zp_5

Metody szacowania opłacalności
projektów (metody statyczne,
metody dynamiczne)
punkt 6 planu zajęć
dr inż. Agata Klaus-Rosińska
1
OCENA EFEKTYWNOŚCI
PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH
2
Wartość pieniądza w czasie
Wartość pieniądza w czasie ma decydujące
znaczenie dla podejmowania decyzji
inwestycyjnych.
Należy zwrócić uwagę na to, ze inwestor podejmując
decyzje o lokowaniu środków pieniężnych zawsze może
zrezygnować z realizacji jednej inwestycji (np. w maszyny,
oprogramowanie czy akcje przedsiębiorstwa, projekt) na
rzecz innej inwestycji (np. obligacje Skarbu Państwa,
depozyty bankowe czy inny projekt)
3
Koszt utraconych korzyści
Przez koszt utraconych korzyści rozumiemy:
„..miarę korzyści, które zostały utracone lub
których trzeba było się wyrzec, kiedy wybór
jednej możliwości działania wymagał
rezygnacji z innych”*
* Źródło: Świderska G. (red.), Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów (tom II), Difin, Warszawa 2003
4
Wartość pieniądza w czasie dyskontowanie
Przykład 3
Przedsiębiorstwo X sprzedaje 500 000 szt. wyrobów przedsiębiorstwu Y.
Przedsiębiorstwo Y jest w stanie zapłacić po 100 zł za sztukę, jednak pod
warunkiem dokonania płatności za 12 miesięcy.
Na dzień dzisiejszy oferuje cenę 93 zł za sztukę.
Wybierz, która opcja sprzedaży jest korzystniejsza dla X, zakładając że obie
opcje są korzystne z punktu widzenia opłacalności sprzedaży oraz stopa
procentowa, którą oferuje bank od lokat 12 miesięcznych wynosi 9%
FVn
PV 
(1  r ) n
lub
PV = FVn* MWOnr
5
Metody oceny efektywności projektów
inwestycyjnych
Metody statyczne:
- Księgowa stopa zwrotu
- Długość okresu zwrotu
Metody dynamiczne:
- Długość okresu zwrotu uwzględniająca wartość
pieniądza w czasie
- Aktualna wartość netto
- Wewnętrzna stopa zwrotu
6
Księgowa stopa zwrotu
… jest to stosunek przeciętnego zysku do
nakładów inwestycyjnych związanych z
realizacją projektu.
ARR* =
przeciętny zysk
nakłady inwestycyjne
*accounting rate of return
7
Księgowa stopa zwrotu
(+) może być przydatna dla kierowników ośrodków
odpowiedzialności do oceny wpływu jaki ma
inwestycja na wynik operacyjny. Szczególnie, gdy są
oni oceniani w oparciu o miernik związany z
wynikiem operacyjnym.
(-) nie uwzględnia zmiany wartości pieniądza w czasie,
nie uwzględnia więc wszystkich kosztów, jakie mogą
powstać w związku z realizacją projektu.
8
Długość okresu zwrotu
… jest to okres, po którym wydatki środków
pieniężnych związanych z realizacją i
eksploatacją projektu zostaną pokryte przez
wpływy z tytułu eksploatacji inwestycji.
Może być wykorzystywana w procesie
podejmowania decyzji na 2 sposoby.
9
Długość okresu zwrotu
1. Miernik oceny projektów inwestycyjnych (wybiera
się te projekty, które charakteryzują się
najkrótszym okresem zwrotu)
2. Ograniczenie ryzyka podejmowanego przez
przedsiębiorstwo w związku z realizacją projektu
inwestycyjnego
(projekty charakteryzujące są dłuższym okresem
zwrotu niż wyznaczony okres są odrzucane)
10
Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności
projektów inwestycyjnych
- zad 1. Długość okresu zwrotu
11
Długość okresu zwrotu
(-) nie uwzględnia kosztu utraconych korzyści, nie
uwzględnia więc zmiany wartości pieniądza w
czasie
(-) nie uwzględnia wszystkich okresów wpływów i
wydatków związanych z fazami realizacji i
eksploatacji projektu
(-) nie uwzględnia celu działalności przedsiębiorstwa,
którym nie jest minimalizacja okresu zwrotu, lecz
maksymalizacja wartości strumieni pieniężnych
12
Długość okresu zwrotu
(+) jest pewnym miernikiem ryzyka
- krótszy okres zwrotu oznacza dla inwestora
mniejsze ryzyko związane z projektem
inwestycyjnym. Wynika to z założenia że jakości
prognozy maleje wraz z postępem czasu.
(+) jest pewnym miernikiem płynności
- krótszy okres zwrotu oznacza, że wydatki zostaną
szybciej pokryte przez wpływy, co zapewnia
inwestorowi wyższą płynność.
13
Długość okresu zwrotu uwzględniająca wartość
pieniądza w czasie
Sposób obliczania miernika jest jednakowy jak w
przypadku długości okresu zwrotu, jednak
strumienie pieniężne występują w postaci
zdyskontowanej.
