Awans zawodowy nauczycieli

Awans zawodowy nauczycieli
System awansu zawodowego nauczycieli został wprowadzony 6 kwietnia 2000
r. na mocy ustawy z dnia 18 lutego 2000 r o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 19, poz. 239 ze zm.).
Z dniem wejścia w życie ww. ustawy nauczyciele pozostający w zatrudnieniu
uzyskali z mocy prawa określony stopień awansu zawodowego zgodnie z przepisami
określonymi w art. 7 ust. 1, 3, 6 i 7, w art. 10 ust. 3 pkt 2 i 3 oraz w art. 10 ust. 4 i 5
ustawy. Uzyskany z mocy prawa stopień awansu zawodowego uzależniony został od:
- formy zatrudnienia (umowa o pracę lub mianowanie),
- zgodności zatrudnienia z wymaganymi kwalifikacjami,
- wymiaru zatrudnienia.
Tryb oraz zasady odbywania przez nauczyciela stażu na stopień awansu
zawodowego określały i określają obecnie przepisy rozdziału 3a ustawy z dnia 26
stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) oraz
rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli
wydane na podstawie art. 9g ust. 10 Karty Nauczyciela tj. wcześniej rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000r. w sprawie uzyskiwania stopni
awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 70, poz. 825 ze zm.), a aktualnie
rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004r. w
sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260,
poz. 2593 ze zm.).
W trakcie odbywania stażu nauczyciele mianowani podejmują działania mające
na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności
stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, kończą wiele różnych form
doskonalenia zawodowego. Uzyskują pozytywne efekty w pracy dydaktycznej,
wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu
doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły. Dzielą się wiedzą
i doświadczeniem z innymi nauczycielami. Opracowują i wdrażają programy działań
edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych odpowiednio
z oświatą, pomocą społeczną lub postępowaniem w sprawach nieletnich. Wykonują
zadania doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej,
rzeczoznawcy do spraw programów nauczania. Poszerzają zakres działań szkoły,
w szczególności dotyczących zadań dydaktycznych, wychowawczych lub
opiekuńczych. Uzyskują umiejętność posługiwania się językiem obcym na poziomie
zaawansowanym. Wykonują zadania na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub
postępowania w sprawach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami
samorządowymi lub innymi podmiotami. Uzyskują inne znaczące osiągnięcia
zawodowe. Umiejętnie rozpoznają i rozwiązują problemy edukacyjne, wychowawcze
lub inne z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której nauczyciel jest
zatrudniony.
Po zakończeniu stażu, złożeniu sprawozdania oraz otrzymaniu pozytywnej
oceny dorobku zawodowego, nauczyciele składają do Podlaskiego Kuratora Oświaty
wniosek o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego wraz z dokumentacją. Jeśli
wniosek oraz dokumentacja nauczyciela spełniają wymagania formalne, organ
sprawujący nadzór pedagogiczny powołuje komisję kwalifikacyjną.
Komisja kwalifikacyjna analizuje dorobek zawodowy nauczyciela mianowanego
ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego na podstawie
1
przedłożonej przez nauczyciela dokumentacji oraz przeprowadzonej rozmowy,
podczas której nauczyciel odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wpływu
działań i zadań zrealizowanych przez nauczyciela w czasie stażu na podwyższenie
jakości pracy szkoły, w której nauczyciel odbywał staż.
Rozmowa, wprowadzona ustawą z dnia 15 lipca 2004r. o zmianie ustawy - Karta
Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845),
umożliwia nauczycielowi osobiste zaprezentowanie swojego dorobku zawodowego
komisji kwalifikacyjnej. Stając przed komisją
i udzielając odpowiedzi na zadane
pytania, nauczyciel może przedstawić efekty pracy pedagogicznej, opiekuńczej
i wychowawczej, osiągnięcia swoje i uczniów, wskazać, jak zrealizowane w trakcie
stażu zadania podniosły jakość pracy szkoły.
System awansu zawodowego przyczynił się do podwyższenia kwalifikacji
zawodowych nauczycieli oraz umożliwił tym, którzy otrzymali stopnie awansu
zawodowego uzyskanie wyższego wynagrodzenia. Skłonił nauczycieli do pogłębienia
wiedzy i umiejętności zawodowych samodzielnie oraz poprzez udział w różnych
formach doskonalenia. Działania podejmowane przez nauczycieli w okresie stażu
znacząco wpłynęły na podniesienie jakości pracy szkół i placówek, poziom kształcenia
dzieci i młodzieży.
W województwie podlaskim w latach 2001-2008 liczba nauczycieli mianowanych,
którzy ubiegali się o stopień nauczyciela dyplomowanego wyniosła 10264, stopień
awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego uzyskało 9662 nauczycieli, co
stanowi 94,13% nauczycieli mianowanych, którzy podjęli procedurę uzyskania stopnia
awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego i z powodzeniem ją ukończyli,
w stosunku do nauczycieli, którzy się o ten stopień ubiegali.
Na podstawie art. 9i ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela
(Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) nauczycielowi dyplomowanemu,
posiadającemu co najmniej 20-letni okres pracy w zawodzie nauczyciela, w tym co
najmniej 10-letni okres pracy jako nauczyciel dyplomowany, oraz znaczący i uznany
dorobek zawodowy, na wniosek Kapituły do Spraw Profesorów Oświaty może być
nadany przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania tytuł honorowy
profesora oświaty.
W okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. tytuł ten może być również nadany
nauczycielowi, który legitymuje się co najmniej 7 letnim okresem pracy jako
nauczyciel dyplomowany (art. 8 ustawy z dnia 18 lutego 2000r. o zmianie ustawy
Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz. U. nr 19, poz. 239
z późn. zm.).
Tytuł honorowy profesora oświaty przyznawany jest najwybitniejszym
nauczycielom.
W roku 2009 Kapituła do Spraw Profesorów Oświaty przyznała tytuł honorowego
profesora oświaty Pani Marii Annie Bartnickiej - nauczycielce języka polskiego w III
Liceum Ogólnokształcącym im. K.K. Baczyńskiego w Białymstoku oraz doradcy
metodycznemu MODM w Białymstoku.
Anna Sidorowicz
2