Wyrokowanie przed sądem polubownym

Wyrokowanie przed sądem polubownym
Wyrokowanie przed sądem polubownym
Przepisy Kodeksu Postępowania Cywilnego (kpc), dotyczące wyrokowania przed sądem polubownym
oraz kilka wzorów orzeczeń i postanowień.
Sądy polubowne ad hoc , a także stałe sądy polubowne (arbitrażowe) stanowią przewidzianą
przepisami instytucję powołaną do wymierzania sprawiedliwości w sprawach cywilnych. Arbitrzy,
działający w ramach takiego sądu są jego organami. Zostają oni powołani przez strony lub
wyznaczeni w odrębnym trybie w celu rozpoznania konkretnej sprawy cywilnej, wynikającej z
łączących strony stosunków cywilnoprawnych.
Arbiter, który prowadzi postępowanie podejmuje szereg czynności zmierzających do kierowania
postępowanie. Dotyczy to w szczególności arbitra przewodniczącego . Czynności te podejmuje
podczas posiedzenia sądu jak i poza posiedzeniami , w toku sprawy, najczęściej w postaci zarządzeń.
Są to decyzje co do przykład co do wyznaczenia terminów, doręczania pism procesowych , czy
zbierania materiału dowodowego. Wszystkie te czynności podporządkowane sia temu, że
postępowanie zmierza do zakończenia sprawy poprzez wydanie orzeczenia końcowego.
Podejmowane przez arbitra przewodniczącego czynności i decyzje są nie tylko jego uprawnieniem,
ale wręcz obowiązkiem .
Zarządzenia czy postanowienia wydawane w toku postępowania nie muszą spełniać jakiegoś
konkretnego wymogu formalnego czy przybierać określonego wzoru. Można je wydać ustnie
wpisując do protokołu rozprawy, można odnotować na piśmie w aktach sprawy. Natomiast
orzeczenia końcowe wydawane w sprawie muszą spełniać konkretnie wymagane przepisami warunki.
Dla spełnienia ww. warunków zostały opracowane przykładowe wzory do wykorzystania przez
arbitrów prowadzących postępowanie w Wielkopolskim Centrum Arbitrażu i Mediacji w Poznaniu .
Orzeczenia końcowe są wynikiem intelektualnej pracy zespołu arbitrów polegającego na ustaleniu
stanu faktycznego sprawy zgodnie z prawdą obiektywną i zastosowaniu do niego obowiązujących
przepisów praw. Zapada zwykle po przeprowadzeniu rozprawy i ma formę uroczystą . Składa się
sentencji oraz uzasadnienia.
Rozróżniamy różne rodzaje wyroków. Dla przykładu wyróżniamy:
●
ze względu na rodzaj poszukiwanej przez stron ochrony prawnej, wyroki:
zasądzające,
ustalające i
kształtujące
ze względu na zakres rozstrzygnięcia, wyroki:
zwykłe ,
częściowe czy wstępne lub
końcowe
❍
❍
❍
●
❍
❍
❍
Sentencja orzeczenia składa się z części wstępnej, tak zwanej komparycji (lub rubrum ) oraz
rozstrzygnięcia .
Na część wstępną składają się następujące dane :
1. sygnatura akt
2. nagłówek w brzmieniu wyroku: orzeczenie – wyrok Sądu Arbitrażowego …..
3. imiona i nazwy i nazwiska arbitrów oraz
4. datę i miejsce rozpoznania sprawy
5. daty miejsce wydania orzeczenia
6. dokładne oznaczenie stron przez podanie ich pełnej nazwy wraz z adresem ( siedzibą )
7. oznaczenie przedmiotu sprawy przez zwięzłe określenie rodzaju dochodzonego roszczenia.
8. dokładne określenie zapisu na właściwy sąd polubowny ( Arbitrażowy) przed którym toczy
się postępowanie
Gdy pozew obejmuje kilka roszczeń, należy osobno opisać każde z nich . ( np. o eksmisje, o
zapłatę zaległego czynszu oraz odszkodowanie za bezumowne korzystanie w wysokości … zł)
Szczególne wymagania odnoszą się do najważniejszej części sentencji, to jest rozstrzygnięcia o
żądaniach stron. Obie części składają się na całość sentencji , dlatego powinna ona stanowić
jedno zdanie ( poza nagłówkiem i sygnaturą) które wydaje podmiot w tym zdaniu czyli Sąd
Arbitrażowy zaś treść rozstrzygnięcia orzeczeniem. ( zasądza, ustala, oddala). W orzeczeniem
za ze względu na granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej należy bardzo dokładnie
określić przedmiot roszczenia oraz przedmiot sprawy.
