zobacz spis treści i wstęp

Spis treści
WSTĘP ....................................................................................................... 7
Rozdział I
Pojęcie i klasyfikacja nowoczesnych koncepcji zarządzania ................ 9
1. Pojęcie nowoczesnej koncepcji zarządzania ................................... 9
Marek Lisiński
2. Klasyfikacja nowoczesnych koncepcji zarządzania ...................... 13
Marek Lisiński
Rozdział II
Charakterystyka wybranych nowoczesnych koncepcji zarządzania . 23
1. Benchmarking jako nowoczesna koncepcja zarządzania .............. 23
Adam Jabłoński
2. Lean management .......................................................................... 34
Marek Lisiński
3. Total Quality Management (TQM) ................................................ 56
Paweł Brzeziński
4. Strategiczna karta wyników (Balanced Scorecard ........................ 96
Adam Jabłoński
5. Controlling nowoczesną koncepcją zarządzania ......................... 119
Adam Jabłoński
6. Analiza outsourcingu ................................................................... 132
Joanna Stuglik
7. Charakterystyka aliansów strategicznych .................................... 147
Włodzimierz Sroka
8. Organizacja sieciowa jako nowoczesna koncepcja
zarządzania .................................................................................. 165
Włodzimierz Sroka
9. Organizacja wirtualna .................................................................. 179
Włodzimierz Sroka
10. Business Process Reengineering (BPR) ...................................... 192
Paweł Brzeziński
5
Spis treści
Rozdział III
Podstawy metodologiczne badania wykorzystania nowoczesnych
koncepcji zarządzania w kierowaniu przedsiębiorstwami z tzw.
tradycyjnych sektorów gospodarki ..................................................... 219
1. Pojęcie sektora oraz jego typologia ............................................. 219
Paweł Brzeziński
2. Identyfikacja tzw. tradycyjnych sektorów gospodarki ................ 248
Paweł Brzeziński
3. Podstawy metodologiczne badania .............................................. 317
Joanna Stuglik
Bibliografia ............................................................................................ 325
6
Wstęp
W ostatnich latach powstało wiele nowych koncepcji zarządzania,
wśród których można m.in. wymienić benchmarking, reengineering, lean
management, TQM, alianse strategiczne, organizacje sieciowe i wirtualne
i wiele innych. Były one przedmiotem kompleksowej i wszechstronnej analizy teoretyczno-metodologicznej, która zaowocowała wieloma poważnymi
ich charakterystykami prezentowanymi zarówno w literaturze krajowej jak
i zagranicznej1.
Identyfikowanym niedostatkiem, który wynika z oceny tych publikacji,
jest brak szerszych badań empirycznych, które obrazowałyby praktyczny
wymiar tych instrumentów zarządzania. Nieliczne, często fragmentaryczne,
po części również już nieaktualne badania dotyczące zastosowania nowoczesnych koncepcji zarządzania, wskazują na konieczność szerszych i kompleksowych badań w tym zakresie.
Przyglądając się praktycznym doświadczeniom wielu przedsiębiorstw
funkcjonujących w różnych sektorach gospodarki, zauważyć można szereg
praktycznych przykładów firm, które skutecznie wdrożyły przedstawione
koncepcje. Jest to szczególnie istotne w dobie światowego kryzysu gospodarczego, który zmusza te podmioty gospodarcze do poszukiwania nowych
źródeł przewagi konkurencyjnej.
Koncepcje te w coraz większym zakresie są także wykorzystywane
przez polskie przedsiębiorstwa. Sprzyja temu coraz głębsze powiązanie
polskiej gospodarki z gospodarką światową i obecność w Polsce firm globalnych. Z drugiej strony nie prowadzono jak dotychczas zbyt wielu badań
poświęconych problematyce znajomości nowych koncepcji zarządzania
wśród polskich przedsiębiorstw.
Opracowanie to jest pierwszym etapem szerszych badań nad stopniem
wykorzystania nowoczesnych koncepcji zarządzania w tradycyjnych sektorach gospodarki województw śląskiego i małopolskiego. Sprowadza się ono
do opracowania podstaw teoretyczno-metodologicznych.
Podstawowym celem tej pracy jest, zatem omówienie i klasyfikacja
tych koncepcji zarządzania oraz określenie metodycznej formuły prowadzonych badań. Ma stanowić ono podstawę, w oparciu, o którą przeprowadzone zostaną badania praktyczne.
1
Potwierdzeniem tego są liczne publikacje przywołane w bibliografii tego opracowania.
7
Wstęp
W kolejnym etapie prac badawczych, które zostaną opublikowane
w następnym opracowaniu, przeprowadzone zostaną badania empiryczne
dotyczące tych przedsiębiorstw, a w dalszej kolejności sformułowane wnioski. Będą one miały charakter poznawczy i praktyczny, a dotyczyć będą
stopnia znajomości nowych metod zarządzania przez przedsiębiorców tych
sektorów oraz ustalenie stopnia praktycznego ich wykorzystania w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Wydaje się, że praktyczne pokazanie firm, które
odniosły sukces przy wykorzystaniu nowych koncepcji zarządzania, może
wpłynąć pozytywnie na ich dalsze upowszechnianie wśród polskich przedsiębiorców.
Opracowanie składa się z trzech, powiązanych ze sobą części.
Pierwsza dotyczy pojęcia i klasyfikacji nowoczesnych koncepcji zarządzania. Zdefiniowano w niej koncepcję zarządzania oraz przyjęto interpretację nowoczesnej koncepcji zarządzania, odnosząc ją do współczesnego
wymiaru tego instrumentu zarządzania. Klasyfikację nowoczesnych koncepcji zarządzania oparto na podstawowym, praktycznym celu ich wykorzystania. Jest nim proces doskonalenia przedsiębiorstwa. Przyjęta definicja
pozwoliła na określenie szeregu aspektów doskonalenia, spośród których
wskazano te, mające istotne znamiona poznawcze. Posłużyły one do klasyfikacji nowoczesnych koncepcji zarządzania.
Część druga, najbardziej obszerna, przedstawia charakterystykę wybranych nowoczesnych koncepcji zarządzania. Przedmiotem analizy były
kolejno: benchmarking, lean managementu, Total Quality Management
(TQM), strategiczna karta wyników, controlling, outsourcing, alians strategiczny, organizacja sieciowa, organizacja wirtualna oraz Business Process
Reengineering (BPR). Wszystkie je omówiono eksponując takie ich aspekty
jak: genezę powstania, cel i założenia, metodykę i wykorzystywane techniki
pomocnicze. W toku analizy zwracano również uwagę na cechy charakterystyczne nowoczesnych koncepcji zarządzania umożliwiające ich identyfikację w kierowaniu przedsiębiorstwami.
Kolejna, ostania część opracowania poświecona została metodologicznym podstawom badania, wykorzystania nowoczesnych koncepcji zarządzania w kierowaniu przedsiębiorstwami z tzw. tradycyjnych sektorów
gospodarki. W szczególności zdefiniowano w niej sektor oraz dokonano ich
typologii, przyjmując za podstawowe kryterium podziału tradycyjny obszar
gospodarki. Za takie sektory uznano sektor węgla kamiennego (górnictwo
węgla kamiennego), sektor hutnictwa żelaza i stali, sektor koksowniczy,
sektor energetyczny oraz sektor maszynowy. Identyfikacja tradycyjnych
sektorów gospodarki stała się podstawą opracowania metodycznej propozycji badania stopnia wykorzystania nowoczesnych koncepcji zarządzania
w kierowaniu przedsiębiorstwami z tych sektorów.
8