Kluczowy jest wybór stopy procentowej użytej do
dyskontowania strumieni pieniężnych (stopa
wyrażająca koszt utraconych korzyści).
14
Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności
projektów inwestycyjnych
- zad 2. Zdyskontowana długość okresu zwrotu
15
Aktualna wartość netto NPV*
… projektu inwestycyjnego to aktualna wartość
wszystkich wpływów i wydatków związanych z
realizacja, eksploatacja i likwidacją projektu
inwestycyjnego.
* NPV – net present value
16
Aktualna wartość netto NPV
Wybieramy projekt, dla którego poziom tego
miernika jest większy od zera.
Przy wyborze wykluczających się projektów
inwestycyjnych wybieramy projekt, dla
którego poziom tego miernika jest najwyższy
(ale jego wartość musi być wyższa od zera).
17
Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności
projektów inwestycyjnych
- zad 3. NPV
18
Aktualna wartość netto NPV
Nie można stosować podanego wzoru (slajd 33), jeżeli w
przypadku wykluczających się projektów inwestycyjnych ich
łączny okres realizacji, eksploatacji i likwidacji jest różny.
W przypadku krótszego czasowo projektu nie jest bowiem
uwzględniony fakt, że środki pieniężne mogą być
reinwestowane.
W literaturze istnieją 3 podejścia, które pozwalają na wybór
jednego spośród wykluczających się projektów różnej
długości.
19
Aktualna wartość netto NPV
Wybrane podejście:
Metoda łańcucha wymiany – zakłada, że różne co do
długości projekty będą powtarzane, aż do czasowego
ich zrównania.
Wówczas obliczane są strumienie pieniężne netto i ich
aktualna wartość netto, obliczona dla „łańcucha
inwestycji”.
20
Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności
projektów inwestycyjnych
- zad 4. Metoda łańcucha wymiany przy NPV
21
Wewnętrzna stopa zwrotu
IRR*
… to taka stopa procentowa, przy użyciu której
aktualna wartość netto wszystkich wpływów i
wydatków związanych z realizacja i
eksploatacja projektu inwestycyjnego jest
równa zero.
*IRR – internal rate of return
22
Wewnętrzna stopa zwrotu
IRR
Metoda ta polega na ustaleniu dwóch poziomów NPV
projektu, z których jedna jest dodatnia a druga
ujemna, obie są bliskie zeru.
Obliczenie IRR wymaga zastosowania wzoru:
NPV1 * (r2-r1)
R = r1 +
NPV1 + INPV2I
23
Wewnętrzna stopa zwrotu
IRR
Przy podejmowaniu decyzji o inwestycjach
kapitałowych, jednostki stosujące IRR wybierają
projekty charakteryzujące się IRR wyższym niż
rynkowa stopa zwrotu.
Przy podejmowaniu decyzji o wykluczających się
projektach inwestycyjnych, jednostki wybierają
projekty charakteryzujące się wyższą IRR (ale musi
być ona wyższa od rynkowej stopy zwrotu).
24
Lista ćwiczeniowa: Ocena opłacalności
projektów inwestycyjnych
- zad 5. IRR
25
Porównanie mierników
Uwzględnienie
wszystkich
wpływów i
wydatków
Uwzględnienie
wartości
pieniądza w
czasie
Uwzględnienie
maksymalizacji
aktualnej wartości
przyszłych
strumieni
pieniężnych netto
ARR
x
-
-
Długość okresu
-
-
-
Zdyskontowana długość
okresu
-
+
-
NPV
+
+
+
IRR
+
+
-
Miernik
26
Jak trafnie ocenić opłacalność
inwestycji?
• W przypadku analizy i oceny projektu
inwestycyjnego masz do wykonania 4 czynności:
1. Szacowanie przepływów pieniężnych związanych
z projektem inwestycyjnym.
2. Określenie właściwej stopy dyskontowej.
3. Ocenę opłacalności podjęcia projektu.
4. Analizę ryzyka związanego z projektem.
27
Strumienie pieniężne netto
- wskazówki dot. szacowania
1) Należy uwzględniać tylko „przyrostowe
strumienie pieniężne” związane z projektem,
eliminując te „nieznaczące” (te, na które
decyzja inwestycyjna nie będzie miała
wpływu)
2) Strumienie pieniężne netto mają być
oszacowane dla wszystkich okresów projektu
(realizacji, eksploatacji, likwidacji)
3) Nie uwzględnia się wpływów oraz wydatków
związanych z zaciągnięciem kredytów,
pożyczek
28
Strumienie pieniężne netto
- 5 najczęstszych błędów podczas
szacowania
1) Nieuwzględnienie przyrostowych
przepływów pieniężnych,
2) Uwzględnienie kosztów zapadłych,
3) Nie branie pod uwagę kosztów
alternatywnych,
4) Nieuwzględnienie efektów
zewnętrznych,
5) Złe potraktowanie kosztów kredytów.
29