Przede wszystkim należy w sentencji zamieścić rozstrzygnięcie co do istoty sprawy a więc o
głównym przedmiocie żądania pozwu ( a także ewentualnie powództwa wzajemnego ):
następnie dodatkowe rozstrzygnięcia o dalszych kwestiach wiążących się bezpośrednio z tym
przedmiotem na przykład rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia lub wyznaczenia terminu
opróżnienia pomieszczenia. Wreszcie rozstrzygnięcia o żądaniach ubocznych np. co do kosztów
procesu. Wskazane jest numerowanie poszczególnych ustępów rozstrzygnięcia tak aby
rozstrzygnięcie było bardziej przejrzyste .
Sentencje wyroku ma być jasna i zrozumiała i odpowiadać wymaganiom samowystarczalność (
co oznacza , że jest zrozumiała bez koniczności analizy uzasadnienia.
W razie połączenia kilku spraw do łącznego ich rozpoznania, sąd wydaje w każdym z nich
oddzielne wyroki.
W zasadzie przedmiot sporu oraz przedmiot orzekania ( rozstrzygnięcia ) powinny się pokrywać
co do zakresu. To ważne, aby nie pominąć żadnego z dochodzonych roszczeń.
Wyjątek dotyczy sytuacji szczególnej, gdy zespół orzekający orzeka co do przedmiotu , który nie
był objęty żądaniem lub zasądza ponad żądanie .
Rozstrzygnięcie żądaniach musi być kategoryczne a nie warunkowe.
Gdy sąd zasądza należność od jednego lub więcej pozwanych, którzy odpowiadają solidarnie z
innymi osobami , zalecane jest zamieszczenie w sentencji wyroku wzmianki o tej solidarności.
Konieczna jest także wzmianka w razie zasądzenia należności in solidum.
Oddalając powództwo sąd nie musi zamieszczać w samym rozstrzygnięciu żądania pozwu, które
– jak zaznaczono powyżej – musi zostać określone w samej komparycji. W sentencji wyroku
oddalającego powództwo powinno zostać odrębnie zamieszczone postanowienie oddalające w
całości wniosek strony powodowej o przyznanie zwrotu kosztów procesu od strony przeciwnej.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu.
Przez koszty procesu podlegające zwrotowi przez stronę przeciwną przegrywającą sprawę na rzecz
strony, która ją wyłożyła, uważa się koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej
obrony.
Wysokość kosztów sąd ustala na podstawie spisu przedstawianego przez strony, a jeśli go nie ma –
według norm przepisanych. Punktem wyjścia przy ocenie roszczenia o zwrot kosztów procesu jest z
reguły maksymalne żądanie zgłoszone przez powoda.
O tym, które koszty były w sprawie celowe i niezbędne i czy wydatek był w danym wypadku
konieczny, decyduje skład orzekający według swego uznania.
Na koszty składają się :
- koszty i opłaty poniesione w związku ze skierowaniem sprawy do sądu
- wynagrodzenie i wydatki pełnomocnika procesowego
- koszty przejazdów do sądu stron, świadków i biegłych
- koszty przejazdu arbitrów .
Wymienione koszty, które zostały zaliczone do kosztów celowych, podlegają kontroli i ocenie składu
orzekającego z punktu widzenia ich niezbędności. Strony winny w razie wątpliwości wykazać, czy
poniesione koszty rzeczywiście były niezbędne dla prowadzenia procesu.
Jest oczywistą regułą, że za wynik procesu ponosi odpowiedzialność strona przegrywająca sprawę.
Koszty procesu, w którym roszczenie zostało uwzględnione częściowo rozdziela się miedzy strony
proporcjonalnie do wyniku sporu.
Koszty procesu, w którym zawarto ugodę znosi się wzajemnie, chyba że strony postanowiły inaczej.
Poniżej podstawy prawne (artykuły Kodeksu Postępowania Cywilnego), regulujące powyższe
zagadnienia:
Art. 1194. § 1. Sąd polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego dla danego stosunku, a
gdy strony go do tego wyraźnie upoważniły - według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności.
§ 2. W każdym jednak przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę postanowienia umowy oraz
ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego stosunku prawnego.
