKI
KOMISJA
EUROPEJSKA
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
TRAKTAT Z NICEI
A TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UE
INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ
według
według
Traktatu z Nicei
Traktatu Konstytucyjnego
Od 1 listopada 2005 r. Od 1 listopada 2009 r. decyzje mają
podejmowane
podwójną
do
decyzji
potrzeba być
potrójnej
większości: większością: 55 proc. państw (czyli
72,3
proc.
głosów 15 na 27 członków, po przyjęciu
oddanych przez połowę w 2007 r. Bułgarii i Rumunii)
(czasem dwie trzecie) reprezentujących 65 proc. ludności
Polska
wywalczyła
tzw.
państw,
które
mają UE.
razem 62 proc. ludności. mechanizm bezpieczeństwa - do
r.,
jeśli
padnie
jakaś
Niemcy, Francja, Wielka 2014
Brytania i Włochy mają kontrowersyjna propozycja, to grupa
które
nie
mogą
jej
po 29 głosów (zamiast państw,
dziesięciu),
Polska
i zablokować (musi ich być co
Hiszpania - 27 (zamiast najmniej dziewięć albo cztery, jeśli
ośmiu),
itd.
Nowa mają co najmniej 26,25 proc.
większość kwalifikowana ludności UE), będzie mogła zażądać
to 232 głosy na 321, a dalszych negocjacji (do pół roku), a
mniejszość blokująca - ich obiekcje muszą być brane pod
uwagę. W kluczowych sprawach
90 głosów.
większość państw to 72 proc.
państw (czyli 20). Radzie Unii
przewodniczyć będzie "prezydent"
wybierany na dwa i pół roku.
Każdy
kraj
UE
ma Co najmniej do 2014 r. każdy kraj
jednego
komisarza nadal będzie miał swego komisarza.
(dotąd największa piątka Potem ich liczba ma być ograniczona
miała ich po dwóch
do dwóch trzecich liczby państw. W
Komisji jako wiceprzewodniczący
zasiądzie "minister" spraw zagranicznych Unii.
Liczy
732
eurode- Zwiększy uprawnienia, zwłaszcza
putowanych
wybiera- w sprawach budżetowych. Nawet
Unia
dalej
się
będzie
nych
w
głosowaniu jeśli
rozszerzać,
liczba
eurobezpośrednim.
Najliczniejszą
grupę deputowanych nie może przekroczyć
posłów mają Niemcy - 750. Przy nowym podziale miejsc
99, a najmniejszą Malta największy kraj nie może mieć
- 5. Polska ma 54 więcej niż 96 posłów (Niemcy stracą
eurodeputowanych.
trzech), a najmniejszy sześć (Malta
zyska jednego).
DECYZJA
TAK
WSTRZYMANO
X
NIE
X
X
X
X
X
POSZCZEGÓLNYCH
X
X
X
X
X
X
X
X
PAŃSTW
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2005
1973
1952
TAK
NIE
2005
NIE
NIE
1952
TAK
1995
2005
NIE
NIE
1973
TAK
2005
1952
TAK
NIE
1986
TAK
2005
1981
NIE
TAK
1952
TAK
1986
1995
NIE
TAK
2005
NIE
2005
1973
TAK
TAK
2005
TAK
1952
2005
NIE
NIE
1952
NIE
WŁOCHY
WIELKA BRYTANIA
WĘGRY
SZWECJA
SŁOWENIA
SŁOWACJA
PORTUGALIA
POLSKA
NIEMCY
MALTA
ŁOTWA
LUKSEMBURG
LITWA
IRLANDIA
HOLANDIA
HISZPANIA
GRECJA
FRANCJA
FINLANDIA
ESTONIA
DANIA
CZECHY
CYPR
BELGIA
AUSTRIA
INTEGRACJA EUROPEJSKA
RATYFIKACJA KONSTYTUCJI UNII EUROPEJSKIEJ
2005
1995
REFERENDUM
NIE
W UE od
NIE
PAŃSTWO
RATYFIKACJA KONSTYTUCJI UNII EUROPEJSKIEJ
STAN NA CZERWIEC 2005