Art. 1195. § 1. Jeżeli sąd polubowny rozpoznaje sprawę w składzie więcej niż jednego arbitra,
jego orzeczenia zapadają większością głosów, chyba że strony uzgodniły inaczej. Orzeczenia w
kwestiach proceduralnych może wydawać samodzielnie arbiter przewodniczący, jeżeli zostanie
upoważniony do tego przez strony lub przez pozostałych arbitrów.
§ 2. Arbiter, który głosował przeciwko stanowisku większości, może na wyroku przy swoim
podpisie zaznaczyć, że zgłosił zdanie odrębne.
§ 3. Uzasadnienie zdania odrębnego należy sporządzić w terminie dwóch tygodni od dnia
sporządzenia motywów rozstrzygnięcia i dołączyć do akt sprawy.
§ 4. Jeżeli przy wydawaniu wyroku nie można osiągnąć wymaganej jednomyślności lub
większości głosów co do rozstrzygnięcia o całości lub o części przedmiotu sporu, zapis na sąd
polubowny w tym zakresie traci moc.
Art. 1196. § 1. Jeżeli strony zawarły ugodę przed sądem polubownym, sąd polubowny umarza
postępowanie. Osnowa ugody powinna być wciągnięta do protokołu i stwierdzona podpisami
stron.
§ 2. Na wniosek stron sąd polubowny może nadać ugodzie formę wyroku. Wyrok sądu
polubownego wydany na podstawie ugody stron powinien odpowiadać wymaganiom art. 1197 i
zawierać stwierdzenie, że jest wyrokiem sądu polubownego. Wyrok taki ma takie same skutki
jak każdy inny wyrok sądu polubownego.
Art. 1197. § 1. Wyrok sądu polubownego powinien być sporządzony na piśmie i podpisany przez
arbitrów, którzy go wydali. Jeżeli wyrok jest wydany przez sąd polubowny rozpoznający sprawę
w składzie trzech lub więcej arbitrów, wystarczą podpisy większości arbitrów z podaniem
przyczyny braku pozostałych podpisów.
§ 2. Wyrok sądu polubownego powinien zawierać motywy rozstrzygnięcia.
§ 3. Wyrok sądu polubownego powinien wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie
którego wydano wyrok, zawierać oznaczenie stron i arbitrów, a także określać datę i miejsce
jego wydania. Gdy każdy z arbitrów podpisuje wyrok w innym państwie, a strony nie określiły
miejsca wydania wyroku, miejsce to określa sąd polubowny.
§ 4. Wyrok sądu polubownego doręcza się stronom.
Art. 1198. Poza wypadkami, o których mowa w art. 1190 § 1 i art. 1196 § 1, sąd polubowny
wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy:
1) powód cofnął pozew, chyba że pozwany się temu sprzeciwił, a sąd polubowny uznał, że ma on
uzasadniony interes w ostatecznym rozstrzygnięciu sporu,
2) stwierdził, że dalsze prowadzenie postępowania stało się z innej przyczyny zbędne lub
niemożliwe.
Art. 1198. Poza wypadkami, o których mowa w art. 1190 § 1 i art. 1196 § 1, sąd polubowny
wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy:
1) powód cofnął pozew, chyba że pozwany się temu sprzeciwił, a sąd polubowny uznał, że ma on
uzasadniony interes w ostatecznym rozstrzygnięciu sporu,
2) stwierdził, że dalsze prowadzenie postępowania stało się z innej przyczyny zbędne lub
niemożliwe.
Art. 1201. W terminie miesiąca od dnia wydania wyroku sąd polubowny może z urzędu
sprostować błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. O dokonanym
sprostowaniu sąd polubowny zawiadamia strony.
Art. 1202. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, każda z nich może, po zawiadomieniu drugiej
strony, zwrócić się do sądu polubownego w terminie miesiąca od dnia otrzymania wyroku z
wnioskiem o jego uzupełnienie co do żądań zgłoszonych w postępowaniu, o których sąd
polubowny nie orzekł w wyroku. Po rozpoznaniu wniosku sąd polubowny wydaje wyrok
uzupełniający w terminie do dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku.
wzór 1 wyrok Sądu Arbitrażowego zasądzający.docx
wzór 2 WYROK SĄDU ARBITRAŻOWEGOoddalający.docx
wzór 3 WYROK SĄDU ARBITRAŻOWEGOczęściowe oddalenie powództwa.docx
wzór 4 POSTANOWIENIE SĄDU ARBITRAŻOWEGO ad hoc w sprawie właściwości.docx
WZÓR 5 - POSTANOWIENIE DOWODOWE SĄDU ARBITRAŻOWEGO ad hoc.docx